Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 28 listopada 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Karol Paździoch

Protokolant: st. sekretarz sądowy Beata Brocka

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa małoletniej J. I.

przeciwko Z. I. (1) i W. I.

o alimenty

oddala powództwo.

Sygn. akt VIII RC 103/17

UZASADNIENIE

Małoletnia J. I., reprezentowana przez przedstawicielkę ustawową A. B. (1), złożyła pozew o alimenty solidarnie w kwocie 1500 zł od Z. I. (1) i W. I. albo ewentualnie w kwocie 1000 zł od Z. I. (1) i w kwocie 500 zł od W. I., wraz z wnioskiem o udzielenie zabezpieczenia poprzez zasądzenie od pozwanej Z. I. (1) kwoty 800 zł miesięcznie, a od pozwanego W. I. kwoty 400 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa wskazała, że pozwani są dziadkami ojczystymi powódki. W wyroku rozwodowym jej ojciec został zobowiązany do płacenia alimentów w kwocie po 500 zł miesięcznie. Nie wywiązuje się jednak z tego obowiązku, a postępowanie egzekucyjne jest bezskuteczne. Wyżywienie małoletniej kosztuje 750 zł miesięcznie, udział powódki w czynszu ok. 250 zł miesięcznie, udział powódki w opłatach za energię elektryczną ok. 70 zł miesięcznie, udział powódki w opłatach za telefon 50 zł miesięcznie, telewizję i internet 50 zł miesięcznie, środki czystości 400 zł miesięcznie, leki 450 zł miesięcznie, koszty przejazdów 130 zł miesięcznie, ½ kosztów wyprawki szkolnej 120 zł miesięcznie, odzież i obuwie 150 zł miesięcznie, ½ kosztów wypoczynku wakacyjnego 200 zł miesięcznie, dodatkowe lekcje języka angielskiego 240 zł miesięcznie, kultura i rozrywki 60 zł miesięcznie. Przedstawicielka ustawowa małoletniej powódki osiąga dochód w wysokości 2000 zł miesięcznie, pobiera świadczenie wychowawcze na małoletnią w wysokości 500 zł oraz zasiłek pielęgnacyjny z tytułu niepełnosprawności powódki w wysokości 153 zł miesięcznie (k. 2-12).

W odpowiedzi na pozew Z. i W. I. wnieśli o oddalenie powództwa. W uzasadnieniu swojego stanowiska wskazali m.in. na swoją trudną sytuacją majątkową i finansową. Pozwani utrzymują się z emerytury W. I., dodatkowo ponoszą koszty związane z najmem mieszkania (k. 76).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

J. I., urodzona w dniu (...), jest córką S. I. i A. B. (1). Rodzicami S. I. są W. I. i Z. I. (1).

Dowód:

-

odpis aktu urodzenia powódki k. 27,

-

odpis aktu małżeństwa rodziców powódki k. 58,

-

zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa k. 59.

Wyrokiem z dnia 7 października 2013 r. w sprawie X RC 872/13 Sąd Okręgowy w Szczecinie rozwiązał przez rozwód małżeństwo S. I. i A. B. (1) (poprzednio I.), obciążając kosztami utrzymania małoletniej J. I. oboje rodziców i zasądzając z tego tytułu od S. I. alimenty w kwocie po 500 zł miesięcznie, począwszy od dnia uprawomocnienia się wyroku, co nastąpiło w dniu 29 października 2013 r.

Ugodą sądową zawartą przez Sądem Rejonowym w Stargardzie Szczecińskim w dniu 29 października 2014 r. w sprawie R III C 574/14 S. I. zobowiązał się do płacenia na rzecz małoletniej J. I. alimentów w kwocie po 400 zł miesięcznie za okres od dnia 1 sierpnia 2011 r. do dnia 30 września 2013 r.

Dowód:

-

wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 7 października 2013 r. w sprawie X RC 872/13 k. 28,

-

protokół rozprawy przed Sądem Rejonowym w S. z dnia 29 października 2014 r. w sprawie R III C 574/14 k. 29.

Decyzją Prezydenta Miasta S. z dnia 5 sierpnia 2015 r. odmówiono małoletniej J. I. prawa do świadczenia z funduszu alimentacyjnego od dnia 1 czerwca 2015 r., ponieważ dochód rodziny przekracza kryterium dochodowe.

Dowód:

-

decyzja k. 30.

Od stycznia 2015 r. do października 2016 r. Z. i W. I. przelewali w imieniu S. I. alimenty w różnych kwotach, jednak każdorazowo wyższych niż 500 zł, na rachunek bankowy A. B. (2). Na dzień 9 października 2018 r. zaległość S. I. w płatności alimentów wynosiła 21.739,27 zł. Postępowanie egzekucyjne nie zostało umorzone, pozostaje jednak bezskuteczne. Ojciec małoletniej nie interesuje się córką, nie łoży na jej utrzymanie, nie przekazuje dziecku prezentów.

Postanowieniem z dnia 2 listopada 2017 roku w sprawie I. N. 293/17 Sąd Rejonowy w S. pozbawił S. I. władzy rodzicielskiej nad małoletnią J. I..

S. I. aktualnie pozostaje w związku z P. J., z którą ma małoletniego syna K. I.. S. I. pracuje, jednak jego miejsce zamieszkania i pobytu nie jest znane.

Dowód:

-

zaświadczenie komornika k. 569,

-

historia rachunku bankowego k. 32-35,

-

przesłuchanie A. B. (2) k. 296-297,

-

przesłuchanie pozwanej Z. I. (1) k. 383,

-

postanowienie Sądu Rejonowego w S. z dnia 2 listopada 2017 roku w sprawie I. N. 293/17 k. 477.

J. I. jest osobą niepełnosprawną od 6 roku życia do dnia 30 września 2021 r. Małoletnia cierpi na agenezję nerki prawej, niedokrwistość, nadciśnienie tętnicze i dziecięcą padaczkę z napadami nieświadomości, naczyniaka żylnego w głowie. Z tego tytułu jej matka otrzymuje zasiłek pielęgnacyjny w kwocie 153 zł miesięcznie. Małoletnia nie może poradzić sobie z sytuacją, w jakiej się znajduje. Nie widuje się z ojcem. Uczęszcza na wizyty do psychologa i neurologa, nefrologa, neurochirurga, przy czym koszt jednej prywatnej wizyty u specjalisty wynosi ok. 150 zł. Z uwagi na swój stan zdrowia małoletnia powinna regularnie chodzić do lekarzy specjalistów.

Małoletnia uczęszcza do Szkoły Podstawowej nr (...) w S. i przed nasileniem się ataków padaczki brała udział w wyjściach i wycieczkach szkolnych. Aktualnie małoletnia ma nauczanie indywidualne. Mimo to, składka na radę rodziców wynosi 50 zł rocznie, czyli ok. 4 zł miesięcznie, składka klasowa wynosi 10 zł miesięcznie, ubezpieczenie wynosi 50 zł rocznie, czyli ok. 4 zł miesięcznie, fluoryzacja 5 zł miesięcznie. Małoletnia stosuje zróżnicowaną dietę, a jej wyżywienie kosztuje 800 zł miesięcznie. Na ubrania jest potrzebna kwota 150 zł miesięcznie, a na środki higieniczne 400-450 zł miesięcznie. Małoletnia korzysta z dodatkowych lekcji języka angielskiego za kwotę 60 zł miesięcznie. Ostatnio spędziła wakacje u rodziny za O., a koszt dojazdu wyniósł 600-700 zł.

W ostatnim czasie zwiększyła się częstotliwość napadów padaczki u małoletniej. Po każdym ataku małoletnia jest hospitalizowana w szpitalu celem wykonania badania EEG. Kiedy przebywa w szpitalu, to towarzyszy jej matka, która za swój prysznic i obiad musi płacić 50 zł dziennie.

Dowód:

-

orzeczenia o niepełnosprawności k. 40-41, 476,

-

decyzje k. 52-53,

-

opinie psychologiczne k. 36-37, 38,39,

-

karty informacyjna leczenia szpitalnego k. 42-43, 455, 456-458,

-

historia choroby k. 459,

-

informacja z wizyty k. 44,

-

rachunki za wizyty u psychologa k. 45,160,162,

-

faktura za lekarstwa k. 46-47, 50, 152-156, 242, 255,

-

rachunek za wizytę u lekarza pediatrii i neurologii dziecięcej k. 49,

-

pismo ze szkoły podstawowej k. 92,

-

zeznania świadka B. B. (1) k. 293-294,

-

zeznania świadka K. S. k. 295-296,

-

przesłuchanie A. B. (2) k. 296-297,

-

informacja o wynikach diagnozy k. 475,

-

dokumentacja medyczna małoletniej k. 478-480,

-

faktury k. 494-554.

Postanowieniem z dnia 18 września 2015 roku w sprawie XII GU 99/15 Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie ogłosił upadłość A. B. (2), jako osoby fizycznej nieprowadzącej działalność gospodarczej. Matka małoletniej jest zatrudniona w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku kasjerki – fakturzystki i za wykonywaną pracę uzyskuje wynagrodzenie miesięczne w wysokości ok. 2775 zł brutto, z czego do wypłaty pozostaje kwota ok. 1400 zł netto, ze względu obowiązkowe składki i zaliczki oraz zajęcie komornicze w kwocie ok. 540 zł miesięcznie. A. B. (2) uzyskuje także pomoc finansową od swoich rodziców w kwocie ok. 1500 zł – 2000 zł miesięcznie na utrzymanie córki oraz od znajomych, np. K. S. przekazała 200 zł na aparat dla małoletniej.

W dniu 20 stycznia 2018 roku A. B. (2) złamała trzon kości piszczelowej prawej, kostki prawej oraz prawego obojczyka. Od tego czasu otrzymywała do wypłaty wynagrodzenie w wysokości ok. 1200 zł netto miesięcznie. A. B. (1) otrzymywała także od 4 stycznia 2018 r. świadczenie rehabilitacyjne, początkowo w wysokości 90% podstawy wymiaru, a od dnia 4 kwietnia 2018 r. do dnia 29 grudnia 2018 r. w wysokości 75% podstawy wymiaru. Matka małoletniej, z uwagi na częstsze ataki padaczki córki, zamierza złożyć wniosek o świadczenie pielęgnacyjne. Nie posiada orzeczenia o niezdolności do pracy.

Postanowieniem z dnia 10 maja 2018 r. w sprawie XII GUu 6/18 Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie stwierdził wykonanie planu spłaty wierzycieli upadłej A. B. (1), ustalone zgodnie z postanowieniem z dnia 22 lutego 2018 r. w sprawie XII GUp 66/15, umorzył wszystkie zobowiązania upadłej A. B. (2) powstałe przed dniem ogłoszenia upadłości i niewykonane w wyniku wykonania planu spłaty z dnia 22 lutego 2018 r.

Dowód:

-

postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 18 września 2015 r. sygn. akt XII GU 99/15 k. 51,

-

karta wynagrodzeń i przychodów pracownika k. 91,

-

zaświadczenie o dochodach k. 215,

-

sprostowanie zaświadczenia o dochodach k. 216,

-

zeznania świadka K. S. k. 295-296,

-

przesłuchanie A. B. (2) k. 296-297, 555-557,

-

karty informacyjne k. 349-450, 481-482, 483, 484.

-

zaświadczenie o hospitalizacji k. 451,

-

potwierdzenie operacji k. 452-454,

-

decyzje z ZUS k. 485-486,

-

postanowienie Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 10 maja 2018 r. w sprawie XII GUu 6/18 k. 487-488.

Małoletnia J. I. mieszka wraz z matką A. B. (2) w mieszkaniu jej rodziców: B. B. (1) i R. B.. Miesięcznie na koszty związane z utrzymaniem mieszkania składają się: czynsz ok. 978 zł, prąd ok. 350 zł na dwa miesiące, czyli 175 zł na miesiąc, internet 106 zł miesięcznie. A. B. (1) płaci 50 zł na rzecz (...) S.A. i kwotę 64,99 zł za telewizję nc+ ( (...)).

Dowód

-

historia rachunku B. i R. B. k. 120-124, 135-136,

-

historia rachunku A. B. (2) k. 125-126, 132-134, 309-327,

-

faktury (...) S.A. k. 127-131,

-

zeznania świadka B. B. (1) k. 293-294,

-

przesłuchanie A. B. (2) k. 296-297, 555-557.

Z. I. (2) ma 64 lata i nie posiada wyuczonego zawodu. W dniu 18 maja 2017 r. pozwana złożyła wniosek o wpis do (...) o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej (rozwożenie paczek) z dniem 30 kwietnia 2017 r. Pozwana aktualnie nie pracuje, utrzymuje się wraz z mężem z jego emerytury w wysokości ok. 1860,69 zł netto miesięcznie. Wcześniej przez okres ok. 4,5 roku pracowała jako operator maszyn. Aktualnie cierpi na nadczynność tarczycy.

Pozwany W. I. ma 66 lat, z zawodu jest kierowcą, od 6 lat przebywa na emeryturze. Pozwany ma problemy z kręgosłupem (zwyrodnienie kręgosłupa), co roku bierze zastrzyki.

Z. i W. I. wynajmują mieszkanie w T., za które płacą łącznie ok. 1100 zł (800 zł czynsz + opłaty eksploatacyjne). Z. I. (1) cierpi na nadczynność tarczycy i migotanie przedsionków, miesięcznie na swoje lekarstwa wydaje ok. 40 zł.

Z. i W. I. nie kontaktują się z wnuczką. Pozwani nie posiadają żadnych wartościowych składników majątkowych. Nie mają również zaciągniętej żadnej pożyczki czy kredytu.

Dowód:

-

wniosek do (...) k. 77-78,

-

decyzja o przyznaniu emerytury k. 79-80,

-

dowody wpłaty za mieszkanie k. 81, 565,

-

rozliczenie zbiorcze zużycia mediów k. 82, 564,

-

przesłuchanie pozwanej Z. I. (1) k. 383,

-

przesłuchanie pozwanego W. I. k. 384,

-

decyzja o waloryzacji emerytury k. 561,

-

karta konsultacyjna k. 562,

-

karta informacyjna leczenia szpitalnego k. 563,

-

informacja dla lekarza k. 566.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Ustalony powyżej stan faktyczny oparty został na całokształcie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a w szczególności na powyżej powołanych dowodach z dokumentów znajdujących się w aktach niniejszej sprawy oraz w aktach sprawy X RC 872/13, albowiem strony nie kwestionowały zarówno autentyczności, jak i treści tychże dokumentów i jednocześnie Sąd nie powziął wątpliwości co do wiarygodności znakomitej większości tych dokumentów.

Sąd odmówił uznania za wiarygodne przedłożonych dokumentów w postaci paragonów zakupów artykułów żywnościowych, ubrań, środków czystości i leków, gdyż nie są to dowody imienne. Nadto paragon nie jest dokument w rozumieniu art. 129 k.p.c. Jednocześnie należy zauważyć, że sam fakt przedstawienia dowodu zakupu określonych artykułów czy produktów nie jest jednoznaczny z wykazaniem, że artykuły te zostały zakupione przez daną osobę. Ponadto, przedłożone paragony opiewają na zawyżone kwoty. Ich wysokość nie odpowiada, w świetle doświadczenia życiowego i zawodowego Sądu, usprawiedliwionym, niezbędnym i racjonalnym kosztom utrzymania małoletniej dziewczynki. Ocena ta jest szczególnie uzasadniona na tle przedstawionych na k. 489-491, 514 faktur dokumentujących zakupy przede wszystkim artykułów mięsnych. Zakupy te częściowo zostały dokonane w tym samym dniu (k. 490 i 491), a każda z transakcji opiewała na wysoką kwotę ok. 110 zł. Jednocześnie należy zauważyć, ze sam fakt przedstawienia dowodu zakupu określonych artykułów nie jest jednoznaczny z wykazaniem, że artykuły te zostały zakupione przez osobę wskazaną na fakturze oraz że zostały przeznaczone w całości w sposób racjonalny i efektywny na zaspokojenie potrzeb małoletniej powódki.

Ponadto podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie stanowiły przesłuchania W. i Z. I. (1), A. B. (2) oraz zeznania świadków B. B. (1) i K. S.. Sąd dał wiarę zeznaniom ww. osób w zakresie powyżej poczynionych ustaleń faktycznych, albowiem w tym zakresie zeznania te korespondowały z zasadami doświadczenia życiowego i zawodowego. Ponadto częściowo zeznania ww. osób nie zawierały treści istotnych z punktu widzenia rozstrzygnięcia niniejszej sprawy, a tym samym w tej części nie stanowiły one podstawy powyższych ustaleń faktycznych.

Przesłanki powstania obowiązku alimentacyjnego, tj. obowiązku dostarczania środków utrzymania i wychowania oraz warunki jego realizacji poprzez zobowiązanie do zapłaty świadczeń zostały skonkretyzowane w art. 128 i następnych k.r.o. Zgodnie z brzmieniem przepisu art. 129 § 1 k.r.o., podstawowymi, najczęściej występującymi stronami stosunku alimentacyjnego są rodzice, jako zobowiązani do alimentacji i ich dzieci, jako osoby uprawnione. Obowiązek taki ma najszerszy charakter. Rodzice bowiem zobowiązani są do alimentacji dziecka nawet po uzyskaniu przez nie pełnoletniości, zakres zaś świadczeń zależy z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb dziecka, z drugiej zaś od możliwości majątkowych i zarobkowych rodziców (art. 135 § 1 k.r.o.).

Spoczywający na rodzicach obowiązek utrzymania dziecka, które nie jest jeszcze w stanie samodzielnie się utrzymać, ma w zasadzie charakter bezwzględny i nie jest on uwarunkowany koniecznością spełnienia dalszych przesłanek. Powszechnie przyjmuje się, że rodzice muszą podzielić się z dziećmi najmniejszym nawet dochodem, chyba, że takiej możliwości w ogóle byliby pozbawieni. Podkreślić przy tym należy, iż w wypadku, gdy zobowiązani do alimentacji posiadali określony majątek, w szczególnych okolicznościach muszą brać pod uwagę także możliwość jego upłynnienia w celu zaspokojenia zobowiązań alimentacyjnych.

Odmiennie kształtują się natomiast zasady, na jakich można zobowiązać do alimentacji dalszych krewnych, w tym dziadków (art. 129 § 1 k.r.o.). Zasady te zostały określone w art. 132 i art. 133 § 2 k.r.o. Należy podkreślić, iż obowiązek alimentacyjny pozwanych powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności albo gdy osoba ta nie jest w stanie uczynić zadość swemu obowiązkowi lub gdy uzyskanie od niej na czas potrzebnych uprawnionemu środków utrzymania jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Ponadto uprawniony musi znajdować się w niedostatku. Za znajdującą się w niedostatku należy uważać osobę, która nie może własnymi siłami zaspokoić usprawiedliwionych potrzeb, nie posiada własnych środków w postaci wynagrodzenia za pracę, emerytury czy renty ani też dochodów z własnego majątku. Zgodnie przy tym z orzecznictwem, istnienie wyroku zasądzającego alimenty od zobowiązanego w bliższej kolejności nie stoi na przeszkodzie do zasądzenia ich od zobowiązanego w dalszej kolejności, jeżeli wyegzekwowanie zasądzonych alimentów od osoby bliższej jest niemożliwe lub połączone z nadmiernymi trudnościami. Obowiązek alimentacyjny w tym wypadku nie może jednak polegać na przerzuceniu na tą osobę niespełnionego obowiązku alimentacyjnego zobowiązanego do alimentacji w bliższej kolejności. Może ona bowiem być zobowiązana jedynie do takich świadczeń, na jakie pozwalają jej możliwości majątkowe, przy uwzględnieniu również jej usprawiedliwionych potrzeb, co wynika z treści art. 135 § 1 k.r.o., zgodnie z którym zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Pojęcie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz pojęcie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego pozostają we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, w szczególności przy ustalaniu wysokości alimentów przez Sąd. Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu - odpowiednio do jego wieku i uzdolnień - prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody. Podkreślić przy tym należy, iż pojęcie niedostatku jest pojęciem węższym od pojęcia usprawiedliwionych potrzeb (ten najszerszy obowiązek dotyczy relacji rodzic - dziecko). Obowiązek utrzymania i wychowania dzieci ciąży przede wszystkim na ich rodzicach. Oznacza to, że jeżeli jedno z rodziców nie spełnia tego obowiązku, obowiązek ponoszenia w całości ciężarów związanych z utrzymaniem i wychowaniem dziecka spoczywa - w zasadzie - na drugim rodzicu. Dopiero ustalenie, iż ten rodzic nie jest w stanie sprostać swoim obowiązkom względem dziecka i z tego powodu dziecko mogłoby znaleźć się w niedostatku, wchodzi obowiązek dalszych krewnych (por. orz. SN z 24.V.1966 r. III Cr 89/66 , wyrok SN z dnia 24.05.1966 r., III CR 89/66, LEX nr 5992; wyrok SN z dnia 16.03.1967 r., II CR 88/67, OSNCP 1967, nr 9, poz. 168, wyrok SN z dnia 22.04.1974 r., sygn. akt III CRN 66/74) .

Rozważając zasadność nałożenia obowiązku alimentacyjnego na pozwanych, Sąd wziął pod uwagę usprawiedliwione potrzeby małoletniej powódki, dochody jego przedstawicielki ustawowej i koszty jej utrzymania, sposób wywiązywania się z obowiązku alimentacyjnego ojca powódki oraz możliwości realizacji obowiązku alimentacyjnego przez pozwanych jako potencjalnie zobowiązanych do płacenia alimentów.

Dokonując tej analizy, Sąd ustalił, że nie zachodzą wszystkie przesłanki niezbędne do zaistnienia obowiązku alimentacyjnego po stronie dalej zobowiązanych.

Strona powodowa nie wykazała, stosownie do reguł dowodzenia, że małoletnia powódka znajduje się w niedostatku. Nadto niebudząca wątpliwości okoliczność, że ojciec małoletniej powódki zachowuje się nagannie i nie wywiązuje się z obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka, nie może oznaczać, że matka dziecka jest zwolniona z takiego obowiązku w jakiejkolwiek części, a mianowicie z wykorzystania w pełni swoich sił i możliwości, aby zaspokoić potrzeby córki. Niewątpliwie na gruncie niniejszej sprawy bezspornym pozostaje, że miejsce zamieszkania ojca małoletniej nie jest znane. Przesłuchiwani w sprawie pozwani początkowo wskazali, że ich syn zamieszkuje wspólnie ze swoją aktualną partnerką w T., jednak korespondencja wysyłana na ten adres wracała do nadawcy z adnotacją „nie podjęto w terminie”. Ostatecznie pozwani po rozpytaniu ich przez Policję nie byli wstanie wskazać miejsca pobytu S. I..

Nie można zgodzić się z argumentacją strony powodowej, że skoro ojciec nie łoży środków finansowych na utrzymanie dziecka, to w tym powinni go wyręczyć jego krewni. Obowiązek ten przechodzi przede wszystkim na drugiego rodzica, a w tym wypadku na matkę dziecka. Gdyby zaś nie mogła ona tego obowiązku wykonać w całości lub w części, zobowiązani będą w tej samej kolejności dziadkowie obu linii, tj. linii ojczystej i macierzystej, przy czym, ponieważ zobowiązanie ich nie jest solidarne, każdy z nich byłby zobowiązany do świadczeń alimentacyjnych tylko w części odpowiadającej jego możliwościom zarobkowym i majątkowym. Obowiązek alimentacyjny nie musi rozkładać się po połowie na członków rodzin ojca i matki, albowiem ich ewentualny wkład w utrzymanie uprawnionych zdeterminowany jest przez ich możliwości i usprawiedliwione potrzeby dzieci, aby nie pozostawały one w niedostatku. Nadto obowiązek alimentacyjny dalszych krewnych nie powstaje dopóty, dopóki istnieje choćby jeden z krewnych bliższych stopniem, zdolny do wypełnienia tego obowiązku, zaś jeżeli przechodzi na dalszych krewnych, to jest "rozdzielany" stosownie do możliwości zarobkowych i majątkowych każdego z nich.

Matka małoletniej powódki A. B. (2) jest osobą, która do niedawna pracowała zarobkowo, i nadal ma możliwość zaspokajania potrzeb małoletniej powódki w większym zakresie, niż to de facto czyni. A. B. (2) nie została uznana za osobę niezdolną do pracy ani za osobę niepełnosprawną, niezależnie od własnych problemów zdrowotnych. Pomimo pogarszającego się stanu zdrowia powódki, A. B. (2) nie jest jedyną osobą, która może pełnić pieczę faktyczną nad nią. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż razem z małoletnią i jej matką mieszkają także dziadkowie macierzyści, przy czym strona powodowa nie podniosła ani tym bardziej nie udowodniła, czy i ewentualnie dlaczego nie może liczyć w tym zakresie na ich pomoc. Jest zaś ona nieodzowna i zasadna w czasie, w którym A. B. (2) przebywałaby w pracy. Rezygnację przez nią z zatrudnienia na rzecz o wiele niższego kwotowo świadczenia pielęgnacyjnego należy zatem ocenić jako przedwczesną i pochopną, a wynikająca stąd strata finansowa nie może obciążać pozwanych. Należy zauważyć, że małoletnia powódka do tej pory – pomimo nieotrzymywania alimentów od ojca – nie wskazała, które z jej aktualnych potrzeb są niezaspokojone i jako takie powodują jej stan niedostatku. Ze zgromadzonego w toku postępowania materiału dowodowego wynika, że elementarne potrzeby powódki są na bieżąco zaspokajane przez jej matkę. Powódka bowiem ma zapewnione wyżywienie, odzież, mieszkanie, możliwość kształcenia się, a także leczenie. Nie sposób zatem uznać, że pozostaje ona w niedostatku. Przez „niedostatek” bowiem należy rozumieć niemożliwość zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych, w odniesieniu do ogólnej sytuacji i przeciętnych kosztów utrzymania rodziny w społeczeństwie. Część z wydatków deklarowanych przez stronę powodową jawi się jako nieusprawiedliwiona. Dotyczy to kosztów wyżywienia małoletniej w kwocie 800 zł miesięcznie, które są wygórowane, zważywszy, że strona powodowa nie udowodniła, aby z jakiegokolwiek powodu, w tym z powodu stanu zdrowia, dziewczynka musiała konsumować artykuły spożywcze o zdecydowanie większej wartości niż zaspokajające potrzeby żywieniowe innych dzieci. Nie jest też możliwe, aby w tak krótkich odstępach czasu, jakie upływały pomiędzy kolejnymi zakupami artykułów mięsnych powódka była w stanie osobiście skonsumować je w całości, biorąc przy tym pod uwagę względną krótkotrwałość ich terminów przydatności do spożycia. Ponadto, Sąd nie dostrzega konieczności każdorazowego odbywania przez powódkę prywatnych wizyt u lekarzy specjalistów. Taka konieczność może istnieć tylko w wypadku nagłego pogorszenia się stanu zdrowia dziecka i niemożności skorzystania w tym momencie z wizyty refundowanej przez NFZ. Natomiast konieczność oczekiwania na pozostałe, profilaktyczne wizyty u lekarzy specjalistów, refundowane przez NFZ, nie jest odosobniona i incydentalna w przypadku powódki, ale dotyczy wszystkich ubezpieczonych. Ponadto, polski system ochrony zdrowia przewiduje zróżnicowane długości oczekiwania na refundowane wizyty lekarskie i rehabilitacje w zależności od stanu zdrowia pacjenta. Jeżeli zatem powódka nie została zakwalifikowana do wizyt w krótszym czasie, to znaczy, że nie są one niezbędne. Istota wizyt profilaktycznych, które odbywają się cyklicznie, polega na tym, że można nawet z bardzo dużym wyprzedzeniem zapisać się na wizytę, która nastąpi we właściwym terminie. Środki wydatkowana na inne, dodatkowe wizyty, nie stanowią zatem wydatków usprawiedliwionych. Skoro matka dziecka, przy wykorzystaniu wszystkich swoich sił i możliwości, w tym kontynuowaniu dotychczasowego zatrudnienia, jest w stanie zaspokoić usprawiedliwione potrzeby córki, to nie powstaje taki obowiązek wobec dalej zobowiązanych, w tym dziadków ojczystych. A. B. (2) może również liczyć na pomoc finansową swoich rodziców, którzy dobrowolnie przekazywali jej do tej pory ok. 1500 zł miesięcznie. Nadto znamienny jest fakt, iż matka powódki nie otrzymuje świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego z uwagi na przekraczanie progu dochodowego uprawniającego do otrzymywania tych świadczeń.

Ponadto, przy ocenie zakresu świadczeń alimentacyjnych, zgodnie z brzmieniem przepisu art. 135 k.r.o., należy mieć na uwadze nie tylko usprawiedliwione potrzeby dziecka, ale również możliwości majątkowe i zarobkowe zobowiązanego do alimentów. W tym kontekście należy z całą mocą podkreślić, iż pozwani nie mają żadnych możliwości finansowych do zaspokajania potrzeb małoletniej powódki. Pozwana Z. I. (1) jest osobą starszą, schorowaną, a nadto nie uzyskuje aktualnie żadnych dochodów. Jej stan zdrowia oraz brak wykształcenia i zawodu znacznie ograniczają jej możliwości zarobkowe. Nie można także wymagać od 64-letniej pozwanej, aby w podeszłym wieku przez kilka najbliższych lat była zmuszona podejmować zatrudnienie i partycypować w kosztach utrzymania wnuczki. Jest ona bowiem już w wieku emerytalnym. Nie można także czynić jej zarzutu, że nie otrzymuje emerytury wskutek własnych zaniedbań z okresu aktywności zawodowej, ponieważ trudno przyjąć, aby w tamtym okresie musiała liczyć się z obowiązkiem przyszłej alimentacji swojej wnuczki.

Pozwany W. I. utrzymuje siebie i żonę ze swojej emerytury w wysokości 1860,69 zł netto miesięcznie, podczas, gdy minimum socjalne w 2017 r. w dwuosobowym gospodarstwie emeryckim kształtowało się na poziomie 1864,73 zł na dwie osoby, zgodnie z informacją Instytutu Pracy i (...), co jest faktem powszechnie znanym (por. (...) Natomiast koszty związane z eksploatacją mieszkania pozwanych wynoszą łącznie ok. 1100 zł miesięcznie. Oznacza to, że na przeżycie miesiąca pozostaje im obojgu do dyspozycji kwota 760 zł. Uzyskiwane dochody pozwanych zapewniają im jedynie minimum egzystencjalne. Opisana wyżej sytuacja finansowa pozwanych uniemożliwia nałożenie na nich obowiązku alimentacyjnego na rzecz wnuczki. Takie rozstrzygnięcie bowiem bezsprzecznie doprowadziłoby do niedostatku Z. I. (1) i W. I., co w świetle przepisów k.r.o. uznać należy za niedopuszczalne. A. B. (1) nie przedstawiła także żadnych dowodów świadczących o tym, że pozwani aktualnie pracują czy też wspólnie z partnerką ojca małoletniej powódki prowadzą kiosk i z tego tytułu uzyskują dodatkowe dochody. Podnoszone przez nią w tym zakresie twierdzenia są całkowicie gołosłowne. Z drugiej strony należy także zauważyć, iż z tego samego źródła, tj. od bliżej niesprecyzowanych znajomych, A. B. (1) miała również zaczerpnąć informacje, że S. I. pracuje zarobkowo. Jeżeli jest to prawdą, to powinna zintensyfikować starania o ustalenie tego źródła dochodu ojca małoletniej, aby skutecznie egzekwować od niego alimenty na jej rzecz.

Wreszcie należy nadmienić, iż postanowieniem z dnia 3 października 2017 r. w sprawie o sygn. akt X RCz 304/17 Sąd Okręgowy w Szczecinie oddalił zażalenie powódki na postanowienie tutejszego Sądu z dnia 4 maja 2017 r. w sprawie VIII RC 103/17 oddalające jej wniosek o udzielenie zabezpieczenia roszczenia. Od tego czasu materiał dowodowy nie uległ zasadniczej zmianie, zwłaszcza w zakresie możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanych.

Mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił powództwo, o czym orzekł w sentencji wyroku.