Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 03-04-2019 r.

Sąd Rejonowy w Koninie I Wydział Cywilny w następującym składzie:

Przewodniczący: SSR Magdalena Bartłomiejczak

Protokolant: st.sekr.sąd. Jolanta Monkowska

po rozpoznaniu w dniu 03-04-2019 r. w Koninie

na rozprawie

sprawy z powództwa A. F. (1)

przeciwko A. F. (2)

o wydanie

1.  nakazuje pozwanej A. F. (2), aby opróżniła z rzeczy do niej należących i opuściła lokal mieszkalny numer (...) położony w K. przy ul. (...),

2.  nie przyznaje pozwanej prawa do lokalu socjalnego;

3.  przyznaje adw. K. M. ze Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Koninie kwotę 147,60 zł ( sto czterdzieści siedem złotych sześćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów pomocy prawnej udzielonej z urzędu powódce;

4.  odstępuje od obciążania pozwanej kosztami sądowymi.

SSR Magdalena Bartłomiejczak

Sygnatura akt I C 1401/18

UZASADNIENIE

Powódka A. F. (3) reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata, wystąpiła o nakazanie pozwanej opuszczenia oraz opróżnienia z rzeczy do niej należących lokalu mieszkalnego położonego w K. przy ulicy (...). Nadto powódka wniosła o odmówienie pozwanej prawa do lokalu mieszkalnego, ponieważ sytuacja materialna pozwanej pozwala jej na wynajęcie lokalu mieszkalnego. Powódka podała, że jest właścicielką wyżej opisanego lokalu mieszkalnego. Pozwana, która jest jej córką cierpi na chorobę alkoholową. Po wpływem alkoholu pozwana wszczyna awantury, narusza nietykalność cielesną powódki, nawet pobiciem i ubliżaniem, a także nagminnie, rażąco i uporczywie wykracza przeciwko porządkowi domowemu. Powódka podniosła, że wielokrotnie ,,dawała szansę” córce. W ocenie powódki eksmisja pozwanej pozwoli jej na samodzielne życie, w którym będzie musiała o siebie zadbać, co być może pomoże jej w uporaniu się z alkoholizmem.

Pozwana wniosła o oddalenie powództwa.

Postanowieniem z dnia 23 kwietnia 2018 r. sygn. I Co 2052/17 Sąd Rejonowy w K.zwolnił powódkę od kosztów sądowych w całości i ustanowił dla niej pełnomocnika z urzędu.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

Powódka jest właścicielką nieruchomości mieszkaniowej położonej w K. przy ulicy (...). Pozwana jest córką powódki, od 2013 r. zamieszkuje z matką, partycypując w kosztach utrzymania lokalu.

Pozwana nadużywa alkoholu, leczyła się z uzależnienia od alkoholu, po spożyciu jest agresywna, wszczyna awantury, obraża powódkę, narusza jej nietykalność cielesną. W związku z powyższym w lokalu powódki dochodziło do interwencji Policji. Powódce została założona Niebieska Karta.

(dowód : odpis księgi wieczystej nr (...) k. 6, przesłuchanie powódki k. 124-125, przesłuchanie pozwanej k. 125-126, pismo Komendy Miejskiej Policji w K. z dnia 12 marca 2019 r., akta prowadzone w ramach procedury Niebieskiej Karty k. 134)

Pozwana zatrudniona na stanowisku sprzątacza za wynagrodzeniem 1432 zł. Pozwana nie figuruje zatem w rejestrze osób bezrobotnych i poszukujących pracy. Nadto pozwana nie figuruje w ewidencji Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego, nie pobiera świadczeń rodzinnych, wychowawczych i alimentacyjnych z (...)Ośrodka Pomocy Społecznej. Pozwana otrzymuje rentę chorobową w wysokości 772,35 zł.

(dowód: pismo (...)Urzędu Pracy w K. z dnia 05 września 2018 r. k. 29, pismo KRUS z dnia 06 września 2018 r. k. 31, zaświadczenie z (...) w K. z dnia 07 września 2018 r. k. 37, pismo z ZUS z dnia 06 września 2018 r. k. 39, umowa o pracę z dnia 04 września 2018 r. k. 51, zaświadczenie z dnia 01 października 2018 r. k. 54)

Pozwana ma córkę, która mieszka ze swym ojcem. Na powódce nie ciąży zobowiązanie alimentacyjne.

(dowód : przesłuchanie pozwanej k. 125-126)

Postanowieniem z dnia 09 lipca 2013 r. Sąd Rejonowy w K.w sprawie sygn. III RNs 196/13 zastosował wobec A. F. (2) leczenie odwykowe w systemie stacjonarnym.

(dowód : dokumenty w aktach sprawy sygn. III RNs 196/13)

Pozwana występowała dwukrotnie do Urzędu (...)w K. Wydziału Spraw Lokalowych z wnioskiem o przydział mieszkania wchodzącego w skład mieszkaniowego zasobu (...) K.. Oba wnioski zostały negatywnie zaopiniowane.

(dowód : pismo Urzędu (...)w K. z dnia 31 maja 2017 r. k. 121, pismo Urzędu (...)w K. z dnia 15 października 2018 r. k. 122)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie przedłożonych przez strony dokumentów, których wiarygodność i autentyczność nie zostały przez strony podważone.

Zeznania stron były spójne, logiczne i wiarygodne, korespondowały z przedłożonymi do akt dokumentami. Stanowisko stron było odmienne jedynie w zakresie przyczyn konfliktu, nie zaś samej okoliczności choroby alkoholowej pozwanej. W ocenie pozwanej obie strony konfliktu wzajemnie się prowokują. W ocenie powódki to agresywna postawa pozwanej spowodowana nadużywaniem alkoholu uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie stron.

Sąd zważył, co następuje

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Na zasadzie art.222§1 k.c. właściciel może żądać od osoby, która włada faktycznie jego rzeczą, ażeby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania rzeczą.

Warunkiem zatem uwzględnienia roszczenia windykacyjnego, o którym mowa powyżej jest ustalenie, że powód jest właścicielem rzeczy, a pozwany włada nią bez tytułu prawnego.

Istnienie w sprawie niniejszej pierwszej ze wskazanych wyżej przesłanek nie może budzić żadnych wątpliwości, bowiem prawo własności powódki co do spornego lokalu nie zostało zakwestionowane.

Przesądziwszy powyższe należało ustalić, czy pozwana posiada skuteczny względem powódki tytuł prawny do władania lokalem. Pomiędzy stronami nie było żadnych ustaleń co do co do odpłatności za zajmowanie mieszkania przez pozwaną, w związku z czym pozwana zamieszkiwała w lokalu nieodpłatnie. Taki charakter korzystania przez pozwaną z lokalu kwalifikuje je jako umowę użyczenia w rozumieniu art. 710 k.c. Oceny tej nie zmienia fakt, iż pozwana zamieszkując z powódką, prowadziła z nią wspólne gospodarstwo domowe partycypując tym samym, choćby pośrednio, w kosztach utrzymania mieszkania. Zgodnie bowiem z przepisem art. 713 k.c. biorący do używania ponosi zwykłe koszty utrzymania rzeczy.

Powódka domagała się eksmisji córki z mieszkania, stanowiącego jej własność. W tym lokalu zezwoliła na zamieszkiwanie swojej córce, na zasadzie użyczenia w stosunkach rodzinnych. Zatem powódka była uprawiona do wypowiedzenia użyczenia swojej córce, tj. pozwanej i żądania jej wyprowadzki, a następnie eksmisji. Ponieważ od momentu wypowiedzenia pozwana nie dysponowała tytułem prawnym do lokalu, żądanie eksmisji jest uzasadnione. Sąd wziął pod uwagę relacje pokrewieństwa pomiędzy stronami, lecz w sytuacji gdy powódka jest osobą starszą (70 lat) i cierpiącą na dolegliwości chorobowe, to żądanie eksmisji nie pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Pozwana zaś sama przyznała, że nadużywa alkoholu i na tym tle między stronami dochodzi do awantur, co już samo w sobie w ocenie Sądu daje powódce prawo do wypowiedzenia umowy użyczenia.

Zgodnie z przepisem art. 716 k.c. użyczający może żądać zwrotu rzeczy m.in. jeżeli stanie się mu ona potrzebna z powodów nieprzewidzianych przy zawarciu umowy użyczenia względnie, jeżeli biorący rzecz do używania korzysta z niej w sposób sprzeczny z umową albo właściwościami rzeczy.

W ocenie Sądu przesłanki zastosowania tego przepisu zostały w niniejszej sprawie spełnione. Należy zauważyć, że umowa użyczenia – nawet zawarta na czas nieoznaczony – nie jest stosunkiem prawnym nierozwiązywalnym, przeciwnie – z założenia ma charakter czasowy, zaś z niskiego ustawowego poziomu ochrony użyczającego wynika wręcz prowizoryczny, ulotny charakter tego stosunku prawnego.

Właściciel udostępniający innej osobie mieszkanie ma prawo wymagać, aby wspólne zamieszkiwanie odbywało się bezkonfliktowo, zgodnie i spokojnie. Dotyczy to zwłaszcza osób starszych, jak powódka. Nie można oczekiwać od właściciela, aby tolerował nieodpłatne zamieszkiwanie w swoim lokalu przez osobę, z którą się nie zgadza i nie może dojść do porozumienia, zwłaszcza jeżeli przyczyną takiego stanu rzeczy są szczególnie naganne zachowania biorącego do używania.

Uwzględniając powyższe, przy zastosowaniu art.222§1 k.c. Sąd orzekł jak w pkt 1.

Nie ulega wątpliwości, że w niniejszej sprawie nie zachodzą przesłanki do obligatoryjnego orzeczenia o uprawnieniu do lokalu socjalnego. Jednak Sąd zobligowany jest w każdej sytuacji dokonać oceny uprawnienia osoby eksmitowanej do lokalu socjalnego biorąc pod uwagę jej szczególną sytuację materialną i rodzinną oraz dotychczasowy sposób korzystania z lokalu (art. 14 ust 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2018 r. poz. 1234). Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 14 ust. 4 ustawy sąd jest zobowiązany do przyznania uprawnienia do lokalu socjalnego w stosunku do

1) kobiety w ciąży,

2) małoletniego, niepełnosprawnego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 listopada 1990 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 1998 r. poz. 414, z późn. zm.5))6) lub ubezwłasnowolnionego oraz sprawującego nad taką osobą opiekę i wspólnie z nią zamieszkałą,

3) obłożnie chorych,

4) emerytów i rencistów spełniających kryteria do otrzymania świadczenia z pomocy społecznej,

5) osoby posiadającej status bezrobotnego,

6) osoby spełniającej przesłanki określone przez radę gminy w drodze uchwały

- chyba że osoby te mogą zamieszkać w innym lokalu niż dotychczas używany.

Lokal mieszkalny wchodzi w skład nieruchomości prywatnej, a zatem nie jest objęty publicznym zasobem mieszkaniowym. Zgodnie zaś z treścią art. 14 ust. 7 ustawy przepisu ust. 4 nie stosuje się do osób, które utraciły tytuł prawny do lokalu niewchodzącego w skład publicznego zasobu mieszkaniowego, z wyjątkiem osób, które były uprawnione do używania lokalu na podstawie stosunku prawnego nawiązanego ze spółdzielnią mieszkaniową albo z towarzystwem budownictwa społecznego.

Sąd uznał, iż w niniejszej sprawie nie zachodzą żadne inne przesłanki do przyznania pozwanej uprawnieniu do otrzymania lokalu socjalnego. Pozwana pracuje i dodatkowo otrzymuje rentę posiada więc środki na zapewnienie sobie samodzielnie mieszkania.

Z tych też względów Sąd uznał, że pozwanej nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego, o czym orzekł w punkcie 2 wyroku na podstawie art. 14 ust. 3 i 4 ww. ustawy.

O kosztach zastępstwa procesowego udzielonego powodowi z urzędu Sąd orzekł na podstawie § 13 ust. 1 w zw. z § 4 ust. 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 r. w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu (Dz. U. poz. 1714).

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 102 k.p.c. uznając, że w niniejszej sprawie zachodzi szczególnie uzasadniony przypadek przemawiający za nieobciążaniem pozwanej kosztami procesu. Rozstrzygnięcie to determinują takie okoliczności jak wysokość uzyskiwanych przez pozwaną dochodów, dolegliwości jakie wiążą się ze skutkami wyroku eksmisyjnego, który oznacza konieczność opuszczenia gospodarstwa domowego, w którym spędziła kilka lat oraz konieczność reorganizacji dotychczasowego trybu życia. W tej sytuacji obciążenie pozwanej kosztami procesu pozostawałoby w sprzeczności z elementarnym poczuciem sprawiedliwości.

SSR Magdalena Bartłomiejczak