Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 31 stycznia 2017 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 31 stycznia 2017 r. w Gliwicach

sprawy I. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o umorzenie należności z tytułu składek

na skutek odwołania I. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 17 grudnia 2015 r. nr RED- (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej I. D. prawo do umorzenia należności z tytułu składek na:

-

ubezpieczenia społeczne za okres od listopada 2005r. do marca 2006r. w łącznej kwocie 4.912,42 zł (cztery tysiące dziewięćset dwanaście złotych 42/100),

-

ubezpieczenie zdrowotne za okres od listopada 2005r. do stycznia 2006r. w łącznej kwocie 965,36 zł (dziewięćset sześćdziesiąt pięć złotych 36/100),

-

Fundusz Pracy za okres od listopada 2005r. do marca 2006r. w łącznej kwocie 348,75 zł (trzysta czterdzieści osiem złotych 75/100).

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek

Sygn. akt VIII U 173/16

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17 grudnia 2015 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. odmówił I. D. umorzenia należności z tytułu składek:



na ubezpieczenia społeczne za okres: od listopada 2005 roku do marca 2006 roku w łącznej kwocie 4.912,42 zł;



na ubezpieczenie zdrowotne za okres: od listopada 2005 roku do stycznia 2006 roku w łącznej kwocie 965,36 zł;



na Fundusz Pracy za okres: od listopada 2005 roku do marca 2006 roku w łącznej kwocie 348,75 zł

Podstawą odmowy umorzenia składek było niespełnienie przesłanek z art. 1 ust. 10 ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. 2012 rok, poz. 1551). Płatnik w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji określającej warunki umorzenia nie spłacił składek niepodlegających umorzeniu.

I. D. w odwołaniu zaskarżyła w całości decyzję i wskazała, że organ rentowy nie poinformował jej o jakimkolwiek zadłużeniu, które nie podlegało umorzeniu pomimo prób ustalenia tego.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania i zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego zwrotu koszów zastępstwa procesowego według norm przepisanych. Podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

I. D. w dniu 9 czerwca 2014 roku złożyła wniosek o umorzenie składek na podstawie przepisów ustawy z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Wniosła o umorzenie w całości zadłużenia za okres objęty ustawą. Dnia 6 sierpnia 2014 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z. wydał decyzję, w której stwierdził że według stanu na dzień 9 czerwca 2014 roku umorzeniu będą podlegały należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w łącznej kwocie 4.912,42 zł, na ubezpieczenie zdrowotne w kwocie 965,36 zł i na Fundusz Pracy w kwocie 348,75 zł. Wskazano miesiące za które składki mogą ulec umorzeniu. W pkt 2 decyzji wskazano, że warunkiem umorzenia wyżej wymienionych należności jest spłata należności niepodlegających umorzeniu. Należności z tytułu składek za okres od 1 stycznia 1999 roku nieobjęte postępowaniem o umorzenie należy uregulować w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się w niniejszej decyzji wraz z odsetkami naliczonymi do dnia wpłaty włącznie, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 13 października 1998 roku w o systemie ubezpieczeń społecznych oraz wydanym na jej podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 18 kwietnia 2008 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Decyzja została odebrana przez pełnoletniego domownika ubezpieczonej 8 sierpnia 2014 roku. Po upływie miesiąca stała się decyzją prawomocną tj. 9 sierpnia 2015 roku.

Decyzją z dnia 17 grudnia 2015 roku organ rentowy odmówił umorzenia należności z tytułu składek wymienionych w decyzji z dnia 6 sierpnia 2014 roku wskazując, że w okresie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji płatnik nie uregulował należności z tytułu składek nie podlegających umorzeniu, jak i przedmiotowe należności nie zostały rozłożone na raty.

Do prowadzenia sprawy przed organem rentowym w sprawie umorzenia składek ubezpieczona udzieliła pełnomocnictwa mężowi L. D.. To on składał wniosek o umorzenie składek w ZUS Inspektorat w G.. Udzielono mu informacji, że wniosek jest kompletny i zostanie przesłany do Oddziału w Z., oraz, że w razie braków lub konieczności zapłaty ten Oddział skontaktuje się z ubezpieczoną. Następnie organ rentowy wydał decyzję z 6 sierpnia 2014 roku. Po wydaniu tej decyzji L. D. udał się do (...) Oddział w Z. w sprawie umorzenia składek jego żony – w grudniu 2014 roku oraz w grudniu 2015 roku. Dwukrotnie otrzymał od pracownika ZUS informację, że jeśli będzie coś do zapłaty ZUS się z nim skontaktuje. Następnie żona otrzymała zaskarżoną decyzję odmowną.

W toku postępowania sądowego pismem z dnia 9 czerwca 2016 roku podał, że odwołująca na dzień 7 czerwca 2016 roku posiada zadłużenie niepodlegające umorzeniu:

- 38,31 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne za czerwiec 2005 roku;

- 154,61 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne za lipiec 2005 roku;

- 156,61 zł – składka na ubezpieczenie zdrowotne za sierpień 2005 roku;

- 157,48 zł - składka na ubezpieczenie zdrowotne za wrzesień 2005 roku;

- 157,48 zł - składka na ubezpieczenie zdrowotne za październik 2005 roku.

Pismo to doręczono pełnomocnikowi ubezpieczonej 21 czerwca 2016 roku.

Powyższe należności zostały uiszczone prze odwołującą na rzecz organu rentowego 4 listopada 2016 roku.

Sąd ustalił stan faktyczny na podstawie akt organu rentowego, przesłuchania świadka L. D. (karta 12 a.s.), potwierdzenia dokonania przelewu (karta 38).

Dowodom tym sąd dał wiarę.

Sąd zważył, co następuje:

odwołanie zasługuje na uwzględnienie.

Płatnik I. D. złożyła 9 czerwca 2014 roku wniosek o umorzenie na podstawie przepisów ustawy z 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. z 2012 roku pozycja 1551). Organ rentowy w dniu 6 sierpnia 2014 roku wydał decyzję ustalającą jakie składki będą podlegały umorzeniu na dzień 9 czerwca 2014 roku. Były to składki na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy. Organ rentowy informował o warunkach umorzenia składek wskazując, że warunkiem koniecznym pozytywnego załatwienia wniosku jest między innymi uregulowanie składek niepodlegających umorzeniu w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji o warunkach umorzenia. Z ustalonego w stanu faktycznego wynika, że I. D. próbowała dowiedzieć się w grudniu 2014 roku oraz w grudniu 2015 roku czy posiada zadłużenie niepodlegające umorzeniu. Uzyskała informację, że w przypadku takich zaległości zostanie o tym poinformowana.

Warunki umorzenia należności z tytułu składek określone są w art. 1 ustawy z dnia 9 listopada 2012 o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność (Dz.U. 2012r., poz. 1551) zgodnie z którym:

Art. 1. 1. Na wniosek osoby podlegającej w okresie od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz wypadkowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności w rozumieniu art. 8 ust. 6 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych

1) która przed dniem 1 września 2012 r. zakończyła prowadzenie pozarolniczej działalności i nie prowadzi jej w dniu wydania decyzji, o której mowa w ust. 8,

2) innej niż wymieniona w pkt 1

- umarza się nieopłacone składki na te ubezpieczenia za okres od dnia 1 stycznia 1999 r. do dnia 28 lutego 2009 r. oraz należne od nich odsetki za zwłokę, opłaty prolongacyjne, koszty upomnienia, opłaty dodatkowe, a także koszty egzekucyjne naliczone przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

2. W przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy wymienionej w ust. 1, wniosek o umorzenie składa płatnik składek.

3. W przypadku, gdy płatnik, o którym mowa w ust. 2, zakończył prowadzenie pozarolniczej działalności, wniosek o umorzenie składa osoba, o której mowa w ust. 1.

4. Wniosek o umorzenie można złożyć w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.

5. Jeżeli decyzję o podleganiu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym lub decyzję o wysokości zadłużenia z tytułu składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne, o których mowa w ust. 1, Zakład Ubezpieczeń Społecznych wyda po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, wniosek o umorzenie można złożyć w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się tej decyzji, chyba że termin określony w ust. 4 jest dłuższy.

6. Umorzenie należności, o których mowa w ust. 1, skutkuje umorzeniem nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne i na Fundusz Pracy za ten sam okres oraz należnych od nich, za ten sam okres, odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

7. Umorzeniu podlegają również należności, o których mowa w ust. 1 i 6, które do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy zostały rozłożone na raty i nie zostały opłacone do dnia złożenia wniosku o umorzenie. Należności te podlegają wyłączeniu z umowy o rozłożeniu należności z tytułu składek na raty. Warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po opłaceniu pozostałych należności objętych umową.

8. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję określającą warunki umorzenia, w której ustala także kwoty należności, o których mowa w ust. 1 i 6, z wyłączeniem kosztów egzekucyjnych.

9. W przypadku prowadzenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych albo wszczęcia po dniu złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1, postępowania w sprawie podlegania ubezpieczeniom społecznym z tytułu określonego w art. 6 ust. 1 pkt 2 ustawy wymienionej w ust. 1 w odniesieniu do osób zgłoszonych do tych ubezpieczeń przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność albo spółki, o których mowa w art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy wymienionej w ust. 1, postępowanie, o którym mowa w ust. 8, ulega zawieszeniu do dnia uprawomocnienia się decyzji w sprawie podlegania tym ubezpieczeniom.

10. Warunkiem umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6, jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji, o której mowa w ust. 13 pkt 1, niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz na Fundusz Emerytur Pomostowych, za okres od dnia 1 stycznia 1999 r., do opłacenia których zobowiązana jest osoba prowadząca pozarolniczą działalność lub płatnik składek, o którym mowa w ust. 2, oraz należnych od tych składek odsetek za zwłokę, opłat prolongacyjnych, kosztów upomnienia, opłat dodatkowych, a także kosztów egzekucyjnych naliczonych przez dyrektora oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, naczelnika urzędu skarbowego lub komornika sądowego.

11. Niepodlegające umorzeniu należności, o których mowa w ust. 10, podlegają spłacie w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8.

12. W przypadku, gdy w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 8, niepodlegające umorzeniu należności, z wyłączeniem składek finansowanych przez ubezpieczonych niebędących płatnikami składek, zostaną rozłożone na raty albo zostanie odroczony termin ich płatności, warunek, o którym mowa w ust. 10, uważa się za spełniony po ich opłaceniu.

13. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydaje decyzję o:

1) umorzeniu należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - po spełnieniu warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12, lub

2) odmowie umorzenia należności, o których mowa w ust. 1 i 6 - w przypadku niespełnienia warunku, o którym mowa w ust. 10, z uwzględnieniem ust. 7, 11 i 12.

14. W okresie od dnia złożenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 13, postępowanie egzekucyjne ulega zawieszeniu. Do postępowania egzekucyjnego nie stosuje się art. 823 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego

15. Bieg terminu przedawnienia należności, o których mowa w ust. 1, 6, 10 i 12, ulega zawieszeniu na okres od dnia złożenia wniosku o umorzenie do dnia uprawomocnienia się decyzji, o której mowa w ust. 13.

16. Od decyzji, o których, mowa w ust. 8 i 13, przysługuje odwołanie do właściwego sądu w terminie i na zasadach określonych w art. 83 ust. 2, 3 i 5-7 ustawy wymienionej w ust. 1.

17. Zakład Ubezpieczeń Społecznych niezwłocznie przekazuje decyzję, o której mowa w ust. 13 pkt 1, dyrektorowi oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jako organowi egzekucyjnemu, naczelnikowi urzędu skarbowego lub komornikowi sądowemu w celu wydania postanowienia o umorzeniu kosztów egzekucyjnych.

Należy przeanalizować warunki konieczne do umorzenia składek.

Pierwszym warunkiem jest złożenie wniosku o umorzenie nieopłaconych składek w okresie od 1 stycznia 1999 roku do 28 lutego 2009 roku. Ten warunek I. D. spełniła.

Drugi warunek to złożenie wniosku w terminie 24 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy to jest do dnia 14 stycznia 2015 roku. Ten warunek również został spełniony.

Trzeci warunek to wydanie decyzji określającej warunki umorzenia przez organ rentowy. Taka decyzja została wydana w dniu 6 sierpnia 2014 roku. W tym miejscu warto zwrócić uwagę na treść wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 10 grudnia 2014 roku , zgodnie z którym „ ustawa z dnia 9 listopada 2012 roku o umorzeniu należności powstałych z tytułu nieopłaconych składek przez osoby prowadzące pozarolniczą działalność wyraźnie przewiduje dwa postępowania prowadzone przez ZUS, które kończą się wydaniem merytorycznej decyzji, a mianowicie postępowanie w sprawie określenia warunków umorzenia należności oraz postępowanie w sprawie umorzenia należności. Ustawa nie daje podstaw do wydania jednej decyzji o charakterze warunkowym. W decyzji, o której mowa w art. 1 ust. 8 ustawy abolicyjnej powinny zostać określone nie tylko kwoty należności z tytułu nieopłaconych składek i innych należności wymienionych w ust. 1 i 6, podlegające umorzeniu, ale również warunki umorzenia, o których mowa w przepisach ust. 10 - 12 art. 1 ustawy. Zakład Ubezpieczeń Społecznych obowiązany jest w decyzji z art. 1 ust. 8 warunki te określić, tzn. skonkretyzować poprzez podanie kwot niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, FP, FGŚP i (...) za okres od dnia 01.01.1999 r., do których opłacenia jest obowiązany wnioskodawca wraz z wszelkimi kosztami dodatkowymi wymienionymi w ustawie oraz poprzez wskazanie terminu, w jakim należności te podlegają spłacie.”

Decyzja z dnia 6 sierpnia 2014 roku nie zawierała informacji o składkach niepodlegających umorzeniu. Stała się decyzją prawomocną. Ma rację organ rentowy, że decyzja stała się decyzją istniejącą w obrocie prawnym.

Czwarty warunek to nieposiadanie na dzień wydania decyzji o umorzeniu należności bądź odmowie umorzenia należności niepodlegających umorzeniu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz Fundusz Emerytur Pomostowych za okres od dnia 1 stycznia 1999 roku oraz należnych od tych składek opłaty prolongacyjnej, od z kosztów upomnienia, opłat dodatkowych. Odwołująca na dzień wydania decyzji odmawiającej umorzenia składek posiadała zaległości. Jednakże w terminie 12 miesięcy od otrzymania decyzji warunkowej próbowała ustalić czy ma zaległości i jakie. Uzyskała informację, że w przypadku ich istnienia zostanie o tym powiadomiona.

Piątym warunkiem jest nieposiadanie na dzień wydania decyzji o umorzeniu składek bądź odmowie umorzenia składek kosztów egzekucyjnych naliczonych przez naczelnika urzędu skarbowego.

Szósty warunek to spłata niepodlegających umorzeniu należności w terminie 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się decyzji o warunkach umorzenia. Odwołująca twierdziła, że w tym terminie nie posiadała wiedzy, że ma zaległości do spłacenia ponieważ organ rentowy nie poinformował jej o tym. Zdaniem Sądu, wiążący dla stron jest 12-miesięczny termin od daty prawomocności decyzji warunkowej. Decyzja wywołuje skutki w niej przewidziane i termin zaczął biec. W przypadku wątpliwości co do wysokości należności płatnik winien w zakreślonym ustawą terminie wezwać organ rentowy do określenia zobowiązania. Tak postąpiła ubezpieczona. Informacja o należnościach niepodlegających umorzeniu została udzielona w piśmie z 9 czerwca 2016 roku, które zostało jej doręczone 21 czerwca 2016 roku. W ocenie termin 12 miesięczny na zapłatę należności niepodlegających umorzeniu uległ przerwaniu od 1 stycznia 2015 roku do 21 czerwca 2016 roku ( od daty , kiedy mąż ubezpieczonej był w (...) Oddział w Z. i próbował ustalić jakie należności nie podlegają umorzeniu co miało miejsce w grudniu 2014 roku do daty doręczenia mu pisma z wyjaśnieniem tej kwestii). Należności nie podlegające umorzeniu zostały zapłacone 4 listopada 2016 roku czyli w ustawowym terminie 12 miesięcy od prawomocności decyzji z 6 sierpnia 2014 roku - z uwzględnieniem, że termin ten uległ przerwaniu od 1 stycznia 2015 roku do 21 czerwca 2016 roku.

Wyrok wydano na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c.

(-) SSO Patrycja Bogacińska-Piątek