Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 grudnia 2018 roku

Sąd Rejonowy w Gliwicach Wydział I Cywilny w składzie:

Przewodniczący: SSR Joanna Zachorowska

Protokolant: Sylwia Pordzik

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 12 grudnia 2018 roku w G.

sprawy z powództwa P. R.

przeciwko L. I Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu w K.

o ustalenie

1.  ustala, że wierzytelność pozwanego powstała w związku z korzystaniem przez powoda z karty kredytowej M. MasterCard nr (...) wydanej do rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego nr (...) jest przedawniona;

2.  przyznaje od Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w G.na rzecz r. pr. M. P. kwotę 2 952 zł (dwa tysiące dziewięćset pięćdziesiąt dwa złote), w tym kwotę 552 zł (pięćset pięćdziesiąt dwa złote) podatku VAT, tytułem nieopłaconych kosztów pomocy prawnej świadczonej powodowi z urzędu;

3.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego
w G. kwotę 3 830 zł (trzy tysiące osiemset trzydzieści złotych) tytułem opłaty i wydatków.

SSR Joanna Zachorowska

Sygn. akt I C 1288/15

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 31 sierpnia 2015 roku P. R. wniósł o uznanie zadłużenia wobec Banku (...) S.A. w W. za przedawnione.

W uzasadnieniu podał, że w dniu 05 września 2008 roku zawarł z Bankiem (...) S.A. w W. umowę o wydanie i użytkowanie karty kredytowej. Następnie uległ wypadkowi, w wyniku którego stał się osobą niepełnosprawną. W związku z tym nie ma możliwości spłaty tego zobowiązania. Zgodnie z wyciągiem winien on spłacić zobowiązanie do dnia 24 kwietnia 2010 roku. Zadłużenie, które powstało na karcie kredytowej przedawnia się po upływie 3 lat. W związku z tym jest przedawnione.

W piśmie procesowym z dnia 12 stycznia 2017 roku Bank (...) S.A. z siedzibą w W. wniósł o zawiadomienie o toczącym się procesie (...) FINANSE I (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w K.. W uzasadnieniu pisma Bank (...) S.A. w W. poinformował, że w toku procesu na mocy umowy sprzedaży wierzytelności z dnia 17 września 2015 roku zbył wierzytelność objętą niniejszym postępowaniem na rzecz (...) FINANSE I (...) Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w K.. Pozwana nie posiada już legitymacji biernej.

W piśmie procesowym z dnia 31 maja 2017 roku powód sprecyzował treść powództwa i wyjaśnił, że na podstawie umowy zawartej pomiędzy powodem i pozwanym powód korzystał z karty kredytowej, na której powstało zadłużenie w wysokości 17 556,29 zł. Pozwany Bank (...) S.A. w W. prowadził przeciwko powodowi postępowanie egzekucyjne na podstawie wydanego bankowego tytułu egzekucyjnego z dnia 27 czerwca 2010 roku wraz z postanowieniem o nadaniu klauzuli wykonalności z dnia 18 stycznia 2011 roku na kwotę należności głównej 14 647,76 zł wraz z odsetkami i kosztami. Egzekucja została umorzona jako bezskuteczna postanowieniem z dnia 07 lutego 2014 roku. W związku z powyższym roszczenie o ustalenie, że wierzytelność pozwanego powstała w związku z korzystaniem przez powoda z karty kredytowej M. (...) nr (...) wydanej do rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego nr (...) jest przedawniona, jest zasadne.

Postanowieniem z dnia 07 marca 2018 roku Sąd zawiadomił L. I Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w K. o toczącym się procesie.

W odpowiedzi na pozew L. I Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w K. zakwestionował fakt istnienia interesu prawnego strony powodowej do występowania z roszczeniem wynikającym z art. 189 k.p.c., bowiem powództwo o ustalenie ma zastosowanie jedynie w sytuacji braku możliwości dochodzenia swych praw na innej podstawie. Pozwana podała, że strona powodowa ma możliwość wniesienia stosownych zarzutów materialnych w ewentualnym procesie o zapłatę, który skierowany byłby przeciwko powodowi, co eliminuje możliwość zastosowania konstrukcji wynikającej z treści art. 189 k.p.c. Poza tym obecne przepisy prawne uniemożliwiają dochodzenie roszczeń przeciwko konsumentowi po dacie przedawnienia roszczenia.

Na rozprawie w dniu 12 grudnia 2018 roku Sąd z urzędu stwierdził, że nabywca wierzytelności L. I Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w K. wszedł w miejsce zbywcy Banku (...) S.A. w W., który wyraził na to zgodę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

W dniu 05 września 2008 roku powód P. R. zawarł z Bankiem (...) S.A. w W. umowę nr (...) o przyznanie karty kredytowej (...)z limitem 15 000 zł. Z uwagi na powstałe zadłużenie wyżej wymieniona umowa została wypowiedziana powodowi w dniu 22 lutego 2010 roku.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: potwierdzenie zawarcia umowy z dnia 05.09.2008 r. (k. 3-4)/

W dniu 27 czerwca 2010 roku poprzednik prawny pozwanej wystawił bankowy tytuł egzekucyjny opatrzony w dniu 18 stycznia 2011 roku klauzulą wykonalności (II Co 7602/10). Zawarto w nim stwierdzenie, że roszczenia objęte (...) są wymagalne.

W dniu 02 czerwca 2011 roku skierowano sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego, które następnie zostało umorzone w dniu 07 lutego 2014 roku.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego (k. 95), postanowienie z dnia 07.02.2014 r. w sprawie o sygn. KM 805/11 (k. 96), wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego w sprawie o sygn. KM 805/11 (k. 273-273v), bankowy tytuł egzekucyjny (k. 3 akt II Co 7602/10)/

W dniu 17 września 2015 roku wierzytelność przysługująca Bankowi (...) S.A. w W. przeciwko P. R. została zbyta na rzecz L. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K..

/okoliczności bezsporne/

W dniu 03 kwietnia 2010 roku Bank (...) S.A z siedzibą w W. wystawił wyciąg łączny, z którego wynikało, że powód P. R. zalega z zapłatą 17 556,29 zł. Poprzednik prawny pozwanej wyznaczył powodowi termin zapłaty do dnia 24 kwietnia 2010 roku.

Wezwania do zapłaty nadal przedstawiane są powodowi. Nie toczy się pomiędzy stronami postępowanie o zapłatę, którego podstawą faktyczną byłaby umowa nr (...) o przyznanie karty kredytowej.

/okoliczności bezsporne, a nadto dowód: wyciąg z dn. 03.04.2010 r. (k. 5)/

Dokonując ustaleń stanu faktycznego Sąd oparł się na niekwestionowanych przez pozwaną okolicznościach faktycznych, uznając je za bezsporne, jak i na wskazanych wyżej dowodach z dokumentów, których wiarygodność i prawdziwość nie zostały przez strony postępowania zakwestionowane.

Sąd zważył, co następuje

Powództwo należało uwzględnić w całości.

W myśl art. 189 k.p.c. powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Interes prawny w rozumieniu art. 189 k.p.c. to obiektywna, a nie tylko hipotetyczna potrzeba uzyskania wyroku odpowiedniej treści. Istnieje wtedy, gdy wytoczenie powództwa o ustalenie w pełniejszym stopniu zaspokoi potrzebę uzyskania ochrony prawnej niż jest to możliwe w drodze innych postępowań. Interes prawny powinien być pojmowany szeroko, jako potrzeba wprowadzenia pewności co do istnienia określonego stosunku prawnego lub prawa w celu zapewnienia powodowi pełnej ochrony prawnej w zakresie wszystkich możliwych skutków prawnych, jakie występują oraz jakie obiektywnie rzecz biorąc mogą wystąpić w przyszłości, jako następstwa spornego stosunku prawnego lub prawa. Ocena istnienia interesu prawnego wymaga zindywidualizowanych, elastycznych kryteriów, uwzględniających celowościowe podstawy powództwa wytoczonego w oparciu o art. 189 k.p.c. Jednym z tych kryteriów jest znaczenie, jakie wyrok ustalający wywarłby na sytuację prawną powoda obecnie i w przyszłości. O występowaniu interesu prawnego świadczy możliwość stanowczego zakończenia tym wyrokiem sporu występującego, jak i sporów, które mogą z kwestionowanego stosunku prawnego wystąpić w przyszłości. Przeciwko istnieniu interesu prawnego przemawia możliwość uzyskania pełniejszej ochrony praw powoda w drodze innego powództwa (między innymi wyroki z 19 lutego 2002 r., IV CKN 769/00, OSNC 2003/1/13, z 30 listopada 2005 r. III CK 277/05, z 29 marca 2012 r. I CSK 325/11 i z 15 maja 2013 r. III CSK 254/12, niepubl.).

P. R. ma interes prawny w wytoczeniu niniejszego powództwa. Pozwany posiada względem niego roszczenie o zapłatę na podstawie umowy o kartę kredytową zawartą w dniu 05 września 2008 roku. Wezwania do zapłaty nadal przedstawiane są powodowi. Nie toczy się pomiędzy stronami postępowanie o zapłatę, którego podstawą faktyczną byłaby umowa nr (...) o przyznanie karty kredytowej. Jedynym możliwym sposobem ochrony prawnej powoda jest wytoczenie powództwa o ustalenie, że roszczenie pozwanego względem niego uległo przedawnieniu.

Pozwany L. I Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty w W. nabył wierzytelność względem powoda od Banku (...) S.A. w W.. Zgodnie z art. 509 § 1 i 2 k.c. wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki. W niniejszej sprawie przyznane zostało, że roszczenie wynikające z umowy z dnia 5 września 2008 roku zostało sprzedane pozwanemu.

Sąd uznał za niesporną okoliczność, że najpóźniej w dacie wydania (...), tj. 27 czerwca 2010 roku, roszczenie pozwanej było wymagalne. Bankowy tytuł egzekucyjny został zaopatrzony w klauzulę wykonalności 18 stycznia 2011 roku (sygn. akt II Co 7602/10). Po otrzymaniu tytułu wykonalności poprzednik prawny powoda skierował sprawę na drogę postępowania egzekucyjnego, następnie umorzonego.

Niewątpliwie roszczenie pozwanej wobec powoda wynikające z umowy z dnia 5 września 2008 roku jest przedawnione. W świetle art. 118 k.c. roszczenie pozwanej, jako związane z działalnością gospodarczą, przedawniło się z upływem trzech lat. Okres trzech lat upłynął dla całości środków z umowy kredytu w dniu 27 czerwca 2013 roku.

W ocenie Sądu nie doszło do przerwania biegu przedawnienia ze skutkami dla pozwanego, pomimo że na skutek działań poprzedniego wierzyciela wystawiono bankowy tytuł egzekucyjny, nadano mu klauzulę wykonalności, a nawet wszczęto egzekucję. Co prawda zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. złożenie wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu powoduje przerwanie biegu przedawnienia (art. 124 § 2 k.c.), jednakże skutek ów nastąpił wyłącznie w stosunku do banku, a nie w stosunku do powoda jako nabywcy wierzytelności. Do przerwania biegu przedawnienia nie wystarczy bowiem identyczność wierzytelności, niezbędna jest identyczność podmiotu, na rzecz którego dana czynność, obiektywnie zdolna do przerwania przedawnienia, została dokonana (por. wyrok SN z dnia 19 listopada 2014 roku, II CSK 196/14, LEX nr 1622306). Banki do dnia 1 sierpnia 2016 r. korzystały ze szczególnej ochrony prawnej w postaci możliwości wystawiania bankowych tytułów egzekucyjnych. Jednocześnie ochrona ta nie rozciągała się na inne podmioty, w tym również nabywców wierzytelności pierwotnie przysługujących bankom. Nabywca wierzytelności nie będący bankiem nie może korzystać z dobrodziejstwa w postaci przerwania biegu przedawnienia na skutek złożenia wniosku o nadanie klauzuli wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu.

Po raz drugi bieg terminu przedawnienia (ale również tylko wobec banku) został przerwany na skutek złożenia wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Na uwagę zasługuje uchwała Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 2016 r. /sygn. akt III CZP 29/16/, w której to zajęte zostało stanowisko, że nabywca wierzytelności niebędący bankiem nie może powoływać się na przerwę biegu przedawnienia spowodowaną wszczęciem postępowania egzekucyjnego na podstawie bankowego tytułu egzekucyjnego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności (art. 123 § 1 pkt 2 k.c.). W uzasadnieniu powołanej uchwały Sąd Najwyższy podkreślił, że uprawnienie do wystawienia bankowego tytułu egzekucyjnego przysługiwało jedynie bankom i tylko na ich rzecz mogła być nadana klauzula wykonalności. Nadanie klauzuli na rzecz cesjonariusza nie będącego bankiem nie było dopuszczalne. Wyjątkowość przywileju wystawiania bankowego tytułu egzekucyjnego prowadzi do wniosku, że skoro nie może on być podstawą egzekucji na rzecz innych osób, niż w nim wskazane, to również materialnoprawne skutki wszczęcia postępowania egzekucyjnego dotyczą wyłącznie tego wierzyciela. Fundusz sekurytyzacyjny nabywający wierzytelność od banku nie ma uprawnienia do kontynuowania wszczętego wcześniej przez inny bank postępowania.

Podsumowując: przerwanie biegu przedawnienia roszczeń banku wobec powoda nie odniosło skutku w stosunku do L. I Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w K.. Roszczenie obecnie pozwanego wobec powoda jest więc przedawnione.

W związku z powyższym powództwo P. R. o ustalenie, że wierzytelność pozwanego powstała w związku z korzystaniem przez powoda z karty kredytowej M. (...) nr (...) wydanej do rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego nr (...) jest przedawniona należało uwzględnić w całości.

Koszty pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu Sąd ustalił na podstawie
§ 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu podwyższone o stawkę podatku od towarów i usług przewidzianą dla tego rodzaju czynności w przepisach o podatku od towarów i usług. Sąd przyznał na rzecz r.pr. M. P. od Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w G.kwotę 2 952 złotych tytułem wynagrodzenia za nieopłaconą pomoc prawną udzieloną powodowi P. R. z urzędu.

Zgodnie z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 roku o kosztach sądowych kosztami sądowymi, których strona nie miała obowiązku uiścić lub których nie miał obowiązku uiścić kurator albo prokurator, sąd w orzeczeniu kończącym sprawę w instancji obciąży przeciwnika, jeżeli istnieją do tego podstawy, przy odpowiednim zastosowaniu zasad obowiązujących przy zwrocie kosztów procesu. W niniejszej sprawie do rozliczenia niepokrytych kosztów sądowych odpowiednie zastosowanie miał przepis art. 98 k.p.c. W konsekwencji Sąd w punkcie 3 wyroku nakazał pobrać od pozwanej na rzecz Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w G.kwotę 3 830 zł tytułem opłaty (878 zł) i wydatków (2 952 zł), tymczasowo pokrytych ze środków Skarbu Państwa.

SSR Joanna Zachorowska