Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 czerwca 2019 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2019 roku w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa B. S.

przeciwko (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda B. S. na rzecz pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 287 złotych ( dwieście osiemdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  kosztami procesu w pozostałym zakresie obciąża powoda B. S. uznając je za uiszczone.

Sygn. akt VI GC 23/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 13 listopada 2018 powód B. S. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 1 268,40 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 18 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem zwrotu pozostałej części kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem, w wyniku kolizji drogowej, której sprawca ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, pojazdu marki S. model S. o numerze rejestracyjnym (...) należącego do I. Ł..

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 26 listopada 2018 roku wydanym w sprawie o sygn. akt VI GNc 7881/18 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

Pozwany (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. w sprzeciwie od powyższego orzeczenia wniósł o oddalenie powództwa wskazując, że po przeprowadzeniu postępowania likwidacyjnego wypłacił poszkodowanemu kwotę 2 520 złotych tytułem zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego uwzględniając cały okres najmu pojazdu zastępczego (28 dni) oraz weryfikując stawkę najmu do kwoty 90 złotych brutto za dobą, albowiem stawka zastosowana przez powoda jest wyraźnie i drastycznie zawyżona, zaś na etapie zgłaszania szkody pozwany poinformował poszkodowaną o możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego, lecz poszkodowana nie wykazała zainteresowania tą ofertą i wynajęła pojazd we własnym zakresie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 07 grudnia 2016 roku doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki S. model S. o numerze rejestracyjnym (...) należący I. Ł..

Odpowiedzialność za przedmiotową szkodę ponosił kierujący pojazdem ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

niesporne

Tego samego dnia I. Ł. zgłosiła szkodę w przedmiotowym pojeździe. W czasie rozmowy telefonicznej nie udzielono jej żadnych informacji o wysokości akceptowanych stawek najmu ani nie pouczono jej, że w razie zorganizowania najmu pojazdu zastępczego we własnym zakresie ubezpieczyciel pokryje koszty tego najmu tylko w takiej wysokości, jakie poniósłby gdyby poszkodowana skorzystała z oferty podmiotu współpracującego z ubezpieczycielem.

I. Ł. wyraziła zgodę na przekazywanie jej informacji dotyczących szkody drogą elektroniczną na adres: (...)

nagranie zgłoszenia szkody – w aktach szkody – k. 37 akt

W dniu 10 grudnia 2016 roku na powyższy adres mailowy (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wysłał poszkodowanej I. Ł. potwierdzenie zgłoszenia szkody oraz pismo, w którym poinformował poszkodowaną, że ubezpieczyciel zapewnia pomoc przy wynajmie pojazdu zastępczego na każdym etapie likwidacji szkody współpracując z ogólnopolskimi renomowanymi wypożyczalniami pojazdów posiadającymi swoje oddziały w wielu miastach w Polsce, które to firmy dysponują liczną flotą nowych lub najwyżej kilkuletnich samochodów w różnych klasach.

Nadto wskazano, że w razie najmu pojazdu za pośrednictwem (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. nie ma limitu kilometrów i nie wiąże się to z opłatą kaucji. Poszkodowany nie płaci też żadnych kosztów za najem (zaliczek, czynszu), a rozliczenie z wypożyczalnią samochodów odbywa się bezgotówkowo.

Podano również poszkodowanej wysokość stawek najmu za dobę w zależności od klasy pojazdu, w tym w przypadku pojazdów klasy B – 90 złotych brutto oraz poinformowano, że poszkodowany ma prawo najmu pojazdu zastępczego z innej wybranej przez siebie wypożyczalni aut, która stosuje ceny rynkowe. Przy skorzystaniu z oferty innej wypożyczalni niż współpracującej z (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. ubezpieczyciel zastrzegł prawo do weryfikacji wysokości stawek dobowych wynajmu do wskazanych w przedmiotowym piśmie pouczając o ciążącym na poszkodowanej obowiązku minimalizacji rozmiarów szkody.

W piśmie wskazano również kontakt telefoniczny w celu zorganizowania najmu pojazdu zastępczego.

pismo – k. 34-36 akt oraz w aktach szkody – k. 37 akt, potwierdzenie utworzenia i wysłania wiadomości mailowej – k. 33 akt oraz w aktach szkody – k. 37 akt, umowa o współpracy – k. 55-67 akt

W dniu 17 grudnia 2016 roku I. Ł. wynajęła od B. S. pojazd zastępczy marki O. model Corsa o numerze rejestracyjnym (...). Strony ustaliły cenę za najem tego pojazdu w kwocie 110 złotych netto za dobę, bez limitu kilometrów, na terytorium Polski oraz udział własny w szkodzie z winy najemcy w kwocie 1 000 złotych.

W tym samym dniu, tj. w dniu 17 grudnia 2016 roku, I. Ł. zawarła z B. S. umowę cesji wierzytelności w postaci prawa do odszkodowania w związku ze szkodą komunikacyjną z dnia 07 grudnia 2016 roku w celu pokrycia całkowitego kosztu wynajmu pojazdu zastępczego.

umowa najmu – k. 8 akt, umowa cesji wierzytelności – k. 11 akt, protokół zdawczo – odbiorczy – k. 10 akt

W dniu 13 stycznia 2017 roku z tytułu najmu pojazdu zastępczego przez okres 28 dni B. S. wystawił poszkodowanej I. Ł. fakturę o numerze (...) na kwotę 3 788,40 złotych brutto (według stawki w kwocie 110 złotych netto).

faktura – k. 9 akt

(...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wypłacił tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego kwotę 2 520 złotych uwzględniając okres 28 dni najmu pojazdu zastępczego i stawkę w kwocie 90 złotych brutto informując, że stawka została zweryfikowana według pisma, jakie poszkodowana otrzymała w dniu zgłoszenia szkody.

decyzja – k. 12, 31 akt, odwołanie – k. 14 akt. decyzja – k. 13, 15, 16 akt

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, których zarówno autentyczność, jak i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych, nie budziła wątpliwości Sądu, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary, tym bardziej, że nie były one kwestionowane w zakresie ich mocy dowodowej przez żadną ze stron.

Pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach sprawy nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wnosiły do sprawy żadnych nowych i istotnych okoliczności.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 19 czerwca 2019 roku Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego sądowego uznając go za zbędny w świetle ustalenia, że poszkodowana I. Ł. naruszyła ciążący na niej obowiązek zapobieżenia powiększeniu szkody, o czym szerzej w poniższej części uzasadnienia.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód B. S. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 1 268,40 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 18 stycznia 2017 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem zwrotu pozostałej części kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem, w wyniku kolizji drogowej, której sprawca ubezpieczony był od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, pojazdu marki S. model S. o numerze rejestracyjnym (...) należącego do I. Ł..

Kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu pozwany (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. podnosił, że poszkodowana została poinformowana o możliwości skorzystania z oferty wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem i że w razie wynajęcia pojazdu zastępczego we własnym zakresie koszt wynajmu zostanie uznany do wysokości stawki obowiązującej u tego podmiotu zgodnie z dołączonym cennikiem, a mimo tego poszkodowana nie wykazała zainteresowania tą ofertą i wynajęła pojazd we własnym zakresie u powoda, u którego stawka za najem pojazdu zastępczego była „wyraźnie i drastycznie zawyżona”.

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 i 4 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim. Jest to więc ubezpieczenie jego odpowiedzialności za wyrządzenie szkody opartej na zasadzie winy lub na zasadzie ryzyka. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej sięga tak daleko, jak odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego, a wysokość świadczeń ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest determinowana wysokością zobowiązań odszkodowawczych ubezpieczającego. W związku z tym odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela jest taka, do jakiej zobowiązany byłby sprawca szkody, gdyby to od niego powód domagał się naprawienia szkody.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła. W myśl § 2 niniejszego przepisu, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody nie wyrządzono. Przepis art. 361 § 2 k.c. statuuje zatem zasadę pełnego odszkodowania. Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Jednocześnie naprawieniu podlega jedynie taka szkoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. Wskazać przy tym należy, że korzystanie z rzeczy nie stanowi samoistnej wartości majątkowej i w każdym przypadku należy badać, czy pozbawienia możliwości korzystania z rzeczy wywołało uszczerbek majątkowy poszkodowanych.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, iż w majątku poszkodowanej I. Ł. powstała szkoda majątkowa, której część stanowią koszty zasadnego wynajmu pojazdu zastępczego na czas dokonywanej naprawy pojazdu uszkodzonego w wyniku kolizji z dnia 07 grudnia 2016 roku. Nie ma bowiem wątpliwości, iż w sytuacji gdyby do kolizji de facto nie doszło, nie powstałyby dodatkowe koszty związane z najmem pojazdu zastępczego.

W niniejszej sprawie zasada odpowiedzialności pozwanego nie była kwestionowana, podobnież zasadność wynajęcia pojazdu zastępczego przez poszkodowaną, niesporny był też okres najmu pojazdu zastępczego w całości uznany przez ubezpieczyciela. Sporna natomiast w sprawie była stawka za najem pojazdu zastępczego, w tym w szczególności w świetle zarzutu pozwanego w przedmiocie naruszenia przez poszkodowaną obowiązku minimalizacji szkody.

Odnosząc się do tej kwestii, to wskazać należy, że co do zasady poszkodowany ma prawo wyboru dowolnej wypożyczalni oferującej pojazdy zastępcze, o ile stawka najmu mieści się w kategoriach cen rynkowych występujących na rynku lokalnym. Poszkodowany ma jednakże także, na podstawie art. 362 k.c. oraz art. 16 ust. 1 punkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 473), obowiązek minimalizacji szkody rozumiany jako zapobieżenie, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody. Jak nadto wskazał w uchwale z dnia 17 listopada 2011 roku Sąd Najwyższy (sygn. akt III CZP 5/11) nie wszystkie koszty, a więc nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszenia jej rozmiarów podnosząc, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu, objęte są odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione, tj. usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami i potrzebami poszkodowanego, co wyraźnie podkreślił Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 roku (sygn. akt III CZP 20/17).

W niniejszej sprawie bez wątpienia pozwany zakład ubezpieczeń zaproponował – pismem z dnia 08 grudnia 2016 roku (brak było bowiem takiej informacji podczas telefonicznego zgłaszania szkody) wysłanym na wskazany przez poszkodowaną adres mailowy tegoż dnia – skorzystanie z oferty wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem informując także, że w razie wynajęcia pojazdu zastępczego we własnym zakresie koszt wynajmu zostanie uznany do wysokości stawki obowiązującej u tego podmiotu zgodnie z załączonym cennikiem wskazując jednocześnie, że w takim przypadku nie ma limitu kilometrów i nie wiąże się to z opłatą kaucji, a poszkodowany nie płaci też żadnych kosztów za najem (zaliczek, czynszu), rozliczenie zaś z wypożyczalnią samochodów odbywa się bezgotówkowo.

Jednocześnie powód nie zdołał wykazać – na tę okoliczność nie zaoferował jakiegokolwiek dowodu – że w sprawie zachodziły szczególne potrzeby po stronie poszkodowanej uzasadniające nieskorzystanie z propozycji pozwanego, tym bardziej, że jak wynika z umowy najmu z powodem, strony także ustaliły brak limitu kilometrów, jednakże wprowadziły udział własny w szkodzie z winy najemcy w kwocie 1 000 złotych, czego z kolei – jak wynika z treści pisma z dnia 08 grudnia 2016 roku – nie przewidywały warunki wypożyczania pojazdów za pośrednictwem ubezpieczyciela.

Powyższe zaś w ocenie Sądu przesądza o naruszeniu przez poszkodowaną obowiązku minimalizacji szkody i powoduje, że wynajęcie pojazdu od powoda przy zastosowaniu wyższej stawki nie może zostać uznane za zasadne. W sytuacji bowiem, gdy poszkodowana nie interesowała się w żadnym stopniu propozycją zakładu ubezpieczeń dotyczącą wynajęcia pojazdu zastępczego we wskazanych wypożyczalniach albo w innych, ale za wskazaną przez ubezpieczyciela kwotę (okoliczności tej powód nie wykazał), a następnie wynajęła – i to ponad tydzień później, a zatem zapewne nie działając już pod presją czasu, czy zdenerwowania zaistniałym zdarzeniem, pojazd za kwotę znacznie wyższą (135,30 złotych brutto), to takie zachowanie poszkodowanej ocenić należy jako przyczynienie się do zwiększenia szkody. W tej sytuacji roszczenie powoda o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego ustalonych według stawek wynikających z umowy zawartej z poszkodowaną w zakresie przekraczającym koszty najmu pojazdu zastępczego uznane przez pozwanego, nie zasługuje na uwzględnienie. Sam najem pojazdu zastępczego pozostawał przy tym oczywiście w związku przyczynowym z uszkodzeniem pojazdu poszkodowanej, jednakże poszkodowana swoim zachowaniem, tj. zaniechaniem jakiejkolwiek inicjatywy w celu choćby sprawdzenia warunków najmu oferowanego przez ubezpieczyciela, przyczyniła się do powiększenia szkody wynikającej z tego zdarzenia w zakresie dochodzonym niniejszym pozwem.

Podkreślić przy tym należy, że Sąd rozpoznający sprawę podziela pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy w Warszawie w wyroku z dnia 08 grudnia 2016 roku (sygn. akt XX III Ga 2060/17), w którym wskazano, że nie jest wymagane, aby ubezpieczyciel złożył poszkodowanemu ofertę najmu w rozumieniu art. 66 k.c., to jest zawierającą wszystkie opisane w tym przepisie warunki. Wystarczające jest bowiem przedstawienie tylko podstawowych zasad najmu przez ubezpieczyciela, a nawet sama propozycja takiego najmu, po której poszkodowany powinien podjąć inicjatywę zmierzającą do ustalenia interesujących go warunków najmu i w oparciu o nie podjąć decyzję, czy korzysta z propozycji ubezpieczyciela, czy poszukuje samochodu zastępczego na rynku będąc jednocześnie świadomym, że będzie zobowiązany do pokrycia kosztów wykraczających ponad te wynikające z propozycji ubezpieczyciela. Również wskazać należy, że dane przekazane w czasie rozmowy telefonicznej czy mailowo także nie muszą wyczerpywać przesłanek, które pozwalałyby uznać je za ofertę w rozumieniu art. 66 k.c., wystarczające jest, że stanowią one informacje pozwalające poszkodowanemu powziąć wiedzę co do tego, że istnieje możliwość wypożyczenia pojazdu u ubezpieczyciela, a także co do tego, jaka jest orientacyjna stawka najmu. Na podstawie bowiem tych informacji poszkodowany może uzyskać przekonanie, że w istocie stawka ta jest znacznie niższa od tej, którą ustalono w umowie najmu zawartej z powodem (tak Sąd Okręgowy w Szczecinie w wyroku z dnia 08 grudnia 2017 roku, sygn. akt VIII Ga 422/17). Tymczasem w niniejszej sprawie powód nie wykazał, że poszkodowana I. Ł. po otrzymaniu przedmiotowego pisma ubezpieczyciela podjęła jakiekolwiek czynności w kierunku ustalenia stawek za najem pojazdów zastępczych występujących na rynku.

A zatem jeżeli ubezpieczyciel zawiadomił poszkodowaną o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem i to jeszcze przed wynajęciem przez nią pojazdu od powoda, a zatem w sytuacji, gdy poszkodowana taką informację otrzymała nie mając jeszcze zawartej umowy najmu pojazdu zastępczego, zachowanie poszkodowanej polegające na zaniechaniu współdziałania z pozwanym w likwidacji szkody w postaci co najmniej podjęcia próby ustalenia szczegółów i dokładnych warunków najmu samochodu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela, uznać należy za nieprawidłowe i przyczyniające się do powstania szkody. Dopiero ewentualnie po uzyskaniu informacji o warunkach najmu oferowanego przez pozwanego, gdyby warunki te poszkodowanej nie odpowiadały, mogłaby ona w ocenie Sądu, bez narażenia się na zarzut naruszenia obowiązku minimalizacji szkody, rozpocząć poszukiwania podmiotu oferującego najem na zasadach w pełni ją satysfakcjonujących. Okoliczności jednakże istniejących po stronie poszkodowanej, a uzasadniających nieskorzystanie z propozycji ubezpieczyciela – przy zachowaniu z jej strony minimum staranności we współdziałaniu z ubezpieczycielem w postaci zainteresowania się jego propozycją – powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika nie wykazał i na tę okoliczność nie zawnioskował jakichkolwiek dowodów.

Z uwagi na uznanie, że poszkodowana I. Ł. z przyczyn powyżej wskazanych przyczyniła się do powiększenia szkody, uwzględniając całokształt rozważań w tym przedmiocie, Sąd na podstawie przepisów art. 822 k.c. w zw. z art. 659 k.c. w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 481 k.c. w zw. z art. 16 ust. 1 punkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2018 roku, poz. 473) orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku oddalając powództwo jako nieuzasadnione.

O kosztach postępowania Sąd orzekł w punkcie drugim wyroku zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 § 1 k.p.c., zasądzając od powoda jako strony przegrywającej proces na rzecz pozwanego zwrot poniesionych przez niego kosztów procesu w kwocie 287 złotych (kwota 270 złotych tytułem kosztów zastępstwa procesowego i kwota 17 złotych tytułem zwrotu opłaty skarbowej). Kosztami procesu w pozostałym zakresie Sąd obciążył powoda uznając je za uiszczone.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 05 lipca 2019 roku