Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy
i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Dorota Michalska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym

w dniu 19 kwietnia 2019 r. w Warszawie

sprawy K. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych(...)Oddział w W.

o wysokość zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek

na skutek odwołania K. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W.

z dnia 3 października 2018 r. znak: (...)

Oddala odwołanie.

UZASADNIENIE

W dniu 16 listopada 2018 r. K. K. złożyła odwołanie od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych(...) Oddział w W. z dnia 3 października 2018 r.
znak: (...) w przedmiocie stwierdzenia zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy. Odwołująca wniosła o zmianę zaskarżonej decyzji poprzez wskazanie, że w okresie
od 2016 r. do czerwca 2018 r. nie była zobowiązana z tytułu ww. składek, a także zmianę
w zakresie wysokości zobowiązania z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego stosownie do wpłat dokonanych przed wydaniem decyzji. W uzasadnieniu odwołania K. K. wskazała, że w okresie od marca 2016 r. do czerwca 2018 r. podlegała ubezpieczeniu społecznemu, zdrowotnemu i obowiązkowi składkowemu na Fundusz Pracy w związku
z zasiadaniem w radzie nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z podstawą wynagrodzenia przekraczającą 2.000 zł. Wedle wiedzy odwołującej, składki były odprowadzane przez spółkę do ZUS, a okoliczność, że obowiązek uiszczania składek na niej nie spoczywa potwierdziło również biuro księgowe prowadzące jej rozliczenia podatkowo-ubezpieczeniowe. Co miesiąc otrzymywała również z tego biura informację potwierdzającą brak obowiązku płatności składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy.
Na tej podstawie zdaniem odwołującej decyzja jest nieprawidłowa. Ponadto w ocenie odwołującej decyzja w sposób nieprawidłowo określa wysokość zobowiązania z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne wobec wpłat dokonanych w dniu 3 października 2018 r. na kwoty 1.348,32 zł i 5.000 zł (odwołanie k. 3-4 a.s.).

W odpowiedzi na odwołanie z dnia 14 grudnia 2018 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. wniósł o jego oddalenie na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. oraz zasądzenie od odwołującej na rzecz organu rentowego kosztów zastępstwa procesowego. Uzasadniając swoje stanowisko w sprawie organ rentowy powołał się na treść art. 9 ust. 9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazując, że K. K. powinna opłacać obowiązkowe składki na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy za okres prowadzonej działalności gospodarczej oraz z tytułu otrzymywanego wynagrodzenia
z Rady Nadzorczej. Organ rentowy wskazał również, że odwołująca od 1 sierpnia 2017 r. dokonała błędnego wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych i w dokumentach rozliczeniowych za okres od sierpnia 2017 r. do maja 2018 r. wykazywana jest tylko składka na ubezpieczenie zdrowotne. Po zakończeniu postępowania i sporządzeniu z urzędu dokumentów zgłoszeniowych i rozliczeniowych zostanie wydana decyzja określająca wysokość zadłużenia za ww. okres. W odniesieniu do wpłat dokonanych przez odwołującą
w październiku 2018 roku, organ rentowy wskazał, że zostały rozliczone zgodnie
z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 września 2017 r. i wg. nowych zasad opłacania i rozliczania składek na poszczególne fundusze zostały podzielone na najstarsze zaległości (odpowiedź na odwołanie k. 16-17 a.s.).

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Odwołująca K. K. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą
od 1 października 2006 r. Z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej odwołująca była zobowiązana do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne
i Fundusz Pracy (akta rentowe – okoliczność bezsporna).

Ponadto od marca 2016 roku K. K. pełni funkcję członka rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialności z podstawą wynagrodzenia przekraczającą kwotę 2.000 zł. W sierpniu 2017 r. pracownik biura rachunkowego, z którego usług odwołująca korzystała, poinformował ją, że wynagrodzenie rady nadzorczej podlega obowiązkowemu oskładkowaniu na ubezpieczenie społeczne, zdrowotne oraz fundusz pracy począwszy
od 1 stycznia 2015 r., natomiast w nawiązaniu do informacji przekazanych przez odwołującą wskazał, że z działalności gospodarczej powinna być odprowadzana tylko składka zdrowotna. W dniu 1 sierpnia 2017 r. odwołująca dokonała wyrejestrowania z ubezpieczeń społecznych
i w dokumentach rozliczeniowych za okres od sierpnia 2017 r. do maja 2-018 r. wykazywała jedynie składki na ubezpieczenie zdrowotne. W okresie od listopada 2017 roku do maja
2018 roku biuro rachunkowe przekazywało odwołującej drogą e-mailową informacje
o wysokości należnych składek na ubezpieczenie zdrowotne (odwołanie k. 3-4 a.s., odpowiedź na odwołanie k. 16-17 a.s., korespondencja e-mail k. 5-12 a.s. – okoliczności bezsporne).

W sierpniu 2018 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...)Oddział w W. wszczął z urzędu postępowanie w sprawie określenia wysokości należności K. K. z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy. O wszczęciu postępowania ZUS zawiadomił odwołującą pismem z dnia 3 sierpnia 2018 r., doręczonym jej w dniu 22 sierpnia 2018 r. (zawiadomienie z 03.08.2018 r., zwrotne potwierdzenie odbioru – akta rentowe). Następnie pismem z dnia 31 sierpnia 2018 r. organ rentowy zawiadomił odwołującą o zakończeniu postępowania dowodowego wskazując,
że został jej wyznaczony 7-dniowy termin, licząc od otrzymania zawiadomienia,
na wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek oraz że odwołująca może zapoznać się z ww. materiału dowodowego w siedzibie Inspektoratu (...)Oddziału ZUS. Powyższe zawiadomienie zostało odebrane przez odwołującą w dniu 18 września 2018 r. (zawiadomienie z 31.08.2018 r., zwrotne potwierdzenie odbioru – akta rentowe).

W dniu 3 października 2018 r. ZUS (...)Oddział w W. wydał decyzję
znak: (...) na podstawie której stwierdził, że K. K. jest dłużnikiem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z tytułu nieopłaconych składek
na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy na kwotę 43.238,54 zł, w tym:

1)  z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od 2015-11 do 2018-06 w kwocie 15.971,66 zł,

odsetek za zwłokę – 2.409,00 zł,

kosztów upomnienia i egzekucyjnych – 0,00 zł,

2)  z tytułu składek na ubezpieczenie zdrowotne w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39 za okres od 2016-01 do 2018-06 w kwocie 21.285,56 zł,

odsetek za zwłokę – 2.198,00 zł,

kosztów upomnienia i egzekucyjnych – 0,00 zł,

3)  z tytułu składek na Fundusz Pracy w ramach zakresów numerów deklaracji 01-39
za okres od 2016-01 do 2018-06 w kwocie 1.219,32 zł,

odsetek za zwłokę – 155,00 zł,

kosztów upomnienia i egzekucyjnych – 0,00 zł.

Odpis decyzji został odwołującej doręczony w dniu 17 października 2018 r. wraz
z pisemnym zestawieniem należnych składek (decyzja ZUS z 03.10.2018 r., zwrotne potwierdzenie odbioru – akta rentowe).

Po wydaniu skarżonej decyzji odwołująca dokonała następujących przelewów
na rachunek bankowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na łączną kwotę 13.151,00 zł,
w tym:

-

w dniu 3 października 2018 r. – na kwotę 5.000 zł z tytułem „składka zdrowotna I rata” oraz na kwotę 1.348,32 zł tytułem „Fundusz Pracy za 2016-01 – 2018-06”;

-

w dniu 11 października 2018 r. – na kwotę 1.803,28 zł tytułem „wpłata na ZUS
za (...)”;

-

w dniu 30 grudnia 2018 r. – 5.000 zł tytułem „wpłata na zaległości w składkach”.

Powyższe wpłaty zostały rozliczone przez organ rentowy na poczet istniejącego zadłużenia (potwierdzenia przelewów k. 23-26 a.s. – okoliczność bezsporna).

Sąd Okręgowy ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o zebrane w sprawie dowody z dokumentów. Treść wymienione wyżej dowodów nie budziła zastrzeżeń co do ich wiarygodności, wobec czego Sąd dał im wiarę w całości w zakresie, w jakim wynikały z nich powyższe ustalenia. Stan faktyczny był przy tym bezsporny – strony nie kwestionowały przedstawionych wyżej dowodów i powoływały się na te same okoliczności. Strony nie wnosiły o uzupełnienie materiału dowodowego, wobec czego Sąd uznał zebranym w sprawie materiał dowody za wystarczający do rozstrzygnięcia sprawy.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Odwołanie było niezasadne.

Spór w niniejszej sprawie dotyczył określenia przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych wysokości zadłużenia K. K. z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne i Fundusz Pracy w związku z prowadzoną przez nią działalnością gospodarczą. Kwestionując skarżoną decyzję ZUS odwołująca wskazała, że od marca
2016 roku podlegała ww. ubezpieczeniom tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z podstawą wynagrodzenia przekraczającą kwotę 2.000 zł, a tym samym w jej ocenie nie była zobowiązana z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i fundusz pracy. Odwołująca zakwestionowała również pominięcie przez ZUS dokonanych przez nią wpłat na poczet składek na ubezpieczenie zdrowotne

Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym oraz opłacania składek na ubezpieczenia określa ustawa z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 300 – dalej również jako „u.s.u.s.”). Stosownie do art. 6 ust 1 pkt 5
i art. 12 ust. 1 ustawy systemowej, obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnym i rentowym oraz wypadkowym - podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność. Na mocy art. 13 pkt 4 u.s.u.s.,
osoby prowadzące działalność gospodarczą podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności
do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o działalności gospodarczej. Z kolei stosownie do przepisu art. 6 ust. 1 pkt 22 u.s.u.s. obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są członkami rad nadzorczych wynagradzanymi z tytułu pełnienia tej funkcji.

Zgodnie z art. 46 ust. u.s.u.s. płatnik składek jest obowiązany według zasad wynikających z przepisów ustawy obliczać, potrącać z dochodów ubezpieczonych, rozliczać oraz opłacać należne składki za każdy miesiąc kalendarzowy. Nadto, stosownie do treści
art. 47 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, płatnik składek przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raport miesięczne oraz opłaca składki
za dany miesiąc, nie później niż:

1)  do 10 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie za siebie,

2)  do 5 dnia następnego miesiąca – dla osób fizycznych opłacających składkę wyłącznie
za siebie,

3)  do 15 dnia następnego miesiąca – dla pozostałych płatników.

Od nieopłaconych w terminie składek, w myśl art. 23 ust. 1 u.s.us. należne są
od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie
z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r. poz. 201, 648, 768, 935, 1428 i 1537) z wyłączeniem art. 56a.

Na zasadzie art. 32 u.s.u.s, do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich
i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. Wskazać również należy, iż zgodnie z treścią art. 46 ust. 1 zd. 2 u.s.u.s., w przypadku opłacania składek po terminie płatnik składek obowiązany jest do obliczenia i zapłaty odsetek za zwłokę, przy czym odsetki te obliczane są od dnia następującego po dniu upływu płatności składek (art. 23 ust. 1 cyt. ustawy).
Na mocy delegacji art. 49 ust. 1 cytowanej ustawy, szczegółowe zasady i tryb postępowania w sprawach rozliczania składek uregulowane zostały rozporządzeniem Rady Ministrów
z dnia 21 września 2017 roku w sprawie szczegółowych zasad i trybu postępowania w sprawach rozliczania składek, do których poboru jest zobowiązany Zakład Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 2008, Nr 78, poz. 465 ze zm.).

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy Sąd zważył, iż zaskarżona decyzja Zakładu Ubezpieczeń Społecznych była prawidłowa. Organ rentowy w oparciu o powyższe przepisy ustalił wysokość zadłużenia odwołującej z tytułu nieopłaconych składek
na ubezpieczenia, załączył również wykaz składek za poszczególne okresy, które nie zostały opłacone, z wyróżnieniem ich wysokości, tytułów oraz odsetek.

W odniesieniu do podniesionej przez odwołującą okoliczności braku obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy w związku z pełnieniem funkcji członka rady nadzorczej Sąd Okręgowy wskazuje, że zgodnie z art. 9 ust. 9 ustawy systemowej członkowie rad nadzorczych spełniający warunki do objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlegają ubezpieczeniom również z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej. Przepis art. 9 ustawy systemowej reguluje kwestie związane ze zbiegiem tytułów do ubezpieczeń, czyli rozstrzyga, z którego tytułu czy tytułów dana osoba podlega ubezpieczeniom, gdy jednocześnie spełnia warunki do podlegania ubezpieczeniom z więcej niż jednego tytułu. Z redakcji ustępu 9 tego przepisu wynika jednoznacznie, że posiadanie innego tytułu do ubezpieczeń społecznych pozostaje bez wpływu na obowiązek ubezpieczeń emerytalnego i rentowych z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej. W konsekwencji stwierdzić należy, że osoba podlegająca ubezpieczeniom społecznym z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej podlega również ubezpieczeniom z innych tytułów.

Taka też sytuacja wystąpiła w rozpoznawanej sprawie. Odwołująca podlegała obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej, a od marca 2016 roku również z tytułu pełnienia funkcji członka rady nadzorczej. W przypadku odwołującej doszło zatem do zbiegu tytułów podlegania ubezpieczeniom społecznym, który jednak z uwagi na cytowany wyżej art. 9 ust. 9 u.s.u.s. nie wyeliminował obowiązku opłacania składek z żadnego z nich, bowiem odwołująca podlegała ubezpieczeniom społecznym z obu wymienionych wyżej tytułów. Pomimo pełnienia odpłatnie funkcji członka rady nadzorczej w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, odwołująca nadal miała obowiązek opłacać składki z tytułu prowadzonej przez siebie pozarolniczej działalności gospodarczej, natomiast spółka, w której odwołująca pełniła ww. funkcję, miała obowiązek opłacać za odwołującą składki z tego właśnie tytułu.

Sąd Okręgowy nie znalazł również podstaw do uwzględnienia roszczenia odwołującej
o zmianę decyzji w zakresie ustalonej przez ZUS wysokości zadłużenia z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenie zdrowotne. Sąd zważył, że kwoty składek
na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz Fundusz Pracy zostały ustalone
po uwzględnieniu wszystkich zapisów na koncie ubezpieczanej i po przeprowadzeniu rozliczenia. Odnośnie tej kwestii zwraca uwagę treść przepisu art. 33 i art. 34 ustawy systemowej. Pierwsza ze wskazanych regulacji nakłada na ZUS obowiązek prowadzenia kont ubezpieczeniowych oraz kont płatników składek, które mają stanowić zbiór danych o faktach ubezpieczeniowych i istotnych faktach pozaubezpieczeniowych – mających wpływ
na przyznanie świadczenia z systemu ubezpieczeń społecznych. Konto ubezpieczonego – zgodnie z definicją zamieszczoną w art. 4 pkt 7 ustawy systemowej jest kontem, na którym ewidencjonowane są składki oraz informacje dotyczące przebiegu ubezpieczeń społecznych danego ubezpieczonego; natomiast konto płatnika (art. 4 pkt 8 ustawy systemowej) to konto, na którym ewidencjonowana jest kwota zobowiązań z tytułu składek oraz innych składek danego płatnika zbieranych przez Zakład, kwoty zapłaconych składek, stan rozliczeń oraz inne informacje dotyczące płatnika składek. Z kolei przepis z art. 34 ustawy systemowej nakłada na ZUS obowiązek zapewniania rzetelności i kompletności informacji gromadzonych na kontach ubezpieczonych i kontach płatników składek. Gromadzone na kontach informacje z założenia ustawodawcy mają być rzetelne (wiarygodne, prawdziwe, sprawdzone, zweryfikowane i potwierdzone oraz kompletne). Zgodnie z treścią art. 34 ust. 2 ustawy systemowej wszelkie informacje znajdujące się na kontach ubezpieczonego i płatnika składek są środkiem dowodowym w postępowaniu administracyjnym i sądowym z zakresu ubezpieczeń społecznych. Tym samym to odwołujący się, kwestionując prawdziwość informacji ujawnionych w prowadzonych przez ZUS kontach, zobligowani są wykazać nieprawidłowości lub błędy zawartych tam zapisów (zob. wyrok Sądu Apelacyjnego
w S. z dnia 20 czerwca 2013r., III AUa 90/13, Lex nr 1430778).

Argumentacja odwołującej w tym zakresie sprowadzała się do wskazania, że organ rentowy nie uwzględnił dokonanych przez nią wpłat na poczet składek. Wymaga podkreślenia, że postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych charakter odwoławczy, a jego przedmiotem jest ocena zgodności z prawem wydanej decyzji. Oznacza to, że badanie przez sąd legalności decyzji i orzekanie o niej możliwe jest tylko przy uwzględnieniu stanu faktycznego i prawnego istniejącego w chwili jej wydania (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 10 marca 1998 r., II UKN 555/97; z dnia 20 maja 2004 r.,
II UK 395/03; z dnia 25 stycznia 2005 r., I UK 152/04). Skarżona w niniejszej sprawie decyzja została wydania dniu 3 października 2018 r., co oznacza, że zadłużenie odwołującej, a także prawidłowość jego ustalenia przez organ rentowy, winien być analizowany według stanu na ten właśnie dzień. Sąd zważył przy tym, że co prawda odwołująca w dniu
3 października 2018 r., a więc w tym samym dniu, w którym wydano skarżoną decyzję dokonała dwóch przelewów na rachunek banków organu rentowego na kwoty 5.000 zł
i 1.348,32 zł odpowiednio na składkę zdrowotną oraz Fundusz Pracy, jednakże okoliczność
ta w istocie nie miała wpływu na poprawność skarżonej decyzji. Wpłata została dokonana
po zakończeniu przez organ rentowy postępowania dowodowego, o czym odwołująca została poinformowana zawiadomieniem z dnia 31 sierpnia 2018 r., a tym samym po dokonaniu przez organ rentowy ustaleń w zakresie stanu zadłużenia z tytułu zaległych składek.
Sąd zwraca przy tym uwagę, że na mocy skarżonej decyzji organ rentowy ustalił wysokość zadłużenia, które wymaga rozliczenia poprzez uiszczenie nieopłaconych składek oraz potencjalnie odsetek i opłat dodatkowych (np. egzekucyjnych). Dokonanie wpłat na poczet zaległych składek po wydaniu skarżonej decyzji nie ma zatem wpływu na określoną przez organ rentowy wysokość zadłużenia, która jest ustalana w drodze decyzji wg. stanu
na konkretną datę, wpłaty te są natomiast uwzględniane przy faktycznym rozliczeniu istniejących zaległości i prowadzą do zmniejszenia zadłużenia. Taka też sytuacja miała miejsce w niniejszej sprawie, a organ rentowy rozliczył wspomniane wyżej wpłaty na poczet stwierdzonego skarżoną decyzją zadłużenia według zasad określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 21 września 2017 r., tj. proporcjonalnie na wszystkie rodzaje opłacanych składek z pierwszeństwem dla zobowiązań o najwcześniejszym terminie płatności, o czym zresztą wspomniano w odpowiedzi na odwołanie. Rozliczenie tego zadłużenia nie wymaga natomiast każdorazowego wydania przez organ rentowy nowej decyzji stwierdzającej aktualną wysokość zadłużenia, są to natomiast informacje, które dłużnik ZUS może uzyskać w formie zestawienia na wniosek złożony w organie rentowym.

W tych okolicznościach Sąd Okręgowy uznał odwołanie K. K.
od skarżonej decyzji za niezasadne. W konsekwencji powyższego odwołanie podlegało oddaleniu na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c., o czym Sąd orzekł zgodnie z sentencją wyroku.

Zarządzenie: odpis wyroku z uzasadnieniem doręczyć (...)

K.S.