Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 stycznia 2019r.

Sąd Rejonowy w G. - II Wydział Karny w składzie:

Przewodnicząca: SSR Agnieszka Kucińska - Stanny

Protokolant: sekr. sąd. Anna Kulczyk

przy udziale Prokuratora Jakuba Łamka

po rozpoznaniu w dniach 28.02.2018, 18.04.2018, 25.04.2018, 30.01.2019r. sprawy karnej

K. M. (1) - urodz. (...) w B., syna J. i M. zd. J., obywatelstwa polskiego, pesel (...), nie karanego, zam. (...)-(...) D., ul. (...)

oskarżonego o to, że:

w okresie od dnia 1 stycznia 2013r. do dnia 30 listopada 2017r. uchylał się od wykonania ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego określonego na podstawie Protokołu Sądu Rejonowego w Ś. z dnia 9 listopada 2009r. o sygn. akt (...) na rzecz niepełnosprawnego syna M. Z. (1), poprzez niełożenie na jego utrzymanie rat alimentacyjnych: w okresie od dnia 1 stycznia 2013r. do dnia 30 listopada 2017r. w kwocie 500 złotych miesięcznie, przy czym powstała wskutek tego zaległość wynosi 29.500 zł (słownie dwadzieścia dziewięć tysięcy pięćset złotych) co stanowi równowartość 59 (słownie: pięćdziesięciu dziewięciu) miesięcy świadczeń okresowych, przy czym należności ściągnięte przez Komornika Sądowego na poczet powyższego zadłużenia wynoszą 6954 złote (słownie: sześć tysięcy dziewięćset pięćdziesiąt cztery złote), czym naraził niepełnosprawnego syna M. Z. (1) na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych,

tj. o czyn z art. 209 §1a kk

O R Z E K A

I.  Ustalając, że oskarżony K. M. (1) w okresie od 31 maja 2017r. do dnia 22 listopada 2017r. uchylał się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego określonego na mocy ugody zawartej w dniu 09.11.2009r. w sprawie o sygnaturze (...) Sądu Rejonowego w Ś. na rzecz syna M. Z. (1), poprzez niełożenie na jego utrzymanie rat alimentacyjnych określonych na kwotę 500 zł miesięcznie, przy czym łączna wysokość powstałych zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, to jest występku z art. 209 § 1 kk oraz uznając, że okoliczności popełnienia przez niego tego czynu nie budzą wątpliwości, zaś wina oskarżonego i stopień społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu nie są znaczne, na podstawie art. 66 § 1 i 2 k. i art. 67 § 1 kk postępowanie karne przeciwko K. M. (1) warunkowo umarza na okres próby wynoszący 1(jednego) roku próby od uprawomocnienia się wyroku.

II.  Na podstawie art. 67 § 3 kk zobowiązuje oskarżonego do spłaty zaległych świadczeń alimentacyjnych.

III.  Zasądza od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem opłaty oraz obciąża go wydatkami poniesionymi w toku postępowania w kwocie 100 zł (sto złotych).

IV.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokat J. M. kwotę 672 zł (sześć siedemdziesiąt dwa złote) plus VAT – tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu K. M. (1).

V.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adwokata P. B. kwotę 672 zł (sześć siedemdziesiąt dwa złote) plus VAT – tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżycielowi posiłkowemu M. Z. (2).

II K 1156/17

UZASADNIENIE

Oskarżyciel posiłkowy - M. Z. (1) urodził się (...)

/ dowód: odpis aktu urodzenia – k.69/

Jego rodzice nigdy wspólnie nie zamieszkiwali. Oskarżony K. M. (1) początkowo dobrowolnie łożył na jego utrzymanie. Następnie, na mocy ugody zawartej przed Sądem Rejonowym w Ś. z dnia 11.04.2007r., zostały zasądzone od niego na rzecz małoletniego wówczas syna raty alimentacyjne w kwocie 425 zł miesięcznie, zaś dwa lata później kwota ta została podwyższona do 500 zł, mocą ugody z 9.11.2009r.

/ dowód: odpisy ugód - k.6, 7, 85/

Na mocy decyzji z dnia 30.11.2012r. orzeczono o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności M. Z., do dnia 30.11.2017r. Z tego tytułu przysługiwał mu dodatek pielęgnacyjny.

/dowód: orzeczenie – k.9

Decyzja (...) w N. – k.8/

Oskarżony od 2001r. prowadził firmę transportową. Po rozwodzie z pierwszą żoną i podziale majątku, zaczęły się w firmie problemy finansowe. Matka małoletniego wówczas M. Z. (1) zwróciła się do komornika o ściąganie alimentów dla syna. W 2014r. oskarżony zawiesił działalność z uwagi na min. problemy zdrowotne. Część majątku w postaci posiadanych pojazdów została zlicytowana przez komornika, a kwoty przekazane na poczet zadłużenia alimentacyjnego. Sytuacja finansowa K. M. uległa znacznemu pogorszeniu. Próbował on znaleźć zatrudnienie jako kierowca u różnych przewoźników. Z reguły były to prace krótkotrwałe lub zlecenia, także na wyjazdy zagraniczne. Z momentem ukończenia przez M. Z. (1) 18-tego roku życia zaprzestał płacenia na niego.

/d owód: wyjaśnienia K. M. (1) – k.201v-202v, 150-151

Informacja z aplikacji REGON – k.27

Informacja ze Starostwa Powiatowego w Ś. – k.67-68

Informacja komornika o dokonanych wpłatach – k.11

Informacja o leczeniu K. M. – k.154,155

Informacja z ZUS – k.134-135

Informacja z Urzędu Skarbowego w Ś. – k.142, 233

Zawiadomienie komornicze– k.138

Zeznania A. G. – k.254v-255/

W listopadzie 2012r. matka oskarżyciela posiłkowego złożyła do Prokuratury Rejonowej w Ś. zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa niealimentacji przez K. M. (1). W sprawie wszczęto dochodzenie, które ostatecznie umorzono postanowieniem z dnia 28.06.2013r., utrzymanym w mocy przez Sąd Rejonowy w Ś. w sprawie (...). Zarzut, co do którego ustalono brak znamion czynu zabronionego określonego w art. 209§1 kk, obejmował okres niealimentacji od grudnia 2011r. do 26.11.2012r.

/dowód: akta Prokuratury Rejonowej w Ś. (...), k. 78-82 akt/

M. Z. (1) po skończeniu nauki w gimnazjum poszedł do szkoły zawodowej. Nie ukończył jednak nauki w zawodzie hydraulika i naukę zakończył w 2014r. Podejmował się po uzyskaniu pełnoletności różnych prac. Pracował na umowę zlecenie w zakładach mięsnych w N., jako pracownik ochrony w CH A. w G., w I. jako pracownik sezonowy. W tym czasie, jako osoba z orzeczonym stopniem niepełnosprawności, otrzymywał świadczenie stałe, najpierw z (...) w N., a po przeprowadzce do G. – z (...) w G.. Przebywając w N., miał przydzielone tzw. mieszkanie chronione oraz bezpłatne posiłki. Warunkiem takiego wsparcia był zakaz spożywania alkoholu w mieszkaniu. Ponieważ oskarżyciel posiłkowy zakaz ten złamał, został z mieszkania usunięty. Kiedy jego matka przeprowadziła się do B., M. Z. podjął decyzję o przeprowadzeniu się do G., gdzie wraz z kolegą wynajął mieszkanie.

/ dowód: zeznania M. Z. (1) – k.22-23,

Świadectwo pracy M. Z. – k.56

Umowa zlecenia – k.53

Orzeczenie o niepełnosprawności – k.9

Informacja z PUP w Ś. – k.46-47

Umowa o pracę – k. 49-50

Zaświadczenia o zatrudnieniu – k.51,52

Decyzja (...) G. – k.57-60

Skierowanie do mieszkania chronionego – k.62

Decyzja o przyznaniu posiłków – k.63

Informacje (...) w G. o świadczeniach i zasiłkach – k. 74, 236, 238, 242, 243-247

Orzeczenia o świadczeniu rehabilitacyjnym – k.249-250

Informacja z ZUS – k.240/

M. Z. (1) ponownie podjął naukę, w szkole P., w systemie weekendowym w 2016r. Nie zaliczył jednak pierwszego semestru. Ponownie wpisał się na listę słuchaczy w dniu 2 marca 2017r. Został promowany na semestr drugi i trzeci.

/dowód: informacja ze szkoły P. – k.225, 48

Zeznania M. Z. (1) – k.22-23/

Przebywając w G., w lutym 2016r. oskarżyciel posiłkowy dopuścił się przestępstwa, za które został prawomocnie skazany wyrokiem tut. Sądu. W wyroku zostało zawarte zobowiązanie do naprawienia szkody poprzez zapłatę pokrzywdzonemu kwoty 3190 zł.

/dowód: odpis wyroku – k.207-208/

Również w lutym 2016r. M. Z. został pobity. Po przeprowadzonych w związku z tą okolicznością badaniach w szpitalu okazało się, że ma genetyczne uszkodzenie mózgu. W związku z czym były u niego przeprowadzane operacje.

W sierpniu 2016r. pokrzywdzony poznał dziewczynę. W maju 2017r. zamieszkali razem, a w czerwcu 2017r. urodziło im się dziecko.

Po ostatniej, przeprowadzonej w kwietniu 2017r. operacji, jego stan zdrowia pogorszył się znacząco. Miał kłopoty z poruszaniem się, czytaniem, pisanemu, ze słuchem. We wrześniu 2017r. lekarz orzecznik ZUS wydał wobec M. Z. orzeczenie o ustaleniu uprawnień do świadczenia rehabilitacyjnego.

/dowód: zeznania P. U. – k.204

Zeznania M. Z. (1) - .22-23

Zeznania I. Z. – k.204v-205

Dokumentacja medyczna – k.12-20

Informacja z ZUS wraz z odpisem orzeczenia – k. 249-250/

Podczas pobytu w szpitalu pokrzywdzony zadzwonił do ojca i poinformował go o tym. Wówczas K. M. przyjechał do szpitala do syna i przywiózł mu reklamówki z jedzeniem.

/dowód: zeznania P. U. – k.204

Zeznania M. Z. (1) – k.203

Zeznania I. Z. – k.204v-205

Wyjaśnienia K. M. (1) – k.201v-202v, 150-151/

W dniu 22 listopada 2017r. K. M. (1) złożył do Sądu Rejonowego w G. pozew o wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego wobec jego syna M. Z. (1). Prawomocnym wyrokiem tut. Sądu w sprawie (...) orzeczono o wygaśnięciu tegoż obowiązku z dniem 22.11. 2017r.

/dowód: akta sprawy (...) tut. Sądu,

Odpis wyroku z uzasadnieniem – k.268-274/

K. M. (1) nie był karany sądownie

/ dowód: Dane o karalności – k.171,281/

Oskarżony K. M. (1) przyznał się do niepłacenia rat alimentacyjnych; nie przyznał się natomiast do winy.

Wyjaśnił, że płacił dopóki funkcjonowała jego firma. Gdy działalność została przez niego zawieszona, komornik zlicytował pojazdy i przekazał uzyskaną stąd kwotę na poczet zaległych alimentów. Od tego czasu nie dokonywał dobrowolnych wpłat na poczet alimentów, bo nie miał z czego. W tym czasie urwał się tez kontakt z synem. Oskarżony stwierdził, że skoro syn jest już dorosły, to myślał, że pracuje i nie musi już na niego łożyć. Dopiero w maju 2017r. M. Z. zadzwonił do niego ze szpitala. Tam go oskarżony odwiedził. Ponadto K. M. podał, że posiada jeszcze dwójkę małoletnich dzieci z drugiego małżeństwa, na które stara się łożyć alimenty. Nie ma stałego miejsca zameldowania: mieszka tam, gdzie znajdzie pracę. Ma duże problemy ze zdrowiem, min. choruje na cukrzycę, co właściwie eliminuje go z zawodu kierowcy. Wyjaśnił, że posiada zadłużenia z tytułu niepłacenia podatków i w ZUSie, wobec nieodprowadzania składek.

/ dowód: wyjaśnienia K. M. (1) –k. 150-151, 201v-202v/

Sąd dał wiarę wyjaśnieniom oskarżonego co do faktu niepłacenia alimentów na rzecz M. Z. (1). Oskarżony nie zaprzeczył, że z chwilą uzyskania przez syna pełnoletniości zaprzestał płacenia dobrowolnych rat komornikowi.

W ocenie Sądu, w ustalonym stanie faktycznym, takie zachowanie oskarżonego było w pełni uzasadnione. Oskarżyciel posiłkowy rozpoczął pracę i oskarżony miał prawo spodziewać się, że będzie się z tej pracy utrzymywał. Ponadto jego sytuacja finansowa była zła. Sąd dał wiarę jego twierdzeniom o braku środków na zarobkowanie, biorąc pod uwagę zgromadzone w sprawie dokumenty w postaci informacji od komornika, czy z urzędów odnośnie zalegania z podatkami czy też nie posiadania żadnego pojazdu. Również jego informacje o złym stanie zdrowia znajdują potwierdzenie w załączonych przez niego dokumentach i zaświadczeniach lekarskich, co wskazuje na kolejne ograniczenia w możliwościach zarobkowania.

W tej sytuacji faktycznej, nie sposób stwierdzić, by oskarżony faktycznie uchylał się od ciążącego na nim obowiązku alimentacji syna oraz by zachowanie jego było nacechowane złą wolą. Świadczą o tym podejmowane przez niego próby zarobkowania oraz wyjazdy do pracy za granicę. K. M., jak podał, nie miał żadnego kontaktu z synem. Nie był więc w żaden sposób zorientowany w sytuacji życiowej i zdrowotnej syna. Ten nawet do niego nie dzwonił. Uczynił to dopiero będą w szpitalu, w sytuacji znacznego pogorszenia stanu zdrowia. Faktu tego ani pokrzywdzony, ani jego matka – I. Z. nie zakwestionowali. Również dziewczyna M. Z. – P. U. stwierdziła, ze nie miała żadnej wiedzy na temat ojca swojego chłopaka.

W ocenie Sądu, taka postawa oskarżyciela posiłkowego wskazywała, że nie odczuwał on potrzeby kontaktu z ojcem i prowadził samodzielne życie.

Oskarżyciel publiczny, umarzając postępowanie w sprawie niealimentacji za okres od grudnia (...). do 26.11.2012r. także nie dopatrzył się znamion występku opisanego w treści art. 209§1 kk (w dawnej wersji). A sytuacja K. M. po tym czasie uległa jeszcze pogorszeniu. Natomiast pokrzywdzony cały czas korzystał z przyznanych mu ze względu na ustaloną niepełnosprawność zasiłków. Otrzymał samodzielne mieszkanie w N., darmowe obiady. Ponadto kształcił się w zawodzie hydraulika, jednak naukę sam porzucił. Podejmował kolejne prace, zatem był w stanie samodzielnie się utrzymać. Nie można też, zdaniem Sądu, tracić z pola widzenia faktu, że M. Z. (1) popadł w konflikt z prawem, którego konsekwencją była konieczność naprawienia szkody. To mogło w pewnym stopniu wpłynąć na pogorszenie możliwości zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Jednakże wynikało to li tylko jedynie z działań samego pokrzywdzonego.

W tej sytuacji, Sąd uznał tylko za częściowo wiarygodne zeznania M. Z. (1) i jego matki I. Z. w kwestii braku zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych pokrzywdzonego.

Za w pełni wiarygodne Sąd uznał, wszelkie dokumenty dostarczone na potrzeby postępowania przez organy państwowe czy samorządowe w postaci zaświadczeń i informacji o stanie zdrowotnym i finansowym zarówno oskarżonego, jak i pokrzywdzonego. Wraz z wyjaśnieniami oskarżonego, a także częściowo zeznaniami świadków łączą się one w całość, wskazując w sposób jasny i jednoznaczny, że oskarżyciel posiłkowy działaniami oskarżonego nie został narażony na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

Nie ulega natomiast wątpliwości, że K. M. (1), mimo ciążącego na nim obowiązku alimentacji syna, wynikającym z zawartej ugody sądowej, nie łożył alimentów. Potwierdził z resztą ten fakt przed Sądem. W tej kwestii jego wyjaśnienia są zbieżne z zeznaniami świadków w sprawie, co tworzy jasny i jednoznaczny obraz zdarzeń.

Samo uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego określonego min. ugodą sadową i powstanie zaległości powyżej 3 miesięcy lub powyżej równowartości 3 świadczeń okresowych, jest czynem penalizowanym od dnia 31 maja 2017r.

Mając na uwadze prawomocne orzeczenie Sądu Rejonowego w sprawie (...), stwierdzające wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego K. M. (1) wobec M. Z. (1) z dniem 22.11. 2017r., stwierdzić należy, że czynu tego oskarżony dopuścił się w okresie od 31.05.2017r. do 22.11.2017r.

Zatem, ustalając, że oskarżony K. M. (1) w okresie od 31 maja 2017r. do dnia 22 listopada 2017r. uchylał się od wykonywania obowiązku alimentacyjnego określonego na mocy ugody zawartej w dniu 09.11.2009r. w sprawie o sygnaturze (...) Sądu Rejonowego w Ś. na rzecz syna M. Z. (1), poprzez niełożenie na jego utrzymanie rat alimentacyjnych określonych na kwotę 500 zł miesięcznie, przy czym łączna wysokość powstałych zaległości stanowi równowartość co najmniej 3 świadczeń okresowych, to jest występku z art. 209 § 1 kk oraz uznając, że okoliczności popełnienia przez niego tego czynu nie budzą wątpliwości, zaś wina oskarżonego i stopień społecznej szkodliwości popełnionego przez niego czynu nie są znaczne, Sąd, na podstawie art. 66 § 1 i 2 k. i art. 67 § 1 kk postępowanie karne przeciwko K. M. (1) warunkowo umorzył na okres próby wynoszący 1roku od uprawomocnienia się orzeczenia, a na podstawie art. 67 § 3 kk Sąd zobowiązał go do spłaty zaległych świadczeń alimentacyjnych.

Okoliczności popełnienia przez K. M. wskazanego powyżej czynu, wobec przytoczonych ustaleń, nie budzą wątpliwości.

Jednakże, w ocenie Sądu, wina oskarżonego i społeczna szkodliwość czynu, jakiego się dopuścił, nie są, w ocenie Sądu, znaczne, zważywszy na okoliczności towarzyszące, o których była mowa powyżej. Na aprobatę zasługuje postawa oskarżonego, który dowiedziawszy się o pobycie syna w szpitalu, mimo ciężkiej sytuacji materialnej zjawił się u niego „z dwoma reklamówkami jedzenia”, co oznacza, że stan zdrowia syna nie był mu obojętny. Przy ocenie czynu K. M. również ten fakt, zdaniem Sądu, należało wziąć pod uwagę.

K. M. (1) nie był wcześniej karany sądownie, na co wskazuje treść wypisów z rejestru karnego. Ostatnio podjął pracę, a komornik ściąga zaległe należności z tytułu alimentów (k.282).

Oceniając zachowanie oskarżonego, jego motywy działania, okoliczności popełnienia czynu, stwierdzić należy, iż pozwala to na zastosowanie wobec niego środka probacyjnego w postaci warunkowego umorzenia postępowania.

W ocenie Sądu, powyższe wskazuje, że mimo warunkowego umorzenia postępowania, będzie on przestrzegał porządku prawnego i nie popełni nowego przestępstwa.

Okres 1 roku próby, zdaniem Sądu, będzie wystarczający dla zweryfikowania postawy oskarżonego na przyszłość, stąd Sąd – na podstawie art. 66 § 1 i 2 kk i art. 67 § 1 kk wydał stosowne rozstrzygnięcia.

O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 626§1 kpk i art. 627 kpk.

O kosztach poniesionej, a nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu oskarżonemu i oskarżycielowi posiłkowemu orzeczono w myśl §3, §4. §17 i §20 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3.10.2016r. (Dz. U. z 2017, poz. 1796 ze zm.)