Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 września 2019r.

Sąd Okręgowy w Siedlcach IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący	SSO Katarzyna Antoniak
Protokolant	st. sekr. sądowy Dorota Malewicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 września 2019r. w S.

odwołania J. G.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 20 czerwca 2018 r. Nr (...)

w sprawie J. G.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o wysokość emerytury

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że ustala brak podstaw do potrącenia z emerytury J. G. za miesiąc lipiec 2018r. kwoty 83,34 (osiemdziesiąt trzy złote trzydzieści cztery grosze) z tytułu obniżenia świadczenia za okres od 01 grudnia 2012r. do 30 listopada 2014r.;

II.  wniosek J. G. o wypłatę kwoty 83,34 (osiemdziesiąt trzy złote trzydzieści cztery grosze) wraz z odsetkami przekazuje do rozpoznania Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w O..

Sygn. akt: IV U 634/18 UZASADNIENIE

Decyzją z (...)2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O., działając na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w wyniku weryfikacji akt przeliczył od 1 grudnia 2012r. ,tj. od daty, od której przyznano świadczenie, emeryturę J. G.. Emerytura obliczona została wg zasad określonych w art.26 ustawy emerytalnej na kwotę 1181,42 złotych brutto miesięcznie na dzień 1 grudnia 2012r. plus zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w kwocie 29,33 złote, co łącznie stanowi 1 210,75 złotych oraz na kwotę 1 426,88 złotych na dzień 1 maja 2015r. - po przeliczeniu kapitału początkowego wg nowelizacji ustawy emerytalnej obowiązującej od 1 maja 2015r. Ponadto wobec tego, że ubezpieczona osiągnęła wiek emerytalny w 2012r. wysokość emerytury obliczona została również zgodnie z art.183 ustawy emerytalnej na kwotę 1 183,83 złotych na dzień 1 grudnia 2012r., przy czym wobec tego, że emerytura wyliczona wg art.183 ustawy okazała się mniej korzystna, organ rentowy wskazał, że podejmuje wypłatę emerytury obliczonej zgodnie z art.26 ustawy emerytalnej. Nadto organ rentowy wskazał, że świadczenie za miesiąc lipiec 2018r. w kwocie 1 482,79 złotych pomniejszone zostanie o kwotę 83,34 złotych z tytułu obniżenia świadczenia za okres od 1 grudnia 2012r. do 30 listopada 2014r. (decyzja o przeliczeniu emerytury z 20 czerwca 2018r. k.490 akt emerytalnych i postanowienie z 28 sierpnia 2018r. o sprostowaniu powyższej decyzji w części określającej wysokość zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników poprzez wskazanie, że kwota zwiększenia wynosi 29,33 złotych, a nie 10,26 złotych k.500 akt emerytalnych).

Odwołanie od decyzji złożyła J. G. wnosząc o:

1.  wypłatę wraz z odsetkami kwoty 83,44 złotych, o którą pomniejszone zostało jej świadczenie emerytalne za lipiec 2018r. z tytułu obniżenia świadczenia za okres od 1 grudnia 2012r. do 30 listopada 2014r.,

2.  wyłączenie z lat pracy wskazanego w dziale II dot. obliczenia wysokości emerytury zgodnie z art.53, okresu uzupełniającego – roli w ilości 8 miesięcy i 21 dni,

3.  podwyższenie zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników z kwoty 10,26 złotych do kwoty 29,33 złotych – do obliczenia wysokości emerytury zgodnie z art.53,

4.  podwyższenie zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników z kwoty 19,06 złotych do kwoty 29,33 złotych – do obliczenia emerytury zgodnie z art.26,

5.  doręczenie przez organ rentowy załącznika kwoty podstawy wymiaru składek i (...),

6.  przeliczenie i wypłatę emerytury z należnymi odsetkami od daty przyznania emerytury ,tj. od 1 grudnia 2012r. zgodnie z decyzją o ponownym ustaleniu kapitału początkowego z 26 lutego 2018r., gdyż kapitał początkowy ustalony na dzień 1 stycznia 1999r. wynosił 101 916,76 złotych, a kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 306 040,31 złotych.

W uzasadnieniu odwołania w odniesieniu do wniosku zawartego w pkt 1 ubezpieczona wskazała, że zgodnie z art.138 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dochodzenie należności za okres od 1 grudnia 2012r. do 30 listopada 2014r. uległ przedawnieniu, a ponadto nie miała wpływu na zawyżenie wysokości emerytury we wskazanym okresie, gdyż niczego nie zataiła i nie przedstawiła organowi rentowemu żadnych fałszywych dokumentów (odwołanie k.1-3 akt sprawy).

Na rozprawie w dniu 13 lutego 2019r. ubezpieczona wskazała, że popiera odwołanie w zakresie wniosków zawartych w pkt 1 i 2 odwołania (protokół rozprawy z 13 lutego 2019r. k.19 akt sprawy), a po przeprowadzeniu dowodu z opinii biegłej księgowej, na rozprawie w dniu 10 września 2019r. ubezpieczona wskazała, że popiera odwołanie jedynie w odniesieniu do wniosku zawartego w pkt 1 odwołania ,tj. w zakresie zarzutu nieuzasadnionego potrącenia ze świadczenia za lipiec kwoty 83,34 złotych (protokół rozprawy z 10 września 2019r. k.70 akt sprawy).

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie wskazując, że zaskarżona decyzja z 20 czerwca 2018r. została wydana w wyniku weryfikacji akt. W decyzji dokonano przeliczenia emerytury J. G. od 1 grudnia 2012r. ,tj. od daty przyznania świadczenia. Decyzja jest prawidłowa. Dokonano w niej potrącenia kwoty 83,44 złotych tytułem nadpłaconego świadczenia wskazanego w notatce w sprawie ujawnienia nadpłaty i przyczyn jej powstania z 26 lutego 2018r. W odniesieniu do zarzutu ubezpieczonej co do błędnej kwoty zwiększenia z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników wskazano, że w pkt II.1 i w pkt II.2 decyzji podano błędne kwoty zwiększenia, jednakże do obliczeń została przyjęta kwota prawidłowa w wysokości 29,33 złote, a postanowieniem z 28 sierpnia 2018r. organ rentowy sprostował omyłkę. W odniesieniu do żądania ubezpieczonej przeliczenia wysokości emerytury w oparciu o przeliczony kapitał początkowy poczynając od 1 grudnia 2012r. ,tj. od daty przyznania emerytury, organ rentowy wskazał, że przeliczenie kapitału początkowego dokonane w decyzji 26 lutego 2018r. nastąpiło w związku ze zmianą przepisów od 1 maja 2015r. i dlatego nie jest możliwe przeliczenie emerytury od 1 grudnia 2012r. (odpowiedź organu rentowego na odwołanie k.5 akt sprawy).

Sąd ustalił, co następuje:

Ubezpieczona J. G. urodziła się w dniu (...) W dniu 12 stycznia 2012r. ubezpieczona wystąpiła do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z wnioskiem o emeryturę. Decyzją z 28 marca 2013r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. przyznał ubezpieczonej emeryturę od 1 grudnia 2012r. ,tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego. Emerytura obliczona została wg zasad określonych w art.26 ustawy emerytalnej na kwotę 1 068,07 złotych brutto miesięcznie. Ponadto wobec tego, że ubezpieczona osiągnęła wiek emerytalny w 2012r. wysokość emerytury obliczona została również zgodnie z art.183 ustawy emerytalnej na kwotę 1 063,26 złotych brutto miesięcznie, przy czym wobec tego, że emerytura wyliczona wg art.183 ustawy okazała się mniej korzystna, organ rentowy wskazał, że podejmuje wypłatę emerytury obliczonej zgodnie z art.26 ustawy emerytalnej (decyzja o przyznaniu emerytury z 28 marca 2013r. k.57 akt emerytalnych).

Przed Sądem Okręgowym w Opolu V Wydziałem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych toczyło się postępowanie z odwołania ubezpieczonej od decyzji organu rentowego w sprawie ustalenia wysokości kapitału początkowego. Wyrokiem z 28 września 2016r. w sprawie o sygnaturze akt V U (...)zmienił decyzje będące przedmiotem odwołań w ten sposób, że ustalił podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne w wymienionych w wyroku latach (odpis wyroku SO w Opolu z 28 września 2016r. w sprawie V U (...)– w obwolucie za k.432 akt emerytalnych). W wykonaniu powyższego wyroku, w dniu 22 lutego 2018r. organ rentowy wydał decyzję, w której przeliczył wysokość emerytury ubezpieczonej od 1 grudnia 2012r. ,tj. od dnia nabycia prawa do emerytury ustalając jej wysokość na podstawie art.26 ustawy emerytalnej na 1 181,42 złotych miesięcznie, a wraz ze zwiększeniem z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w wysokości 29,33 złote - na kwotę 1 210,75 złotych, a na podstawie art.183 ustawy emerytalnej na kwotę 1 183,83 złotych. Emerytura obliczona wg art.183 ustawy emerytalnej okazała się mniej korzystna, wobec czego organ rentowy wskazał, że wypłacie podlega emerytura obliczona zgodnie z art.26 ustawy emerytalnej (decyzja z 22 lutego 2018r. o przeliczeniu emerytury k.440-441 akt emerytalnych).

Decyzją z 26 lutego 2018r. organ rentowy ponownie ustalił kapitał początkowy ubezpieczonej z uwzględnieniem regulacji zawartej w art.174 ust.2a ustawy emerytalnej, obowiązującej od 1 maja 2015r. (decyzja z 26 lutego 2018r. o ponownym ustaleniu kapitału początkowego k.445-446 akt emerytalnych), a następnie decyzją z 2 marca 2018r. ponownie ustalił wysokość emerytury ubezpieczonej na dzień 1 maja 2015r. - na podstawie art.26 ustawy emerytalnej na kwotę 1 286,59 złotych miesięcznie, a wraz ze zwiększeniem z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w wysokości 29,33 złote - na kwotę 1 315,92 złotych, a na podstawie art.183 ustawy emerytalnej na kwotę 1 252,19 złotych. Emerytura obliczona wg art.183 ustawy emerytalnej okazała się mniej korzystna, wobec czego organ rentowy wskazał, że wypłacie podlega emerytura obliczona zgodnie z art.26 ustawy emerytalnej (decyzja z 2 marca 2018r. o ponownym ustaleniu wysokości emerytury k.447-448 akt emerytalnych).

W dniu 22 lutego 2018r. organ rentowy ujawnił nadpłatę emerytury ubezpieczonej za okres od 1 grudnia 2012r. do 30 listopada 2014r. w kwocie 83,34 złotych wskazując, że powstała ona z przyczyn zaistniałych po stronie pracownika organu rentowego (notatka z 26 lutego 2018r. w sprawie ujawnienia nadpłaty i przyczyn jej powstania k.443 akt emerytalnych).

Zaskarżoną decyzją z (...)2018r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O., działając na podstawie ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w wyniku weryfikacji akt przeliczył od 1 grudnia 2012r. ,tj. od daty, od której przyznano świadczenie, emeryturę ubezpieczonej. Emerytura obliczona została wg zasad określonych w art.26 ustawy emerytalnej na kwotę 1 181,42 złotych brutto miesięcznie na dzień 1 grudnia 2012r. plus zwiększenie z tytułu opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników w kwocie 29,33 złote, co łącznie stanowi 1 210,75 złotych oraz na kwotę 1 426,88 złotych na dzień 1 maja 2015r. - po przeliczeniu kapitału początkowego wg nowelizacji ustawy emerytalnej obowiązującej od 1 maja 2015r. Ponadto wobec tego, że ubezpieczona osiągnęła wiek emerytalny w 2012r. wysokość emerytury obliczona została również zgodnie z art.183 ustawy emerytalnej na kwotę 1 183,83 złotych na dzień 1 grudnia 2012r., przy czym wobec tego, że emerytura wyliczona wg art.183 ustawy okazała się mniej korzystna, organ rentowy wskazał, że podejmuje wypłatę emerytury obliczonej zgodnie z art.26 ustawy emerytalnej. Nadto organ rentowy wskazał, że świadczenie za miesiąc lipiec 2018r. w kwocie 1 482,79 złotych pomniejszone zostanie o kwotę 83,34 złotych z tytułu obniżenia świadczenia za okres od 1 grudnia 2012r. do 30 listopada 2014r. (zaskarżona decyzja o przeliczeniu emerytury z 20 czerwca 2018r. k.490 akt emerytalnych i postanowienie z 28 sierpnia 2018r. o sprostowaniu powyższej decyzji k.500 akt emerytalnych).

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonej J. G. od decyzji z 20 czerwca 2018r. w zakresie, w jakim ostatecznie było przez ubezpieczoną popierane, a zatem w odniesieniu do potrącenia przez organ rentowy z emerytury ubezpieczonej za miesiąc lipiec 2018r. kwoty 83,34 złotych z tytułu obniżenia świadczenia za okres od 1 grudnia 2012r. do 30 listopada 2014r. okazało się uzasadnione i skutkowało zamianą decyzji w tym zakresie poprzez stwierdzenie braku podstaw do dokonania takiego potrącenia.

W ocenie Sądu brak jest podstaw do przyjęcia, że podstawę do dokonania potrącenia spornej kwoty miałby stanowić przepis art.139 ust.1 pkt 1 ustawy z 17 grudnia 1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015r., poz.748 ze zm.), zgodnie z którym ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie podlegają potrąceniu świadczenia wypłacane w kwocie zaliczkowej. Zgodnie z art.120 ust.1 ustawy emerytalnej jeżeli prawo do świadczeń zostało udowodnione, ale zainteresowany nie przedłożył dowodów niezbędnych do ustalenia wysokości świadczeń, organ rentowy przyznaje zainteresowanemu świadczenia w kwocie zaliczkowej zbliżonej do kwoty przewidywanych świadczeń. Analiza w/w decyzji z 28 marca 2013r. o przyznaniu ubezpieczonej emerytury (na k.57 akt emerytalnych) wskazuje – w końcowej treści – na zaliczkowy jej charakter z uwagi na trwające postępowanie wyjaśniające z Kasą Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego w sprawie potwierdzenia okresu podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników oraz z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych Oddziałem w S. w sprawie okresów zatrudnienia od 8 maja 2002r. do 20 czerwca 2002r., od 1 września 2008r. do 18 września 2008r., od 24 listopada 2008r. do 10 stycznia 2010r. i od 16 czerwca 2012r. do 25 lipca 2012r. Z opinii biegłej księgowej, wywołanej w niniejszej sprawie wynika tymczasem, że ustalając wysokość emerytury na dzień 1 stycznia 2012r. organ rentowy zawyżył ilość dni pobierania przez ubezpieczoną zasiłku dla bezrobotnych w okresie od 1 lutego 1996r. do 13 lutego 1997r. o 13 dni ,tj. przyjmując 1 rok i 13 dni, zamiast 1 rok, co miało wpływ na wyliczenie wysokości kapitału początkowego. Organ rentowy kierował się przy tym niewłaściwie wystawionym w dniu 30 grudnia 2003r. zaświadczeniem Powiatowego Urzędu Pracy w S. (na k.89 akt o ustalenie kapitału początkowego) – vide: opinia biegłej księgowej z 11 kwietnia 2019r. – strona 10 opinii, k.31 akt sprawy. Oznacza to, że na zawyżenie wysokości emerytury w okresie od 1 grudnia 2012r. do 30 listopada 2012r. wpłynęły inne okoliczności niż te wskazane przez organ rentowy w decyzji z 28 marca 2013r. o przyznaniu emerytury w kwocie zaliczkowej. To zaś powoduje, ze podstawy potrącenia kwoty 83,34 złotych nie mógł stanowić przepis art.139 ust.1 pkt 1 ustawy emerytalnej.

W okolicznościach sprawy nie można również stwierdzić, aby pobrane przez ubezpieczoną zawyżone świadczenie w okresie od 1 grudnia 2012r. do 30 listopada 2014r. było świadczeniem nienależnie pobranym i podlegającym zwrotowi w trybie art.138 ust.1 ustawy emerytalnej. Zgodnie bowiem z art.138 ust.2 ustawy emerytalnej za nienależnie pobrane świadczenia uważa się:

1)  świadczenia wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania,

2)  świadczenia przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenia.

Mając na uwadze powyższe okoliczności na podstawie art.477 ¹⁴§2 kpc Sąd zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w pkt I sentencji wyroku.

W odniesieniu do żądania ubezpieczonej zwrotu przez organ rentowy potrąconej kwoty wraz z odsetkami wskazać należy, że żądanie to nie było dotychczas przedmiotem decyzji organu rentowego, dlatego w trybie art.477 ¹⁰§2 kpc podlegało ono przekazaniu organowi rentowemu do rozpoznania – pkt II sentencji wyroku.