Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 sierpnia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Płocku VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Hanna Parzybut-Dan

Protokolant: st. sekr. sądowy Edyta Szalkowska

po rozpoznaniu w dniu 20 sierpnia 2019 roku w Płocku

na rozprawie

sprawy U. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych ZUS III Oddziałowi w W.

o prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy

na skutek odwołania U. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych III Oddziału w W.

z dnia 5 czerwca 2017 roku, znak: (...)

oddala odwołanie.

Hanna Parzybut-Dan

UZASADNIENIE

U. S. wniosła odwołanie do Sądu Okręgowego w Płocku od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w P. z dnia 5 czerwca 2017 r. odmawiającej prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

W odwołaniu nie zgodziła się z orzeczeniem Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych uznającej ją za osobę zdolną do pracy, bowiem jest przewlekle chora na cukrzycę II stopnia leczoną insulina. Występują u niej powikłania w postaci polineuropatii cukrzycowej, retinopatii lewego oka, choruje również na jaskrę, ma nowotwór wywodzący się z gruczołów potowych, niekompletnie wycięty, zmiany zwyrodnieniowo- wytwórcze kręgosłupa szyjnego, piersiowego i lędźwiowego. Leczy się również w poradni zdrowia psychicznego na depresję , obecnie w remisji. Wszystkie choroby wymagają kompleksowego leczenia. Odwołująca czeka aktualnie na wizytę u endokrynologa w kierunku obserwacji guzów tarczycy. Wnioskodawczyni czuje się źle, odczuwa bóle rąk, nóg, drętwienie kończyn, bóle brzucha, brak koncentracji, przyjmuje leki, co powoduje niezdolność do pracy.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w P. wniósł o oddalenie odwołania, gdyż postępowanie orzecznicze przed lekarzem orzecznikiem jak też Komisją Lekarską ZUS wykazało, że wnioskodawczyni nie jest niezdolna do pracy. W związku z tym organ rentowy wydał decyzję o odmowie prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

U. S. ma wykształcenie średnie ekonomiczne, wykonywała zawód księgowej. Od marca 2017 r. jest zatrudniona na umowę zlecenie przy monitorowaniu kamery przemysłowej.

W dniu 27.01.2017 r. złożyła wniosek o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Lekarz orzecznik podczas badania w dniu 3 kwietnia 2017 r. i w dniu 21 kwietnia 2017 r. po konsultacji psychiatry rozpoznał u niej zaburzenia depresyjne w remisji, zmiany zwyrodnieniowe z dyskopatią w odcinku szyjnym, cukrzycę unsulinozależną , jaskrę, guzki tarczycy. Stwierdził, że U. S. nie jest osobą niezdolną do pracy.

(dowód: opinia lekarza orzecznika k. 45-46, k.55-57dokumentacji medycznej)

Ubezpieczona wniosła sprzeciw od orzeczenia lekarza orzecznika do Komisji Lekarskiej ZUS.

Komisja Lekarska ZUS w dniu 30 maja 2017 r. podtrzymała orzeczenie lekarza orzecznika. W badaniu wskazano, że odwołująca jest diagnozowana z powodu powiększenia węzłów chłonnych szyjnych. Natomiast w badaniu usg nie uwidoczniono powiększonych węzłów chłonnych. Ma pełną sprawność funkcjonalną rak, wydolny chód, odruchy symetryczne, siłę mięśniową prawidłową, ruchomość kręgosłupa w granicach funkcjonalnej normy.

( dowód: opinia Komisji Lekarskiej k. 61-62 dokumentacji medycznej)

Wnioskodawczyni leczy się z powodu cukrzycy, jaskry, zaburzeń depresyjnych. U U. S. w 1998 r. rozpoznano cukrzycę ciążową. Po porodzie nastąpiła normalizacja glikemii. Ponownie zachorowała na cukrzycę w 2002 r. Odwołująca od 2012 r. jest pod stałą opieką poradni cukrzycowej. Obecnie wyrównanie metaboliczne cukrzycy jest złe- (...) z 03.01.2008 r. wynosi 9,1%, wartość prawidłowa to <7,0%. W dzienniczku samokontroli glikemie wahają się od 170 do 340mg%. Takie wartości glikemii wymagają pilnej modyfikacji leczenia oraz reedukacji diabetologicznej , może to jednak odbywać się w ramach zwolnienia lekarskiego. U wnioskodawczyni nigdy nie występowały ostre powikłania cukrzycy pod postacią cukrzycowej kwasicy ketonowej czy ciężkich niedocukrzeń. Natomiast w wyniku przewlekle źle wyrównanej cukrzycy rozwinęły się naczyniowe powikłania cukrzycy. W badaniu dna oka z 29.05.2017 r. stwierdzono cechy retinopatii cukrzycowej nieproliferacyjnej łagodnej. W konsultacji neurologicznej z września 2012 r. rozpoznano zespół niespokojnych nóg- wyraz neuropatii cukrzycowej. Z tego powodu U. S. przyjmuje lek A.. Leczenie daje dobry efekt, praktycznie znosi dolegliwości. W 2002r. u odwołującej wystąpiło T.. Nie była jednak z tego powodu hospitalizowana, nie pozostały żadne trwałe następstwa neurologiczne. Odwołująca leczy się także z powodu nadciśnienia tętniczego, nadciśnienie nigdy nie było przyczyną hospitalizacji. Występują u niej również zaburzenia lipidowe nie rzutujące na zdolność do pracy. U odwołującej nie stwierdzono cech nefropatii cukrzycowej, ani też zawału serca , choroby wieńcowej. Obecny stopień zaawansowania cukrzycy i nadciśnienia tętniczego nie powoduje upośledzenia funkcji organizmu powodującego długotrwałą niezdolność do pracy.

( dowód: opinia biegłej chorób wewnętrznych -diabetologa lek. med. A. W. – k. 21, k. 23-24)

Odwołująca w 2010 r. miała wycięty guzek z okolicy nadgarstka lewego. Wycięty guz okazał się zmianą łagodną typu S. eccrine- gruczolak potowy. W dniach 27.08.2014 r.- 01.09.2014 r. odwołująca przebywała w Klinice (...) Medycznej (...) Szpitala (...) w Ł. z powodu neuropatii nerwu łokciowego. Poszerzona diagnostyka (...) i (...) nadgarstka nie wykazała, aby objawy drętwienia palców miały związek z nerwem łokciowym. Odwołująca w 2016 r. była diagnozowana ginekologicznie z powodu zaburzeń okresu okołomenopauzalnego. W dniu 19.04.2016 r. lekarz POZ wystawił kartę diagnostyki i leczenia onkologicznego (...) z powodu powiększenia węzłów nadobojczykowych. Wycięty guz z nadgarstka lewego okazał się łagodnym gruczolakiem potowym . Powiększenie węzłów chłonnych wystąpiło jednorazowo. Stwierdzony podczas badania przez biegłego sądowego węzeł chłonny karku nie ma cech nowotworu.

( dowód: opinia biegłego onkologa dr med. W. S. – k. 19, k. 22)

U. S. prowadziła leczenie psychiatryczne w (...) przez okres dwóch lat od 19.09.2016 r. z rozpoznaniem zaburzeń adaptacyjnych, zaburzeń depresyjnych. Uczestniczyła w terapii dla osób współuzależnionych w (...). W oddziale psychiatrycznym nie była hospitalizowana. W listopadzie 2016 r. odbyła rehabilitację leczniczą w schorzeniach psychosomatycznych, w ośrodku postawiono rozpoznanie umiarkowanego epizodu depresji. Obecne zaburzenia rozwinęły się najprawdopodobniej na tle reaktywnym tj. trudnej sytuacji w systemie rodzinnym, uzależnienia od alkoholu męża , przemocy. U. S. nie prowadzi leczenia psychiatrycznego, nie przyjmuje leków psychiatrycznych , nie korzysta z pomocy psychologa. Aktualnie zaburzenia depresyjne są w remisji. W dacie złożenia wniosku o rentę odwołująca nie była niezdolna do pracy z powodu schorzeń na tle psychicznym.

( dowód: opinia łączna biegłych psychologa P. D. i psychiatry M. W. – k. 90-98)

U odwołującej w dacie wydania zaskarżonej decyzji występowało naruszenie sprawności organizmu pod postacią wielopoziomowych zmian zwyrodnieniowo- dyskopatycznych kręgosłupa w odcinku szyjnym i piersiowym i najprawdopodobniej I-S bez objawów korzeniowych. CT kręgosłupa szyjnego wykazało: kręgosłup szyjny ustawiony kyfotycznie, krążki miedzykręgowe nierównej wysokości ze znacznym obniżeniem na poziomie C5- C6 i C6-C7. Na poziomach od C3 do C 7 uwypuklenie pierścienia włóknistego, osteofity tylno- krawędziowe i przerost zwyrodnieniowy wyrostków stawowych powodujące niewielkie zwężenie kanału kręgowego i na poziomie C 6-C7 obustronne zwężenie otworów międzykręgowych do 3 mm po stronie lewej. Odwołująca jest sprawna ruchowo, porusza się bez niedowładów, zaburzeń koordynacji, bez wzmożenia napięcia mięśni przykręgosłupowych na całej długości kręgosłupa. U odwołującej jest dobrze zachowana precyzja rąk oraz poszczególnych palców rąk. Ze względu na okresy zaostrzenia cukrzycy , czy bólu kręgosłupa oraz depresji U. S. może wymagać leczenia i być niezdolna do pracy w ramach krótkotrwałych zwolnień. Natomiast naruszenie sprawności organizmu nie powoduje długotrwałej niezdolności do pracy.

( dowód: opinia biegłego lekarza neurologa i medycyny pracy P. R. – k. 39-42, wyniki badań lekarskich – k. 43,44)

U. S. leczy się u okulisty od około 1999 r. U wnioskodawczyni występuje krótkowzroczność i astygmatyzm. Przez wiele lat stan narządu wzroku był stabilny z dobrą i dość dobrą ostrością widzenia. Obrazują to badania wykonane w latach 1999, 2000-2005, 2012-2015. W wykonanej w 2017 r. angiografii fluoresceinowej dotyczącej dokładnych zmian na dnie oka stwierdzono łagodne zmiany cukrzycowe bez istotnych odchyleń od stanu prawidłowego. Biegły okulista wyniku badania odwołującej w dniu 12 lipca 2018 r. i oceny badania pola widzenia z 12 marca 2019 r. ocenił, że u U. S. występują zmiany charakterystyczne dla początkowej jaskry tzn. poszerzenie plamy ślepej i ubytek pola od strony nosowej, zmiany występują zwłaszcza w oku prawym. Z powodu obniżonej ostrości w obu oczach, zwłaszcza w oku prawym- co graniczy praktycznie z jednoocznością, zwyżkami ciśnienia śródgałkowego w obu oczach w wyniku nieuregulowanej jaskry, odwołująca jest osobą częściowo niezdolną do pracy od daty badania przez biegłego tj. od 12 lipca 2018 r. Obniżenie ostrości wzroku może występować okresowo z powodu wahań cukru we krwi.

( dowód: opinia biegłego okulisty dr n. med. R. S.-k.72-74, k. 139, badania k. 112-114)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentacji znajdującej się w aktach organu rentowego, aktach sądowych oraz w oparciu o opinie biegłych sądowych: specjalisty chorób wewnętrznych -diabetologa lek. med. A. W., onkologa dr med. W. S., psychologa P. D. i psychiatry M. W., lekarza neurologa i medycyny pracy lek. med.P. R., okulisty dr n. med. R. S..

Spór w sprawie dotyczył oceny zdolności do pracy ubezpieczonej. Biegli sądowi wypowiedzieli się w zakresie swoich specjalności związanych z chorobami występującymi u odwołującej. Odwołująca leczy się bowiem z powodu schorzeń neurologicznych, diabetologicznych, okulistycznych, występuje u niej jaskra oraz krótkowzroczność i astygmatyzm.

Biegła specjalista chorób wewnętrznych i diabetologii potwierdziła istniejącą u odwołującej od lat cukrzycę, przy czym po epizodzie cukrzycy ciążowej w 1998 r., odwołująca ponownie zachorował na cukrzycę w 2010 r. Biegła potwierdziła występujące u odwołującej powikłania cukrzycy w postaci retinopatii cukrzycowej nieproliferacyjnej łagodnej, zespołu niespokojnych nóg- wyraz neuropatii cukrzycowej. Cukrzyca jest źle wyrównana i wymaga modyfikacji leczenia, lecz nie powoduje niezdolności do pracy. Nadciśnienie tętnicze również wymaga korekty leczenia , ale nie rzutuje na zdolność do pracy zwłaszcza u osoby pracującej umysłowo.

Stan psychiczny odwołującej jest wyrównany, objawy depresyjne są w stadium remisji, jak ocenił zespół biegłych psychologa i psychiatry.

Wnioskodawczyni niezasadnie upatruje istnienia choroby nowotworowej po operacji wycięcia guzka z nadgarstka lewego. Guzek okazał się łagodnym gruczolakiem potowym, co potwierdzają badania i opinia biegłego onkologa. Stwierdzony podczas badania przez biegłego sądowego węzeł chłonny karku nie ma cech nowotworu.

Również opinia neurologa i medycyny pracy P. R. wskazuje, że mimo występowania zmian zwyrodnieniowo-dyskopatycznych kręgosłupa, u odwołującej narządy ruchu są w dobrej sprawności. Odwołująca jest sprawna ruchowo, porusza się bez niedowładów, zaburzeń koordynacji, bez wzmożenia napięcia mięśni przykręgosłupowych. Biegły nie stwierdził objawów neurologicznych, które uniemożliwiałyby wykonywanie pracy przez odwołującą.

Kluczowa w sprawie okazała się opinia biegłego okulisty dr n. med. R. S.. Biegły specjalista stwierdził, że na przestrzeni lat 1999-2015 r. ostrość wzroku odwołującej była dobra i dość dobra. Natomiast od ostatniego badania przez Komisję Lekarską ZUS nastąpiło znaczne pogorszenie wzroku , zwłaszcza w oku prawym z powodu rozwijającej się jaskry. Pokazało to badanie pola widzenia wykonane przez odwołującą na wniosek biegłego w dniu 12 marca 2019 r. Na zmiany w polu widzenia wywołane jaskrą nakładają się zwyżki ciśnienia śródgałkowego w obu oczach, co jest wynikiem nieuregulowanej jaskry. Wnioskodawczyni z powodu schorzeń narządu wzroku jest osobą częściowo niezdolną do pracy zgodnie z wykształceniem.

Żadna ze stron nie zakwestionowała opinii biegłych ani nie wniosła o ich uzupełnienie. Organ rentowy w piśmie procesowym z 10 czerwca 2019 r. ( data wpływu) wskazał, że po badaniu przez Komisję Lekarską ZUS wystąpiły nowe okoliczności- odczuwane pogorszenie widzenia i zmiany wynikające z badania z dnia 12 marca 2019 r.

Sąd zważył, co następuje:

Podstawą prawną rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie są przepisy ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2017, poz. 1383 z późn. zm.) nazywanej dalej „ustawą emerytalną”.

Art. 57 ust. 1 ustawy emerytalnej wskazuje warunki, których spełnienie jest konieczne do uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy. Zgodnie z tym przepisem, renta z tytułu niezdolności do pracy przysługuje ubezpieczonemu, który łącznie spełnia następujące warunki:

1)  jest niezdolny do pracy,

2)  ma wymagany okres składkowy i nieskładkowy,

3)  niezdolność do pracy powstała w wymaganym przepisami okresie,

4)  nie ma ustalonego prawa do emerytury z Funduszu lub nie spełnia warunków do jej uzyskania.

Zgodnie z treścią art. 12 ustawy emerytalnej, osobą niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje na odzyskanie zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Całkowicie niezdolną do pracy jest osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy (art. 12 ust.2). Częściowo zaś niezdolną jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnie z poziomem posiadanych kwalifikacji (art. 12 ust. 3). Częściowa niezdolność do pracy polega na utracie w znacznym stopniu zdolności do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji. Doniosłe znaczenie w konstrukcji częściowej niezdolności do pracy ma podkreślenie, że chodzi o ocenę zachowania zdolności do wykonywania nie jakiejkolwiek pracy, lecz pracy "zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji".

W niniejszej sprawie opinie biegłych diabetologa, neurologa i medycyny pracy, onkologa, psychologa i psychiatry oraz okulisty nie dały podstaw do ustalenia, że na dzień wydania zaskarżonej decyzji u wnioskodawczyni występowała niezdolność do pracy w stopniu całkowitym lub częściowym. Według opinii biegłego okulisty dr n. med. R. S., po dacie wydania zaskarżonej decyzji nastąpiło znaczne pogorszenie stanu narządu wzroku odwołującej , powodując częściową niezdolność do pracy od daty badania przez biegłego a więc od 12 lipca 2018 r. Tymczasem sąd pracy i ubezpieczeń społecznych dokonuje oceny stanu zdrowia pod kątem kwalifikacji z art. 12 ustawy emerytalnej na datę wydania zaskarżonej decyzji. W postępowaniu wywołanym odwołaniem do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych sąd rozstrzyga o prawidłowości zaskarżonej decyzji (art. 477 ¹⁴ § 2 i art. 477 ^14a k.p.c.) w granicach jej treści i przedmiotu. Decyzja odmawiająca prawa do renty rozstrzyga o braku prawa do tego świadczenia od dnia wniosku do dnia wydania decyzji i nie wypowiada się co do okresu późniejszego. Inaczej zatem niż w przypadku decyzji przyznającej świadczenie - nie rozstrzyga ona na przyszłość - poza okres zamknięty decyzją. ( por.wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 14.03.2019 r., III AUa 34/19,LEX nr 2668133).

Sąd nie może zająć stanowiska odmiennego co do stanu zdrowia wnioskodawcy, na podstawie własnej oceny stanu faktycznego, niż wyrażone w opiniach biegłych ( patrz: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 1974 r., II CR 748/74, LEX 7618 , wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 2018-10-31 III AUa 932/17, LEX nr 2613462). Zatem wiążąca jest dla Sądu ocena biegłego okulisty, że częściowa niezdolność do pracy odwołującej powstała od 12 lipca 2018 r.na skutek pogorszenia wzroku po badaniu przez Komisję Lekarską ZUS.

Biorąc pod uwagę prezentowaną wyżej linię orzecznictwa, Sąd ocenił, że odwołująca nie była niezdolna do pracy na datę wydania zaskarżonej decyzji z 5 czerwca 2017 r. Sąd nie może zatem w tym wypadku orzekać na przyszłość o prawie do renty z tytułu niezdolności do pracy. Natomiast rozważenia wymaga, czy nowe okoliczności związane z pogorszeniem narządu wzroku są nowymi okolicznościami medycznymi, o jakich mowa w art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c.

Zgodnie z art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c. w sprawie o świadczenie z ubezpieczeń społecznych, do którego prawo jest uzależnione od stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, jeżeli podstawę do wydania decyzji stanowi orzeczenie lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub orzeczenie komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i odwołanie od decyzji opiera się wyłącznie na zarzutach dotyczących tego orzeczenia, sąd nie orzeka co do istoty sprawy na podstawie nowych okoliczności dotyczących stwierdzenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji albo stwierdzenia stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, które powstały po dniu złożenia odwołania od tej decyzji. W tym przypadku sąd uchyla decyzję, przekazuje sprawę do rozpoznania organowi rentowemu i umarza postępowanie.

Sąd Okręgowy podzielił tezy orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 18.12.2018 r.,III AUa 233/2018 , LEX nr 2628326, zgodnie z którymi :"nowe okoliczności", to schorzenia istniejące przed wydaniem decyzji, lecz wykazane przez ubezpieczonego dopiero po wniesieniu odwołania do sądu albo ujawnione na podstawie badań lekarskich w trakcie postępowania sądowego i których nie oceniał ani lekarz orzecznik, ani komisja lekarska organu rentowego. Nie są "nowymi okolicznościami", w rozumieniu art. 477 ¹⁴ k.p.c., następstwa, czy powikłania znane organowi rentowemu w dacie wydawania schorzenia, jeżeli przy posiadanej wiedzy medycznej można było przewidzieć wystąpienie tych zmian po dacie wydania decyzji.

Zatem w przypadku odwołującej nie są nowymi okolicznościami , w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c.,zmiany polegające na pogorszeniu stanu wzroku po badaniu przez Komisję Lekarską ZUS. Lekarze orzeczniczy posiadali dokumenty medyczne przedłożone przez ubezpieczoną z wizyt u okulisty ( k. 101, 41-58 dokumentacji ZUS), jak również dokonywali oceny narządu wzroku. Stwierdzili jaskrę podczas badania. Odwołująca nie przedłożyła w 2017 r. żadnej nowej dokumentacji leczenia okulistycznego. Ostatnie badania dotyczyły 2015 r., na co wskazał także biegły sądowy okulista dr n. med. R. S.. Dopiero badanie przez biegłego i nowy dowód w postaci badania pola widzenia pozwoliły na ustalenie , że nastąpiło pogorszenie stanu zdrowia skutkujące niezdolnością do pracy. Tym niemniej zmiany okoliczności związane ze stanem wzroku nie dotyczyły nowego schorzenia, które nie było poddane ocenie orzeczników ZUS. W toku postępowania nie ujawniły się nowe schorzenia, które można uznać za nowe okoliczności w rozumieniu art. 477 ¹⁴ § 4 k.p.c., a które skutkowałyby uchyleniem decyzji do organu rentowego celem ponownego rozpoznania tego samego wniosku o rentę. U. S. w tej sytuacji powinna wystąpić do organu rentowego z nowym wnioskiem o rentę z tytułu niezdolności do pracy.

Biorąc pod uwagę powyższe, na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. Sąd oddalił odwołanie.

Hanna Parzybut-Dan