Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 29 stycznia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Krakowie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : SSO Grażyna Baran

Protokolant : sekr. sądowy Aneta Krzuk

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2019 roku w Krakowie na rozprawie

sprawy S. T.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

przy udziale (...) Sp. z o.o.

o ustalenie właściwego ustawodawstwa w zakresie ubezpieczeń społecznych

na skutek odwołania S. T.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 1 kwietnia 2016 roku, Nr (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  nie obciąża S. T. kosztami postępowania.

Sygn. akt VII U 897/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia (...) zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w (...) , na podstawie art., 83 ust, 1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2015r. poz. 121 ze zm.) w związku z art. 11 ust. 3 lit a i art. 12 ust. 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004r z dnia 29 kwietnia 2004r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego (Dz.Urz. UE nr L 166/1 z dnia 30 kwietnia 2004r. ze zm.) oraz art. 5 ust. 1 i art. 14 ust. 2 i art. 19 ust. 2 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009 z dnia 16 września 2009 dotyczącego wykonania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia (DZ.Urz. UE nr L 284/1 z dnia 30 października 2009r.) oraz na podstawie decyzji nr (...) z dnia (...). dotyczącej wykładni art. 12 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 w sprawie ustawodawstwa mającego zastosowanie do pracowników delegowanych i osób wykonujących pracę na własny rachunek, tymczasowo pracujących poza państwem właściwym ( (...)) – stwierdził, że S. T. z tytułu oddelegowania przez płatnika składek (...) do pracy na terytorium (...) w okresie od 2 lipca 2012r. do 31 grudnia 2012r. nie podlega polskiemu ustawodawstwu w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz unieważnia zaświadczenie A1 wydane w dniu 13 lipca 2012r.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy powołał się na przepisy „prawa unijnego” , w szczególności art. 14 ust. 1 rozporządzenia nr 987/2009r. z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia (DZ.Urz. UE nr L 284/1 z dnia 30 października 2009r.) do celów stosowania art. 12 ust. 1 rozporządzenia 883/2004, zgodnie z którym „osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi działalność, a która jest oddelegowana przez pracodawcę do innego państwa członkowskiego”, oznacza także osobę zatrudnioną w celu oddelegowania jej do innego państwa członkowskiego, pod warunkiem, że osoba ta bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia podlega już ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma jej pracodawca.

Zakład podał, że zastosowanie tego przepisu wymaga spienienia warunków, które zostały wskazane w rozporządzeniu nr 987/2009 i omówione szerzej w Decyzji nr (...) Komisji Administracyjnej d.s. Koordynacji Systemów Zabezpieczenia Społecznego z dnia 12 czerwca 2012r. . Odpowiednie warunki muszą być spełnione po stronie pracodawcy oraz pracownika. Po stronie pracodawcy został określony wymóg, by wysyłające przedsiębiorstwo zazwyczaj prowadziło na terenie kraju delegującego swoją znaczącą część działalności (art. 14 ust. 2 rozporządzenia). Zgodnie z Decyzja nr (...) dotyczącą wykładni art., 12 w/w rozporządzenia w celu ustalenia, czy pracodawca zazwyczaj prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoja siedzibę, należy wziąć pod uwagę m.in. obroty w odpowiednio typowym okresie, które powinny wynosić co najmniej 25% całkowitego obrotu w państwie delegującym. Obrót na poziomie 25% odnosi się do wszystkich państw Unii i w tum wyraża się uniwersalny walor tego kryterium, czyli jednakowego punktu odniesienia dla wszystkich adresatów z wielu różnych państw.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych powołał się na opracowany przez komisję Administracyjną (na podstawie Decyzji nr (...)) Praktyczny Poradnik; Ustawodawstwo mający zastosowanie do pracowników w Unii Europejskiej, Europejskim Obszarze Gospodarczym, i Szwajcarii wydany w styczniu 2011r. , który wskazuje ponadto, ze obroty osiągane przez delegujące przedsiębiorstwo w państwie zatrudnienia w odpowiednim okresie powinny wynosić co najmniej 25%. Przypadki, kiedy obrót firmy jest niższy niż 25% wymagają pogłębionej analizy w zakresie liczby pracowników zatrudnionych w kraju i za granica oraz liczby realizowanych umów/kontraktów w kraju i za granicą. Po stronie pracownika ocenia się między innymi czy zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia nr 987/2009 osoba zatrudniona bezpośrednio przed rozpoczęciem oddelegowania podlega już ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma jej pracodawca. W Decyzji (...) wskazano, że warunek podlegania ustawodawstwu „bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia” można uważa za spełniony, jeśli dana osoba podlega przez co najmniej miesiąc ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym pracodawca ma swoją siedzibę.

Organ rentowy podał, że na wniosek z dnia 6 lica 2012r. złożony przez płatnika składek (...), w dniu 13 lipca 2012r. wystawił zaświadczenie o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego mającym zastosowanie do osoby uprawnionej na podstawie art. 12 ust. 1 Rozporządzenia parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 -ustalające zastosowanie ustawodawstwa polskiego w okresie od 2 lipca 2012r. do 31 grudnia 2012r. z tytułu oddelegowania S. T. do pracy na terytorium (...).

Płatnik składek (...) do wniosku z dnia 6 lipca 2012r. dołączył niezbędną informację w celu poświadczenia dokumentu o ustawodawstwie właściwym dla pracownika oddelegowanego na terytorium innego Państwa Członkowskiego UE na podstawie art. 12.1 Rozporządzenia Parlamentu i Rady (WE) nr 883/2004”, z której wynikało, że :

- pracownik został wysłany na polecenie krajowego pracodawcy przejściowo na terytorium (...), w celu wykonania tam czynności na rzecz tego pracodawcy;

- roszczenie z tytułu umowy o prace kierowane jest do delegującego pracodawcy;

- na okres delegowania pracownikowi nie został udzielony urlop bezpłatny i nie jest delegowany w miejsce innej osoby, której okres delegowania upłynął;

- przewidywany czas pracy nie przekraczał 24 miesięcy;

- wnioskujący o delegowanie jest faktycznie pracodawcą ubezpieczonego, co wynika z dokumentacji zgłoszeniowej a miejsce prowadzenia działalności gospodarczej znajduje się na terytorium Polski.

Ponadto w danych z 12 miesięcy poprzedzających złożenie wniosku odnośnie prowadzenia znacznej działalności płatnik podał, że:

- średnie obroty (w %) osiągane w Polsce wynoszą 24%;

- średnie obroty (w %) osiągane w innych państwach wynoszą 76%;

- liczba pracowników wykonujących prace w Polsce z wyłączeniem pracowników administracyjnych to 10 osób;

- liczba pracowników delegowanych to 71;

- liczba umów/kontraktów realizowanych w Polsce – 2;

- liczba umów/kontraktów realizowanych za granicą – 7.

Zakład podał, że przedłożone przez płatnika składek dokumenty pozwoliły na wystawienie zaświadczenia o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego dla S. T..

W oparciu o protokół z przeprowadzonej kontroli z dnia (...). organ rentowy ponownie dokonał weryfikacji zasadności poświadczonych formularzy A1 za w/w okres. Z analizy dokumentacji przedstawionej przez płatnika składek (...) w trakcie kontroli wynika, ze obroty osiągane w Polsce wynosiły 1,23% natomiast obroty osiągane w innych państwach członkowskich wynosiły 98,77%. Ponadto ustalono, że płatnik składek nie prowadził żadnych prac na terenie Polski. Wobec powyższego płatnik składek (...) nie spełniał kryteriów świadczących o prowadzeniu znacznej części działalności w Polsce przez delegujące przedsiębiorstwo w państwie delegującym i państwie zatrudnienia. W konsekwencji brak jest podstaw do pozostawienia S. T. w polskim systemie ubezpieczeń społecznych. Ustawodawstwem właściwym w stosunku do S. T. jest zastosowanie ogólnej regulacji określonej w art. 11 ust. 3 lita Rozporządzenia Parlamentów Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004, według której osoba wykonująca w państwie członkowskim pracę najemną lub pracę na własny rachunek podlega ustawodawstwu tego państwa członkowskiego.

Z uwagi na powyższe organ rentowy skierował dnia (...) do płatnika składek zawiadomienie o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie niepodlegania S. T. polskiemu ustawodawstwu w zakresie zabezpieczenia społecznego unormowanego przepisami Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004, u płatnika składek (...) (korespondencja nie została odebrana). Równocześnie Zakład pismem z dnia 1 lutego 2016r. zawiadomił ubezpieczonego o wszczęciu w/w postępowania .

Odwołanie od powyższej decyzji złożył S. T.. Wnioskodawca wniósł o wskazanie właściwego ustawodawstwa, któremu podlegał w okresie w okresie od 2 lipca 2012r. do 31 grudnia 2012r. oraz o przelanie składek na konto właściwego ubezpieczyciela.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie oraz o zasądzenie od S. T. na rzecz organu rentowego zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Zakład podniósł argumenty jak w zaskarżonej decyzji.

Poza sporem pozostaje, że (...) Sp. z o.o. w T. w dniu (...) wystąpiła o wydanie zaświadczenia o ustawodawstwie właściwym dla pracownika delegowanego na terytorium innego Państwa Członkowskiego UE – dla S. T.. We wniosku podano, że S. T. jest zatrudniony na czas nieokreślony od 2 czerwca 2012r. , od 2 lipca 2012r. do 31 grudnia 2012r. będzie delegowany do pracy w (...). (...) Sp. z o.o. podała, że jej średnie obroty osiągane w (...) wynoszą 24%, natomiast średnie obroty osiągane w innych państwach wynoszą 76%. W dniu (...). Zakład wydał dla S. T. zaświadczenie o ustawodawstwie dotyczącym zabezpieczenia społecznego - druk (...), że w okresie od 2 lipca 2012r. do 31 grudnia 2012r. ma w stosunku do niego zastosowanie ustawodawstwo polskie. W sumie Zakład poświadczył na rzecz płatnika (...) Sp. z o.o. 341 zaświadczeń A1 poświadczających zastosowanie polskiego ustawodawstwa.

S. T. w czerwcu 2015r. złożył w ZUS wniosek o przeprowadzenie postepowania wyjaśniającego w sprawie jego zatrudnienia w firmie (...) Sp. z o.o. od 1 czerwca 2012r. do 31 grudnia 2012r. Podał, że przez cały wyżej wymieniony okres pracował za granicą w (...) jako pracownik wypożyczony do austriackiej firmy i w (...) jako pracownik wypożyczony do niemieckiej firmy. Zaznaczył, że był ubezpieczony od najniższej krajowej, a podstawa dla pracujących za granicą była wyższa.

W związku z powyższym ZUS dokonał analizy dokumentacji ubezpieczeniowej zewidencjonowanej na koncie płatnika składek (...) i ustalił, że S. T. został zgłoszony do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na formularzu (...) od dnia 1 czerwca 2012r. oraz wyrejestrowany z tych ubezpieczeń na formularzu (...) z dniem (...) Za pracownika zostały złożone imienne raporty ZUS RCA z podstawą wymiaru składek w wysokości 375 zł ( za miesiąc czerwiec 2012r. ¼ wymiaru czasu pracy) i 1500 zł za okres od lipca 2012r. do grudnia 2012r. (pełny wymiar czasu pracy). W umowie o pracę z dnia 1 czerwca 2012r. zawartej na okres 3 miesięcy ( w tym od 1 czerwca 2012r. do 30 czerwca 2012r. w wymiarze ¼ etatu, a od 1 lipca 2012r. w pełnym wymiarze czasu pracy) ustalono wynagrodzenie dla wnioskodawcy w wysokości odpowiedni 375 zł i 1500 zł, z zaznaczeniem, że w czasie oddelegowania do pracy za granicą pracownik będzie odbywa podróż służbową z wynagrodzeniem jak wyżej. W umowie o pracę z dnia 1 września 2012r. zawartej na okres od 1 września 2012r. do 31 sierpnia 2013r. ustalono wynagrodzenie w wysokości 1500 zł brutto i również ustalono, że w czasie oddelegowania do pracy za granicą pracownik będzie odbywał podróż służbową z wynagrodzeniem podanym w umowie. S. T. jako pracownikowi oddelegowanemu wystawiono formularz (...) okres od 2 lipca 2012r. do 31 grudnia 2012r.

Po przeprowadzeniu postępowania organ rentowy ustalił, że płatnik składek w (...) w 2012r. osiągnął znikome obroty - stanowiły one 1,23%, a obroty osiągane w innych państwach członkowskich wynosiły 98,77%.

Ponadto sąd ustalił następujący stan faktyczny:

(...) Sp. z o.o. została zarejestrowana w Krajowym Rejestrze Sądowym w dniu 7 kwietnia 2011r. Jedynym wspólnikiem w spółce jest A. Z. (posiada 100 udziałów o łącznej wysokości 5000zł). Zarząd spółki jest jednoosobowy –Prezesem jest W. K. (1). Spółka ma prokurentów: A. Z., M. Z. i R. Z..

(...) Prezesa spółki W. K. (2) ograniczała się do pospisywania umów o pracę z pracownikami. Nie ma on żadnej wiedzy na temat działalności spółki (gdzie prowadzi działalność, kogo zatrudnia). Umowy w imieniu spółki podpisuje od 2011r. „Dostaje telefon z firmy obsługującej finanse spółki” jedzie do T. i podpsuje przygotowane umowy już podpisane przez pracowników. Również prokurent spółki (...) nie posiada żadnych informacji odnośnie działalności prowadzonej przez spółkę w Polsce w 2012r. R. Z. jest mężem A. Z. i synem M. Z. (wszyscy mieszkają w (...)).

W latach 2011-2013 firma (...) Sp. z o.o. miała w (...) znikome obroty (rzędu 1,23%).

W dniu (...) i w dniu (...) spółka zawarła umowy o pracę ze S. T.. Wnioskodawca od początku pracował za granicą. Nigdy nie wykonywał pracy w Polsce. Był oddelegowany do pracy u w firmach austriackiej i niemieckiej. W (...) pracował w W. – pod nadzorem majstra austriackiego. Wynagrodzenie (w Euro) było wypłacane przez osobę która reprezentowała firmę (...) Sp. z o.o.

Składki na ubezpieczenie społeczne były odprowadzane od kwot podanych w umowie. Pracodawca wydał wnioskodawcy PIT 11 za 2012r. z podaną kwota przychodu (9375 zł). W rozliczeniu rocznym PIT za 2012r. S. T. podał wynagrodzenie figurujące w PIT 11. W 2015r. wnioskodawca miał operację kolana i „chorobowe wyszło mu nie takie jak trzeba”

Powyższy stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów zgromadzonych w aktach ZUS, odpisu pełnego KRS, informacji Naczelnika Urzędu Skarbowego w W. odnośnie zeznań podatkowych składanych przez wnioskodawcę, informacji PIT 11 Za 2012r., zeznań R. Z., zeznań stron tj. przedstawiciela płatnika Prezesa W. K. (2) oraz zeznań wnioskodawcy.

Sąd zważył, co następuje.

Odwołanie jest nieuzasadnione.

Organ rentowy prawidłowo powołał przepisy prawa unijnego mające zastosowanie w niniejszym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 rozporządzenia nr 987/2009r. z dnia 16 września 2009r. dotyczącego wykonania rozporządzenia (WE) nr 883/2004 w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia (DZ.Urz. UE nr L 284/1 z dnia 30 października 2009r.) do celów stosowania art. 12 ust. 1 rozporządzenia 883/2004, „osoba, która wykonuje działalność jako pracownik najemny w państwie członkowskim w imieniu pracodawcy, który normalnie tam prowadzi działalność, a która jest oddelegowana przez pracodawcę do innego państwa członkowskiego”, oznacza także osobę zatrudnioną w celu oddelegowania jej do innego państwa członkowskiego, pod warunkiem, że osoba ta bezpośrednio przed rozpoczęciem zatrudnienia podlega już ustawodawstwu państwa członkowskiego, w którym siedzibę ma jej pracodawca./

Jak słusznie wskazał organ rentowy, po stronie pracodawcy został określony wymóg, by wysyłające przedsiębiorstwo zazwyczaj prowadziło na terenie kraju delegującego swoją znaczącą część działalności (art. 14 ust. 2 rozporządzenia). Zgodnie z Decyzja nr (...) dotyczącą wykładni art. 12 w/w rozporządzenia w celu ustalenia, czy pracodawca zazwyczaj prowadzi znaczną część działalności na terytorium państwa członkowskiego, w którym ma swoją siedzibę, należy wziąć pod uwagę m.in. obroty w odpowiednio typowym okresie, które powinny wynosić co najmniej 25% całkowitego obrotu w państwie delegującym. Obrót na poziomie 25% odnosi się do wszystkich państw Unii i w tum wyraża się uniwersalny walor tego kryterium, czyli jednakowego punktu odniesienia dla wszystkich adresatów z wielu różnych państw.

W stanie faktycznym niniejszej sprawy S. T. bezpośrednio przed oddelegowaniem do pracy w (...) nie podlegał ubezpieczeniom społecznym w Polsce ponadto płatnik składek w spornym okresie w Polsce osiągał minimalne obroty. W świetle powyższego organ rentowy miał prawo unieważnić zaświadczenie (...). Skutkiem powyższego organ rentowy winien powiadomić odpowiednie instytucje austriackie i niemieckie braku postaw do ustalenia jako właściwego ustawodawstwa polskiego. Podkreślić przy tym należy, że świetle stanu faktycznego niniejszej sprawy powinny być zweryfikowane wszystkie zaświadczenia (...) wystawione pracownikom (...) Sp. z o.o.

Orzeczenie wydano na zasadzie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. O kosztach orzeczono zgodnie z art. 102 k.p.c. Sąd wziął pod uwagę charakter sprawy tj. iż występuje w niej element unijny, przepisy prawa unijnego są skomplikowane i dlatego nie obciążył wnioskodawcy kosztami postepowania.