Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 września 2019 r.

Sąd Rejonowy w Toruniu V Wydział Gospodarczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 2 września 2019 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) Spółka z o.o. Spółka komandytowo Akcyjna w T.

przeciwko (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I zasądza od pozwanego (...) Spółki Akcyjnej z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) Spółka z o.o. Spółka komandytowo Akcyjna w T. kwotę 2.404,65 zł (dwa tysiące czterysta cztery złote sześćdziesiąt pięć groszy) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 marca 2018 roku do dnia zapłaty;

II oddala powództwo w pozostałym zakresie;

III zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 817,48 zł (osiemset siedemnaście złotych czterdzieści osiem groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Asesor sądowy

Barbara Trokowska-Stempnik

Sygn. akt V GC 1004/19

Uzasadnienie do wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu V Wydział Gospodarczy z dnia 16 września 2019 roku w sprawie V GC 1004/19

Pozwem z dnia 21 grudnia 2018 roku powódka – spółka (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna w T. domagała się zasądzenia od pozwanej – spółki (...) Spółka akcyjna w W. kwoty 2.735,27 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 marca 2019 roku do dnia zapłaty oraz zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu wytoczonego powództwa wskazano, że w dniu 11 grudnia 2017 roku A. W. został poszkodowany w zdarzeniu komunikacyjnym spowodowanym przez (...) o nr. rej. (...), który posiadał zawartą z pozwanym, umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych. Uszkodzony pojazd nie nadawał się do dalszej jazdy. Poszkodowany z uwagi na oczywisty brak możliwości korzystania z uszkodzonego auta w dniu 12 grudnia 2017 roku zawarł z powodem umowę najmu pojazdu zastępczego O. (...) (klasa C) od dnia 12 grudnia 2017 roku na czas nieokreślony z jednodniowym okresem wypowiedzenia, a następnie w dniu 23 grudnia 2017 roku poszkodowany wynajął pojazd zastępczy marki O. (...) (klasa K) na czas nieokreślony z jednodniowym okresem wypowiedzenia. Wraz z umową najmu pojazdu zastępczego marki O. (...) poszkodowany zawarł z powodem umowę przelewu wierzytelności należnego mu od pozwanego z tytułu ubezpieczenia OC sprawcy odszkodowania. Szkoda w pojeździe poszkodowanego została zakwalifikowana jako całkowita, a oględziny wykonane przez pozwaną odbyły się dopiero w dniu 8 stycznia 2018 roku. Po otrzymaniu odszkodowania w dniu 9 lutego 2018 roku poszkodowany zdecydował się zwrócić auto zastępcze i zakupił nowy pojazd.

Nakazem zapłaty z dnia 25 lutego 2019 roku referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Toruniu V Wydział Gospodarczy w sprawie V GNc 4743/18 uwzględnił żądanie pozwu w całości (k.30).

Pozwana spółka w terminie wniosła sprzeciw od powyższego nakazu zapłaty, w którym domagała się oddalenia powództwa w całości oraz zasądzenia od powódki na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego. Strona pozwana zakwestionowała legitymację czynną powódki. Wskazała ponadto, że pozwana decyzją z dnia 23 lutego 2018 roku wypłaciła na rzecz powoda kwotę 5.018,40 zł tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego za okres 59 dni, przy czym wskazała, że za 11 dni najmu pojazdu zastępczego przyjęła stawkę 75 zł netto, natomiast za kolejne 48 dni najmu stawkę 85 zł netto. Pozwana podniosła, że wynajem pojazdu zastępczego marki O. (...), tj. w klasie wynajmowanej przez poszkodowanego przez okres 11 dni był możliwy do zorganizowania za pośrednictwem pozwanej za stawkę 75 zł netto, natomiast najem pojazdu zastępczego marki O. (...) przez okres 48 dni był możliwy do zorganizowania za pośrednictwem pozwanej za stawkę 85 zł netto, o czym poszkodowany był informowany w dacie zgłoszenia szkody (k.33-36).

W dniu 22 maja 2019 roku strona powodowa wniosła pismo przygotowawcze, w którym wskazała, że zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c. posiada legitymację czynną do występowania w sprawie w charakterze powoda. Dodała ponadto, że stawka dobowa najmu zaoferowana poszkodowanemu przez powódkę była stawką, którą pozwana sama zaproponowała (k.74-75).

Na rozprawie strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił, co następuje:

W dniu 11 grudnia 2017 roku doszło do kolizji drogowej pojazdu marki O. (...) o nr. rej. (...), należącego do A. W., z pojazdem marki M. (...) o nr. rej. (...). Sprawca zdarzenia – kierowca pojazdu M. (...) posiadał obowiązkowe ubezpieczenie OC w (...) Spółce Akcyjnej w W. (zwana dalej (...)).

Okoliczności bezsporne.

W dniu 12 grudnia 2019 roku A. W. telefonicznie zgłosił szkodę Ubezpieczycielowi. W czasie rozmowy z konsultantem otrzymał numer telefonu, pod który należało zadzwonić w przypadku konieczności najmu pojazdu zastępczego. Poinformowano również A. W. o akceptowanych przez Ubezpieczyciela stawkach dobowych brutto za najem pojazdu zastępczego, które kształtowały się następująco: klasa A – 92 zł, klasa B – 104 zł, klasa C – 123 zł.

A. W. poinformował Ubezpieczyciela, że zależy mu na jak najszybszej naprawie uszkodzonego pojazdu, ponieważ dojeżdża nim do pracy zagranicę.

Dowód: nagranie rozmowy dotyczące zgłoszenia szkody, płyta CD, k. 54;

druk zgłoszenia szkody, k. 45-47;

Uszkodzony pojazd O. (...) należy zaliczyć do klasy „m. (...)”. Jest to pojazd siedmioosobowy.

Pojazd marki O. (...) należy do klasy C. Jest to pojazd pięcioosobowy.

Dowód: częściowo zeznania świadka A. W., k. 94;

domniemanie faktyczne (art. 231 k.p.c.).

W dniu 12 grudnia 2017 roku A. W. zawarł ze spółką (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowo-akcyjna w T. (zwana dalej Spółką) umowę najmu pojazdu zastępczego marki O. (...) za stawkę dobową 120 zł netto. A. W. zwrócił pojazd zastępczy marki O. (...) w dniu 23 grudnia 2017 roku.

Dowód: umowa najmu pojazdu zastępczego z dnia 12 grudnia 2017 roku, k. 13.

W związku z tym, że Ubezpieczyciel nie poinformował A. W. o stawkach za najem pojazdu zastępczego marki O. (...), przedstawiciel Spółki (...) skontaktował się z Ubezpieczycielem i ustalił, że stawka dobowa najmu pojazdu marki O. (...) wynosi 120 zł netto.

W dniu 23 grudnia 2017 roku A. W. zawarł ze Spółką kolejną umowę najmu pojazdu zastępczego. A. W. wynajął pojazd marki O. (...) za stawkę dobową 120 zł netto. Umowa trwała do 9 lutego 2018 roku.

Dowód: zeznania M. S., k. 81v.

umowa najmu pojazdu zastępczego z dnia 23 grudnia 2017 roku, k. 14.

W dniu 11 grudnia 2017 roku pomiędzy A. W. a Spółką została zawarta umowa przelewu wierzytelności, której przedmiotem były roszczenia A. W. wobec Ubezpieczyciela z tytułu szkody z dnia 11 grudnia 2017 roku.

Dowód: umowa przelewu wierzytelności, k. 15.

Przed dniem 24 grudnia 2017 roku A. W. otrzymał od Ubezpieczyciela pismo zawierające zasady wynajmu pojazdu zastępczego. W piśmie tym wskazano maksymalne stawki dobowe netto za wynajem pojazdu zastępczego w następujących klasach: A, B, C, D, E, P., F, FD, FD Kontener, (...). Pismo od Ubezpieczyciela nie zawierało informacji o maksymalnych stawkach dobowych za najem pojazdu klasy „m. (...)”. Taka informacja pojawiła się w pismach Ubezpieczyciela dopiero w czerwcu 2018 roku.

Dowód: zasady wynajmu pojazdu zastępczego, k. 89v;

zasady wynajmu pojazdu zastępczego, k. 92v.

W dniu 8 stycznia 2018 roku odbyły się oględziny pojazdu marki O. (...), należącego do A. W., wykonane przez przedstawiciela Ubezpieczyciela.

Okoliczność bezsporna.

Decyzją z dnia 10 stycznia 2018 roku Ubezpieczyciel poinformował A. W., że przewidywane koszty naprawy pojazdu przekraczają jego wartość rynkową, a zatem szkodę w pojeździe należy ocenić jako szkodę całkowitą. Jednocześnie wskazano, że wypłata odszkodowania nastąpi po ustaleniu odpowiedzialności za szkodę.

Dowód: decyzja Ubezpieczyciela z dnia 10 stycznia 2018 roku, k. 49.

Decyzją z dnia 23 lutego 2019 roku przyznano Spółce kwotę 5.018,40 tytułem wynajmu pojazdu zastępczego A. W.. W uzasadnieniu decyzji wskazano, że Ubezpieczyciel skorygował okres najmu z 59 dni do 45 dni.

Decyzja ta obejmowała okres 34 dni najmu marki O. (...).

Dowód: decyzja Ubezpieczyciela z dnia 23 lutego 2018 roku, k. 25.

Decyzją z dnia 23 lutego 2018 roku Ubezpieczyciel przyznał Spółce kwotę 1.014,75 zł tytułem wynajmu pojazdu zastępczego A. W.. W uzasadnieniu wskazano, że skorygowaniu uległa stawka dobowa najmu pojazdu do kwoty 75 zł netto.

Decyzja ta obejmowała okres 11 dni najmu pojazdu marki O. (...).

Dowód: decyzja Ubezpieczyciela z dnia 23 lutego 2018 roku, k. 24.

Odszkodowanie z tytułu szkody całkowitej w pojeździe marki O. (...), należącego do A. W., zostało ustalone na mocy decyzji z dnia 9 lutego 2018 roku.

Dowód: decyzja Ubezpieczyciela z dnia 9 lutego 2018 roku, k. 51.

W dniu 29 lutego 2018 roku Spółka wystawiła fakturę VAT nr (...) na kwotę 8.768,42 zł. W dniu 13 lutego 2018 roku skierowała do Ubezpieczyciela wezwanie do zapłaty. W dniu 23 lutego 2018 roku Ubezpieczyciel wypłacił na rzecz spółki kwoty 6.402,15 zł oraz 1014,75 zł. W dniu 8 marca 2018 roku Spółka za pośrednictwem wiadomości e-mail skierowała do Ubezpieczyciela ostateczne wezwanie do zapłaty.

Dowód: faktura Vat nr (...), k. 21;

wezwanie do zapłaty z dnia 13 lutego 2018 roku, k. 22;

potwierdzenie przelewu, k. 23, k. 23b;

ostateczne wezwanie do zapłaty z dnia 8 marca 2018 roku, k. 27-28.

Sąd zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sprawy oraz zeznań świadka M. S., a także częściowo zeznań świadka A. W.. Autentyczność dokumentów zgromadzonych w aktach sprawy nie była kwestionowana przez strony. Sąd również nie znalazł podstaw do odmówienia im waloru wiarygodności.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka M. S. w całości. Przede wszystkim Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka odnoszące się do ustalenia stawki dobowej najmu pojazdu marki O. (...). Świadek zeznał, że skontaktował się z przedstawicielem Ubezpieczyciela, który poinformował go, że maksymalna dobowa stawka za najem pojazdu tej klasy wynosi 120 zł netto. Zeznania świadka korespondują z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie, a zwłaszcza z decyzją pozwanej z dnia 23 lutego 2018 roku odnoszącą się do wynajmu (...) przez okres 34 dni, a także zasadami wynajmu pojazdu zastępczego, doręczonymi A. W. przed 24 grudnia 2017 roku oraz pośrednio z samymi twierdzeniami strony pozwanej podnoszonymi w sprzeciwie od nakazu zapłaty.

W pierwszym rzędzie należy wskazać, że w decyzji Ubezpieczyciela z dnia 23 lutego 2018 roku strona pozwana zaakceptowała dobową stawkę najmu w wysokości 120 zł netto (120 zł x 34 dni = 4.080 zł netto; 4080 zł + 938,40 zł /23% VAT/ = 5.018,40 zł). W drugim rzędzie trzeba zauważyć, że warunki wynajmu auta zastępczego doręczone poszkodowanemu A. W. nie zawierały informacji dotyczącej maksymalnej dobowej stawki netto za najem pojazdu marki O. (...). W związku z tym, że strona powodowa jest przedsiębiorcą zajmującą się wynajmem aut zastępczych, za zgodne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego należało uznać twierdzenia świadka S. o konieczności skontaktowania się z pozwaną w celu ustalenia dobowej stawki najmu. Ponadto w ocenie Sądu w tym miejscu należy odnieść się także do twierdzeń strony pozwanej podniesionych na rozprawie dniu 2 września 2019 roku, jakoby pojazdy marki O. (...) i O. (...) należały do tej samej klasy pojazdów, a zatem nie zatem nie było konieczności różnicowania stawki. Zdaniem Sądu takie twierdzenia pozwanej przeczą okolicznościom podniesionym przez nią samą w treści sprzeciwu od nakazu zapłaty, w którym zróżnicowano dobową stawkę najmu pojazdu marki O. (...) (75 zł netto) oraz O. (...) (85 zł netto). Biorąc pod uwagę wszystkie wskazane powyżej okoliczności Sąd doszedł do przekonania, że zeznania świadka M. S. były szczere, spójne, logiczne, wewnętrznie niesprzeczne i zgodne z pozostałym materiałem dowodowym. W związku z tym należało przyznać im walor wiarygodności w całości.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania świadka A. W. w zakresie, w jakim wskazywał na okoliczności związane z kolizją drogową z dnia 11 grudnia 2017 roku oraz konieczności najmu pojazdu zastępczego. Zeznania świadka w tej części były logiczne, spójne, wewnętrznie niesprzeczne, a pozo tym korespondowały z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Sąd odmówił wiarygodności zeznaniom świadka w zakresie, w jakim wskazywał, że pozwana zaproponowała mu najem pojazdu zastępczego z obowiązkiem zapłaty kaucji. W aktach szkody nie znajduje się żadna informacja czy notatka z wizyty u świadka przedstawiciela Ubezpieczyciela kilka dni po kolizji, w której miało dojść do przedstawienia mu takiej propozycji. Zdaniem Sądu za sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego należy uznać sytuację, w której Ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu najem pojazdu zastępczego poprzez osobistą wizytę swojego przedstawiciela w miejscu zamieszkania poszkodowanego w sytuacji, gdy taka propozycja została już złożona. Ponadto świadek nie potrafił wskazać, po co przedstawiciel Ubezpieczyciela miał go odwiedzić. Biorąc pod uwagę wskazane okoliczności Sąd doszedł do przekonania, że zeznania A. W. w tym zakresie są niewiarygodne.

Sąd oddalił wniosek pozwanej o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu techniki samochodowej na okoliczność ustalenia, czy samochód marki O. (...) należy do tej samej klasy pojazdów co uszkodzony O. (...). Zgodnie z treścią art. 231 k.p.c. Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów (domniemania faktyczne). W pierwszym rzędzie należy wskazać, że w ocenie Sądu nawet dla postronnego obserwatora, niebędącego biegłym, pojazd pięcioosobowy i pojazd siedmioosobowy nie mogą należeć do tej samej klasy pojazdów. Świadczy o tym chociażby powierzchnia użytkowa pojazdu. W drugiej kolejności trzeba odwołać się do treści sprzeciwu pozwanej od nakazu zapłaty, o czym była już wyżej mowa. Strona pozwana zróżnicowała dobowe stawki najmu pojazdów w zależności od marki pojazdu; i tak – dla (...) przyjęła stawkę 75 zł netto za dobę, a dla (...) – stawkę 85 zł netto za dobę. W związku z tym, w ocenie Sądu strona pozwana sama przyznała, że pojazdy te należą do różnych klas samochodów, dobowe stawki za ich najem muszą się różnić, a zatem wniosek o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego zmierzał jedynie do przedłużenia postępowania.

W toku niniejszego procesu pomiędzy stronami pozostało sporne to, czy powodowa spółka ma legitymację czynną do występowania z roszczenia przeciwko pozwanej, a także dobowa stawka najmu pojazdu zastępczego.

Zgodnie z art. 822 § 1 i 2 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Jeżeli strony nie umówiły się inaczej, umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej obejmuje szkody, o jakich mowa w § 1, będące następstwem przewidzianego w umowie zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Przepisy kodeksu cywilnego (art. 361-363 k.c.) precyzują, iż zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła. W powyższych granicach, w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. W sytuacji gdy poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron.

Ponadto w myśl art. 19 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (Dz.U.2013.392 j.t.) poszkodowany w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia obowiązkowego odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczeń bezpośrednio od zakładu ubezpieczeń. Jak stanowi art. 34 wyżej wskazanej ustawy, z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, będącą następstwem śmierci, uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia bądź też utraty, zniszczenia lub uszkodzenia mienia. Poniesione przez posiadacza uszkodzonego pojazdu mechanicznego celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego stanowią szkodę majątkową, przewidzianą w art. 361 § 2 k.c. Sąd Najwyższy w uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011 roku (III CZP 5/11) wskazał, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego. Jak wskazał SN wynajęcie przez poszkodowanego pojazdu zastępczego będącego normalnym następstwem deliktu nie narusza obowiązku współdziałania wierzyciela z dłużnikiem określonego w art. 354 k.c. i odpowiada społeczno-gospodarczemu celowi tego uprawnienia oraz zasadom współżycia społecznego.

W pierwszym rzędzie zachodzi konieczność odniesienia się do zarzutu pozwanego dotyczącego braku legitymacji czynnej powoda. Zdaniem Sądu zarzut ten okazał się chybiony. Przedłożone przez stronę powodową umowa cesji wierzytelności stanowiła wystarczającą podstawę do domagania się zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, dotąd niezrekompensowanych przez pozwaną. Zgodnie z treścią art. 509 § 1 k.c., wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Powódka złożyła do akt umowę przelewu wierzytelności podpisaną przez strony. Brak zatem podstaw do kwestionowania legitymacji czynnej powoda do występowania z żądaniem w sprawie jako cesjonariusz.

W drugim rzędzie zachodzi konieczność poczynienia rozważań na temat obowiązków Ubezpieczyciela i poszkodowanego w przypadku zaistnienia szkody komunikacyjnej, z którą wiąże się najem pojazdu zastępczego. W uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 17 listopada 2011r. ( III CZP 5/11 OSNC 2012, Nr 3, poz. 28) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, iż odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za uszkodzenie albo zniszczenie pojazdu mechanicznego, niesłużącego do prowadzenia działalności gospodarczej, obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego; nie jest ona uzależniona od niemożności korzystania przez poszkodowanego z komunikacji zbiorowej. W uzasadnieniu uchwały wskazano, że nie wszystkie wydatki, pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym, mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów (art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c.). Na dłużniku ciąży w związku z tym obowiązek zwrotu wydatków celowych i ekonomicznie uzasadnionych, pozwalających na wyeliminowanie negatywnych dla poszkodowanego następstw, niedających się wyeliminować w inny sposób, z zachowaniem rozsądnej proporcji między korzyścią wierzyciela a obciążeniem dłużnika. Sąd Najwyższy zauważył, iż nie jest celowe nadmierne rozszerzanie odpowiedzialności odszkodowawczej i w konsekwencji - gwarancyjnej ubezpieczyciela, co mogłoby prowadzić do wzrostu składek ubezpieczeniowych. Za celowe i ekonomicznie uzasadnione mogą być – co do zasady – uznane wydatki poniesione na najęcie pojazdu zastępczego tego samego typu co uszkodzony i na czas niezbędny do naprawy albo zakupu nowego pojazdu. Pogląd ten Sąd Rejonowy w całości podziela.

Ponadto zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 24 sierpnia 2017 r. ( III CZP 20/17, LEX nr 2340475) wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu są objęte odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione. Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale stwierdził, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane - bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego - w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu - we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów - skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu), zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te - w zakresie nadwyżki - będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje, przemawiające za uznaniem ich za "celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego, nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem - w praktyce zwykle telefonicznego - nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Nie ma to nic wspólnego koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana.

Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy należy wskazać, że poszkodowany A. W. zgłosił pozwanej szkodę w dniu 12 grudnia 2017 roku. Wskazał, że zależy mu na jak najszybszej naprawie uszkodzonego pojazdu, ponieważ auto jest mu potrzebne do pracy w Niemczech. W związku z tym zdaniem Sądu konieczność najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowanego była niewątpliwa. W dniu zgłoszenia szkody, od przedstawiciela Ubezpieczyciela poszkodowany otrzymał propozycję zorganizowania najmu pojazdu zastępczego, z której nie skorzystał. Ubezpieczyciel poinformował go, że maksymalna stawka dobowa najmu pojazdu zastępczego w klasie C wynosi 123 zł brutto. W dniu 12 grudnia 2017 roku A. W. wynajął od powódki pojazd zastępczy klasy C marki O. (...) za stawkę dobową 120 zł netto, tj. 147,60 zł brutto, pomimo wiedzy co do maksymalnych akceptowanych przez pozwaną stawek dobowych. Wobec tego w ocenie Sądu poszkodowany swoim zachowaniem nie dopełnił obowiązku minimalizacji szkody, o którym mowa w art. 354 § 2, art. 362 i 826 § 1 k.c. Stosownie do treści art. 362 k.c. jeżeli poszkodowany przyczynił się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okoliczności, a zwłaszcza do stopnia winy obu stron. Zdaniem Sądu w niniejszej sprawie nie zachodziły żadne okoliczności uzasadniające najem pojazdu zastępczego klasy C (marki O. (...)) po stawce wyższej, aniżeli akceptowana przez Ubezpieczyciela. Strona powodowa nie wykazała, że istniały szczególne względy, które przemawiałyby za niemożnością skorzystania z oferty pozwanej spółki. Poszkodowany miał możliwość telefonicznego skontaktowania się z Ubezpieczycielem w celu wynajmu pojazdu zastępczego. W związku z powyższym w ocenie Sądu poszkodowany w okresie od 12 grudnia 2017 roku do 23 grudnia 2017 roku powinien wynająć pojazd zastępczy po maksymalnej stawce dobowej brutto w wysokości 123 zł. Jego działanie stanowiło natomiast przejaw naruszenia obowiązku minimalizacji szkody. Jednocześnie dodać trzeba, że pozwana nie wykazała, iż poszkodowany posiadał informację co do tego, że Ubezpieczyciel pokryje koszty najmu pojazdu zastępczego jedynie w kwocie 75 zł netto za dobę (92,25 zł brutto). W szczególności należy wskazać, że informacja przekazana poszkodowanemu w dniu zgłoszenia szkody wskazywała jedynie na maksymalne stawki dobowe najmu, co zdaniem Sądu stanowi górną granicę odpowiedzialności Ubezpieczyciela i rodzi po stronie poszkodowanego jedynie taki obowiązek, aby dysponując tą wiedzą nie powiększał rozmiarów szkody, tj. nie wynajmował pojazdu zastępczego za wyższą stawkę dobową.

Odnosząc się do okresu najmu pojazdu zastępczego od 23 grudnia 2017 roku do 9 lutego 2018 roku, to wskazać należy, że pozwana spółka nie przedstawiła żadnego dowodu świadczącego o złożeniu poszkodowanemu propozycji zorganizowania najmu pojazdu zastępczego marki O. (...) (klasa „m. (...)”), tj. tożsamego z uszkodzonym autem. Zarówno z rozmowy telefonicznej przeprowadzonej przez A. W. z przedstawicielem Ubezpieczyciela, jak i z dokumentów znajdujących się w aktach szkody wynika, że poszkodowany otrzymał informację jedynie co do stawek najmu pojazdu w klasach A-C. W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że poszkodowany w kolizji drogowej ma prawo do auta zastępczego w tej samej klasie, w tym samym segmencie pojazdów, do którego należał pojazd uszkodzony. W związku z tym, że pojazd siedmioosobowy był A. W. potrzebny do pracy, należało przyjąć, że był uprawniony do korzystania z auta zastępczego tej samej marki. Przed zawarciem umowy najmu pojazdu z powodową spółką w dniu 23 grudnia 2017 roku, M. S. skontaktował się z Ubezpieczycielem i ustalił, jaka stawka zostanie przez niego zaakceptowana. Była to stawka 120 zł netto, a zatem 147,60 zł brutto. W ocenie Sądu z materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie wynika także, że na dzień zawierania umowy najmu pojazdu, pozwana spółka nie przekazywała poszkodowanemu informacji co do maksymalnych akceptowanych dobowych stawek za najem pojazdu klasy m. (...). Wynajęcie zatem przez poszkodowanego auta zastępczego po stawce 120 zł netto nie prowadziło do zwiększenia rozmiarów szkody, co zostało zresztą zaakceptowane przez Ubezpieczyciela w decyzji z dnia 23 lutego 2017 roku, na mocy której pozwana spółka wypłaciła powódce kwotę 5.018,40.

Podsumowując powyższe należy wskazać, że poszkodowany korzystał z pojazdu zastępczego marki O. (...) w okresie od 12 grudnia 2017 roku do 23 grudnia 2017 roku, a zatem przez 11 dni. Maksymalna dobowa stawka brutto za najem tego pojazdu wynosiła 123 zł, a więc powódce należy się z tego tytułu kwota 1.353 zł brutto. A. W. korzystał również z pojazdu zastępczego marki O. (...) w okresie od 23 grudnia 2017 roku do 9 lutego 2018 roku, a zatem przez okres 48 dni. Maksymalna dobowa stawka najmu tego pojazdu wynosiła 120 zł netto (147,60 zł brutto), a więc powodowi należy się z tego tytułu kwota 7.084,80 zł. Suma obu kwot daje kwotę 8.437,80 zł. Powodowa spółka otrzymała od Ubezpieczyciela łącznie kwotę 6.033,15 zł.

W związku z tym, że poszkodowany miał prawo do wynajmowania pojazdu przez okres 59 dni, co nie było w toku procesu kwestionowane przez pozwaną, w punkcie pierwszym wyroku Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 2.404,65 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 16 marca 2018 roku. O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c.

W punkcie drugim wyroku Sąd oddalił powództwo w pozostałym zakresie uznając, że poszkodowany zwiększył rozmiar szkody poprzez zawarcie umowy najmu pojazdu zastępczego w okresie od 12 grudnia 2017 roku do 23 grudnia 2017 roku po stawce wyższej, aniżeli przedstawiona mu przez Ubezpieczyciela maksymalna stawka dobowa dla pojazdów klasy C w trakcie zgłaszania szkody.

W punkcie trzecim wyroku Sąd orzekł o kosztach procesu na podstawie art. 98 § 1 i 2 k.p.c. Powodowa spółka wygrała sprawę w 88%, natomiast pozwana w 12%. Na koszty strony powodowej składały się następujące kwoty: 17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa, 137 – opłata od pozwu, 900 zł – koszty zastępstwa procesowego (§ 2 pkt 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych z dnia 22 października 2015 roku /Dz.U. z 2018r., poz. 265/). Na koszty strony pozwanej składało się: 17 zł – opłata skarbowa od pełnomocnictwa oraz 900 zł – koszty zastępstwa procesowego. W związku z tym pozwana spółka winna zwrócić powódce kwotę 927,52 zł, natomiast powódka winna zwrócić pozwanej kwotę 110,04 zł. Po dokonaniu wzajemnej kompensacji w punkcie trzecim wyroku Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powódki kwotę 817,48 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Asesor sądowy

Barbara Trokowska-Stempnik

08.10.2019 r.

Zarządzenia:

1.  Odnotować;

2.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi pozwanej;

3.  Akta z apelacją lub za 21 dni.

Asesor sądowy

Barbara Trokowska-Stempnik

08.10.2019 r.