Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 grudnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Chełmnie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2019 r. w Chełmnie

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W.

przeciwko I. M.

o zapłatę

I.  Zasądza od pozwanej I. M. na rzecz powoda (...) Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą we W. kwotę 6.387,48 zł (sześć tysięcy trzysta osiemdziesiąt siedem złotych 48/100 groszy) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 6.150,45 zł (sześć tysięcy sto pięćdziesiąt złotych 45/100 groszy) od dnia 20.12.2018r. do dnia 17.12.2019r.

II.  Należność zasądzoną w pkt I wyroku rozkłada na 63 (sześćdziesiąt trzy) miesięczne raty w tym pierwsza rata w kwocie 187,48 zł (sto osiemdziesiąt siedem złotych 48/100 groszy), a kolejne raty w kwocie po 100 zł (sto złotych) płatne do dnia 10 każdego miesiąca, poczynając od miesiąca następnego od tego w którym wyrok się uprawomocnił, z tym zastrzeżeniem, że w przypadku uchybienia przez pozwaną w spłacie kwoty odpowiadającej wysokości dwóch rat, wymagalna stanie się cała pozostała do spłaty należność, o której mowa w punkcie I orzeczenia wraz z niezapłaconymi odsetkami ustawowymi za opóźnienie naliczonymi do dnia zapłaty,

III.  Oddala powództwo w pozostałym zakresie,

IV.  Nie obciążać pozwanej obowiązkiem zwrotu na rzecz powoda kosztów procesu.

Sędzia

(...)

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym w dniu 8 lutego 2019r. powód (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W., reprezentowany przez profesjonalnego pełnomocnika wniósł o zasądzenie w elektronicznym postępowaniu upominawczym od pozwanej I. M. kwoty 16.387,48 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od kwoty 16.150,54 zł od dnia 20.12.2018r. do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu pozwu pełnomocnik powoda wskazał, iż powód nabył wierzytelność przysługującą pierwotnemu wierzycielowi w stosunku do pozwanej, w drodze przelewu wierzytelności. Wierzytelność ta powstała w związku z zawarciem przez pozwaną z pierwotnym wierzycielem umowy pożyczki. W związku z nieuregulowaniem przez pozwaną należności w terminie, przedmiotowa umowa została wypowiedziana. Na dochodzoną pozwem kwotę składa się kwota kapitału w wysokości 16.150,45 zł, kwota skapitalizowanych odsetek umownych w wysokości 227,80 zł oraz skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości 9,23 zł.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 20.02.2019r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W ustawowym terminie pozwana złożyła sprzeciw od nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości. Poznana zarzuciła brak udowodnienia podstawy istnienia i wysokości roszczenia, brak legitymacji procesowej czynnej powoda, brak sposobu wykazania naliczenia należności głównej, brak wykazania podstawy do wypowiedzenia umowy, brak wskazania i udowodnienia wymagalności roszczenia, brak wykazania skuteczności doręczenia wezwania do zapłaty, ewentualnie skuteczności doręczenia wypowiedzenia umowy, brak dokonania pełnego rozliczenia zadłużenia. Z ostrożności procesowej pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia. Pozwana wniosła o oddalenie powództwa w całości, a ewentualnie w razie uwzględnienia powództwa o rozłożenie zasądzonej kwoty na raty. Pozwana wniosła również o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych. W uzasadnieniu sprzeciwu (k. 6v) akt pozwana szczegółowo uzasadniła swoje stanowisko.

Postanowieniem z dnia 19.03.2019r. Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie przekazał sprawę do rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Chełmnie.

Pismem z dnia 28.05.2019r. powód uzupełnił braki formalne pozwu przekazanego z elektronicznego postępowania upominawczego i dołączył dokumenty wskazane w pozwie.

Sąd ustalił co następuje.

W dniu 6 listopada 2017r. pozwana I. M. zawarła z SMS kredyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. umowę pożyczki. Pozwanej udzielono pożyczki w kwocie 10.000 zł na okres od dnia 06.11.2017r. do dnia 06.11.2021r. W umowie ustalono, iż całkowita kwota do zapłaty przez pożyczkobiorcę wynosi 22.173,06 zł tj. 10.000 zł tytułem kwoty pożyczki, 2.173,06 zł tytułem odsetek umownych za cały okres obowiązywania umowy,10.000 zł tytułem opłaty operacyjnej naliczonej za cały okres obowiązywania umowy. Pożyczka miała być spłacana w miesięcznych ratach po 461,96 zł.

/ dowód: umowa wraz załącznikami k. 42 – 45, potwierdzenie dokonania przelewu k. 46, harmonogram spłat k. 47, przesłuchanie pozwanej k. 59 /

W dniu 8 listopada 2017r. SMS kredyt Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W. w ramach ramowej umowy sekurytyzacyjnej z dnia 30.12.2016r., przelał na rzecz (...) Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą we W. wierzytelności pieniężne przysługujące w stosunku do pozwanej. Pismem z dnia 23.11.2017r. poinformowano pozwaną o przelewie wierzytelności. Na dzień 28.05.2019r. wierzytelność wobec pozwanej wynosiła 16.387,48 zł, na co składały się następujące kwoty: 16.150,45 zł kwota kapitału, 227,80 zł kwota skapitalizowanych odsetek umownych, 9,23 zł kwota skapitalizowanych odsetek ustawowych za opóźnienie.

/dowód: (...)z dnia 30.12.2016r. wraz z załącznikami k 34 - 37, załącznik nr 1 do (...) k. 38 – 40, wyciąg z ksiąg funduszu k. 41, zawiadomienie o przelewie wierzytelności k. 48,

Pismem z dnia 21.08.2018r. zaadresowanym na adres zamieszkania pozwanej wskazany w umowie pożyczki, powód wezwał pozwaną do zapłaty zaległości, która na dzień sporządzania pisma wynosiła 924,29 zł. Pismem z dnia 6 listopada 2018r. powód wypowiedział pozwanej umowę z zachowaniem miesięcznego okresu wypowiedzenia, w razie nieuregulowania wymagalnego zadłużenia w kwocie 928,99 zł.

/dowód: wezwanie do zapłaty k. 49, warunkowe wypowiedzenie k. 50, ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty k. 51/

Pozwana spłaciła tylko część należności, tj. kwotę4.619,60 zł.

/okoliczność bezsporna/

Pozwana utrzymuje się ze świadczenia opiekuńczego w wysokości 1.580 zł miesięcznie i renty socjalnej córki w wysokości 980 zł miesięcznie. Pozwana nie otrzymuje dodatkowych świadczeń. Pozwana posiada na utrzymaniu 22 letnią córkę z orzeczeniem niepełnosprawności w stopniu znacznym i całkowitą niezdolnością do pracy. Miesięcznie pozwana ponosi wydatki związane z utrzymaniem: 450 zł czynszu, 150 – 200 zł opłata za energię elektryczną, 1000 – 1200 zł na wyżywienie, leki dla siebie i córki 400 zł (powódka leczy się na depresję, a córka ma niepełnosprawność psychiczną i z powodu jaskry).

/dowód: przesłuchanie pozwanej k. 59 – 59v/

Sąd zważył co następuje.

Powyższy stan faktyczny ustalono w oparciu o przesłuchanie pozwanej i przedłożone przez powoda dokumenty.

Generalnie sąd uznał za wiarygodne zeznania pozwanej albowiem były szczere, spójne i logiczne. Za wiarygodne uznano zgromadzone w sprawie dokumenty, gdyż były jasne i kompletne. Ponadto ich prawdziwość nie została zakwestionowana przez strony, a i Sąd nie znalazł podstaw do kwestionowania ich prawdziwości.

Na wstępie należało odnieść się do podniesionego przez pozowaną zarzutu przedawnienia wierzytelności. W niniejszej sprawie do pozwanej będącej konsumentem, znajduje zastosowanie regulacja przepisu art. 117 kc (obowiązująca od dnia 9 lipca 2018r.), która zmienia dotychczasowe zasady ustalania terminów przedawnienia oraz powoływania się na ten fakt przez stronę stosunku obligacyjnego. Upływ terminu przedawnienia roszczeń majątkowych dochodzonych przeciwko konsumentom podlega uwzględnieniu przez sąd z urzędu, niezależnie od podniesienia czy też niepodniesienia przez konsumenta takiego zarzutu. Zgodnie bowiem z art. 117§ 2 ¹ kc, po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi.

Zgodnie z art. 118 kc termin przedawnienia roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej wynosi trzy lata. Art. 120§ 1 kc stanowi zaś, iż bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Roszczenie jest wymagalne, jeśli dłużnik powinien je spełnić, a wierzyciel może się go zasadnie domagać.

Pozwana w dniu 06.11.2017r. zawarła umowę pożyczki, na okres 4 lat (do dnia 06.11.2021r.) Pozew został wniesiony w dniu 08.02.2019r., a więc przed upływem 3 lat od zawarcia umowy. Zatem roszczenia z tej umowy nawet w części nie są przedawnione.

Podstawą dochodzonego przez powoda roszczenia jest przepis art. 509 kc, dotyczący umowy przelewu wierzytelności. W ocenie Sądu powód w sposób dostateczny wykazał fakt przelewu wierzytelności przysługującej pierwotnemu wierzycielowi w stosunku do pozwanej. Zgodna dłużnika na przelew wierzytelności nie jest wymagana, a przedłożone przez powoda pismo – zawiadomienie o przelewie wierzytelności zaadresowane na adres pozwanej wynikający z umowy pożyczki, który jest również aktualnym adresem zamieszkania pozwanej, było wystarczającym do uznania, iż pozwana została zawiadomiona o cesji (art. 61§ 1 kc). Powód przekładając umowę pożyczki oraz harmonogram jej spłat, wykazał również istnienie i wysokość roszczenia. Pozwana przyznała, iż zawarła umowę pożyczki z pierwotnym wierzycielem, a także, iż nie spłaciła całej należności. Powód przedłożył dokument wypowiedzenia umowy zaadresowany na adres zamieszkania pozwanej. Zatem nie było podstaw do uznania by roszczenie nie było wymagalne.

Źródłem wierzytelności przysługującej powodowi w stosunku do pozwanej jest umowa pożyczki i przepis art. 720§ 1 kc, zgodnie z którym przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Sąd dokonując badania umowy pożyczki pod kątem istnienia w niej niedozwolonych klauzul umownych, miał na uwadze zarówno przepisy kodeksu postępowania cywilnego, ustawy z dnia z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim tj. z dnia 16 maja 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 1083), jak i dyrektywę unijną i najnowsze orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 13.09.2018r. w sprawie (...) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej przypomniał, że sąd krajowy jest zobowiązany do zbadania z urzędu, czy dane warunki umowy wchodzące w zakres stosowania dyrektywy (...) Rady (...) z dnia 05 kwietnia 1993 roku w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich (Dz. Urz. UE.L Nr 95, str. 29) mają nieuczciwy charakter, a także do tego, by dokonawszy takiego badania, zniwelować brak równowagi między konsumentem a przedsiębiorcą, o ile sąd ów posiada niezbędne ku temu informacje dotyczące stanu prawnego i faktycznego.

Przepis art. 3 ust. 1 i 2 powołanej dyrektywy stanowi, iż warunki umowy, które nie były indywidualnie negocjowane, mogą być uznane za nieuczciwe, jeśli stoją w sprzeczności z wymogami dobrej wiary, powodują znaczącą nierównowagę wynikających z umowy, praw i obowiązków stron ze szkodą dla konsumenta. Warunki umowy zawsze zostaną uznane za niewynegocjowane indywidualnie, jeżeli zostały sporządzone wcześniej i konsument nie miał w związku z tym wpływu na ich treść, zwłaszcza jeśli zostały przedstawione konsumentowi w formie uprzednio sformułowanej umowy standardowej. W art. 6 ust. 1 dyrektywy Państwa Członkowskie stanowią, że na mocy prawa krajowego nieuczciwe warunki w umowach zawieranych przez sprzedawców lub dostawców z konsumentami nie będą wiążące dla konsumenta, a umowa w pozostałej części będzie nadal obowiązywała strony, jeżeli jest to możliwe po wyłączeniu z niej nieuczciwych warunków.

(...) ochrony stworzony przez dyrektywę (...) opiera się na założeniu, że konsument jest stroną słabszą niż przedsiębiorca, zarówno pod względem siły negocjacyjnej, jak i ze względu na stopień poinformowania, i w związku z tym godzi się on na postanowienia sformułowane wcześniej przez przedsiębiorcę, nie mając wpływu na ich treść. Mając na względzie taką słabszą pozycję, dyrektywa ta zobowiązuje państwa członkowskie do ustanowienia mechanizmu zapewniającego, że wszelkie warunki umowne, które nie były indywidualnie negocjowane, mogą zostać poddane kontroli do celów oceny ich ewentualnie nieuczciwego charakteru (zob. wyrok Trybunału UE (trzecia izba) z dnia 3 października 2019 r. w sprawie(...) K. D., J. D. przeciwko Raiffeisen Bank (...), podobnie wyrok z dnia 26 marca 2019 r., A. B. i B., (...) i (...), EU:C:2019:250, pkt 49, 50).

Przepis art. 385 ¹§ 1 kc stanowi, iż postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Zatem dla uznania danych postanowień umownych za niedozwolone koniecznym jest łączne wystąpienie powyższych przesłanek.

W judykaturze przyjmuje się, iż w rozumieniu art. 385 ^{( 1)}§ 1 kc, za sprzeczne z dobrymi obyczajami należy uznać m.in. działania wykorzystujące niewiedzę, brak doświadczenia konsumenta, naruszenie równorzędności stron umowy, działania zmierzające do dezinformacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności. Chodzi więc o działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające in minus od przyjętych standardów postępowania (wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 27 stycznia 2011 r, sygn. akt (...)). Ponadto pod pojęciem działania wbrew dobrym obyczajom kryje się wprowadzanie do umowy klauzul, które godzą w równowagę kontraktową stron takiego stosunku, natomiast przez rażące naruszenie interesów konsumenta rozumie się nieusprawiedliwioną dysproporcję – na niekorzyść konsumenta – praw i obowiązków stron, wynikających z umowy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 27 października 2006 r.,(...), (...)). Dokonując oceny rzetelności określonego postanowienia umowy konsumenckiej należy zawsze rozważyć indywidualnie rozkład obciążeń, kosztów i ryzyka, jaki wiąże się z przyjętymi rozwiązaniami oraz zbadać jak wyglądałyby prawa lub obowiązki konsumenta w sytuacji, w której postanowienie to nie zostałoby zastrzeżone.

Jak słusznie wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 15 stycznia 2016r. (...), ocena, czy dane postanowienie wzorca umowy, kształtując prawa i obowiązki konsumenta, „rażąco” narusza interesy konsumenta, uzależniona jest od tego, czy wynikająca z tego postanowienia nierównowaga praw i obowiązków stron (nierównowaga kontraktowa) na niekorzyść konsumenta jest istotna, znacząca (wyrok Sąd Najwyższego z dnia 3 lutego 2006 r., (...), niepubl.; por. również art. 3 ust. 1 dyrektywy Rady(...) z dnia 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich, Dz. Urz. WE L 95 z dnia 21 kwietnia 1993r., s. 29 ze zm., polskie wydanie specjalne Dz.Urz. UE: rozdział 15, t. 2, s.288, dalej: dyrektywa (...)). Ustalenie, czy klauzula wzorca umowy powoduje taką nierównowagę, dokonane może być w szczególności przez porównanie sytuacji konsumenta w razie zastosowania tej klauzuli z sytuacją, w której byłby konsument, gdyby zastosowane zostały obowiązujące przepisy prawa. Znacząca nierównowaga kontraktowa na niekorzyść konsumenta pozostaje sprzeczna z dobrymi obyczajami (wymogami dobrej wiary, por. art. 3 ust. 1 dyrektywy (...)), gdy można rozsądnie założyć, że kontrahent konsumenta, traktujący go w sposób sprawiedliwy i słuszny i uwzględniający jego prawnie uzasadnione roszczenia, nie mógłby racjonalnie się spodziewać, że konsument zaakceptowałby w ramach negocjacji klauzulę będącą źródłem tej nierównowagi (por. wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 14marca 2013 r., (...), w sprawie M. A. przeciwko C. d'E. de C., T. i M. (C.)

Przedmiotowa umowa pożyczki zawarta została przez strony w ramach standardowo stosowanych przez powoda formularzy oraz ogólnych warunków umów, które pozwana zaakceptowała, nie mając wpływu i możliwości negocjowania jej szczegółowych warunków. Pozwana nie miała jakiegokolwiek wpływu na treść umowy. Mogła przystąpić do umowy w zaproponowanej postaci lub jej nie zawierać. Podkreślić należy, iż powódka nie wykazała, że postanowienia umowy dotyczące opłat były z pozwaną indywidualnie negocjowane – powódka nie przedstawiła żadnych dowodów na tę okoliczność. Zgodnie zaś z art. 385 ¹§ 1 kc, ciężar dowodu, że postanowienie zostało uzgodnione indywidualnie, spoczywa na tym, kto się na to powołuje. O tym, iż zastrzeżone w umowie należności za czynności pożyczkodawcy nie były z pozwaną indywidualnie uzgadniane, świadczy przede wszystkim sporządzenie umowy na papierze firmowym pożyczkodawcy.

W niniejszej sprawie jedynym pozaodsetkowym kosztem kredytu jaki pozwana była zobowiązana zapłacić była kwota 10.000 zł z tytułu opłaty operacyjnej. Zgodnie z art. 6 pkt 6 a ustawy o kredycie konsumenckim, pozaodsetkowe koszty kredytu są to wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki, z wyłączeniem odsetek. Maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu określa się według wzoru wskazanego w przepisie art. 36a ustawy.

W ocenie Sądu wprowadzenie do ustawy o kredycie konsumenckim konstrukcji pozaodsetkowych kosztów kredytu nie wyłącza możliwości badania przez sąd, czy zapisy umowne przewidujące tego rodzaju koszty nie stanowią niedozwolonych klauzul umownych.

Okoliczność, że obowiązuje limit kosztów pozaodsetkowych na podstawie art. 36a-36d ustawy o kredycie konsumenckim nie wyłącza kontroli postanowień wzorca umowy, które odnoszą się do takich kosztów, pod kątem skuteczności ich inkorporacji do stosunku prawnego oraz pod względem ich abuzywności. (por. (...) Limit pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego (...) 2016 nr 2). Oceny takiej należy dokonywać w oparciu o ogólne zasady wynikające z art. 5 kc, art. 388 kc, 385 ^{( 1)} § 1 kc i art. 58 kc.

Podkreślić należy, iż przepisy ustawy o kredycie konsumenckim ograniczające wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu poprzez wprowadzenie matematycznego wzoru, ustalają jedynie maksymalną, a nie zwyczajowo obowiązującą wysokość kosztów dodatkowych. W każdym przypadku wysokość kosztów dodatkowych, w tym wynagrodzenia nie może być kształtowana w sposób dowolny, musi mieć uzasadnienie. Przy czym to powód winien wykazać jakie koszty są zaliczane do kosztów obsługi i dlaczego dodatkowa prowizja jest ustalona na takim a nie innym poziomie.

Na gruncie przedmiotowej sprawy, ustalona przez pożyczkodawcę wysokość prowizji nie przekraczała wysokości określonej w przepisie art. 36a ustawy, jednakże pozwana w zamian za otrzymanie pożyczki w wysokości 10.000 zł zobowiązana była zapłacić kwotę 10.000 zł tytułem opłaty operacyjnej, która stanowiła 100 % wartości udzielonej pożyczki. W ocenie Sądu prowizja w takiej wysokości rażąco narusza interesy konsumenta, jest ewidentnie sprzeczna z dobrymi obyczajami, zasadą ekwiwalentności świadczeń stron, rzetelnością kupiecką i normalnym zyskiem uczciwie prowadzącego interes przedsiębiorcy. Sąd miał na uwadze, iż co do zasady prowizja rekompensuje wydatki pożyczkodawcy związane z faktem udzielenia pożyczki i jej obsługi. Trudno jednak uznać, iż dla podmiotu zajmującego się zawodowo tego typu działalnością koszty te wyniosły łącznie 10.000 zł. Już na „pierwszy rzut oka” koszty te są zawyżone i mają na celu osiągnięcie dodatkowego zysku z udzielonej pożyczki. Sąd nie znalazł uzasadnienia dla tak wysokiej prowizji nawet w ryzyku prowadzenia działalności związanej z udzielaniem pożyczek o wysokim ryzyku ich niespłacenia. Ponadto powód nie wykazałby poprzedni wierzyciel, poza księgowaniem spłat, podejmował jakiekolwiek inne czynności operacyjne (wezwania do zapłaty kierował już powód a nie pierwotny wierzyciel). Zauważyć należy, iż wierzytelność z przedmiotowej umowy została przelana na powoda już po 2 dniach od zawarcia przez pozwaną umowy. W ocenie Sądu tak wysoka prowizja w rzeczywistości stanowi dla pożyczkodawcy źródło dodatkowego zysku, ukryte przed konsumentem, pozwalające mu omijać przepisy dotyczące wysokość odsetek maksymalnych.

Reasumując sąd uznał, iż zawarte w umowie pożyczki postanowienie umowne w zakresie opłaty operacyjnej w wysokości 10.000 zł stanowi niedozwolone postanowienie umowne i zgodnie z art. 385 ¹§ 2 kc nie wiąże stron.

Pozwana nie wykazała by spłaciła całość należności głównej wynikającej z przedmiotowej pożyczki, natomiast zgodnie z twierdzeniem powoda, którego pozwana nie zakwestionowała, dokonała spłaty kwoty 4.619,60 zł. Jak wynika z harmonogramu spłat, spłata ta obejmowała również opłatę operacyjną. W konsekwencji Sąd uznał, iż pozwana była zobowiązana do zapłaty na rzecz pierwotnego wierzyciela tylko kwoty 12.173,06 zł (po odjęciu niewiążącego postanowienia co do opłaty operacyjnej w kwocie 10.000 zł.) Na dochodzoną pozwem kwotę składa się kwota kapitału w wysokości 16.150,45 zł (gdzie powód jako kapitał zaliczył również opłatę operacyjną), kwota skapitalizowanych odsetek umownych w wysokości 227,80 zł oraz skapitalizowane odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości 9,23 zł. Zatem pod odjęciu opłaty operacyjnej i ustaleniu, iż część tej opłaty pozwana spłaciła, Sąd uznał, iż roszczenie powoda jest uzasadnione jedynie co do kwoty 6.387,48 zł.

Mając to na uwadze orzeczono jak w pkt I sentencji wyroku, na podstawie powołanych powyżej przepisów. O odsetkach ustawowych od kwoty 6150,45 zł (kapitału) orzeczono na podstawie art. 481 kc, od daty określonej w pozwie.

Sąd równocześnie rozłożył zasądzoną należność na raty w minimalnej wysokości jaką jako możliwą do spłaty wskazała pozwana, tj. po 100 zł miesięcznie na podstawie art. 320 kpc. W przepisie tym uregulowane jest tzw. "moratorium sędziego". Instytucja ta ma służyć urzeczywistnieniu dobrowolnego spełnienia świadczenia przez dłużnika, co jest korzystne nie tylko dla dłużnika, ale również dla wierzyciela, który w ten sposób unika konieczności wszczynania często długotrwałego i żmudnego postępowania egzekucyjnego. (tak. Komentarz do art. 320 kpc, pod red. (...) 2017, wyd. 18/(...), system Legalis)

W orzecznictwie i judykaturze przyjmuje się, iż na wypadek szczególnie uzasadniony umożliwiający zastosowanie tej instytucji mają wpływ okoliczności konkretnej sprawy, wynikające z szeroko rozumianego stanu majątkowego i rodzinnego pozwanego jego sytuacji osobistej, majątkowej, finansowej, rodzinnej, które powodują, że nierealne jest spełnienie przez niego od razu i w pełnej wysokości zasądzonego świadczenia (tak np. w wyroku Sąd Najwyższy z dnia 9 kwietnia 2015 r., (...), niepubl.).

Sąd winien uwzględnić okoliczności dotyczące powoda, w tym także jego uzasadniony interes, a ochrona jaką zapewnia pozwanemu dłużnikowi art. 320 kpc, nie może być stawiana ponad ochronę wierzyciela w procesie cywilnym. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 31 maja 2012 r., sygn. (...)) Uznaje się, że interes wierzyciela jest należycie chroniony tylko wówczas, gdy w zamian za odroczenie terminów płatności poszczególnych rat wierzyciel uzyska realną nadzieję na stopniowe i dobrowolne wywiązywania się przez dłużnika z jego obowiązków w zakresie uiszczania świadczenia rozłożonego na raty. Zatem Sąd w każdej sprawie winien mieć na uwadze, czy wydanie orzeczenia o rozłożeniu na raty ułatwi zobowiązanemu spłatę długu stwierdzonego wyrokiem, a jednocześnie czy nadmiernie nie naruszy uzasadnionego interesu wierzyciela.

W ocenie Sądu okoliczności niniejszej sprawy w szczególności stan majątkowy pozwanej wskazują, iż spełnienie przez pozwaną niezwłocznie lub jednorazowo zasądzonego świadczenia jest niemożliwe i narażać ją będzie na niepowetowane szkody. Kwota 6.150,45 zł dla pozwanej, która utrzymuje się ze świadczenia opiekuńczego oraz renty socjalnej niepełnosprawnej córki, jest znaczną kwotą. Ustalone spłaty w wysokości po 100 zł miesięcznie są realne do uiszczenia. Ponadto w stosunku do pozwanej toczy się już postępowanie egzekucyjne, ale z uwagi na jej niski dochód Komornik nie może dokonać zajęcia świadczenia. Ustalając wysokość rat Sąd miał także na uwadze interes powoda, który jest funduszem inwestycyjnym, podmiotem gospodarczym o ogólnopolskim zasięgu, zajmującym się windykacją i obrotem wierzytelnościami. Zatem rozłożenie zasądzonej należności na raty w tej wysokości, nie spowoduje ujemnych następstw dla prowadzonej przez powoda działalności, ani nie uszczupli w sposób znaczący jej majątku czy dochodu.

W pkt IV sentencji wyroku oddalono powództwo w pozostałym zakresie.

O kosztach procesu Sąd orzekł jak w pkt IV sentencji wyroku na podstawie art. 102 kpc, mając na uwadze trudną sytuacją majątkową i osobistą pozwanej.