Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 listopada 2012 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w składzie:

Przewodniczący - Sędzia SA – Witold Okniński

Sędziowie SA – Genowefa Glińska (spr.)

SA – Krystyna Sitkowska

Protokolant st. sekr. sąd. – Aneta Wąsowicz

po rozpoznaniu w dniu 15 listopada 2012 r. w Warszawie

sprawy M. K.

przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W.

o policyjną rentę rodzinną

na skutek apelacji Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (poprzednio: Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych
i Administracji) w W.

od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie XIII Wydział Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 5 czerwca 2012 r. sygn. akt XIII U 1351/11

I.  oddala apelację;

II.  zasądza od Dyrektora Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych w W. na rzecz M. K. kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

(-) W. O. (-) G. G. (-) K. S.

Sygn. akt III AUa 2447/12

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 29 marca 2011 roku Dyrektor Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji odmówił M. K. prawa do policyjnej renty rodzinnej po zmarłym ojcu W. K..

Od powyższej decyzji odwołanie złożył M. K. podnosząc, że organ emerytalny błędnie uznał, iż nie jest on już całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej, co skutkowało odmową przyznania prawa do świadczenia po zmarłym ojcu na dalszy okres.

Wyrokiem z dnia 5 czerwca 2012 roku Sąd Okręgowy w Warszawie zmienił zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznał M. K. prawo do policyjnej renty rodzinnej po zmarłym ojcu W. K. – okresowo do dnia 28 lutego 2013 roku.

Z ustaleń Sądu wynikało, że M. K. (ur. (...)), na podstawie decyzji Dyrektora Zakładu Emerytalno – Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w W. z dnia 14 czerwca 2006 r. miał ustalone prawo do renty rodzinnej po zmarłym ojcu. Do tego czasu odwołujący pobierał rentę socjalną wypłacaną przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Następnie decyzją z dnia 14 lipca 2006 r. podjęto wypłatę renty rodzinnej od 1 sierpnia 2006 r. bowiem na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika ZUS z dnia 8 lutego 2006 r. odwołujący został uznany za osobę całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej i świadczenie to przysługiwało do dnia 28 lutego 2007 r. W kolejnych latach prawo do tego świadczenia przedłużano na następne okresy. Ostatecznie decyzją z dnia 10 marca 2009 r. prawo do renty rodzinnej przedłużono wnioskodawcy do dnia 28 lutego 2011 r. Po tym okresie M. K. został skierowany ponownie na badanie lekarskie przez lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, który w orzeczeniu z dnia 2 lutego 2011 r. stwierdził, że odwołujący nie jest już osobą całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej. Na skutek wniesionego przez M. K. sprzeciwu, Komisja Lekarska organu rentowego orzeczeniem z dnia 24 lutego 2011 r. potwierdziła stanowisko lekarza orzecznika uznając tym samym, że odwołujący nie jest całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej.

Na tej podstawie organ emerytalny decyzją z dnia 29 marca 2011 r. odmówił M. K. prawa do renty rodzinnej po zmarłym w dniu 25 maja 2006 r. ojcu W. K., wskazując jako podstawę prawną art. 32 ust. 1 pkt 1 w związku z art. 24 ustawy z dnia18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…) oraz art. 68 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.).

Sąd Okręgowy w toku postępowania dopuścił dowód z opinii biegłych lekarzy specjalistów: psychiatry, neurologa i chorób wewnętrznych celem ustalenia, czy odwołujący jest nadal całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej i czy niezdolność ta jest trwała, czy też okresowa i kiedy powstała. Na podstawie badania lekarskiego i dokumentacji medycznej biegła sądowa psychiatra rozpoznała u badanego organiczne zaburzenia osobowości i zachowania istniejące w dzieciństwie, aktualnie występujące osłabienie funkcji poznawczych oraz pojawiające się upośledzenia kontroli emocji stwarzające problem z rozumieniem sytuacji złożonych oraz dość bezkrytyczne uleganie sugestii innych. Zdaniem biegłej, odwołujący jest nadal całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej do dnia 28 lutego 2013 r. Niezdolność do pracy powstała przed 18 rokiem życia. Podała, że od daty wydania wcześniejszego orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy odwołującego, nie nastąpiła istotna poprawa w stanie jego zdrowia. Na podstawie badania lekarskiego i dokumentacji medycznej biegły sądowy z zakresu neurologii stwierdził, że z punktu widzenia wyłącznie neurologicznego nie ma przesłanek do orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy odwołującego, ani wcześniej ani obecnie, gdyż u badanego dominuje patologia psychiatryczna. Natomiast biegły sądowy z zakresu chorób wewnętrznych, po przeanalizowaniu dokumentacji sądowo lekarskiej i zbadaniu odwołującego rozpoznał u niego nadciśnienie tętnicze dobrze kontrolowane, hypercholesterolemię oraz zaburzenia osobowości i zachowania na tle zmian organicznych ośrodkowego układu nerwowego. Zdaniem biegłego, wyłącznie z powodu schorzeń narządów wewnętrznych odwołujący nie był i nie jest niezdolny do pracy.

Sąd Okręgowy wskazał, że art. 24 ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (Dz. U. z 2004 Nr 8 poz. 67 z późn. zm.) stanowi, że renta rodzinna przysługuje na zasadach i w wysokości określonych w ustawie o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W myśl art. 68 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. prawo do renty rodzinnej mają dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione, między innymi bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt. 1 lub 2 przepisu.

Spór w niniejszej sprawie sprowadzał się do ustalenia, czy odwołujący jest nadal całkowicie niezdolny do pracy, i czy niezdolność ta powstała w okresie, o którym mowa w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej (tj. przed 16 rokiem życia lub przed ukończeniem nauki w szkole). Sąd przeprowadził postępowanie dowodowe mające na celu wyjaśnienie powyższej okoliczności, dopuszczając dowód z opinii biegłych lekarzy sądowych, z ustaleń których wynika , iż wnioskodawca jest całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej od dzieciństwa i to wyłącznie z przyczyn psychiatrycznych. Sąd I instancji uznał opinię biegłego psychiatry za przekonującą i stanowiła ona podstawę do uwzględnienia wniesionego odwołania.

Apelację od powyższego wyroku wniósł organ rentowy, zaskarżając go w całości i zarzucając:

- naruszenie przepisów prawa materialnego przez błędną jego wykładnię i niewłaściwe zastosowanie, a w szczególności art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. w związku z art. 24 w/w ustawy z dnia 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…) zwanej dalej „policyjną ustawą emerytalną”), § 14 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. w sprawie trybu postępowania i właściwości organu w zakresie zaopatrzenia emerytalnego funkcjonariuszy Policji (…) (Dz. U. Nr 239, poz. 2404 z późn. zm.),

- dokonanie sprzecznych ustaleń przez Sąd, co do treści zebranego w sprawie materiału dowodowego.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o:

- zmianę zaskarżonego wyroku w całości i oddalenie odwołania od decyzji z dnia 29 marca 2011 r., ewentualnie, uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

Zdaniem skarżącego, Sąd Okręgowy dokonał błędnej interpretacji art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy o emeryturach i rentach Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz § 14 ust. 1 pkt 6 rozporządzenia z dnia 18 października 2004 r., a tym samym niewłaściwie ocenił stan faktyczny przedmiotowej sprawy. Podniesiono w uzasadnieniu apelacji, że organ wydaje decyzje w przedmiocie przyznania prawa do świadczenia oraz jego wysokości na podstawie materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, a zgodnie z powołanym przepisem rozporządzenia, środkiem dowodowym potwierdzającym stan zdrowia odwołującego się jest właściwe orzeczenie Orzecznika Komisji Lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. W niniejszej sprawie orzeczenie lekarskie zostało wydane na podstawie dokumentacji medycznej, wywiadu i badania przedmiotowego odwołującego, zatem stanowiło ono podstawę do wydania decyzji odmownej. Zdaniem apelującego, nie można przyjąć za przekonujące ustalenia biegłego lekarza psychiatry o całkowitej niezdolności do pracy odwołującego i to, że jego schorzenie powstało przed osiemnastym rokiem życia, co uzasadnia uwzględnienie wniesionej apelacji.

W odpowiedzi na apelację skarżący wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania odwoławczego – w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Odwołujący odniósł się do argumentacji zawartej w apelacji, wskazując na jej lakoniczność i podkreślając, iż wyrok Sądu I instancji został oparty na prawidłowej i szczegółowej analizie zebranego w sprawie materiału dowodowego, a opinia biegłego – wbrew twierdzeniom organu rentowego – jest przekonująca i dla Sądu wiążąca. Zdaniem odwołującego strona, która ma zastrzeżenia do wydanej opinii przez biegłego posiada odpowiednie instrumenty do jej podważania na etapie postępowania przed Sądem I instancji. Skoro organ treści opinii wcześniej nie kwestionował, to nie ma podstaw do podważenia dokonanych w niej ustaleń na etapie postępowania apelacyjnego.

Rozpoznając wniesioną apelację i przedstawione w niej zarzuty Sąd Apelacyjny zważył, co następuje:

Apelacja organu emerytalnego nie zasługuje na uwzględnienie.

W ocenie Sądu Apelacyjnego Sąd pierwszej instancji nie naruszył przepisów prawa materialnego wskazanych w apelacji przez organ emerytalny, a wydane rozstrzygnięcie oparł na ustaleniach faktycznych dokonanych w toku postępowania dowodowego.

Poza sporem pozostaje fakt, że w postępowaniu przed organem emerytalno-rentowym obowiązuje tryb określony w przepisach w/w rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 października 2004 r. i że na tym etapie organ emerytalny dysponował orzeczeniami (lekarza orzecznika i Komisji Lekarskiej) stwierdzającymi, iż badany nie spełnia kryteriów uzasadniających zaliczenie go do osób całkowicie niezdolnych do pracy zarobkowej. Lekarze badający wnioskodawcę w postępowaniu przed organem emerytalnym, pomimo iż dysponowali dokumentacją lekarską i wcześniejszymi orzeczeniami z których wynikało, że badany jest okresowo i całkowicie niezdolny do pracy zarobkowej stwierdzili, że jego stan zdrowia powoduje, iż przestał on być nadal osobą całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej, nie odnosząc się do wcześniej rozpoznanych schorzeń psychiatrycznych ani tego, że odwołujący jest leczony psychiatrycznie od 6 roku życia, przebywał na leczeniach szpitalnych z tego powodu i że dotychczas prowadzone leczenie nie dało wyraźnej poprawy. Dopiero w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji biegła sądowa z zakresu psychiatrii, po zapoznaniu się z dokumentacją lekarską i po zbadaniu wnioskodawcy stwierdziła, że ma on organiczne zaburzenia osobowości i zachowania oraz był kilkakrotnie hospitalizowany z powodu zachowań agresywnych, konfliktowości, negatywizmu czynnego i biernego oraz nadpobudliwości. Występuje u niego znaczne osłabienie funkcji poznawczych, co istotnie utrudnia codzienne funkcjonowanie. Nadto występuje u niego upośledzona kontrola emocji, drażliwość, wybuchowość oraz że dość regularnie leczy się psychiatrycznie, ale pomimo modyfikacji leczenia nie przynosi to zadowalających efektów.

Zdaniem biegłego psychiatry, odwołujący jest całkowicie niezdolny do pracy do dnia 28 lutego 2013 r. i niezdolność ta powstała przed 18 rokiem życia, a od czasu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy nie nastąpiła istotna poprawa stanu jego zdrowia (k 14, 15 a.s.).

Odpis opinii biegłego psychiatry został doręczony pełnomocnikowi organu emerytalnego (k. 59 a.s.), który nie wniósł w tej sprawie żadnych uwag czy zastrzeżeń. Sąd Okręgowy miał zatem podstawy do uznania, że opinia ta w pełni zasługuje na uwzględnienie i że stan zdrowia odwołującego nadal pozostał bez zmian i jest on osobą całkowicie niezdolną do pracy zarobkowej, co skutkuje przyznaniem prawa do renty rodzinnej na dalszy okres, licząc od daty jej wstrzymania tj. od 28 lutego 2011 r. do 28 lutego 2013 r.

Zauważyć należy, że w postępowaniu przed sądem ubezpieczeń społecznych, Sąd ten ma pełną inicjatywę dowodową, zatem ustalenia organu emerytalno-rentowego nie są bezwzględnie wiążące dla Sądu. Oznacza to, że w przypadku odwołania od decyzji organu emerytalno – rentowego prowadzone przez tenże organ postępowanie dowodowe podlega ocenie w toku postępowania przed sądem i sąd, po przeprowadzeniu postępowania dowodowego, ma prawo dokonania odmiennej oceny zebranych dowodów i na tej podstawie wydania orzeczenia, zmieniającego wcześniejszą decyzję tegoż organu.

Nie podzielając zatem stanowiska organu emerytalnego i zarzutów przedstawionych w apelacji, Sąd Apelacyjny uznał wniesioną apelację za nieuzasadnioną – oddalając ją zgodnie z art. 385 k.p.c. i zasądzając od organu emerytalnego na rzecz odwołującego zwrot kosztów zastępstwa procesowego, poniesionego przez niego w postępowaniu apelacyjnym, stosownie do uregulowań o jakich mowa w art. 98 k.p.c.

Sędziowie: PRZEWODNICZĄCY

G. G.

K. W. O.

ac