Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2019 r .

Sąd Rejonowy w B. P. w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący: SSR Krzysztof Wildowicz

Protokolant: Martyna Żywicka

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2019 r. sprawy:

S. Ł. , syna T. i H. z domu D., urodzonego (...) w B.,

oskarżonego o to, że:

w okresie od 24 stycznia 2018 roku do 27 sierpnia 2018 roku w B. uchylał się od wykonywania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego na rzecz córki Z. S., określonego co do wysokości Wyrokiem Sądu Rejonowego w (...) z dnia 19 maja 2015 roku sygn. akt. (...) i łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych przez co naraził osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych,

tj. o czyn z art. 209 § 1 a k.k.

I.  oskarżonego S. Ł. w ramach zarzucanego mu czynu uznaje za winnego tego, że w okresie od 24 stycznia 2018 r. do 27 sierpnia 2018 r. w B. uchylał się od wykonania obowiązku alimentacyjnego na rzecz małoletniej córki Z. S. określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym i łączna wysokość powstałych wskutek tego zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, przez co naraził osobę uprawnioną na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, to jest popełnienia czynu z art. 209 § 1a k.k. i za to na mocy art. 209 § 1a k.k. skazuje go na karę 4 (czterech) miesięcy pozbawienia wolności;

II.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adwokata Iwony Panasiuk kwotę 516,60 zł. (pięćset szesnaście złotych sześćdziesiąt groszy), w tym kwotę 96,60 zł. (dziewięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) podatku od towarów i usług, tytułem zwrotu kosztów obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu;

III.  zwalnia oskarżonego w całości od zapłaty na rzecz Skarbu Państwa kosztów sądowych.

Sędzia:

Sygnatura akt II K 10/19

UZASADNIENIE

Na podstawie całokształtu materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie i ujawnionego w toku przewodu sądowego, Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

S. Ł. i M. S. są rodzicami małoletniej Z. S..

Wyrokiem Sądu Rejonowego w B. P. z dnia 19 maja 2015 r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt (...)zasądzono od S. Ł. na rzecz małoletniej Z. S. tytułem alimentów kwotę po 400 zł. miesięcznie.

W związku z tym, że S. Ł. nie partycypował w kosztach utrzymania dziecka i nie regulował ciążących na nim alimentów, w sierpniu 2015 r. M. S. złożyła do komornika wniosek o wszczęcie egzekucji w celu wyegzekwowania alimentów. Postępowanie egzekucyjne prowadzone jest przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w B. P.pod sygnaturą (...).

Wyrokiem Sądu Rejonowego w B. P. z dnia 27 czerwca 2018 r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt (...) S. Ł. został uznany za winnego popełnienia czynu z art. 209 § 1a k.k., dokonanego w okresie od 29 grudnia 2015 r. do 23 stycznia 2018 r. Wyrok ten uprawomocnił się w dniu 5 lipca 2018 r. W dniu 28 sierpnia 2018 r. \S. Ł. rozpoczął odbywanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w/w wyrokiem.

W toku w/w postępowania egzekucyjnego, w okresie od 24 stycznia 2018 r. do 27 sierpnia 2018 r., komornik nie wyegzekwował od dłużnika jakiejkolwiek kwoty. Egzekucja okazała się bezskuteczna. Łączna wysokość powstałych wskutek zachowania S. Ł. w okresie zaległości stanowi równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych. W tym okresie S. Ł. nie kontaktował się w ogóle z córką, nie interesował się jej zdrowiem ani wychowanie, nie przekazywał jej jakichkolwiek kwot ani prezentów.

W okresie od 24 stycznia 2018 r. do 27 sierpnia 2018 r. Z. S. pozostawała na wyłącznym utrzymaniu matki. M. S. zatrudniona jest na pół etatu w lombardzie otrzymując z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 850 zł. miesięcznie. Pobiera również świadczenia socjalne, tj. alimenty z funduszu alimentacyjnego oraz świadczenie 500+. W utrzymaniu Z. S. pomaga jej także finansowo jej matka, która miesięcznie przekazuje kwotę około 1000 zł. Gdyby nie te świadczenia oraz pomoc matki, M. S. nie byłaby w stanie zapewnić córce podstawowych potrzeb życiowych.

W okresie od 24 stycznia 2018 r. do 27 sierpnia 2018 r. S. Ł. nie był zarejestrowany jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy i nie pobierał zasiłku dla bezrobotnych. Nie korzystał również ze świadczeń z opieki społecznej.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o zeznania świadka M. S. (k. 46v, 118v – 119), zawiadomienie wraz z załącznikami (k. 1 – 5), kserokopie dokumentów z akt sprawy egzekucyjnej (...) (k. 8 – 25), notatkę urzędową (k. 26), pismo z Powiatowego Urzędu Pracy w B. (k. 34), dokumenty przesłane z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. (k. 36 – 45) oraz odpis wyroku (k. 62).

S. Ł. nie przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu i odmówił składania wyjaśnień oraz udzielania odpowiedzi na pytania (k. 58v – 59).

Sąd zważył, co następuje:

W ocenie Sądu w świetle materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wina i okoliczności popełnienia przez oskarżonego przypisanego mu czynu nie budziły jakichkolwiek wątpliwości.

Bezspornym było, że S. Ł. jest ojcem małoletniej Z. S.. Wyrokiem Sądu Rejonowego w B. P. z dnia 19 maja 2015 r. wydanym w sprawie o sygnaturze akt (...) zasądzono od S. Ł. na rzecz małoletniej Z. S. tytułem alimentów kwotę po 400 zł. miesięcznie (k. 10).

Tym samym poza sporem było to, że na S. Ł. ciążył obowiązek alimentacyjny na rzecz córki, który został określony co do wysokości orzeczeniem sądowym.

Z dowodów zgromadzonych w sprawie jednoznacznie wynika, że oskarżony w okresie od 24 stycznia 2018 r. do 27 sierpnia 2018 r. nie wykonywał w/w obowiązku alimentacyjnego, mimo braku ku temu obiektywnych przeszkód.

Z zeznań M. S., matki Z. S. wynika, że w w/w okresie S. Ł. w ogóle nie kontaktował się ze swoją córką, nie interesował się jej losem, zdrowiem, wychowaniem. Nie przekazywał jej bądź córce jakichkolwiek pieniędzy na utrzymanie (k. 46v, 118v – 119).

W ocenie Sądu zeznania świadka w powyższym zakresie są wiarygodne. Są one bowiem spójne i z pozytywnym skutkiem poddają się weryfikacji przez pryzmat wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Zdaniem Sądu nie zachodzą jakiekolwiek powody wskazujące na to, że świadek miałaby bezpodstawnie pomawiać oskarżonego, z którym de facto od wielu lat w ogóle nie utrzymuje jakichkolwiek kontaktów.

Bezspornym w sprawie również było, że wobec S. Ł. komornik sądowy przy Sądzie Rejonowym w B. P. prowadził postępowanie egzekucyjne o sygnaturze (...) w celu wyegzekwowania alimentów na rzecz Z. S., w ramach którego w okresie od 24 stycznia 2018 r. do 27 sierpnia 2018 r. nie została wyegzekwowana jakakolwiek kwota i łączna wysokość powstałych wskutek zachowania oskarżonego zaległości stanowi równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych (k. 2, 8 - 25). Potwierdza to zatem tezę, że S. Ł. w przypisanym mu okresie nie wywiązywał się z obowiązku alimentacyjnego na rzecz córki.

W ocenie Sądu nie mogło także budzić wątpliwości to, że zachowanie oskarżonego naraziło osobę uprawnioną, Z. S., na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Okoliczność ta wynika przede wszystkim z zeznań M. S., która wskazała, że w tym okresie córka pozostawała na jej wyłącznym utrzymaniu. Świadek zatrudniona jest na pół etatu w lombardzie otrzymując z tego tytułu wynagrodzenie w kwocie 850 zł. miesięcznie. Pobiera również świadczenia socjalne, tj. alimenty z funduszu alimentacyjnego oraz świadczenie 500+. W utrzymaniu Z. S. pomaga jej także finansowo jej matka, która miesięcznie przekazuje kwotę około 1000 zł. M. S. jednoznacznie stwierdziła, że gdyby nie te świadczenia oraz pomoc matki, nie byłaby w stanie zapewnić córce podstawowych potrzeb życiowych, mając na uwadze to, że jej miesięczne stałe wydatki to kwota około 2200 zł. (k. 118v – 119).

Zdaniem Sądu zeznania M. S. również w powyższym zakresie należało uznać za wiarygodne.

Z dokumentów przesłanych z Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w B. wynika, że M. S. korzystała z pomocy socjalnej, tj. pobierała alimenty z funduszu alimentacyjnego (k. 36 – 44).

Z zeznań M. S. wynika, że starała się zapewnić córce jak najlepsze warunki bytowe i starała się by niczego jej nie brakowało. Podnieść jednak należy, że wszystko to możliwe było głównie dzięki kwotom wypłacanym z funduszu alimentacyjnego oraz pomocy jej matki. Nawet przyjmując, że Z. S. miała zaspokojone podstawowe potrzeby życiowe, wskazać należy, że zgodnie z powszechnie obowiązującym w doktrynie i orzecznictwie sądów powszechnych oraz Sądu Najwyższego stanowiskiem, fakt zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych uprawnionego kosztem znacznego wysiłku osoby współzobowiązanej do alimentacji albo przez inne osoby, nie zobowiązane, nie wyłącza ustawowego znamienia narażenia na niemożność zaspokojenia tych potrzeb (uchwała Sądu Najwyższego z 9 czerwca 1976 r., VI KZP 13/75, OSNKW 1976, Nr 7–8, poz. 86). Z podobną sytuacją mamy do czynienia, gdy koszty utrzymania i wychowania uprawnionego do alimentacji ponosi instytucja państwowa do tego powołana (np. fundusz alimentacyjny). W orzecznictwie wielokrotnie wskazywano, że okoliczność, iż fundusz alimentacyjny pokrywa zaliczkowo należne kwoty alimentacyjne zasądzone od dłużnika, który uchyla się od ich uiszczania, nie zmienia faktu, że samo ich niepokrywanie przez sprawcę może wypełniać także znamię narażenia pokrzywdzonych na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Przyjmuje się bowiem, że pomoc z funduszu alimentacyjnego działa tak samo, jak działa każda inna pomoc od osób niezobowiązanych, które z pobudek humanitarnych umożliwiały egzystencję osób pokrzywdzonych (wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 16 grudnia 1996 r., II AKa 407/96, OSA 1997, Nr 4, poz. 18; wyrok Sądu Najwyższego z 27 marca 1987 r., V KRN 54/87, OSNPG 1987, Nr 8, poz. 103).

Zdaniem Sądu powyższe rozważania wskazują, że nie przyznanie się przez S. Ł. do popełnienia zarzucanego mu czynu nie zasługiwało na uwzględnienie i stanowiło jedynie przyjętą przez niego linię obrony, której całkowicie przeczą dowody zgromadzonego w sprawie.

W ocenie Sądu analiza postawy S. Ł. w świetle materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wskazuje, że jego zachowanie stanowiło nic innego jak uchylanie się od wykonania obowiązku alimentacyjnego na rzecz Z. S.. Zdaniem Sądu oskarżony miał możliwość wykonania tego obowiązku. Jest bowiem osobą zdrową, w okresie objętym przypisanym mu czynem nie był zarejestrowany jako osoba bezrobotna lub poszukująca pracy i nie pobierał zasiłku dla bezrobotnych (k. 34) oraz nie korzystał ze świadczeń z opieki społecznej (k. 45).

Z odpisu wyroku Sądu Rejonowego w B. P. z dnia 27 czerwca 2018 r. wydanego w sprawie o sygnaturze akt (...)wynika, że S. Ł. został nim uznany za winnego popełnienia czynu z art. 209 § 1a k.k., dokonanego w okresie od 29 grudnia 2015 r. do 23 stycznia 2018 r. (k. 62). Z notatki urzędowej (k. 26) wynika z kolei, że w dniu 28 sierpnia 2018 r. oskarżony rozpoczął odbywanie kary pozbawienia wolności orzeczonej w/w wyrokiem.

Reasumując, opisane wyżej dowody uzupełniają się i tworzą logiczną całość, nie pozostawiając zdaniem Sądu jakichkolwiek wątpliwości co do tego, że S. Ł. dopuścił się przypisanego mu czynu. Dowody te potwierdziły, że ciążył na nim obowiązek alimentacyjny na rzecz małoletniej córki Z. S. określony co do wysokości orzeczeniem sądowym, obowiązek którego oskarżony nie wykonywał mimo możliwości. Nie ulegało również wątpliwości to, że takie zachowanie oskarżonego spowodowało powstanie zaległości, których łączna wysokość stanowi równowartość co najmniej trzech świadczeń okresowych. Co więcej, Z. S. wskutek postawy swego ojca została narażona na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. W związku z powyższym przyjąć należało, że oskarżony zachowaniem swoim wyczerpał znamiona przestępstwa przewidzianego w art. 209 § 1a k.k.

W ocenie Sądu wymierzona oskarżonemu kara pozbawienia wolności jest odpowiednia biorąc pod uwagę zarówno okoliczności obciążające jak i łagodzące, a także warunki i właściwości osobiste sprawcy oraz stopień jego zawinienia i stopień społecznej szkodliwości czynu.

Okolicznością obciążającą jest niewątpliwie to, że oskarżony był w przeszłości karany sądownie (k. 60).

Niewątpliwie występek, którego dopuścił się S. Ł. cechuje wysoki stopień społecznej szkodliwości i wysoki stopień zawinienia. Oskarżony swoim działaniem godził bowiem w istotne dobro jakim jest rodzina i obowiązek opieki, działając z zamiarem bezpośrednim. Postawa oskarżonego wskazuje, że zupełnie nie przejmował się potrzebami swojej małoletniej córki i nie interesował się jej losem. Ponadto mając możliwość rozpoznania faktycznego i społecznego znaczenia czynu oraz zgodnego z prawem zachowania, zdecydował się popełnić przestępstwo.

Przy wymierzaniu oskarżonemu kary pozbawienia wolności Sąd wziął także pod uwagę cele prewencji indywidualnej i generalnej, które winna spełniać ta kara. Zdaniem Sądu orzeczona kara zapobiegnie w przyszłości ponownym czynom oskarżonego i będzie oddziaływać na niego wychowawczo. Pozwoli mu zrozumieć naganność swego postępowania i będzie stanowiła nauczkę na przyszłość i wpłynie na jego postawę oraz skłoni go do przestrzegania porządku prawnego. Ponadto orzeczona kara ukształtuje wyobrażenie społeczeństwa o konieczności przestrzegania norm prawnych i nieuchronności kary.

Mając na uwadze to, że S. Ł. w czasie popełnienia przypisanego mu czynów był skazany na karę pozbawienia wolności, możliwość warunkowego zawieszenia wykonania orzeczonej kary została wyłączona (art. 69 §1 k.k.).

O kosztach obrony udzielonej oskarżonemu z urzędu przez adwokata Iwonę Panasiuk orzeczono na podstawie § 17 ust. 2 pkt 3 oraz § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. z 2019 r., poz. 18).

O kosztach sądowych orzeczono na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. Mając na uwadze aktualną sytuację majątkową i finansową oskarżonego, Sąd uznał, że uiszczenie kosztów sądowych byłoby dla niego zbyt uciążliwe i dlatego zwolnił S. Ł. w całości od ich zapłaty na rzecz Skarbu Państwa.

Sędzia: