Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

S., dnia 17 sierpnia 2018 r.

Sąd Rejonowy Szczecin-Centrum w Szczecinie VIII Wydział Rodzinny i Nieletnich      w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Dorota Pękała     

Protokolant: sekretarz sądowy Katarzyna Lipińska     

po rozpoznaniu w dniu 17 sierpnia 2018 r. w Szczecinie     

na rozprawie sprawy

z powództwa M. M.     

przeciwko K. M.     

o alimenty     

I.  zasądza od pozwanego K. M. na rzecz powódki M. M. rentę alimentacyjną w kwocie po 700 (siedemset złotych) miesięcznie płatną z góry do dnia 10 każdego miesiąca z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat, poczynając o dnia 20 grudnia 2017 r.;

II.  w pozostałej części powództwo oddala;

III.  kosztami postępowania obciąża Skarb Państwa;

IV.  wyrokowi w pkt I nadaje rygor natychmiastowej wykonalności.

Sygn. akt VIII RC 690/17

UZASADNIENIE

Powódka M. M. w dniu 20 grudnia 2017 roku złożyła do Sądu Rejonowego Szczecin – Centrum w Szczecinie pozew o zasądzenie na jej rzecz od pozwanego K. M. renty alimentacyjnej w kwocie po 1000 zł miesięcznie, płatnej z góry do dnia 10 każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia w zapłacie którejkolwiek z rat poczynając od dnia 1 października 2017 r.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała w szczególności, że studiuje na dwóch kierunkach na Uniwersytecie (...) tj. gospodarkę przestrzenną i logistykę. Otrzymuje stypendium socjalne w kwocie 600 zł miesięcznie, które będzie uzyskiwać do czerwca 2018 r. Nadto powódka jest wspomaga finansowo przez matkę – B. M., w kwocie ok. 300 zł miesięcznie. Pozwany natomiast w żaden sposób nie partycypuje w kosztach utrzymania powódki, mimo, że pracuje jako kierowca samochodów ciężarowych typu TIR na trasach międzynarodowych i uzyskuje wysokie wynagrodzenie.

W odpowiedzi na pozew K. M., reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adwokata, wniósł o oddalenie powództwa ponad kwotę 300 zł miesięcznie. W uzasadnieniu swojego stanowiska pozwany podniósł między innymi, że nie kwestionuje tego, iż powódka z uwagi na realizowane studia nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie. Jednak wskazał, że od lipca 2017 roku do 17 listopada 2017 roku jego wynagrodzenie wyniosło 2280 zł miesięcznie brutto, nadto w tym okresie nie otrzymał żadnej diety czy innych dodatkowych świadczeń. Nadto w dniu 17 listopada 2017 roku za porozumieniem stron rozwiązał umowę o pracę.

Pozwany na swojego utrzymania przeznacza m.in. kwotę 380 zł za rachunki za prąd (co dwa miesiące) 50 zł – napełnienie butli z gazem (raz na 3 miesiące), wywóz odpadów 28 zł (na dwie osoby) telefon, internet i tv – 160 zł miesięcznie, ogrzewanie mieszkania – 4000 zł rocznie. Pozwany spłaca także kredyt mieszkaniowy zaciągnięty w trakcie trwania małżeństwa w kwocie ok. 700 zł miesięcznie.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Powódka M. M. urodzona w dniu (...) w D. jest córką B. M. i pozwanego K. M..

Niesporne, a nadto dowód:

- odpis skrócony aktu urodzenia – k. 5.

M. M. ukończyła studia stacjonarne magisterskie na Uniwersytecie (...) na kierunku gospodarki przestrzennej. Dodatkowo studiuje logistykę na tej samej udzielni na studiach licencjackich, od października 2018 roku będzie na III roku studiów.

Dowód:

- zaświadczenie – k. 8,9, 76.

- przesłuchanie powódki M. M. – k. 110

Powódka na mocy decyzji Wydziałowej Komisji ds. Pomocy Materialnej z dnia
17 listopada 2017 roku otrzymała stypendium socjalne w okresie od 1 października 2017 roku do 30 czerwca 2018 roku w wysokości 320 zł miesięcznie, a nadto kwotę 280 zł – tytułem zwiększenia stypendium socjalnego z tytułu zamieszkania w domu studenckim (...) lub w innym obiekcie niż dom studencki w okresie od
1 października 2017 roku do 30 czerwca 2018 r. W roku akademickim 2018/2019 powódka nie będzie już otrzymywała stypendium socjalnego.

Dowód:

- decyzja Wydziałowej Komisji ds. Pomocy Materialnej – k. 8.

Powódka od 1 października 2017 roku zamieszkiwała w (...) Studenckim nr 5
w S., miesięcznie z tego tytułu płaciła czynsz w wysokości 394 zł, w trakcie wakacji mieszka z matką B. M.. Czynsz za najem pokoju studenckiego M. M. opłacała z uzyskiwanego stypendium socjalnego.

Dowód:

- zaświadczenie o miejscu zamieszkania – k. 9.

- przesłuchanie powódki – k. 110.

Powódka z uwagi na swoją wadę wzroku kupuje soczewki korekcyjne. Miesięcznie
z tego tytułu wydatkuje kwotę ok. 94,97 zł. M. M. jest też w trakcie leczenia stałym aparatem ortodontycznym, z tego tytułu musi co 4-6 tygodniu chodzić na prywatne wizyty do lekarza ortodonty. Koszt takiej wizyty wynosi 100 zł. Powódka płaci także miesięcznie ok. 30 zł za telefon, natomiast na ksero materiałów na studia wydatkuje ok. 30-40 zł miesięcznie. M. M. na weekendy jeździ do matki B. M., koszt transportu w jedną stronę wynosi ok. 20,87 zł. M. M. otrzymuje od matki kwotę 100 zł tygodniowo.

Dowód:

- zamówienie nr (...) – k. 10.

- zaświadczenie – k. 11.

- rachunek orange – k. 12.

- bilety na pociąg – k. 13.

M. M. miała dostęp do konta bankowego pozwanego, na konto wpływało wynagrodzenie w wysokości ok. 3000-3500 zł netto, resztę pozwany przynosił do domu w kopercie.

Dowód:

- przesłuchanie powódki – 111.

Pozwany K. M. do dnia 17 listopada 2017 roku zatrudniony był na podstawie umowy o prace na czas określony od dnia 2.07.2017 r. do 31.12.2017 r. na stanowisku kierowcy. Za wykonywaną pracę otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze w wysokości 1700 zł brutto, a nadto 250 zł brutto tytułem ryczałtu za pracę w godzinach nadliczbowych, 30 zł brutto ryczałtu za pracę w porze nocnej, 300 zł brutto wynagrodzenia za dyżur, łącznie 2280 zł brutto miesięcznie. Na mocy porozumienia stron pozwany K. M. rozwiązał z dniem 17 listopada 2017 r. ww. umowę o pracę. Pozwany od tej daty do stycznia 2018 roku pozostawał bezrobotny, jednak nie zarejestrował się w odpowiednim urzędzie.

Dowód:

- umowa o pracę – k. 29

- porozumienie stron w sprawie rozwiązania umowy o pracę – k. 30.

- świadectwo pracy – k. 31-33.

- przesłuchanie K. M. – k. 64.

K. M. spłaca zaciągnięty jeszcze w trakcie trwania małżeństwa kredyt na kwotę 30 000 zł na remont mieszkania, z tego tytułu spłaca raty kredytu w wysokości 705,42 zł miesięcznie. Ostatnia rata wyznaczona została na lipiec 2019 r.

Dowód:

- potwierdzenie spłaty kredytu – k. 34.

- przesłuchanie pozwanego – k. 63.

K. M. przez pewien czas otrzymywał z dietami dochód w wysokości ok. 5000 zł netto. Środki pochodzące z diet przeznaczał na własne utrzymanie w czasie świadczenia pracy poza granicami kraju.

Dowód:

- odpowiedz na pozew – k. 25.

Pozwany K. M. aktualnie pracuje jaki kierowca w transporcie krajowym, za pracę otrzymuje wynagrodzenie w wysokości ok. 1820 zł netto miesięcznie, nie otrzymuje nagród, ekwiwalentu czy diet za podróż, jednak co 3-4 miesiąca uzyskuje premię w wysokości 200 zł. Pozwany jest właścicielem samochodu m-ki R. (...) z 2004 r, jest także współwłaścicielem mieszkania położonego w T. z B. M. o powierzchni 80 m2. K. M. w 2017 roku uzyskał przychód w wysokości 23 687,32 zł, dochodu 22 435,77 zł. natomiast zgodnie z informacją o dochodach oraz o pobranych zaliczkach na podatek dochodowy pozwanego z 2017 roku (PIT 11) wynika, że pozwany uzyskał przychód w wysokości 11 466,54 zł, dochód w wysokości 10910,29 zł. natomiast z kolejnego PIT 11 pozwanego wynika, że w 2017 roku uzyskał przychód w wysokości 954,44 zł, dochód – 815,38 zł.

Dowód:

- przesłuchanie pozwanego – k. 63-64.

- informacja roczna dla osoby ubezpieczonej – k. 90-92.

- zestawienie naliczanych składek na ubezpieczenie społeczne – k. 93-94.

- zeznanie podatkowe pozwanego za 2017 r. – 95- 100.

- PIT – 11 pozwanego – k. 101-103 i k. 104-108.

Pozwany jest osobą zdrową, poza powódką nie ma nikogo na utrzymaniu. Swoje koszty utrzymania określa na kwotę ok. 1300-1400 zł miesięcznie. W skład powyższej kwoty wychodzi m.in. rata kredytu, rachunki za energię elektryczną, gaz, warsztat - 56 zł, TV z NC – 85 zł, Internet – 60/70 zł, telefon komórkowy – 63,99 zł, woda – 30 zł, odpady komunalne – 28 zł, zakup węgla – 1545,00 zł (paragon (...)), 850 zł (paragon (...)).

Dowód:

- przesłuchanie pozwanego – k. 63-64.

- paragon imienny – k. 79-80.

- dokument dostawy – k. 81-82.

- faktury za telefon – k. 83-89..

Matka powódki zarabia 2127,84 zł w skali miesiąca, przekazuje córce w gotówce ok. 400 zł miesięcznie, nadto czasami kupuje jej także różne produkty spożywcze. Na swoim utrzymaniu ma także syna, który studiuje w P.. Przekazuje mu ok. 300 zł miesięcznie. B. M. nie była wstanie określić jak kształtują się poszczególne wydatki córki na utrzymanie (wskazała jedynie, że powódka płaci ok. 400 zł za akademik). Wśród kosztów własnego utrzymania B. M. wskazała: 230 zł co kwartał tytułem podatku za mieszkanie, 190 zł – prąd (co dwa miesiące) 50 zł – gaz. B. M. posiada także samochód osobowy V. (...) rocznik 2003.

Dowód:

- zeznania świadka B. M. – k. 41-42.

- zaświadczenie o dochodach B. M. – k. 77.

Pozwany w listopadzie 2017 roku wtargnął do wspólnie zamieszkiwanego przez powódkę i jej matkę mieszkania i uderzył i groził B. M.. Rodzice powódki są w trakcie sprawy rozwodowej. Pozwany pomimo wykonywania zawodu kierowcy spożywa sporo alkoholu.

Dowód:

- przesłuchanie powódki – k. 110.

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Podstawą dochodzonego w pozwie roszczenia jest art. 133 § 1 k.r.o., zgodnie
z którym rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie, chyba że dochody z majątku dziecka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania i wychowania. W kontekście powyższego należy zauważyć, że obowiązek alimentacyjny rodziców względem dziecka, nie jest ograniczony przez żaden sztywny termin, w szczególności przez termin dojścia przez alimentowanego do pełnoletności, nie jest także związany z żadnym konkretnym stopniem wykształcenia, gdyż jedyną miarodajną okolicznością, od której zależy jego trwanie, jest możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka (por. wyrok SN z dnia 14.11.1997, sygn. akt III CKN 217/97).

Wykładni przepisu art. 133 § 1 k.r.o. dokonywać należy w nawiązaniu do art. 96 k.r.o., który wyznacza zakres potrzeb dziecka, które powinny być przez rodziców zaspokajane, i zgodnie z którym rodzice zobowiązani są troszczyć się o fizyczny i duchowy rozwój dziecka i przygotować je należycie – odpowiednio do jego uzdolnień – do pracy dla dobra społeczeństwa. Nie budzi wątpliwości, że każde dziecko musi mieć zapewnione podstawowe warunki egzystencji w postaci mieszkania, wyżywienia zapewniającego jego prawidłowy rozwój fizyczny, stosowną do wieku odzież, środki na ochronę zdrowia itp.

Zakres świadczeń alimentacyjnych rodziców – w myśl art. 135 § 1 k.r.o. -każdorazowo wyznaczany jest przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego.

Przez możliwość samodzielnego utrzymania się dziecka rozumieć należy sytuację, w której posiada ono zarówno należyte przygotowanie do pracy zawodowej, jak i możliwość jej podjęcia, która powoduje, że jest ono w stanie zaspokoić swoje usprawiedliwione potrzeby bez pomocy ze strony rodziców.

Kwestia alimentacji rodziców na rzecz pełnoletniego dziecka była wielokrotnie przedmiotem rozważań Sądu Najwyższego, który wypowiadał się za kontynuacją takiego obowiązku, w sytuacji gdy dziecko nie posiada stałego zatrudnienia lub mimo posiadania podstawowych kwalifikacji umożliwiających podjęcie zatrudnienia, nie może wykonywać stałej pracy, z uwagi na dalszą edukację. W tym zakresie zasługują na uwagę rozważania Sądu Najwyższego, w których wskazuje, że skoro dziecko bezpośrednio po ukończeniu szkoły średniej kontynuuje naukę w obranym kierunku w szkole wyższej - co nie jest naganne, ale wprost przeciwnie, zasługuje na aprobatę - nie można wymagać, by jednocześnie pracowało zarobkowo osiągając dochody wystarczające na swoje utrzymanie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 marca 1999 r., sygn. akt III CKN 1175/98) oraz że w odniesieniu do dzieci, które osiągnęły pełnoletniość, należy brać pod rozwagę to, czy wykazują chęć dalszej nauki oraz czy ich zdolności oraz cechy charakteru pozwalają na kontynuowanie nauki. Rodzice nie mogą zatem uchylić się od obowiązku alimentowania studiującego dziecka przez powoływanie się na to, że mogłoby ono już „utrzymać się samodzielnie", gdyby podjęło pracę z chwilą osiągnięcia średniego wykształcenia (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 lipca 1998 r., sygn. akt I CKN 521/98), czy uznając, że dziecko, które osiągnęło nie tylko pełnoletniość, ale zdobyło także wykształcenie umożliwiające podjęcie pracy zawodowej, pozwalającej na samodzielne utrzymanie, nie traci uprawnień do alimentów, jeżeli np. chce kontynuować naukę i zamiar ten znajduje uzasadnienie w dotychczas osiąganych wynikach (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 marca 2000 r., sygn. akt I CKN 1538/99). Jednocześnie Sąd Najwyższy konsekwentnie upatruje kresu alimentacji w sytuacji, gdy pełnoletnie dziecko, będąc już przygotowane należycie do wykonywania odpowiedniego dla niego zawodu, podejmuje dla podniesienia swych kwalifikacji dalsze kształcenie się, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów, nie otrzymuje obowiązujących zaliczeń, nie zdaje w terminie przepisanych egzaminów, a zwłaszcza jeżeli z własnej winy powtarza lata studiów i wskutek tego nie kończy studiów w przewidzianym programem okresie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 8 sierpnia 1980 r., sygn. akt III CRN 144/80, czy op. cit. sygn. akt I CKN 521/98).

Przekładając powyższe rozważania na sytuację powódki M. M., należy stwierdzić, że z uwagi na kontynuowanie przez nią nauki na uczelni wyższej, nie jest ona w stanie stale wykonywać pracy umożliwiającej zaspokojenie swoich wszystkich usprawiedliwionych potrzeb. Dziecko nie powinno kosztem zdobywanej edukacji, pracować zarobkowo i dążyć do osiągania dochodów wystarczających na swoje utrzymanie, w sytuacji, gdy po stronie rodziców istnieją możliwości zaspokojenia jej usprawiedliwionych potrzeb do momentu ukończenia przez nie edukacji, bowiem byłoby to sprzeczne z dyspozycją przepisu art. 96 § 1 k.r.o., nakładającego na rodziców obowiązek przygotowania dziecka do pracy, odpowiednio do jego uzdolnień, a więc także zapewnienia mu możliwości podjęcia i realizowania edukacji na wyższej uczelni. Przy czym oczywiście nie ma przeszkód, ażeby dziecko kontynuujące naukę na studiach wyższych podejmowało prace o charakterze weekendowym, czy dorywczym na zaspokojenie części swoich potrzeb, ale w kontekście obowiązujących przepisów nie powinno być to zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu. Studiująca osoba powinna mieć czas na naukę indywidualną i zgłębianie wiedzy poza godzinami zajęć na uczelni, a także czas na wypoczynek i relaks.

M. M. ukończyła już studia magisterskie na kierunku gospodarki przestrzennej, jednak nadal kontynuuje naukę na drugim kierunku studiów – logistyce. Do ukończenia studiów i otrzymania tytułu magistra zostało jej jeszcze 4 semestry. Pozwany chociaż wyrażał chęć pomocy córce w utrzymaniu się na studiach, uznał powództwo do kwoty 300 zł miesięcznie, to jednak nie przełożyło się to w realną pomoc finansową.

Sąd ocenił, iż usprawiedliwione koszty utrzymania powódki oscylują w granicach kwoty 1300 zł miesięcznie. Kwota ta odpowiada stopie życiowej, na jakiej żyje pozwany, a jednocześnie obejmuje wszelkie niezbędne wydatki, w tym na najem pokoju studenckiego ok. 400 zł miesięcznie (przez 10 miesięcy, miesięcznie 333 zł) , wyżywienie - 400, ubranie i obuwie - około 50 zł miesięcznie, pomoce dydaktyczne – 40 zł miesięcznie, środki utrzymania czystości i higieny oraz fryzjer – około 50 zł , koszty sieciowi – 50 zł miesięcznie, wizyty u ortodonty – 100 zł miesięcznie, soczewki – 94 zł miesięcznie, telefon komórkowy – 30 zł, bilety do domu rodzinnego – 160 zł. Sąd również uwzględnił, że powódka otrzymuje od matki B. M. kwotę ok. 400 zł miesięcznie, B. M. także utrzymuje M. M. podczas jej pobytów na weekendy w domu. Natomiast pozwanego należało obciążyć obowiązkiem łożenia na córkę w kwocie 700 zł miesięcznie. M. M. z uwagi na posiadany już tytuł magistra gospodarki przestrzennej winna przedsięwzięć kroki celem podjęcia dodatkowej pracy, nawet w niepełnym wymiarze czasowym celem uzyskania dodatkowych dochodów.

Podkreślenia wymaga przy tym okoliczność, że cele oraz wysokość przedmiotowych wydatków są adekwatne do możliwości zarobkowych i majątkowych rodziców powódki, zaś wysokość należnych od pozwanego świadczeń alimentacyjnych została dostosowana do jego faktycznych możliwości zarobkowych i majątkowych. Sąd doszedł do przekonania, iż pozwany nie wykorzystuje w pełni swoich możliwości zarobkowe. K. M. sam wskazywał w odpowiedzi na pozew, że uzyskiwał wynagrodzenie za pracę w granicach 5000 zł miesięcznie. Powyższe odpowiada także twierdzeniom powódki, która wskazywała, że na konto pozwanego wpływała pensja w wysokości 3000-3500 zł miesięcznie, jednak K. M. resztę wynagrodzenia przynosił do domu w kopercie. Aktualnie natomiast pozwany mimo, że nadal wykonuje pracę jako kierowca samochodu ciężarowego typu TIR za swoją pracę uzyskuje znacznie niższe wynagrodzenie. Nadto K. M. jest osobą zdrową, mogącą podjąć dodatkowe zatrudnienie, oprócz powódki nie posiada nikogo na utrzymaniu.

Alimenty zasądzono od pozwanego poczynając od dnia wniesienia powództwa to jest od 20 grudnia 2017 r.

Sąd dokonał oceny zgromadzonych w sprawie dowodów w oparciu o przepis art. 233 § 1 k.p.c. Sąd nadał moc dowodową zgromadzonym w sprawie dokumentom jako mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a których prawdziwość nie była przez strony kwestionowana i nie budziła zastrzeżeń Sądu. W swych ustaleniach stanu faktycznego Sąd oparł się na przesłuchanie stron odnośnie sytuacji majątkowej, rodzinnej i własnych potrzeb, a także o zeznania świadka B. M. po ich stosownej weryfikacji na podstawie obiektywnych dowodów z dokumentów oraz zasad doświadczenia życiowego i zawodowego.

Na mocy art. 102 k.p.c Sąd odstąpił od obciążania pozwanego kosztami postepowania w sprawie. W myśl wskazanego przepisu - w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Alimenty zasadzono od pozwanego począwszy od dnia 20 grudnia 2017 r. i zdaniem Sądu pozwany, który nie jest osobą majętną powinien w pierwszej kolejności swoje środki finansowe przeznaczyć na opłacenie zaległych alimentów córce.

Wobec powyższego orzeczono jak w pkt. III wyroku.

Zgodnie z treścią art. 333 § 1 pkt 1 k.p.c. sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności, jeżeli zasądza alimenty - co do rat płatnych po dniu wniesienia powództwa, a co do rat płatnych przed wniesieniem powództwa za okres nie dłuższy niż za trzy miesiące. Sąd uwzględnił cytowaną regulację, zawierając odpowiednie rozstrzygnięcie w punkcie IV części rozstrzygającej wyroku.