Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2018 roku

Sąd Okręgowy w Krośnie w II Wydziale Karnym w składzie:

Przewodniczący : SSO Arkadiusz Trojanowski (spr.)

Sędziowie : SSO Janusz Szarek

SSO Mariusz Hanus

Protokolant : sekr. sądowy Małgorzata Kramarz

przy udziale Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Krośnie – Huberta Ohara

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 stycznia 2018 roku

sprawy M. K., c. S. i S. zd. O.,
ur. (...) w O.

oskarżonej o przestępstwo z art. 300 § 2 k.k.

z powodu apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego w Lesku Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w Ustrzykach Dolnych z dnia 25 października 2017 roku, sygn. akt VI K 68/17

I.  uchyla zaskarżony wyrok i na podstawie 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. umarza postępowanie w sprawie,

II.  kosztami procesu obciąża Skarb Państwa,

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz oskarżonej M. K. kwotę 2016 zł /dwa tysiące szesnaście złotych/ tytułem zwrotu kosztów obrony oskarżonej.

UZASADNIENIE

Prokuratura Rejonowa w Krośnie skierowała do Sądu akt oskarżenia przeciwko M. K. zarzucając jej, że w dniu 19 listopada 2003r., w K., woj. (...), wiedząc, że przeciwko niej toczy się postępowanie karne, sygnatura akt 2 Ds 33/04, o przestępstwo z art. 294 §1 k.k. w zw. z art. 284 § 2 k.k., i istniało realne niebezpieczeństwo zajęcia składników jej majątku, dokonała sprzedaży nieruchomości, położonej w O., pow. (...), woj. (...), składającej się z działek nr (...), o łącznej powierzchni 0, (...), za kwotę 320.000,00 zł, na podstawie aktu notarialnego - Repertorium A nr (...), czym udaremniła zaspokojenie swojego wierzyciela, Przedsiębiorstwo (...) w U., to jest przestępstwo z art. 300 § 2 k.k.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Lesku, Zamiejscowego Wydziału Karnego z siedzibą w U. z dnia 25 października 2017 roku, sygn. akt VI K 68/17, oskarżona M. K. została uznana za winną tego, że w dniu 19 listopada 2003r., w K., woj. (...), wiedząc o grożącej jej niewypłacalności, udaremniła zaspokojenie swojego wierzyciela w ten sposób, że zbyła nieruchomość położoną w O., pow. (...), woj. (...), składającej się z działek nr (...), o łącznej powierzchni 0, (...), za kwotę 320.000,00 zł, na podstawie aktu notarialnego Repertorium A nr (...), czym działała na szkodę Przedsiębiorstwa (...) w U., to jest przestępstwa z art. 300 § 1 k.k.

Za przypisany czy Sąd skazał oskarżoną, na podstawie powołanego przepisu, na karę 1 roku pozbawienia wolności, której wykonanie warunkowo zawiesił na okres 3 lat próby.

Na podstawie art. 71 § 1 k.k. Sąd orzekł wobec oskarżonej grzywnę w liczbie 250 stawek dziennych, ustalając wysokość jednej stawki na kwotę 10 złotych.

Nadto, Sąd zasądził od oskarżonej na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe i zwolnił ją od uiszczenia opłaty sądowej.

Powyższy wyrok, w całości, zaskarżył obrońca oskarżonej.

Apelacja zarzuciła orzeczeniu:

⚫

na zasadzie art. 439 § 1 k.p.k. zaistnienie bezwzględnej przesłanki odwoławczej z art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k., poprzez wydanie wyroku skazującego, podczas gdy karalność czynu przypisanego oskarżonej przez Sąd I instancji, w dacie orzekania uległa już przedawnieniu, a więc postępowanie powinno zostać umorzone,

⚫

na zasadzie art. 438 pkt 2 i 3 k.p.k.:

1. istotne naruszenie przepisów postępowania, które mogło mieć wpływ na treść orzeczenia, a to:

a) art. 167 k.p.k. i art. 193 § 1 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k. poprzez niedopuszczenie z urzędu przez Sąd dowodu z opinii biegłego ds. wyceny nieruchomości, celem ustalenia, jaka była wartość przedmiotowej nieruchomości na dzień 19 listopada 2003r., a więc w dniu jej zbycia przez oskarżoną, co pomogłoby ustalić, czy faktycznie mogło dojść w niniejszej sprawie do pokrzywdzenia wierzyciela,

b) art. 7 k.p.k. poprzez dowolną i pobieżną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i przyjęcie na podstawie aktu notarialnego Rep. A nr (...), iż wartość zbytej przez oskarżoną nieruchomości wynosiła 320.000,00 zł (wynika to pośrednio z treści uzasadnienia zaskarżonego wyroku), podczas gdy uznać należy, iż kwota wskazana w akcie przez strony, miała charakter dowolny, a więc niezbędne było podjęcie właściwych czynności, celem ustalenia jej rzeczywistej wartości na dzień 19 listopada 2003r. - podobna kwestia była przedmiotem rozstrzygnięcia w sprawie cywilnej przez Sad Apelacyjny w Rzeszowie w sprawie pod sygn. akt

I ACa 362/09, gdzie wprost wskazano, iż Sąd powinien podjąć niezbędne czynności w celu ustalenia rzeczywistej wartości nieruchomości, a następnie zestawić te wartość z wysokością zadłużenia,

c) art. 4 k.p.k. w zw. z art. 7 k.p.k. w zw. z art. 366 § 1 k.p.k. poprzez:

• nieuwzględnienie w sposób właściwy zeznań świadka L. K., który na rozprawie w dniu 13 października 2017r. zeznał, iż przed zbyciem przedmiotowej nieruchomości, wysokość długów małżonków oscylowała w graniach 500.000,00 zł, a więc nawet przy przyjęciu, iż wartość nieruchomości w momencie jej zbycia, wynosiła 320.000,00 zł, to nie może być mowy o udaremnieniu lub uszczupleniu zaspokojenia wierzyciela,

• nie przyłożenie właściwej wagi do tego faktu, iż cena uzyskana ze sprzedaży nieruchomości, w całości została przeznaczona na zaspokojenie długu bankowego, który zresztą do dziś istnieje,

• zupełne pominięcie, iż nieruchomość sprzedana była obciążona hipoteką, a w takim przypadku pokrzywdzony i tak nie zostałby zaspokojony, skoro bank miał pierwszeństwo przed nim, więc zbycie nieruchomości nie miało żadnego wpływu na zaspokojenie pokrzywdzonego,

d) art. 366 § l k.p.k. poprzez niewyjaśnienie przez Sąd I instancji strony przedmiotowej zarzucanego oskarżonej czynu zabronionego, a w tym niewskazanie, na podstawie jakich okoliczności Sąd przyjął, iż w niniejszej sprawie doszło do udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela - w tym zakresie Sad nie określa wartości nieruchomości w dniu jej zbycia oraz wysokości zadłużenia małżonków, co zdaniem obrony jest niezbędne do wykazania ww. okoliczności i określenia tym samym, czy rzeczywiście w wyniku zbycia nieruchomości mogło dojść do pokrzywdzenia wierzyciela, 2. błędne ustalenie stanu faktycznego i przyjęcie, iż:

• oskarżonej groziła w momencie zbycia nieruchomości niewypłacalność lub upadłość (co jest przesłanką przestępstwa z art. 300 § l k.k.), podczas gdy w tym czasie o takiej groźbie nie mogło być mowy, gdyż oskarżona w chwili zbycia nieruchomości była niewypłacalna,

• w niniejszej sprawie doszło do udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela, podczas gdy w momencie zbycia przedmiotowej nieruchomości przez oskarżoną, wartość długów wielokrotnie przewyższała rzeczywistą wartość nieruchomości, a więc w istocie rzeczy takie działanie oskarżonej, nie miało żadnego znaczenia z punktu widzenia zaspokojenia wierzyciela.

Obrońca wniósł o:

⚫

zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonej od zarzucanego jej czynu i zasądzenie od Skarbu Państwa na jej rzecz zwrotu kosztów adwokackich wg norm taryfowych za I i II instancję, ewentualnie

⚫

uchylenie zaskarżonego wyroku i umorzenie postępowania oraz zasądzenie od Skarbu Państwa na jej rzecz zwrotu kosztów adwokackich wg norm taryfowych za I i II instancję, ewentualnie

⚫

uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji.

Sąd Okręgowy zważył, co następuję:

Niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów zaskarżony wyrok musiał ulec uchyleniu, a postępowania karne wobec oskarżonej musiało zostać umorzone. Zaistniała bowiem bezwzględna przesłanka odwoławcza – zaszła okoliczność wyłączająca postępowanie, określona w art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. - nastąpiło przedawnienie karalności przypisanego oskarżonej czynu.

Zgodnie z treścią art. 101 k.k. karalność przestępstwa ustaje, jeżeli od czasu jego popełnienia upłynął określony ustawą okres. W myśl art. 102 k.k., okres ten przedłuża się o kolejny, jeżeli w okresie wymienionym w art. 101 k.k., wszczęto postępowanie.

W przedmiotowej sprawie wyjaśnieniu wymaga zastosowanie właściwych przepisów prawa, albowiem od momentu popełnienia przypisanego oskarżonej czynu nastąpiła kilkukrotna zmiana przepisów w zakresie przedawnienia.

Wstępnie należy stwierdzić, że „z punktu widzenia biegu okresów przedawnienia karalności decyduje to, jakie przestępstwo oskarżony w rzeczywistości popełnił, a więc czyn przypisany, a nie o jakie przestępstwo został oskarżony - czyn zarzucany”. /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 listopada 2011 r., sygn. IV KK 338/11, LEX nr 1044060/

Oskarżona M. K. została oskarżona o popełnienie przestępstwa z art. 300 § 2 k.k., który zagrożony był i jest karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, natomiast Sąd pierwszej instancji przypisał jej czyn z art. 300 § 1 k.k., zagrożony karą do 3 lat pozbawienia wolności. Z punktu widzenia okresu przedawnienia decydująca będzie zatem kwalifikacja przestępstwa z art. 300 § 1 k.k.

Zgodnie z art. 101 § 1 pkt 4 k.k. karalność występku zagrożonego karą pozbawienia wolności nie przekraczającą 3 lata ustaje, jeżeli od jego popełnienia upłynęło 5 lat. Z kolei, w myśl art. 102 k.k., jeżeli w okresie, o którym mowa w art. 101 k.k. wszczęto postępowanie, karalność przestępstw określonych w art. 101 § 1 k.k. ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach - z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu.

Przytoczone brzmienie art. 102 k.k. obowiązuje od dnia 2 marca 2016 r., natomiast wcześniej, przed tą datą treść tego artykułu stanowiła, że „jeżeli w okresie przewidzianym, o którym mowa w art. 101 wszczęto, wszczęto postępowanie przeciwko osobie, karalność popełnionego przez nią przestępstwa określonego w § 1 pkt 1-3 ustaje z upływem 10 lat, a w pozostałych wypadkach - z upływem 5 lat od zakończenia tego okresu”.

Zatem „zmiana treści art. 102 k.k., która weszła w życie w dniu 2 marca 2016 r., na podstawie ustawy z dnia 15 stycznia 2016 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny (Dz. U. z 2016 r., poz. 189), istotnie zmodyfikowała dotychczasowe rozwiązania dotyczące obliczania okresów przedawnienia. … Zarazem, stosownie do dyspozycji art. 2 tej ustawy, zmiany tej nie stosuje się, gdy termin przedawnienia już upłynął”. /wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 października 2016 r., sygn. III KK 366/16, LEX nr 2123259, KZS 2016/11/16, Prok.i Pr.-wkł. 2016/11/5/

Treść przywołanych przepisów przesądza, że karalność przypisanego oskarżonej M. K. przestępstwa, zagrożonego karą do 3 lat pozbawienia wolności, popełnionego w dniu 19 listopada 2003 roku, ustała w dniu 19 listopada 2013 roku, a zatem przed dniem wejścia w życie nowelizacji art. 102 k.k. w dniu 2 marca 2016 roku.

W konsekwencji, w dniu 9 listopada 2013 roku, w zakresie tego przestępstwa, wystąpiła negatywna przesłanka procesowa, określona w art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. Dlatego już Sąd pierwszej instancji miał obowiązek postępowanie karne w odniesieniu do tego czynu umorzyć. Taki też obowiązek, co oczywiste, ciąży na Sądzie Okręgowym.

W tej sytuacji należało uchylić zaskarżony wyrok i na podstawie art. 439 § 1 pkt 9 k.p.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 6 k.p.k. postępowanie karne umorzyć.

O kosztach procesu i zwrocie kosztów obrony oskarżonej rozstrzygnięto na podstawie art. 632 pkt 2 k.p.k.