Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 września 2019 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi - Widzewa w Łodzi VIII Wydział Cywilny w składzie:

Przewodniczący S.S.R. Tomasz Kalsztein

Protokolant Izabella Bors

po rozpoznaniu w dniu 17 września 2019 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z powództwa (...)Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego we W.

przeciwko H. P.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego H. P. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we W. kwotę 808,48 zł (osiemset osiem złotych czterdzieści osiem groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 11 grudnia 2018 roku do dnia 26 września 2019 roku;

2.  zasądzoną w punkcie pierwszym kwotę rozkłada pozwanej na osiem miesięcznych rat płatnych w następujący sposób:

- pierwsze siedem rat w wysokości po 100 zł (sto złotych);

- ósma rata w kwocie 108,48 zł (sto osiem złotych czterdzieści osiem groszy)

płatne z góry do dnia 10 każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, ustalając termin płatności pierwszej raty na dzień 10 listopada 2019 roku;

3.  przyznaje i nakazuje wypłacić z funduszy Skarbu Państwa Sądu R. dla Ł. w Ł. na rzecz adw. A. P. kwotę 221,40 zł (dwieście dwadzieścia jeden złotych czterdzieści groszy) tytułem wynagrodzenia za pomoc prawną udzieloną pozwanej z urzędu;

4.  zasądza od pozwanej H. P. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we W. kwotę 317 zł (trzysta siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu w całości.

Sygn. akt VIII C 660/19

UZASADNIENIE

W dniu 11 grudnia 2018 roku powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty we W., reprezentowany przez pełnomocnika będącego radcą prawnym, wytoczył przeciwko pozwanej H. P. powództwo o zapłatę kwoty 808,48 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty, ponadto wniósł o zasądzenie zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych. W uzasadnieniu powód podniósł, że dochodzona pozwem wierzytelność wynika z braku zapłaty przez pozwaną kwoty z tytułu zawartej w dniu 8 lutego 2017 roku z (...) Sp. z o.o. w W. umowy pożyczki nr (...). Umowa ta została zawarta pisemnie. Z uwagi na opóźnienie w spłacie zadłużenia pożyczkodawca zbył wierzytelność względem pozwanej na rzecz powoda. Na dochodzoną kwotę składają się: 481,48 zł należności kapitałowej, 54 zł odsetek naliczonych przez pożyczkodawcę, 273 zł tytułem kosztów.

(pozew k. 4-6.)

W dniu 8 stycznia 2019 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym dla Łodzi-Widzewa w Łodzi wydał w przedmiotowej sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanej na rzecz powoda dochodzoną wierzytelność wraz z kosztami procesu.

(nakaz zapłaty k. 24)

Powyższy nakaz pozwana zaskarżyła sprzeciwem w całości, wnosząc o oddalenie powództwa w całości oraz o zwolnienie jej od kosztów sądowych i ustanowienie pełnomocnika z urzędu. (sprzeciw k. 42-45)

Postanowieniem z dnia 19 lutego 2019 roku Sąd Rejonowy zwolnił pozwaną od kosztów sądowych i ustanowił na jej rzecz pełnomocnika z urzędu.

(postanowienie k. 37)

W odpowiedzi na sprzeciw strona powodowa w piśmie procesowym z dnia 2 kwietnia 2019 roku poparła wytoczone powództwo.

(pismo k. 54-55)

W piśmie procesowy z dnia 16 kwietnia 2019 roku pełn. pozwanej wniósł o oddalenie powództwa w całości, przyznanie kosztów zastępstwa procesowego udzielonego pozwanej z urzędu. Z ostrożności procesowej pełn. pozwanej wniósł o rozłożenie należności na raty z uwagi na trudną sytuację finansową pozwanej.

(pismo procesowe k. 69-70)

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 8 lutego 2017 roku pozwana H. P. zawarła z pierwotnym wierzycielem (...) SP. z o.o. w W. umowę pożyczki nr (...), na mocy której udzielono jej pożyczki w kwocie 2.000 zł. Pozwana zobowiązała się spłacić otrzymaną kwotę wraz z prowizją za udzielenie pożyczki – 1.092 zł, oraz odsetkami w wysokości 127,79 zł, w 12 miesięcznych ratach w wysokości po 268,32 zł, ostatnia rata 268,27zł. Całkowita kwota do spłaty obciążająca pozwaną wynosiła 3.219,79 zł. Naliczone przez pożyczkodawcę pozaodsetkowe koszty pożyczki mieściły się w limicie określonym art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim. Pożyczka została oprocentowana według stopy procentowej równej dwukrotności odsetek ustawowych (10% w dacie zawarcia umowy). Za opóźnienie w spłacie pożyczki pożyczkodawca był uprawniony do naliczania odsetek karnych w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie

W dniu 8 lutego 2017 roku na rachunek pozwanej pierwotny wierzyciel przelał kwotę 2.000 zł tytułem wypłaty pożyczki nr (...).

(umowa pożyczki k. 58-62, formularz informacyjny k. 58, potwierdzenie wypłaty pożyczki k. 63)

Pozwana nie wywiązywała się z przyjętego zobowiązania doprowadzając do powstania zwłoki w spłacie pożyczki. W dniu 9 lipca 2018 roku powód zawarł z (...) SP. z o.o. w W. umowę przelewu wierzytelności w ramach transakcji sekurytyzacji, obejmująca również wierzytelność w stosunku do pozwanej. W wyciągu z elektronicznego załącznika do umowy cesji wskazano, że wysokość zadłużenia pozwanej wynosi 794,81 zł.

(umowa przelewu k. 9-17., załącznik . 18 k. 65).

Zgodnie z wyciągiem z ksiąg rachunkowych powoda zadłużenie pozwanej na dzień 5 grudnia 2018 roku wynosiło łącznie 808,48zł

(wyciąg z ksiąg rachunkowych k. 8)

W dniu 8 listopada 2018 roku strona powodowa wzywała pozwaną do spełnienia świadczenia wynikającego z zawartej umowy pożyczki.

(wezwanie k. 19)

Do dnia wyrokowania pozwana nie zapłaciła kwoty dochodzonej przedmiotowym powództwem.

(okoliczność bezsporna)

Pozwana aktualnie osiąga dochód w wysokości 1400 zł miesięcznie z tytułu emerytury, samodzielnie prowadząc gospodarstwo domowe. Na leki wydaje ona ok. 400 zł, zaś zobowiązania kredytowe wynoszą ok. 5000 zł.

(oświadczcie o stanie majątkowym pozwanej k. 46-48).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów znajdujących się w aktach sprawy, które nie budziły wątpliwości Sądu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest zasadne w całości.

Rozważania w niniejszej sprawie rozpocząć należy od oceny zgłoszonego przez stronę pozwaną zarzutu spełnienia świadczenia. Zarzut ten mimo ciążącego na pozwanej ciężaru dowodu nie został wykazany żadnym dowodem. Pozwana sama przyznała, iż nie jest w posiadaniu dowodów wpłat na poczet zaciągniętej pożyczki. Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 6 k.c., ciężar udowodnienia twierdzenia faktycznego spoczywa na tej stronie, która z tego twierdzenia wywodzi skutki prawne. W przedmiotowej sprawie to pozwana winna udowodnić, że spłaciła spełniła zobowiązanie. Stosownie bowiem do treści art. 232 k.p.c. to strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Oznacza to, że obecnie Sąd nie jest odpowiedzialny za wynik postępowania dowodowego, a ryzyko nieudowodnienia twierdzenia ponosi strona, która tego nie uczyni. Wskazać przy tym należy, że obowiązujące przepisy (art. 207 § 6 k.p.c.) nakazują stronom postępowania przytaczanie okoliczności faktycznych i dowodów, co do zasady wraz z pierwszym pismem, w którym zajmuje stanowisko w sprawie (pozwie, odpowiedzi na pozew, sprzeciwie). Już zatem w treści sprzeciwu pozwana winna niezwłocznie przedstawić wszelkie wnioski dowodowe i dowody na uzasadnienie swoich twierdzeń faktycznych (B. K., Rozważania o "braku zwłoki" jako podstawie uwzględnienia spóźnionego materiału procesowego na gruncie art. 207 § 6 oraz 217 § 2 k.p.c. Artykuł. S. P.. (...)-148), a nie zrobił tego. Wskazać bowiem należy, że § 2 art. 217 k.p.c. jasno wskazuje, że fakty i dowody winny być przytaczane „we właściwym czasie” pod rygorem ich pominięcia jako spóźnionych (por. Komentarz do art. 217 Kodeksu postępowania karnego: P. Telenga i inni, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. WKP, 2012; T. Żyznowski i inni, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1-366. Lex, 2013; B. Karolczyk, Rozważania o "braku zwłoki" jako podstawie uwzględnienia spóźnionego materiału procesowego na gruncie art. 207 § 6 oraz 217 § 2 k.p.c. Artykuł. St.Prawn. 2012/1/123-148). Zauważenia wymaga, że powód dochodzi wyłącznie niespłaconej części zobowiązania. Skoro więc pozwana spłaciła część zadłużenia (okoliczność niekwestionowana przez pozwaną), to nie sposób przyjąć, że nie otrzymała świadczenia. W konsekwencji to pozwaną obciążała powinność wykazania, że spłaciła zaciągnięte zobowiązanie w całości, albo w zakresie większym, aniżeli oznaczonym przez powoda, jeśli z faktu tego chciała wywodzić korzystne dla siebie skutki prawne. Powinności, o której mowa, pozwana nawet nie starała się sprostać. Wobec powyższego zarzut ten okazał się niezasadny.

W ocenie Sądu zaoferowany przez stronę powodową materiał dowodowy jest wystarczający do wykazania, iż nabyła ona ze skutkiem prawnym wierzytelność wobec pozwanej wynikającą z umowy pożyczki z dnia 8 lutego 2017 roku. Powód złożył do akt sprawy umowę przelewu wierzytelności wykaz wierzytelności dotyczący pozwanej. Przedłożone dokumenty zostały podpisane przez strony umowy cesji, z kolei wykaz wierzytelności został sporządzony przez zawodowego pełnomocnika powoda w oparciu o dokument źródłowy, wobec czego brak jest podstaw do kwestionowania jego prawdziwości. Oczywiste jest przy tym, że przedmiotowy wykaz wierzytelności został złożony w postaci, która umożliwiała wykazanie, iż umowa cesji przenosiła tą konkretną wierzytelność stanowiącą źródło żądania powoda. W konsekwencji zbędnym było przedkładanie to akt całości wykazu zwłaszcza, że pozostałe wierzytelności musiałyby zostać poddane anonimizacji. Godzi się przypomnieć, że zgodnie z dyspozycją art. 509 § 1 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią, chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. Jest to jedynie zmiana podmiotowa stosunku zobowiązaniowego. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy przelewu, wraz ze wszystkimi związanymi z nią prawami. Wyjaśnić wreszcie należy, że ewentualny brak zawiadomienia dłużnika o dokonanej cesji w żaden sposób nie wpływa na jej skutki. Całość powyższych rozważań prowadzi do wniosku, iż strona powodowa wykazała swoją legitymację procesową. Złożone do akt dokumenty pozwalają jednoznacznie stwierdzić, iż przejście wierzytelności miało miejsce, wynika z nich bowiem kiedy i pomiędzy jakimi stronami doszło do zawarcia umowy przelewu wierzytelności, wobec kogo wierzytelność przysługiwała, jakie było źródło jej powstania oraz jaka była wysokość zadłużenia pozwanego w dacie nabycia wierzytelności przez powoda.

W dalszej kolejności wskazać należy, że powód oparł swoje żądanie na przepisie art. 720 k.c., w myśl którego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Zgodnie ze stanowiskiem judykatury kodeksowa definicja pożyczki wskazuje, że świadczeniem dającego pożyczkę jest przeniesienie na własność biorącego pożyczkę określonej ilości pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku i wykonanie tego świadczenia dający pożyczkę powinien udowodnić w procesie cywilnym. Dopiero wówczas zasadne staje się oczekiwanie od biorącego pożyczkę, że udowodni on spełnienie swego świadczenia umownego tj. zwrot pożyczki (por. wyrok SA we Wrocławiu z dnia 17 kwietnia 2012 r., I ACa 285/12, LEX nr 1162845). Innymi słowy pozwany, od którego powód domaga się zwrotu pożyczki nie musi wykazywać zwrotu pożyczki, dopóty powód nie wykaże, że pożyczki udzielił. W ocenie Sądu w niniejszej sprawie powód wykazał, że pierwotny wierzyciel udzielił pozwanej pożyczki w kwocie 2.000 zł, którą pozwana zobowiązała się zwrócić wraz kosztem pożyczki w łącznej wysokości 1.219,79 zł w 12 miesięcznych ratach.

Na koniec rozważań – wobec zgłoszonego zarzutu nieudowodnienia przez powoda poniesionych kosztów w wysokości 273 zł – podkreślenia wymaga, że naliczony przez pożyczkodawcę całkowity koszt pożyczki (1.092 zł nie licząc odsetek umownych) nie przekracza limitu pozaodsetkowych kosztów kredytu przewidzianego w art. 36a ust.1 ustawy o kredycie konsumenckim. Przypomnienia wymaga, że wartości maksymalne przewidziane w art. 36a cyt. ustawy zostały ustalone przez ustawodawcę w oparciu o analizę danych dotyczących działalności kredytodawców, odzwierciedlających realia rynku kredytowego. I wprawdzie pozaodsetkowe koszty kredytu w przedmiotowej umowie z całą pewnością nie były niskie, to jednak pozwana decydując się na pożyczkę oferowaną w sektorze pozabankowym godziła się na ich poniesienie. Pamiętać także należy, że pożyczkobiorca ma możliwość odstąpienia od umowy w terminie 14 dni, które to działanie rodzi wyłącznie koszty odsetkowe, a więc obiektywnie niewysokie. Oczywiste jest również, że skoro ustawodawca przewidział możliwość naliczania pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości oznaczonej w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, a jednocześnie brak jest przepisów prawa, które zabraniałyby stronom stosunku zobowiązaniowego umawiania się na prowizję, nie sposób przyjąć, aby zastrzegając sporne opłaty pierwotny wierzyciel działał w sposób sprzeczny z ustawą, bądź też dążył do jej obejścia. Jak wyjaśnił Sąd Okręgowy w Łodzi w wyroku z dnia 19 czerwca 2018 roku w sprawie III Ca 686/18, z woli ustawodawcy, takie działanie powoda, które przejawia się naliczeniem pozaodsetkowych kosztów kredytu w wysokości przewidzianej art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim, jest w pełni dopuszczalne. Nie można zatem stwierdzić, że tego rodzaju zastrzeżenia umowne w istocie mają na celu obejście przepisów o odsetkach maksymalnych. skutkując nieważnością umowy w tej części czy też bezskutecznością tego zastrzeżenia z uwagi na jego abuzywny charakter (tak też m.in. Sąd Okręgowy w Kielcach w wyroku z dnia 5 czerwca 2018 roku, II Ca 340/18, L.; Sąd Okręgowy w Lublinie w wyroku z dnia 26 lipca 2018 roku, II Ca 171/18, L.). Powyższe stanowisko koresponduje z koncepcją racjonalności polskiego ustawodawcy zgodnie, z którą działanie w ramach przepisów prawa nie powinno zostać uznane za kształtujące obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami lub zasadami współżycia społecznego. Nieuprawnione jest twierdzenie, by działanie w ramach jasnych i niebudzących wątpliwości co do ich wykładni przepisów ustawy, służącej w istocie ochronie interesów konsumenta, pozostawało w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego czy dobrymi obyczajami.

Mając powyższe na uwadze Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 808,48 zł. zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 grudnia 2018 roku do dni 26 września 2019 tj do dnia wyrokowania z uwagi na rozłożenie świadczenia na raty.

Zgodnie z przepisem art. 320 k.p.c., w szczególnie uzasadnionych wypadkach sąd może w wyroku rozłożyć na raty zasądzone świadczenie. Przepis ten daje sądowi możliwość orzekania o sposobie spełnienia świadczenia w sposób bardziej dogodny dla zobowiązanego, aniżeli wynikałoby to z regulacji prawa materialnego. Uprawnienie do rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty przysługuje Sądowi w szczególnie uzasadnionych wypadkach, a więc w sytuacjach, w których ze względu na stan majątkowy, rodzinny czy zdrowotny spełnienie zasądzonego świadczenia byłoby dla pozwanego niemożliwe do wykonania lub w każdym razie bardzo utrudnione i narażałoby go na niepowetowane szkody. Trudności w spełnieniu świadczenia mogą być obiektywne bądź subiektywne - spowodowane działaniem samego dłużnika. Należy podkreślić, że rozłożenie na raty należności nie eliminuje konieczności uwzględnienia żądania powoda zasądzenia na jego rzecz odsetek za okres do dnia wydania wyroku zasądzającego świadczenie, powoduje natomiast, że nie przysługują mu odsetki od świadczeń ratalnych za okres pomiędzy wydaniem wyroku a datą płatności poszczególnych rat (por. uchwała składu 7 Sędziów Sądu Najwyższego z 22 września 1970 roku, III PZP 11/70, OSNCP 1971/4/61, a także L. Stecki: Glosa do uchwały z 22 września 1970 roku, III PZP 11/70, OSPiKA 1971/11/202; por. też W. Siedlecki, w: Kodeks postępowania cywilnego, Komentarz , t. I, Warszawa 1975, s. 504).

Zdaniem Sądu, w przedmiotowej sprawie istnieją podstawy do rozłożenia na raty zasądzonego świadczenia. Z jednej strony należy wskazać, że pozwana jako osoba, która skorzystała z usług powoda winna ponieść stosowne finansowe konsekwencje, z drugiej jednak strony należy mieć na względzie fakt, że pozwana znajduje się w trudnej sytuacji finansowej.

Korzystając z uprawnienia wynikającego z art. 320 k.p.c., Sąd miał na celu także uchronienie pozwanej od postępowania egzekucyjnego oraz naliczania kolejnych odsetek.

Rozkładając zasądzone świadczenie na raty, Sąd określił dokładnie wysokość tychże rat i termin ich zapłaty. Zdaniem Sądu uwzględnienie interesu wierzyciela, nie pozwala na rozłożenie świadczenia na raty w okresie dłuższym niż 8 miesiące. Zasądzone świadczenie zostało, więc rozłożone na 8 miesięcznych rat.

Mając powyższe na uwadze, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 808,48 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi do dnia wyrokowania

Zgodnie bowiem z treścią przepisu art. 359 § 1 k.c. odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej albo z ustawy, orzeczenia sądu lub decyzji innego właściwego organu; odsetki, zaś za czas opóźnienia należą się m.in. wówczas, gdy dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego - art. 481 § 1 k.c., a więc nie spełnia świadczenia wymagalnego. Zgodnie z § 2 wskazanego przepisu, jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była z góry oznaczona, należą się odsetki ustawowe.

Zasądzona kwota została przez Sąd rozłożona na 8 miesięczne raty z czego siedem pierwszych rat równych po 100 zł, ostatnia rata w wysokości 108,48 zł, płatne z góry do 10-go dnia każdego miesiąca z odsetkami ustawowymi w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat.

O obowiązku zwrotu kosztów procesu Sąd orzekł zgodnie z zasadą odpowiedzialności stron za wynik sprawy, na podstawie art. 98 k.p.c. Strona powodowa wygrała proces w całości, a zatem należy się jej od pozwanej zwrot kosztów procesu w pełnej wysokości.

Na koszty procesu poniesione przez powoda złożyły się: opłata od pozwu w kwocie 100 zł, koszty zastępstwa procesowego radcy prawnego w kwocie 270 zł (§ 2 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych, t.j. Dz.U. 2018, poz. 265) oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.

Mając na uwadze powyższe, Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 317 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Wobec tego, iż pozwana była reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu w osobie adwokata A. P., którego wynagrodzenie nie zostało w całości ani w części opłacone, Sąd przyznał wynagrodzenie z funduszy Skarbu Państwa Sądu Rejonowego dla Łodzi-Widzewa w Łodzi adw. A. P. w wysokości 221,40 zł. Powyższa kwota została ustalona w oparciu o przepisy §8 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1714)

Zgodnie z § 4 ust. 4 pk4 rozporządzenia, opłata została podwyższona o stawkę 23% podatku VAT.