Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 22 października 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Grażyna Robaczewska

Protokolant: stażystka Katarzyna Piątyszek

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2018 r. w Szczecinie

na rozprawie sprawy

z powództwa D. B.

przeciwko małoletniemu J. B.

o obniżenie alimentów

I.  oddala powództwo;

II.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt VIII RC 668/17

UZASADNIENIE

Powód D. B. w dniu 5 grudnia 2017 roku złożył do tutejszego Sądu pozew o obniżenie alimentów zasądzonych wyrokiem z dnia 20 kwietnia 2017 roku Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie wydanego w sprawie o sygn. akt VIII RC 534/16 na rzecz syna J. B. z kwoty 1000 zł miesięcznie na kwotę 550 zł miesięcznie. Nadto wniósł o zwolnienie go od kosztów sądowych z uwagi na jego trudną sytuację majątkową.

W uzasadnieniu swojego żądania poniósł, że przed sądowym podwyższeniem renty alimentacyjnej przez tutejszy Sąd miał już problemy z systematycznym regulowaniem całej kwoty alimentów na rzecz syna. Sąd Rejonowy nie uwzględnił wielu czynników orzekając o rencie alimentacyjnej, w tym m.in. tego, że w połowie roku 2017 roku powód złożył wniosek do SP 348 o przyjęcie dziecka do szkoły publicznej, a tym samym koszt edukacji syna znacznie obniżyłby się. Nadto Sąd błędnie wyliczył koszty utrzymania małoletniego, bowiem zdaniem pozwanego koszty te wynoszą ok. 900 zł miesięcznie, natomiast jego udział w kosztach utrzymania małoletniego winny zostać ustalone na kwotę 550 zł miesięcznie. D. B. wskazał również, że aktualnie jest osobą bezrobotną, po 15 latach prowadzenia działalności gospodarczej – przez wyrok tutejszego Sądu z dnia 20 kwietnia 2017 roku – musiał zakończyć prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą.

Postanowieniem z dnia 2 maja 2018 roku tutejszy Sąd zwolnił powoda D. B. od obowiązku ponoszenia kosztów sądowych w całości.

W odpowiedzi na pozew małoletni pozwany J. B. reprezentowany przez przedstawiciela ustawowego w osobie matki A. S. (1) wniósł o odrzucenie w całości wniosku powoda D. B.. W uzasadnieniu takiego stanowiska podano, że powód posiada wyższe wykształcenie, wcześniej pełnił funkcję dyrektora banku, posiada majątek w postaci działki – a tym samym ma wysokie możliwości zarobkowe. Zamknięcie prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej było działaniem celowym i zmierzało do uzyskania obniżenia jego obowiązku alimentacyjnego względem małoletniego dziecka J. B..

Pismem z dnia 16 lipca 2018 roku (uzupełnionym w dniu 16 sierpnia 2018 r.) powód D. B. wniósł o udzielenie mu zabezpieczenia na czas trwania niniejszego postępowania poprzez ustalenie alimentów na rzecz syna J. B. w kwocie 550 zł miesięcznie począwszy od kwietnia 2017 roku.

Postanowieniem z dnia 30 sierpnia 2018 roku Sąd Rejonowy Szczecin – Centrum w Szczecinie oddalił wniosek powoda o zabezpieczenie roszczenia.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Małoletni J. B. urodzony w dniu (...) pochodzi ze związku (...) z pozwanym D. B..

Niesporne.

Wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 20 kwietnia 2017 roku wydanego w sprawie o sygn. akt VIII RC 534/16 podwyższono rentę alimentacyjną zasadzoną wyrokiem Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 13 czerwca 2011 roku, sygn. akt VIII RC 845/10 od D. B. na rzecz małoletniego J. B. z kwoty po 700 zł miesięcznie do kwoty 1000 zł miesięcznie, płatnych z góry do dnia 10 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 1 kwietnia 2017 roku.

Powyższy wyrok Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie został następnie zaskarżony przez obie strony procesu. Wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 28 listopada 2017 roku oddalił obie apelacje (sygn. akt X RCa 328/17).

Dowód:

-

Wyrok Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 20 kwietnia 2017 roku – k. 26.

-

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 28 listopada 2017 roku – w aktach sprawy VIII RC 534/16 – k. 146.

W czasie orzekania w sprawie o sygn. akt VIII RC 534/16 sytuacja osobista i majątkowa rodziców małoletniego J. B. oraz samego małoletniego przedstawiała się następująco:

- małoletni mieszkał z matką i pozostawał pod jej stałą pieczą, uczęszczał do klasy zerowej w (...) Szkole (...) w S., chodził także na dodatkowe zajęcia edukacyjne. Miesięczna opłata za szkołę wynosiła 670 zł miesięcznie (obiady, dodatkowe zajęcia). Od września 2017 r. małoletni rozpoczął naukę w szkole podstawowej (koszt ok 850 zł miesięcznie), małoletni leczył się stomatologicznie (900 zł – sfinansowane przez D. B.), korzystał dodatkowo z pakiety medycznego w (...). za 43 zł miesięcznie. Na koszty jego utrzymania składały się nadto wydatki na wyzywanie, zakup ubrań i obuwia, środków chemicznych i higienicznych, wizyt u specjalistów czy fryzjera, partycypowanie w kosztach najmu mieszkania i opłatach. Sąd Rejonowy w sprawie o sygn. akt VIII RC 534/16 ustalił miesięczne koszty utrzymania małoletniego na kwotę 1300 zł.

- D. B. prowadził do 30 listopada 2017 roku działalność gospodarczą z której czerpał korzyści majątkowe w wysokości ok. 2500 zł netto miesięcznie; pozwany był też właścicielem połowy działki o powierzchni 1250 m2, samochodu. D. B. mimo zobowiązania Sądu w sprawie o sygn. akt VIII RC 534/16 nie przedstawił zeznania podatkowego za 2015 r.

- matka małoletniego A. S. (1) zatrudniona była w banku (...) SA Oddział w S. na stanowisku asystenta dyrektora i zarabiała brutto 3500 zł miesięcznie, nadto co kwartał otrzymywała premię w wysokości 550 zł miesięcznie. Za rok 2016 A. S. (2) uzyskała dochód w wysokości 51680 zł.

Dowód:

-

Wyrok Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie z dnia 20 kwietnia 2017 roku wraz z uzasadnieniem w aktach sprawy o sygn. akt VIII RC 534/16 – k. 92 – 105.

-

Wyrok Sądu Okręgowego w Szczecinie z dnia 28 listopada 2017 roku wraz z uzasadnieniem – w aktach sprawy VIII RC 534/16 – k. 146, 151- 169.

D. B. ma 40 lat, z wykształcenia jest ekonomistą. Od 30 listopada 2017 roku powód zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej polegającej na doradztwie kredytowym, a od 1 grudnia 2017 roku zarejestrował się w urzędzie jako osoba bezrobotna. Od tego czasu do chwili obecnej nie znalazł stałego zatrudnienia, pozostaje na utrzymaniu małżonki, która pracuje w firmie związanej z branżą nieruchomości. Jego współmałżonka U. B. zarabia miesięcznie ok. 10000 zł.

D. B. jest właścicielem samochodu marki F. (...) rocznik 2013-2014 o wartości 45-50 tys. zł. Posiada 50% udziałów w działce położonej w gminie D. o wartości ok. 150-250 tys zł. Działka posiada wszystkie przyłącza mediów. Oprócz małoletniego powód nie ma żadnych innych dzieci na utrzymaniu. D. B. aktualnie nie uiszcza na rzecz syna alimentów.

Dowód:

-

Decyzja Prezydenta Miasta S. z dnia 1 grudnia 2017 r. – k. 5.

-

Przesłuchanie powoda D. B. – k. 27-28.

-

Zaświadczenie k. 58;

-

Skierowanie k. 59.

A. S. (1) ma 36 lat, z zawodu jest pedagogiem i bankowcem. Od maja 2018 roku pozostawała bez pracy, otrzymywała zasiłek dla bezrobotnych. Wcześniej pracowała w bankowości i uzyskiwała wynagrodzenie w wysokości 2670 zł netto miesięcznie. Wynajmuje wraz z synem mieszkanie. Nie posiada samochodu, nieruchomości czy udziałów w nieruchomościach. A. S. (1) zapisała się na studia podyplomowe na kierunku zarządzanie oświatą. W toku postępowania miała rozpocząć pracę w administracji szkolnej z wynagrodzeniem ok. 3.000 zł brutto. Od stycznia 2018 roku małoletni syn J. B. pozostaje na jej utrzymaniu, powód D. B. nie partycypuje w kosztach utrzymania dziecka.

Dowód:

-

Przesłuchanie A. S. (1) – k. 28-31.

J. B. został zdiagnozowany w niepublicznej (...) w S.. Po przeprowadzeniu badaniu psychologicznego potwierdzono konieczność poszerzenia diagnostyki o konsultację pedagogiczną, która odbyła się 16.07.2018 r. J. B. zgodnie z opinią jest uzdolnionym dzieckiem, małoletni ma duży potencjał intelektualny, który należy rozwijać. Rozwój poznawczy chłopca należy stymulować przez liczne dodatkowe zadania.

Dowód:

-

Notatka psychologiczno-pedagogiczna – k. 35-37.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 138 k.r.o. w razie zmiany stosunków można żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego. Poprzez zmianę stosunków o których mowa w ww. przepisie, należy rozumieć każdą zmianę w sferze osobistej i majątkowej, zarówno uprawnionego, jak i zobowiązanego, która wpływa na zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka, jak i możliwości zarobkowe rodzica, a w konsekwencji także na wysokość świadczenia alimentacyjnego.

Zakres świadczeń alimentacyjnych rodzica względem dziecka wyznacza przepis art. 135 § 1 k.r.o., w myśl którego zależy on od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Zakres usprawiedliwionych potrzeb dziecka określa art. 96 k.r.o., zgodnie z którym rodzicie obowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa, odpowiednio do jego uzdolnień. Nie budzi wątpliwości, że każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci mieszkania, wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia itp.

W doktrynie podkreśla się także okoliczność, iż górną granicą świadczeń alimentacyjnych są zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego, choćby nawet nie zostały w tych granicach pokryte wszystkie usprawiedliwione potrzeby uprawnionych do alimentacji (tak Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 20 stycznia 1972 r., sygn. akt III CRN 470/71). Oceny możliwości zarobkowych zobowiązanego dokonuje się nie w oparciu o pracę rzeczywiście świadczoną, lecz w oparciu o rzeczywiste możliwości jej świadczenia, w tym także potencjalną możliwość jej podjęcia. W konsekwencji, przy ustalaniu możliwości zarobkowych zobowiązanego pod uwagę należy brać nie tylko wynagrodzenie rzeczywiście osiągane, lecz także środki, które uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swoich sił. Ustalenia, czy zobowiązany wykorzystuje w pełni swoje możliwości zarobkowe należy dokonywać w oparciu o całokształt okoliczności istniejących po jego stronie, w tym także stanu zdrowia.

Ustalenie, czy istnieją przewidziane przepisem art. 138 k.r.o. podstawy do zmiany orzeczenia w przedmiocie alimentów, dokonywane musi być przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności wpływających na zakres obowiązku alimentacyjnego, a zatem istniejących po stronie zarówno zobowiązanego, jak i uprawnionych.

W ocenie Sądu powód nie wykazał, aby istniały podstawy do zmniejszenia wysokości alimentów zasądzonych na rzecz jego małoletniego syna J. B. czy też zmianie uległy jego możliwości zarobkowe i majątkowe.

W pierwszym względzie należy wskazać, że zasądzona na rzecz małoletniego kwota alimentów w wysokości po 1000 zł nie jest wygórowana, odpowiada potrzebom małoletniego, pozwala na zaspokojenie jego wszystkich podstawowych, elementarnych potrzeb życiowych. Z wychowaniem i utrzymaniem małoletniego wiążą się niewątpliwe znaczne koszty, czy wydatki związane z edukacją, socjalizacją, czy częstszym zakupem ubrań. Pożądane byłaby nadto aby dziecko mogły uczestniczyć w formie wypoczynku letniego, uczestniczyć w formach działalności kulturalnej, zajęciach dodatkowych, zajęć sportowych itp. Trudno zatem przyjąć, że kwota 1000 zł alimentów na rzecz małoletniego jest nieadekwatna do jego potrzeb. Nie można także tracić z pola widzenia okoliczności, iż ww. kwota alimentów została zasądzona niespełna rok temu (w dniu 28 listopada 2017 roku Sąd Okręgowy w Szczecinie rozpoznając apelację do wyroku Sądu I instancji, uwzględnił aktualną sytuację majątkową D. B.), a zatem, nie sposób przyjąć, że w tym okresie potrzeby małoletniego istotnie zmniejszyły się, a wręcz przeciwnie mogły wzrosnąć, co wynika chociażby ze zwiększenia się potrzeb małoletniego w zakresie wyżywienia, socjalizacji itp., jak również z okoliczności spadku siły nabywczej pieniądza.

Co prawda matka małoletnich w toku postępowania nie przedłożyła szczegółowego zestawienia wydatków związanych z utrzymaniem małoletniego, jakkolwiek Sąd ocenił koszty utrzymania dziecka z punktu widzenia zasad doświadczenia życiowego i doszedł do przekonania, że kwota 1000 zł alimentów miesięcznie jest niezbędna do zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych dziecka.

Sąd ma na uwadze sytuację zarobkową powoda, jakkolwiek w ocenie Sądu powód ma możliwość świadczenia lepiej płatnej pracy. Pozwany D. B. posiada wyższe wykształcenie, przez wiele lat prowadził własną działalność gospodarczą w zakresie doradztwa kredytowego, pracował także w sektorze bankowym na wysokich stanowiskach. Powyższe znaczne doświadczenie branży bankowej realnie zwiększa konkurencyjność powoda na rynku pracy. Nadto niezrozumiałe jest także postępowanie D. B., który jak wskazywał, jego działalność gospodarcza w ostatnich miesiącach przynosiła niskie dochód, to jednak mimo nieopłacalności biznesu, do zamknięcia prowadzonej przez niego działalności gospodarczej zdecydował się dopiero po niekorzystnym dla niego orzeczeniu Sądu Okręgowego w Szczecinie. Powyższe zabiegi powoda niewątpliwie doprowadziły do zmiany po jego stronie, jednakże w ocenie Sądu zmiana ta nie może mieć obecnie wpływu na wysokość zasądzonej renty alimentacyjnej, albowiem powód po pierwsze sam doprowadził do tej niekorzystnej dla siebie zmiany w celu natychmiastowego wniesienia pozwu o obniżenie alimentów, po wtóre, jak już wcześniej wskazano, przy badaniu możliwości zarobkowych po stronie zobowiązanego do alimentacji Sąd uwzględnia nie tylko wysokość faktycznie osiąganych dochodów, ale również możliwość zatrudnienia i zarobkowania. Od 30 listopada 2017 r. (data zawieszenia działalności gospodarczej) do dnia dzisiejszego powód nie podjął żadnego zatrudnienia, co w świetle obecnie panującej sytuacji na rynku pracy rodzi podejrzenie o celowe działanie dążące do zbicia skutków prawomocnego wyroku w sprawie VIII RC 534/16.

Z uwagi również na swoje postępowanie, w tym prowadzenie nieopłacalnej działalności gospodarczej D. B. posiada znaczne zadłużenie z ZUS-ie na kwotę ok. 35.000,00 zł. Powód jednak z drugiej strony posiada znaczny majątek (samochód, ½ działki), który może w chwili obecnej z łatwością spieniężyć i uzyskaną kwotę przeznaczyć na realizowanie swojego obowiązku alimentacyjnego względem syna. Skoro bowiem powód nie ma zatrudnienia, nie sposób przyjąć, że samochód jest mu w ogóle potrzebny.

W ocenie Sądu podjęcie przez powoda pracy za wynagrodzeniem ok. 3000 zł netto pozostaje w granicach jego możliwości. Powód nie ma przeciwwskazań do pracy, nie posiada orzeczenia o niepełnosprawności, nie jest czasowo niezdolny do pracy, a zatem powinien podjąć odpowiedzialność w zakresie partycypacji w kosztach utrzymania małoletniego, co stanowi jego obowiązek wynikający z faktu, iż jest jego ojcem, nie zaś uchylać się od tej powinności.

Sąd ma także na uwadze fakt, iż sytuacja majątkowa matki dziecka nie pozwala jej na łożenie na utrzymanie dziecka w większym zakresie niż dotychczas. Zauważyć także należy, że to matce dziecka spoczywa główny ciężar wychowania i utrzymania małoletnich, zaś ojciec nie uczestniczy w tym procesie, co tym bardziej – w myśl art. 135 § 2 k.r.o. – nakłada na niego obowiązek partycypacji w kosztach utrzymania małoletniego.

Sąd dokonał oceny zgromadzonych dowodów w oparciu o przepis art. 233 § 1 k.p.c. Rzetelność i wiarygodność dowodów w postaci dokumentów nie była kwestionowana przez strony, nie budziła także wątpliwości Sądu. Sąd dał wiarę zeznaniom stron, co do ich sytuacji majątkowej, zarobkowej, kosztów utrzymania własnego oraz dzieci.

Przy uwzględnieniu powyższego Sąd doszedł do przekonania, iż dokonana przez powoda zmiana sytuacji majątkowej po niekorzystnym dla niego rozstrzygnięciu Sądu Okręgowego w Szczecinie nie może uzasadniać obniżenia alimentów, albowiem powód ma możliwości zarobkowe, których nie wykorzystuje a postawa powoda wskazuje jednoznacznie na chęć uzyskania zmiany niekorzystnego dla siebie wyroku.

Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd orzekł, jak w sentencji.