Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 lutego 2014 r.

Sąd Apelacyjny w Łodzi, III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSA Iwona Szybka (spr.)

Sędziowie: SSA Maria Padarewska - Hajn

SSO del. Beata Michalska

Protokolant: st. sekr. sądowy Joanna Sztuka

po rozpoznaniu w dniu 20 lutego 2014 r. w Łodzi

sprawy E. B.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddziałowi w Ł.

o emeryturę,

na skutek apelacji E. B.

od wyroku Sądu Okręgowego w Łodzi

z dnia 18 grudnia 2012 r., sygn. akt: VIII U 2148/11,

1.  zmienia zaskarżony wyrok oraz poprzedzającą go decyzję organu rentowego i przyznaje E. B. prawo do emerytury od 1 września 2011 r.;

2.  przyznaje od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Łodzi adwokatowi B. K. kwotę 147,60 (sto czterdzieści siedem 60/100) złotych tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu w drugiej instancji.

Sygn. akt III AUa 334/13

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 18 października 2011 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w Ł. w Z. odmówił E. B. prawa do emerytury, ponieważ wnioskodawca nie wykazał żadnego okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.

E. B. złożył odwołanie od tej decyzji i wniósł o przyznanie prawa do emerytury.

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 grudnia 2012 r. Sąd Okręgowy w Łodzi oddalił odwołanie oraz przyznał i nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa Kasy Sądu Okręgowego w Łodzi na rzecz adwokat B. K. kwotę 73,80 zł. tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną z urzędu.

Wydając zaskarżony wyrok sąd pierwszej instancji za podstawę orzeczenia przyjął następujące ustalenia faktyczne: E. B. urodził się w dniu (...). W dniu 19 września 2011 roku ubezpieczony złożył wniosek o przyznanie prawa do emerytury. Od 30 sierpnia 1967 roku do 15 czerwca 1970 roku ubezpieczony pracował w gospodarstwie rolnym rodziców. W okresie od 16 czerwca 1970 roku do 31 lipca 1972 roku wnioskodawca zatrudniony był na stanowisku pracownika fizycznego w (...) Przedsiębiorstwie Budownictwa (...). W tym czasie, od 2 listopada 1970 roku do 2 lipca 1972 roku, odbywał zasadniczą służbę wojskową. Od 9 października 1972 roku do 21 października 1991 roku wnioskodawca pracował w (...) Zakładach (...). Początkowo zatrudniony został jako czyściarz na zgrzeblarkach, a następnie jako robotnik transportu wewnętrznego, ostrzarz, ponownie jako nastawiacz maszyn. W okresie zatrudnienia dowoził bawełnę do maszyn na przędzalni oraz naprawiał maszyny. Zajmował się zbieraniem kurzu z maszyn, a także zgrzeblin i odpadów do wózka. Nosił w związku z tym maskę i okulary ochronne. Jeśli była taka potrzeba wykonywał także inne prace np. przewoził szpulki na produkcję. W pomieszczeniach, w których pracował był hałas. Nie korzystał z urlopów bezpłatnych, a w zakładzie nie płacono dodatku za pracę w warunkach szczególnych. Żaden z powyższych zakładów nie wystawił wnioskodawcy świadectwa pracy w warunkach szczególnych. W okresie od 30 kwietnia 1998 roku do 14 lipca 2009 roku odwołujący zarejestrowany był w PUP, jako bezrobotny bez prawa do zasiłku. Organ rentowy uznał, że wnioskodawca wykazał 22 lata, 9 miesięcy i 3 dni okresów składkowych oraz 2 lata, 9 miesięcy i 17 dni okresów uzupełniających (praca na roli), łącznie 25 lat. Sąd Okręgowy oddalił wniosek pełnomocnika wnioskodawcy o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu medycyny pracy na okoliczność, czy czynności wykonywane przez odwołującego w ramach obowiązków pracowniczych, ze stosunków pracy jakie świadczył na rzecz każdego ze swoich pracodawców, stanowiły pracę w warunkach szczególnych, według treści rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Uzasadniając powyższe Sąd I instancji wskazał, że dowód ten okazał się zbędny w sprawie a jego przeprowadzenie spowodowałoby jedynie przewlekłość postępowania i generowałoby niepotrzebne koszty sądowe. Istotą problemu w sprawie jest bowiem konieczność udowodnienia, iż wnioskodawca nie tylko świadczył prace zaliczane do prac w warunkach szczególnych, ale że były one wykonywane stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Do ustalenia tej okoliczności dowód z opinii biegłego Sąd Okręgowy ocenił jako zupełnie nieprzydatny. W ustalonym stanie faktycznym Sąd pierwszej instancji uznał odwołanie ubezpieczonego za nieuzasadnione. Przywołując art. 184 i art. 32 ustawy z 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, a także przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wskazał, że wnioskodawca nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność sposobu świadczenia pracy, zakresu obowiązków i organizacji czasu pracy. Jedynym dowodem zgłoszonym w sprawie był dowód z przesłuchania wnioskodawcy jako strony. Sąd Okręgowy podkreślił, że jest to dowód absolutnie niewystarczający do ustalenia wszystkich, spornych okoliczności w sprawie. Sąd Okręgowy podzielił stanowisko wyrażone w postanowieniu Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2006 roku, sygn. III CSK 269/06, zgodnie z którym, z treści art. 299 k.p.c. wynika, iż dowód z przesłuchania stron ma charakter uzupełniający." ( LEX nr 607267). Nie może to być zatem jedyny dowód na okoliczność warunków szczególnych pracy, w sprawie o prawo do emerytury. Zwłaszcza jeśli wnioskodawca nie posiada nawet świadectw pracy w warunkach szczególnych i cały okres 15 lat miałby zostać ustalony jedynie w oparciu o zeznanie zainteresowanej strony. Dodatkowo Sąd I instancji podkreślił, że zeznania wnioskodawcy pozostają w sprzeczności z dokumentami z akt osobowych. Ubezpieczony twierdzi bowiem, że nigdy nie pracował jako czyściarz czy ostrzarz, tymczasem w aktach osobowych znajdują się dokumenty mówiące właśnie o takich stanowiskach pracy. W związku z tym bez przedstawienia innych dowodów w sprawie nie jest możliwe wyjaśnienie rozbieżności jedynie w oparciu o zeznanie strony. W związku z tym Sąd Okręgowy stwierdził, iż wnioskodawca, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie wykazał, iż pracował przez 15 lat stale i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach szczególnych. O wynagrodzeniu pełnomocnika, reprezentującego wnioskodawcę z urzędu, Sąd Okręgowy orzekł na podstawie § 12 ust. 2 w zw. z § 2 ust. 3 oraz w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 roku.

Wyrok Sądu Okręgowego zaskarżył w całości apelacją ubezpieczony za pośrednictwem pełnomocnika. Wniósł o zmianę wyroku poprzez uwzględnienie odwołania oraz o zasądzenie kosztów postępowania przed Sądami I i II instancji, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych. Apelujący zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, to jest art. 184 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w związku z § 4 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, poprzez błędna jego wykładnię polegającą na przyjęciu, że ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do emerytury w sytuacji gdy ubezpieczony pracował w warunkach szczególnych stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez ustawowy okres wymagany do uzyskania prawa do emerytury. Wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka W. U. zaznaczając, że dopiero po zakończeniu postępowania przed Sądem I instancji ubezpieczony ustalił osobę świadka. Apelujący zaznaczył, że ubezpieczony jest osobą nieporadną życiowo i w związku z tym nie zdołał odnaleźć świadków czasie kiedy sprawa była rozpoznawana przez Sąd I instancji. Wiadomość o miejscu zamieszkania świadka ubezpieczony powziął dopiero w dniu 31 stycznia 2013 roku. W piśmie z dnia 8 kwietnia 2013 roku pełnomocnik ubezpieczonego w miejsce świadka zgłoszonego w apelacji wniósł o dopuszczenie dowodu z zeznań świadka A. B. na okoliczność stanowiska i warunków w jakich pracował ubezpieczony.

Sąd Apelacyjny dodatkowo ustalił co następuje:

W (...) Zakładach (...) E. B. pracował w Zakładzie (...) będącym Wydziałem (...). Wykonywał pracę robotnika transportu wewnętrznego oraz nastawiacza maszyn. Innych prac nie wykonywał. Praca jego polegała na dowożeniu przędzy dla przędzarzy pracujących na Wydziale Przędzalni. Pracę wykonywał tylko na Wydziale Przędzalni. Ubezpieczony załadowywał przędzę na wózek, a następnie, po dowiezieniu pod maszynę, rozładowywał. Czynności załadunkowe i wyładunkowe, a także przewozowe wykonywał tylko na Wydziale Przędzalni. Na stanowisku nastawiacza maszyn wnioskodawca zajmował się czyszczeniem maszyn, na których pracowali przędzarze. Po oczyszczeniu maszyn zajmował się ich uruchamianiem. Pracował na trzy zmiany, po osiem godzin dziennie. Poza wyżej wymienionymi pracami nic innego nie robił. (...) Zakłady (...) obejmowały między innymi Zakład (...), na którym dokonywana była pierwsza obróbka przędzy.

(dowód: zeznania świadka A. B. i wnioskodawcy e-protokół rozprawy apelacyjnej z dnia 20 lutego 2014 roku ).

Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja ubezpieczonego jest zasadna i prowadzi do zmiany zaskarżonego wyroku.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie było ustalenie, czy skarżący E. B. spełnia warunki do przyznania mu emerytury określone w art. 184 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Zgodnie z treścią art. 184 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jednolity: Dz. U z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zmianami), w brzmieniu obowiązującym w dacie wydania zaskarżonego wyroku (i decyzji), ubezpieczonym urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r. przysługuje emerytura po osiągnięciu wieku przewidzianego w art. 32, 33, 39 i 40, jeżeli w dniu wejścia w życie ustawy osiągnęli:

1)  okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wymaganym w przepisach dotychczasowych do nabycia prawa do emerytury w wieku niższym niż 60 lat - dla kobiet i 65 lat - dla mężczyzn oraz

2)  okres składkowy i nieskładkowy, o którym mowa w art. 27.

Stosownie zaś do treści § 4 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, ze zmianami) pracownik, który wykonywał prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazie A, nabywa prawo do emerytury, jeżeli spełnia łącznie następujące warunki:

osiągnął wiek emerytalny wynoszący: 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn, ma wymagany okres zatrudnienia, w tym co najmniej 15 lat pracy w warunkach szczególnych. W myśl ustępu 2 (obowiązującego do 31 grudnia 2012r.) emerytura, o której mowa w ust. 1, przysługuje pod warunkiem nieprzystąpienia do otwartego funduszu emerytalnego albo złożenia wniosku o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa oraz rozwiązania stosunku pracy - w przypadku ubezpieczonego będącego pracownikiem.

W sprawie sporna była tylko jedna przesłanka, a mianowicie, czy na dzień 1 stycznia 1999 r. E. B. legitymował się wymaganym co najmniej 15-letnim okresem pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze. Spełnienie przez wnioskodawcę pozostałych warunków nie było przez organ rentowy kwestionowane.

Zgodnie z regułą procesową wyrażoną w art. 382 k.p.c. przy uwzględnieniu treści art. 381 k.p.c. sąd rozpoznający apelację orzeka zarówno na podstawie materiału dowodowego zebranego w pierwszej instancji, jak i w drugiej instancji, w tym także w oparciu o nowe fakty i dowody. Uzupełniające postępowanie dowodowe przeprowadzone przed Sądem Apelacyjnym potwierdziło trafność wywodów skarżącego, co do charakteru jego zatrudnienia w (...) Zakładach (...) od 9 października 1972 roku do 21 października 1991 roku. Nie ulega wątpliwości, że ustalenie, czy wykonywane obowiązki pracownicze były realizowane w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze podlega ocenie na podstawie przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Stosownie do § 2 ust. 1 powołanego wyżej rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Według zaś § 1 ust. 1 rozporządzenie stosuje się do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4-15 rozporządzenia oraz w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej "wykazami". Przy czym, w myśl § 1 ust. 2, właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych ustalają w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których są wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B. Praca w szczególnych warunkach jest to zatem to praca wykonywana stale (to jest codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (to jest przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 roku (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 14 września 2007r., III UK 27/07, OSNP 2008/21-22/325; z dnia 19 września 2007r., III UK 38/07, OSNP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008r., I UK 210/07, OSNP 2009/5-6/75, z dnia 24 marca 2009r., I PK 194/08, LEX nr 528152). Wykonywanie pracy w szczególnych warunkach stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy oznacza, że pracownik nie ma powierzonych innych obowiązków jak tylko te, które dotyczą pracy w szczególnych warunkach. ( por. postanowienie Sądu Najwyższego z 2011-10-17, I UK 174/11, Legalis)

Kierując się wskazanymi wyżej rozważaniami stwierdzić należy, że decydujące znaczenie dla przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury w warunkach szczególnych miało przypisanie wykonywanej przez niego pracy do konkretnego punktu wykazu A stanowiącego załącznik do cytowanego rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. oraz ustalenie, że praca taka była wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy. Analiza postępowania dowodowego przeprowadzonego przed Sądem I instancji, przy uwzględnieniu dowodu z zeznań świadka przeprowadzonego przez Sąd Apelacyjny, prowadzi do odmiennej oceny tego postępowania, niż dokonana przez Sąd I Instancji, w zakresie charakteru prawnego zatrudnienia wnioskodawcy w objętych sporem latach 1972-1991. W w aktach osobowych wnioskodawcy znajdują się bowiem następujące dokumenty:

1.  angaż, że od 9 października 1972r. wnioskodawca pracuje na stanowisku czyściarza na zgrzeblarkach w Zakładzie (...);

2.  karta obiegowa zmian z października 1972r., z której wynika, że wnioskodawca pracuje jako czyściarza na zgrzeblarkach w Zakładzie (...);

3.  angaż o podwyższeniu wynagrodzenia od 26 kwietnia 1973r., w którym wpisano, że wnioskodawca zajmuje stanowisko robotnika transportu wewnętrznego na Przędzalni (...);

4.  opinia z 5.12.1980r. w której wskazano, że wnioskodawca od 9 października 1972r, pracuje jako robotnik transportu wewnętrznego na Wydziale Przędzalni (...);

5.  zaświadczenie z 15 kwietnia 1982r., że wnioskodawca pracuje jako ostrzarz na Wydziale Przędzalni (...);

6.  wniosek o przeszeregowanie z 2 maja 1983r., w ktorym potwierdzono zajmowanie stanowisk: od 9.10.1972r. – tobotnik transportu wewnętrznego, od 2.05.1983r. – nastawiacz maszyn zgrzebła;

7.  zakres obowiązków z dnia 1 czerwca 1983r. dla E. B. jako nastawiacza maszyn;

8.  zaświadczenie z 3 maja 1984r., że wnioskodawca pracuje jako nastawiacz maszyn na Wydziale Przędzalni (...);

9.  wniosek o przeszeregowanie z 2 listopada 1984r., w którym wskazano, że wnioskodawca pracuje jako nastawiacz maszyn (zgrzeblarnia);

10.  zaświadczenie z 15 maja 1986r., z którego wynika, że wnioskodawca pracuje jako nastawiacz maszyn na Wydziale Przędzalni (...);

11.  wniosek o wniosek o przeszeregowanie z 15 kwietnia 1987r., z którego wynika, że wnioskodawca pracuje jako nastawiacz maszyn;

12.  wniosek o wniosek o przeszeregowanie z 1 sierpnia 1988r., z którego wynika, że wnioskodawca pracuje jako nastawiacz maszyn;

13.  kartoteka osobowa z 5 stycznia 1989r. z której wynika, że wnioskodawca pracuje jako nastawiacz maszyn od 2 maja 1983r;

14.  wniosek o nagrodę jubileuszową z 13 stycznia 1989r., z której wynika, że wnioskodawca pracuje jako nastawiacz maszyn;

15.  zaświadczenie z 15 maja 1989r., z którego wynika, że wnioskodawca pracuje jako nastawiacz maszyn;

16.  nagana z 5 kwietnia 1990r., nagana z 21 stycznia 1991r., nagana z 23 sierpnia 1991r. oraz nagana z 17 października 1991r., z których wynika, że wnioskodawca pracuje jako nastawiacz maszyn zgrzeblarek;

17.  wniosek o rozwiązanie stosunku pracy z 12 października 1991r., z którego wynika, że wnioskodawca pracuje jako nastawiacz maszyn zgrzeblarek;

18.  świadectwo pracy z 21 października 1991r., w którym wpisano, że wnioskodawca ostatnio zajmował stanowisko nastawiacza maszyn, a przez cały okres zatrudnienia, tj. Od 9.10.1972r. pracował w pelnym wymiarze czasu pracy.

19.  konto pracownika, z ktorego wynika, że od 9 października 1972r. wnioskodawca pracował jako robotnik transportu wewnętrznego, a od 1984r. jako nastawiacz maszyn.

Powyższe dokumenty wraz z zeznaniami świadka i wnioskodawcy dostatecznie wyjaśniają jakie prace wnioskodawca wykonywał w okresie zatrudnienia w (...) Zakładach (...) od 9 października 1972 roku do 21 października 1991 roku. Z powyższych dowodów wynika jednoznacznie, że wnioskodawca od samego początku zatrudnienia, tj. od 9 października 1972r. aż do jego zakończenia, co miało miejsce 21 października 1991r., wykonywał prace w warunkach szczególnych wymienione w Wykazie A Dziale VII Rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r. Dział VII obejmuje prace wykonywane w przemyśle lekkim, a więc w branży, w której pracował wnioskodawca. W pozycji 1 wymienione są prace przy obróbce surowców włókienniczych i ich przędzeniu. Z wydanego przez MINISTRA PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO I LEKKIEGO zarządzenia Nr 7 z dnia 7 lipca 1987r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego wynika, że Dział VII pozycja 1 obejmuje: „obróbka surowców włókienniczych i ich przędzenie”. W pozycji tej w punkcie 11 znajduje się stanowisko robotnika transportu wewnętrznego, w punkcie 4 zgrzeblarza, w punkcie 9 przędzarza, w punkcie 13 nastawiacza maszyn, a w punkcie 39 sprzątacza produkcyjnego. Jak wynika z zeznań wnioskodawcy jako robotnik transportu wewnętrznego pracował on stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na Wydziale Przędzalni i dowoził bawełnę na maszyny, na których pracowali przędzarze. Praca ta wymieniona jest w Dziale VII poz. 1 rozporządzenia z 7 lutego 1983r. oraz w dziale VII poz. 1 pkt 11 zarządzenia właściwego ministra z 7 lipca 1987r. Z zeznań wnioskodawcy wynika też, że zbierał kurze z maszyn i zgrzebliny ze zgrzeblarek. Również i ta praca wymieniona jest w Dziale VII poz. 1 rozporządzenia z 7 lutego 1983r. oraz w dziale VII poz. 1 pkt 39 zarządzenia właściwego ministra z 7 lipca 1987r., choć bardziej należałoby tę pracę zakwalifikować jako czynność wchodzącą w zakres prac wykonywanych w ramach obowiązków nastawiacza maszyn, skoro wnioskodawca jako nastawiacz czyścił maszyny, na których pracowali przędzarze i zgrzeblarze. Jakkolwiek z zeznań wnioskodawcy oraz świadka nie wynika, że wnioskodawca pracował jako ostrzarz i czyściarz na zgrzeblarkach, i zeznania te znajdują potwierdzenie w aktach osobowych wnioskodawcy, w których co prawda są angaże na te stanowiska, ale równocześnie są dokumenty zaprzeczające aby wnioskodawca wykonywał te prace, to jednak nawet przy przyjęciu, że skarżący wykonywał od 1 października 1972r. do 26 kwietnia 1973r. pracę czyściarza na zgrzeblarkach (co do pracy ostrzarza brak jakichkolwiek ram czasowych poza zaświadczeniem z 15.04.1982r.), także i tę pracę należy zakwalifikować jako pracę wykonywaną w warunkach szczególnych, bowiem została ona wymieniona w Dziale VII poz. 2 oczyszczanie i ostrzenie walców zgrzeblarek. Z zeznań świadka, wnioskodawcy oraz z dokumentów znajdujących się w aktach osobowych wynika, że od 2 maja 1983r. do końca zatrudnienia wnioskodawca pracował jako nastawiacz maszyn znajdujących się na Wydziale Przędzalni. Dokumentacja pracownicza w pewnym okresie dokonuje uściślenia, że chodziło o maszyny zgrzeblarki. Praca zgrzeblarzy i przędzarzy jest wymieniona w Dziale VII poz. 1 rozporządzenia oraz w Dziale VII poz. 1 pkt 4 i 9 zarządzenia. Wnioskodawca nie wykonywał pracy zgrzeblarza ani przędzarza, ale nastawiacza maszyn na Wydziale Przędzalni, nastawiacza zgrzeblarek i maszyn, na których pracowali przędzarze. Praca nastawiacza maszyn na Wydziale Przędzalni jest pracą wykonywaną w warunkach szczególnych, ponieważ została wymieniona w Dziale VII poz. 1 rozporządzenia i w Dziale VII poz. 1 pkt 13. Także prace nastawiacza maszyn, robotnika transportu wewnętrznego oraz sprzątacza produkcyjnego wykonywane na Wydziale Tkalni są pracami wykonywanymi w warunkach szczególnych, ponieważ są wymienione w Dziale VII poz. 4 rozporządzenia i w dziale VII poz. 4 pkt 48, 50, 52 zarządzenia.

Reasumując, zebrany w sprawie materiał dowodowy w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości pozwala na dokonanie ustalenia, że w okresie od 9 października 1972r. do 21 października 1991r. E. B. pracował w warunkach szczególnych, bo stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace wymienione w Wykazie A Dziale VII poz. 1 ( ew. poz. 2 i 4) rozporządzenia RM z 7 lutego 1983r., które to prace zostały wymienione i uszczegółowione w zarządzeniu nr 7 Ministra Przemysłu Chemicznego i Lekkiego z 7 lipca 1987r. Także i Sąd Okręgowy ustalił, że wnioskodawca w okresie zatrudnienia dowoził bawełnę do maszyn na przędzalni oraz naprawiał maszyny. Zajmował się zbieraniem kurzu z maszyn, a także zgrzeblin i odpadów do wózka. Nosił w związku z tym maskę i okulary ochronne. Nie korzystał z urlopów bezpłatnych, a zakład pracy nie płacił dodatków za pracę w warunkach szczególnych. Te ustalenia Sądu Okręgowego nie pozwoliły mu jednak uznać, że wnioskodawca pracował w warunkach szczególnych z uwagi na to, że wnioskodawca nie przedstawił żadnych dowodów na okoliczność sposobu świadczenia pracy, zakresu obowiązków, organizacji pracy. Po uzupełnieniu materiału dowodowego o zeznania świadka, zebrany w sprawie materiał dowodowy dał podstawy do jednoznacznych ustaleń co do rodzaju pracy wykonywanej przez wnioskodawcę w spornym okresie. Zeznania wnioskodawcy znalazły bowiem potwierdzenie w zeznaniach świadka, a co najważniejsze potwierdzają je także dokumenty znajdujące się w aktach osobowych. Najistotniejszą okolicznością z punktu widzenia niniejszej sprawy jest to, że dokumenty znajdujące się w aktach osobowych potwierdzają, że przez co najmniej 15 lat wnioskodawca wykonywał prace w warunkach szczególnych, początkowo (po uwzględnieniu, że do 25.04.1973r. pracował jako czyściarz) jako robotnik transportu wewnętrznego na Wydziale Przędzalni, a potem, od 2 maja 1983r. jako nastawiacz maszyn na Wydziale Przędzalni. Łącznie okres ten, to ponad 18 lat.

Skoro więc ubezpieczony, urodzony (...), spełnił wszystkie warunki do nabycia emerytury w dniu 30 sierpnia 2011r., a wniosek o emeryturę złożył w dniu 19 września 2011r., to zasadna była na podstawie art. 386 par. 1 kpc zmiana zaskarżonego wyroku i przyznanie prawa do emerytury od 1 września 2011r.

O kosztach Sąd Apelacyjny orzekł na podstawie § 12 ust. 2 w zw. z § 2 ust. 3, §13 ust.1 pkt 2 oraz w zw. z § 19 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu z dnia 28 września 2002 roku.