Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 31 stycznia 2014r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku Wydział IX Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

na posiedzeniu niejawnym

Przewodniczący: SSO Maria Konieczna

Sędziowie: SSO Maria Olszowska

SSO Barbara Kużdrzał - Kiermaszek

Protokolant: asystent sędziego Katarzyna Bienek

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2014r. w Rybniku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa L. B. ( B. )

przeciwko (...) Spółka z o.o. w Polsce w M.

o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, o należności z tytułu delegacji

i ekwiwalentu za odzież roboczą

na skutek zażalenia powoda L. B. ( B. ) na postanowienie Sądu Rejonowego w Jastrzębiu - Zdroju Wydziału IV Pracy z dnia 24 października 2013r. sygn. akt IVP 171/13

p o s t a n a w i a:

1.  uchylić zaskarżone postanowienie w punkcie 2,

2.  oddalić zażalenie w pozostałym zakresie pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnięciu końcowemu

Sędzia Przewodniczący Sędzia

SSO Maria Olszowska SSO Maria Konieczna SSO Barbara Kużdrzał-Kiermaszek

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 24.10.2013r. Sąd Rejonowy w Jastrzębiu - Zdroju Wydział IV Pracy:

- w pkt 1 zawiesił postępowanie na zasadzie art.174§1 pkt 4 k.p.c.,

- w pkt 2 wyznaczył zarządcy termin 30 dni na złożenie oświadczenia w przedmiocie wstąpienia do postępowania, liczonego od dnia uprawomocnienia się lisy wierzytelności

na zasadzie art.174§ 3 k.p.c.

W uzasadnieniu postanowienia Sąd ten wskazał, iż powód L. B. pozwem

z dnia 13.03.2013r. domagał się od pozwanej (...) Spółka z o.o. w Polsce

w M. kwoty 15.000 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, świadczeń wynikających z pobytu na delegacji, ekwiwalentu za używanie własnej odzieży roboczej.

W odpowiedzi na pozew pozwana wniosła o oddalenie powództwa, a pismem z dnia 26.06.2013r. pełnomocnik pozwanej zawiadomił o wszczęciu postępowania układowego mocodawcy, które to postępowanie początkowo z układowego zostało zmienione w upadłość likwidacyjną. W piśmie z dnia 12.07.2013r. pełnomocnik pozwanej zawiadomił Sąd,

iż w dniu 04.07.2013r. postępowanie naprawcze zostało przekształcone w postępowanie upadłościowe likwidacyjne, a nadto wskazał, iż oba postępowania są postępowaniami wymienionymi w załączniku A do rozporządzenia Rady ( WE ) nr 1346/2000 z dnia 29.05.20000r. w sprawie postępowania upadłościowego. Jednocześnie zawiadomił

o wypowiedzeniu pełnomocnictwa.

Pismem z dnia 23.09.2013r. pełnomocnik zarządcy pozwanej wniósł o zawieszenie postępowania i wyznaczenie zarządcy 30 dniowego terminu do złożenia oświadczenia

co do wstąpienia do postępowania, liczonego od uprawomocnienia się listy wierzytelności.

Europejskie postępowanie upadłościowe zostało uregulowane przepisami Rozporządzenia Rady ( WE ) nr 1346/2000 z dnia 29.05.2000r. w sprawie postępowania upadłościowego, które weszło w życie w dniu 31.05.2002r. i ma zastosowanie do postępowań upadłościowych wszczętych po tym dniu. Polskie sądy stosują przepisy Rozporządzenia

do tych upadłości, w których postępowanie zostało wszczęte po dniu 01.05.2004r. Rozporządzenie umożliwia wszczęcie głównego postępowania upadłościowego w państwie członkowskim, w którym dłużnik posiada główny ośrodek swojej podstawowej działalności gospodarczej. Postępowanie to ma zakres uniwersalny, a jego celem jest objęcie całego majątku dłużnika. Ar.16 Rozporządzenia przewiduje, że wszczęcie postępowania upadłościowego przez sąd państwa członkowskiego właściwy zgodnie z art.3 Rozporządzenia, podlega uznaniu we wszystkich pozostałych państwach członkowskich

z chwilą, gdy orzeczenie stanie się skuteczne w państwie wszczęcia postępowania,

a art.15 Rozporządzenia stwierdza, że wpływ postępowania upadłościowego na toczące

się postępowanie dotyczące przedmiotu albo prawa wchodzącego w skład masy podlega wyłącznie prawu państwa członkowskiego, w którym toczy się postępowanie.

W świetle tych uregulowań nie ulega wątpliwości, że w sprawie należy zastosować przepisy ww. Rozporządzenia Rady, gdy podstawowym wymogiem jego stosowania jest

to, aby dłużnik, którego dotyczy upadłość, miał centrum/główny ośrodek swojej podstawowej działalności w państwie członkowskim. Głównym ośrodkiem podstawowej działalności pozwanej jest Austria – W. (...) S., co wynika z polskiego Krajowego Rejestru Sądowego. Nie ulega też wątpliwości, że postanowieniem z dnia 19.06.2013r. Sąd Handlowy w Wiedniu Wydział V w sprawie o sygn. 5S 80/13v wszczął postępowanie upadłościowe – naprawcze wobec pozwanej bez powierzania dłużnikowi zarządu masą upadłości. Zarządcą odpowiedzialnym za zarząd zagranicznymi oddziałami pozwanej została ustanowiona pani U. R.. Bezspornym jest także, że w dniu 04.07.2013r. postępowanie naprawcze zostało przekształcone w postępowanie upadłościowe likwidacyjne. Rację ma pełnomocnik pozwanej, że oba postępowania zostały wymienione w załączniku A do Rozporządzenia.

Ogłoszenie upadłości pozwanej przez Sąd Handlowy w Wiedniu ma bezpośredni wpływ na toczące się postępowanie w niniejszej sprawie, z tym, że to postępowanie toczy

się zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce. Uznanie orzeczenia w przedmiocie ogłoszenia upadłości następuje automatycznie, z mocy prawa, bez konieczności przeprowadzania jakiegokolwiek dodatkowego postępowania. Zatem w niniejszej sprawie znajdzie zastosowanie art.174§1 pkt.4 k.p.c. stwierdzający, że Sąd zawiesza postępowanie

z urzędu, jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości i ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu, a strona pozbawiona została prawa zarządu masą upadłości albo ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku strony. Nie ulega wątpliwości, że roszczenia zgłaszane przez powodów dotyczą masy upadłości, a także, że ogłoszono upadłość dłużnika. Równocześnie art.174§3 k.p.c. przewiduje, że w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 4,

sąd wezwie syndyka albo zarządcę masy upadłości do wzięcia udziału w sprawie, a jeżeli syndyk albo zarządca może odmówić wstąpienia do postępowania, sąd wyznaczy mu odpowiedni termin do złożenia oświadczenia. Niezłożenie w terminie oświadczenia,

co do wstąpienia do postępowania uważa się za odmowę wstąpienia. Tej interpretacji

nie podważa treść art.10 Rozporządzenia. Przepis ten stwierdza, że skutki postępowania upadłościowego co do umowy o pracę oraz stosunku pracy podlegają wyłącznie prawu państwa członkowskiego właściwemu dla umowy o pracę. Przepis ten stanowi wyjątek

do art.4 Rozporządzenia, który precyzuje skutki postępowania upadłościowego,

to jest postępowanie upadłościowe i jego skutki regulowane są przepisami państwa, w którym zostaje wszczęte postępowanie upadłościowe. Wyjątek stanowią umowa o pracę

oraz stosunek pracy, bo w tym zakresie organy postępowania upadłościowego

( w tym przypadku sądy austriackie ) muszą stosować przepisy prawa polskiego.

W zażaleniu na postanowienie powód zaskarżył go w całości i wniósł o jego uchylenie i nadanie sprawie dalszego biegu, zasądzenie kosztów sądowych i zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż zawieszenie postępowania nie znajduje uzasadnienia w obowiązujących przepisach prawnych w świetle nowej okoliczności, która powstała przed wydaniem postanowienia sądowego o zawieszeniu, a to odmowy uznania wierzytelności powoda przez upadłą pozwaną. Powód wprawdzie nie otrzymał osobnego zawiadomienia o odmowie uznania roszczenia przez upadłego, jednakże otrzymał zwrot swojego zgłoszenia, a jego sytuacja faktyczna była taka sama jak pozostałych powodów – spraw toczących się przed tut. Sądem. Jego roszczenie również nie figurowało na liście płac, gdy były to nadgodziny nie wykazane i nie uwzględnione przez pozwaną. Odmowa uznania wierzytelności jest jednoznaczna z pominięciem zgłoszonej wierzytelności na liście wierzycieli.

W odpowiedzi na zażalenie pozwana wniosła o jego oddalenie i zasądzenie kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwana podała, iż brzmienie art.145 Prawa upadłościowego

i naprawczego nie pozostawia wątpliwości, że wytoczenie powództwa w sprawie

o wierzytelność podlegającą zaspokojeniu z masy upadłości możliwe jest dopiero

po rozpoznaniu i rozstrzygnięciu negatywnym przez sąd upadłościowy zażalenia wierzyciela na postanowienie sędziego – komisarza odmawiające uznania wierzytelności. Nie jest dopuszczalne podjęcie procesu, gdy wierzyciel nie zgłosił wierzytelności – nie może

być mowy o wyczerpaniu trybu, który nie został rozpoczęty. Wyczerpanie trybu określonego ustawą oznacza, że wierzyciel musi zgłosić swoją wierzytelność do listy, jeśli podlega

ona zgłoszeniu i to nawet, gdy upłynął termin do jej zgłoszenia. Upływ terminu do zgłoszenia wierzytelności nie uniemożliwia uruchomienie trybu do jej dochodzenia w postępowaniu upadłościowym. Podobna sytuacja zachodzi, gdy zgłoszenie wierzytelności zostało zwrócone, gdy zgłoszenie takie nie wywołuje żadnego skutku.

Zgodnie z powszechnie przyjętym poglądem w doktrynie, tryb dochodzenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym jest wyczerpany, gdy wierzytelność była przedmiotem rozpoznania i znajduje odzwierciedlenie w liście wierzytelności, która to lista

w zakresie tej wierzytelności jest prawomocna. Jeśli wierzyciel nie wyczerpie trybu określonego w prawie upadłościowym i nie skorzysta ze wszystkich środków, wówczas nie może skorzystać z przywileju przewidzianego w art.145 Prawa upadłościowego

i naprawczego.

W świetle tych twierdzeń nie jest możliwe podjęcie zawieszonego postępowania upadłościowego przed datą uprawomocnienia się listy wierzytelności, przy czym w związku

z faktem, że powód nie zgłosił skutecznie swojej wierzytelności w postępowaniu upadłościowym, nie została ona jeszcze rozpoznana, tym samym data uprawomocnienia się listy wierzytelności w stosunku do wierzytelności powoda nie jest znana, przy czym należy zaznaczyć, iż wierzytelności w przedmiotowym postępowaniu upadłościowym mogą

być w dalszym ciągu zgłaszane.

Rozpoznając zażalenie Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art.174 § 1 pkt.4 k.p.c. sąd zawiesza postępowanie z urzędu jeżeli postępowanie dotyczy masy upadłości i ogłoszono upadłość z możliwością zawarcia układu,

a strona pozbawiona została prawa zarządu masą upadłości, albo ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku strony.

W świetle literalnego brzmienia cytowanego uregulowania prawnego sąd jest zobowiązany do zawieszenia postępowania z urzędu w każdym przypadku, gdy spełnione zostały łącznie następujące warunki: postępowanie dotyczy masy upadłości oraz ogłoszona została upadłość z możliwością zawarcia układu, a strona pozbawiona została prawa zarządu masą upadłości, albo ogłoszono upadłość obejmującą likwidację majątku strony.

W rozpoznawanej sprawie okolicznością bezsporną, bo nie kwestionowaną przez strony jest fakt, że w stosunku do pozwanej ogłoszona została przez Sąd Handlowy

w Wiedniu Wydział V upadłość – początkowo z możliwością zawarcia układu, ale bez powierzenia dłużnikowi zarządu masą upadłości, a następnie upadłość obejmująca likwidację majątku. Jak słusznie zauważył Sąd I instancji uznanie takiego orzeczenia generalnie przez wszystkie państwa członkowskie następuje automatycznie, z mocy prawa, bez przeprowadzenia jakiegokolwiek dodatkowego postępowania, co bezpośrednio wynika

z art.16 Rozporządzenia Rady ( WE ) nr 1346/2000 z dnia 29.05.2000r. w sprawie postępowania upadłościowego.

Zdaniem Sądu Okręgowego nie budzi również wątpliwości fakt, iż toczące się postępowanie z powództwa powoda o zasądzenie kwoty 15.000 zł tytułem wynagrodzenia

za pracę w godzinach nadliczbowych, świadczeń wynikających z pobytu na delegacji, ekwiwalentu za używanie własnej odzieży roboczej jest postępowaniem dotyczącym masy upadłości, jak tego wymaga cytowany na wstępie przepis art.174 § 1 pkt.4 k.p.c.

Należy zauważyć, iż w orzecznictwie ukształtowany jest pogląd, że postępowanie dotyczy masy upadłości lub przedmiotu wchodzącego w skład masy upadłości, jeżeli jego wynik mógłby mieć wpływ na stan masy upadłości i możliwości zaspokojenia się z niej przez wierzycieli upadłego. Zalicza się tu zarówno postępowania, w których upadłemu przypada rola powoda, jak i pozwanego, bez różnicy, czy chodzi w nich o pozycje czynne lub bierne masy upadłości, jak też bez różnicy, czy sprawa jest sprawą o świadczenie, ukształtowanie lub ustalenie, jeżeli tylko wynik postępowania mógłby mieć wpływ na stan masy upadłości

i możliwość zaspokojenia się z niej przez wierzycieli upadłego ( por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14.02.2003r. IV CKN 1750/00, uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24.05.2002r. III CZP 25/02 ).

Odnosząc te rozważania na grunt rozpoznania niniejszej sprawy nie ulega zatem wątpliwości, iż postępowanie o zasądzenie kwoty 15.000 zł tytułem wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych itd. jest objęte hipotezą art.174 §1pkt.4 k.p.c. – w razie bowiem uwzględnienia żądania powoda zmniejszyłyby się możliwości wierzycieli upadłego zaspokojenia z masy upadłości, inaczej - wynik tegoż postępowania mógłby mieć wpływ

na stan masy upadłości i możliwość zaspokojenia się z niej przez wierzycieli upadłego

W takiej sytuacji prawidłowo, bo zgodnie z powołanym na wstępie uregulowaniem prawnym art.174§1 pkt.4 k.p.c. Sąd Rejonowy w pkt 1 zaskarżonego postanowienia zawiesił postępowanie.

Zauważyć należy, iż Sąd I instancji nieprawidłowo w pkt 2 zaskarżonego postanowienia wyznaczył zarządcy termin 30 dni na złożenie oświadczenia w przedmiocie wstąpienia do postępowania, gdy w tej sprawie nie będzie zachodził przewidziany

w art.174§ 3 k.p.c. przypadek „ odmowy przez syndyka lub zarządcę wstąpienia

do postępowania ”, zważywszy, że przypadek ten, w świetle poglądów doktryny, dotyczyć może jedynie sytuacji, gdy przedmiot postępowania wpływa na skład masy upadłości, która ze swej istoty obejmuje tylko aktywa, a nie długi ( art.65 Prawa upadłościowego

i naprawczego ). A contrario syndyk albo zarządca masy upadłości nie może odmówić wstąpienia do tych postępowań cywilnych, które nie oddziałują na skład masy upadłości,

co odnosi się w szczególności do procesów, w których upadły występował jako pozwany,

a których przedmiotem są wierzytelności czy roszczenia wynikające z praw podmiotowych bezwzględnych.

Tym samym zbędne było rozstrzygnięcie Sądu Rejonowego zawarte w punkcie

2 zaskarżonego postanowienia, gdyż Sąd stosownie do treści art.180§1 pkt.5 k.p.c. winien podjąć postępowanie, gdy ustanie przyczyna zawieszenia postępowania, to jest gdy zajdzie przewidziana w art.145 ust.1 Prawa upadłościowego i naprawczego podstawa podjęcia postępowania przeciwko syndykowi. Natomiast w przypadku prawomocnego umieszczenia wierzytelności powodów na liście wierzytelności będzie zachodziła podstawa do umorzenia niniejszego postępowania jako zbędnego, gdy powodowie będą mieli tytuł uprawniający ich do zaspokojenia się w postępowaniu upadłościowym.

W takiej sytuacji na Sądzie Rejonowym będzie spoczywał obowiązek czynienia stosownych ustaleń poprzez zwracanie się do Sądu Upadłościowego o uzyskanie informacji, czy prawomocnie zatwierdzona lista wierzytelności zawiera roszczenie powoda,

co w zależności od poczynionych ustaleń winno skutkować podjęciem postępowania przeciwko syndykowi ( zarządcy ) bądź też umorzeniem postępowania.

W konsekwencji takiego stanowiska Sąd Okręgowy z mocy art.386§1 k.p.c.

w związku z art. 397 § 2 k.p.c. w pkt.1 postanowienia uchylił zaskarżone postanowienie

w zakresie jego punktu 2, a w pozostałym zakresie na podstawie art.385 k.p.c. związku

z art.397§2 k.p.c. w pkt.2 postanowienia zażalenie oddalił jako pozbawione uzasadnionych podstaw, pozostawiając rozstrzygnięcie o kosztach postępowania zażaleniowego rozstrzygnięciu końcowemu..

Sędzia Przewodniczący Sędzia

SSO Maria Olszowska SSO Maria Konieczna SSO Barbara Kużdrzał-Kiermaszek