Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

O., dnia 26 kwietnia 2019 r.

Sąd Rejonowy w Otwocku – III Wydział Rodzinny i Nieletnich

w składzie:

Przewodniczący: SSR Paweł Witan

Protokolant: st. sekr.sądowy Małgorzata Kurdej

po rozpoznaniu w dniu 12 kwietnia 2019 r. w Otwocku

na rozprawie

sprawy z powództwa M. K.

przeciwko małoletniej Z. K. reprezentowanej przez przedstawicielkę ustawową M. Z.

o obniżenie alimentów

1.  alimenty od M. K. na rzecz małoletniej córki Z. K. ur. (...), zasądzone w pkt. II wyroku Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi - Południe w Warszawie z dnia 6 lutego 2014 r. (sygn. akt V RC 242/12) z dniem 21 listopada 2018 r. obniża z kwoty po 1050 zł miesięcznie do kwoty po 900 (dziewięćset) złotych miesięcznie, płatnej do 10-tego dnia każdego miesiąca z góry do rąk matki małoletniej M. Z. wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  wyrokowi w pkt. 1 nadaje rygor natychmiastowej wykonalności;

4.  koszty procesu między stronami wzajemnie znosi.

Sygn. akt III RC 320/18

UZASADNIENIE

M. K. reprezentowany przez fachowego pełnomocnika pozwem z dnia 21 listopada 2018 roku (data wpływu pozwu do Sądu) wniósł o obniżenie płaconych przez niego alimentów na rzecz jego małoletniej córki Z. K. z kwoty po 1050 zł miesięcznie do kwoty po 700 zł miesięcznie.

W uzasadnieniu złożonego pozwu powód podniósł, iż koszty utrzymania małoletniej pozwanej zmniejszyły się, albowiem nie uczęszcza ona już do żłobka (którego miesięczny koszt wynosił 800 zł), a nadto nie jest już ona uczulona na białko mleka krowiego. Powód wskazał również, że zwiększyły się usprawiedliwione wydatki powoda, albowiem urodziło mu się kolejne dziecko.

(pozew k. 1-9)

Przedstawicielka ustawowa małoletniej pozwanej M. Z. działająca przez profesjonalnego pełnomocnika wniosła o oddalenie powództwa w całości, wskazując, iż ogólne koszty utrzymania małoletniej pozwanej nie zmniejszyły się.

(odpowiedź na pozew k. 79-85)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Obowiązek alimentacyjny powoda wobec małoletniej pozwanej w kwocie po 1050 zł miesięcznie został ustalony wyrokiem Sądu Rejonowego dla Warszawy Pragi P. w W. z dnia 6 lutego 2014 r. w sprawie sygn. V RC 242/12

(d. wyrok k. 411 akt V RC 242/12)

W dniu 10 marca 2016 r. M. K. złożył pozew o obniżenie alimentów zasądzonych od niego na rzecz małoletniej córki do kwoty po 600 zł miesięcznie. Wyrokiem z dnia 19 października 2016 r. (sygn. III RC 52/16) Sąd Rejonowy w Otwocku powództwo M. K. w całości oddalił

(d. odpis wyroku wraz z uzasadnieniem k. 96-99)

W czasie orzekania przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi – Południa w Warszawie w sprawie sygn. V RC 242/12 M. Z. miała 34 lata, pracowała w firmie (...) sp. z o.o. na stanowisku kierownika działu AGD i otrzymywała wynagrodzenie w wysokości 4085 zł brutto miesięcznie plus premia w wysokości ok. 255 zł miesięcznie.

(d. aneks do umowy o pracę k. 30, 31, zaświadczenie o wynagrodzeniu k. 32, 109, 318, zeznania G. Z. k. 370-371, przesłuchanie M. Z. k. 380-382 akt V RC 242/12)

M. K. prowadził wówczas własną działalność gospodarczą w postaci salonu fryzjerskiego, która w jego ocenie nie przynosiła dochodu. Nadto był on również udziałowcem spółki (...) sp. z o.o.” w której posiadał udziały o wartości 19.500 zł. Posiadał także prawo jazdy wszystkich kategorii oraz ukończony kurs fryzjerski. W okresie od 30 października 2008 r. do 4 marca 2011 r. przebywał w Zakładzie Karnym w C., zaś w okresie od 1 września 2011 r. do 17 grudnia 2012 r. pracował w firmie (...) i zarabiał 1500 zł miesięcznie brutto.

(d. zaświadczenie k. 78, informacja z KRS k. 209-211, świadectwo pracy k. 358-359, przesłuchanie M. K. k. 382-384 akt V RC 242/12)

Małoletnia Z. K. w czasie orzekania w sprawie sygn. V RC 242/12 miała 2 lata, na stałe zamieszkiwała z matką, zaś w czasie, kiedy jej matka pracowała, przebywała w żłobku. Łączny koszt utrzymania małoletniej Z. K. wynosił ok. 2100 zł miesięcznie, na co składały się: udział małoletniej w kosztach czynszu za mieszkanie, w którym przebywała – ok. 216 zł miesięcznie, koszt żłobka – ok. 800 zł miesięcznie, koszt wyżywienia w domu – ok. 300 zł miesięcznie, koszt pieluch – ok. 240 zł miesięcznie, koszt zakupu ubranek (ok. 200 zł miesięcznie), środków higienicznych i lekarstw (ok. 300 zł miesięcznie) oraz zabawek (ok. 50 zł miesięcznie).

(d. zawiadomienie o wysokości czynszu k. 20, faktura k. 21, potwierdzenie opłaty za żłobek k. 108, zeznania G. Z. k. 370-371, przesłuchanie M. Z. k. 380-382 akt V RC 242/12)

M. Z. aktualnie ma 39 lat i zatrudniona jest w firmie (...) sp. z o.o. (...) spółka komandytowa na stanowisku kierownika ds. zakupu i z tego tytułu osiągnęła w okresie od 1 października 2018 r. do 1 marca 2019 r. przeciętny miesięczny dochód netto w wysokości 5547, 84 zł. W całym roku 2018 r. jej dochód brutto (przed uiszczeniem składek na ubezpieczenie społeczne i podatku) wyniósł 101 783, 71 zł.

(d. zaświadczenie o wynagrodzeniu k. 88, deklaracja PIT k. 89-95)

M. Z. jest właścicielem dwupokojowego mieszkania położonego w K., na zakup którego w 2011 r. zaciągnęła kredyt – od tego czasu spłaca też raty tego kredytu w wysokości 236 euro miesięcznie. Nadto jest ona właścicielką działki rekreacyjnej położonej pod P. o pow. ok. 1500 m2, zabudowanej domkiem rekreacyjnym o pow. niespełna 20 m2.

(przesłuchanie M. Z. k. 137-138, harmonogram spłaty kredytu k. 104-109)

Małoletnia Z. K. w chwili obecnej ma 7 lat, uczęszcza do klasy O w szkole podstawowej w W. – R.. W dalszym ciągu zamieszkuje z matką.

Na koszty utrzymania małoletniej Z. K. składają się: udział małoletniej w kosztach utrzymania lokalu, w którym zamieszkuje (1/2 czynszu za mieszkanie wynoszącego ok. 500 zł miesięcznie i 1/2 opłat za telewizję i prąd wynoszących w sumie ok. 150 zł miesięcznie), opłata za wyżywienie małoletniej w placówce edukacyjnej (150 – 180 zł miesięcznie), koszt wyżywienia małoletniej poza placówką (ok. 350 zł miesięcznie), koszt zakupu ubrań i butów (ok. 200 zł miesięcznie (wymaga butów ortopedycznych)), koszt zakupu środków higienicznych i czystości (ok. 60 zł miesięcznie), koszt zakupu leków (ok. 20 zł – 50 zł miesięcznie (w tym 20 zł koszt zakupu leków sterydowych)), koszt zabawek i rozrywki (ok. 150 zł miesięczne), wydatki na wycieczki (ok. 100 zł miesięcznie), na drobne zakupy szkolne (ok. 50 zł miesięcznie), na paliwo na potrzeby dowozu małoletniej (ok. 300 – 350 zł miesięcznie (w tym 200 zł miesięcznie zwrotu kosztów przejazdów wykonywanych przez babcię macierzystą małoletniej)) oraz na zajęcia dodatkowe dla małoletniej (basen – 35 zł miesięcznie i taniec – 70 zł miesięcznie). Nadto do kosztów utrzymania małoletniej pozwanej należy również zaliczyć koszt wypoczynku wakacyjnego i feryjnego małoletniej (ok. 2000 – 2500 zł rocznie) oraz koszt wyprawki szkolnej, ubezpieczenia małoletniej, zdjęć (ok. 400 zł rocznie).

(d. przesłuchanie M. Z. k. 137 – 138, dokumentacja medyczna k. 127-130)

Małoletnia Z. K. nie ma już zdiagnozowanej skazy białkowej i uczulenia na mleko, jednakże źle toleruje mleko krowie i powinna go unikać. Małoletnia ma ponadto stwierdzone uczulenie na brzozę (z tego powodu bierze leki sterydowe)

(d. przesłuchanie M. Z. 137-138, dokumentacja medyczna k. 126)

M. K. obecnie mieszka w lokalu mieszkalnym należącym do jego matki położonym w S. wraz ze swoją partnerką oraz ich 10-miesięcznym synem. Koszty utrzymania tego lokalu ponosi jego matka i partnerka. Powód od 20 września 2018 roku jest na urlopie rodzicielskim (sprawuje bezpośrednią opiekę nad swoim synem A. K. urodzonym (jako wcześniak w 32 tygodniu ciąży) 11 lipca 2018 r.) i z tego tytułu otrzymuje zasiłek w wysokości ponad 1000 zł miesięcznie. Nadto M. K. wynajmuje stanowisko w swoim zakładzie fryzjerskim, za co uzyskuje 1000 zł miesięcznie (z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej powód uiszcza obecnie jedynie składkę zdrowotną).

Powód nie posiada obecnie uprawnień do kierowania pojazdami kategorii C i CE, nie posiada także żadnego majątku. Ponadto powód posiada znaczące zadłużenie alimentacyjne w kwocie ok. 49.000 zł.

Partnerka powoda pracuje (formalnie na pół etatu) jako doradca - sprzedawca w salonie sukien ślubnych i z tego tytułu osiąga dochody w wysokości 1000 - 3000 zł miesięcznie, w zależności od sezonu.

(d. przesłuchanie M. K. k. 136-137, akt urodzenia dziecka k. 12, dokumentacja medyczna k. 13-23, deklaracja PIT powoda k. 24-31)

M. K. utrzymuje obecnie jedynie sporadyczny kontakt z córką (zakres tych kontaktów nie zmienił się istotnie od czasu orzeczenia w sprawie sygn. V RC 242/12).

(d. przesłuchanie stron k. 136-138)

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego w postaci dowodów z dokumentów przedstawionych przez strony (k. 12-35, 44-78, 88-133), jak również dowodu z przesłuchania powoda (k. 136-137) oraz przedstawicielki ustawowej małoletniej pozwanej (k. 137-138), a także dowodów z dokumentów z akt spraw sygn. III RC 52/16 SR w Otwocku i V RC 242/12 SR dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie.

Powyższy materiał dowodowy Sąd co do zasady uznał za wiarygodny.

Sąd nie dał wiary jedynie dowodowi z przesłuchania M. Z. w zakresie, w jakim wynika z niego, że na wyżywienie małoletniej pozwanej (poza placówką szkolną) potrzebuje ona ok. 500 zł miesięcznie, na ubranie i obuwie – ok. 300 zł miesięcznie, na zabawki i szeroko rozumianą rozrywkę ok. 225 zł miesięcznie, zaś na wypoczynek letni i zimowy w sumie ponad 3500 zł rocznie. W ocenie Sądu, mając na uwadze wiek małoletniej Z. K. i poziom życia jej rodziców, a także zważywszy na okoliczność, iż koszt wyżywienia małoletniej w szkole (obejmujący śniadanie, obiad i podwieczorek) wynosi ok. 150-180 zł miesięcznie, koszt zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb pozwanej w zakresie wyżywienia (poza wyżywieniem w szkole) należy przyjąć na ok. 350 zł miesięcznie, w zakresie obuwia i odzieży – na ok. 200 zł miesięcznie (nawet mając na uwadze okoliczność, iż pozwana korzysta z butów ortopedycznych), w zakresie zabawek i szeroko rozumianej rozrywki na ok. 150 zł miesięcznie, zaś w zakresie wypoczynku wakacyjnego i zimowego – na ok. 2000-2500 zł rocznie.

Nadto mając na uwadze, że M. Z. w większości zawozi córkę do szkoły niejako po drodze, jadąc do pracy oraz zważywszy, że za pomoc mamy w przewożeniu dziecka z R. do miejsca zamieszania małoletniej (w każdy wtorek i w czwartek) M. Z. przekazuje mamie kwotę 200 zł miesięcznie tytułem rekompensaty kosztów paliwa, ogólny koszt zaspokojenia potrzeb transportowych małoletniej Z. K. wynosi w ocenie Sądu ok. 300-350 zł miesięcznie.

W ocenie Sądu mając na uwadze wiek małoletniej pozwanej i poziom życia jej rodziców, usprawiedliwione koszty zaspokojenia jej potrzeb w zakresie zajęć dodatkowych wyczerpują się w aktualnie ponoszonych przez M. Z. wydatkach na taniec i basen dla małoletniej.

Podnieść w tym miejscu należy, iż Sąd przez przeoczenie nie doręczył pełnomocnikowi pozwanej odpisu pisma procesowego pełnomocnika powoda z dnia 5 kwietnia 2019 r. Na marginesie wskazać w tym miejscu należy, iż załączniki dołączone do powyższego pisma nie stanowiły samodzielnej podstawy jakichkolwiek ustaleń Sądu, zaś okoliczności z nich wynikające były podnoszone przez powoda w pozwie oraz na rozprawie w dniu 12 kwietnia 2019 r.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z dyspozycją art. 133 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice obowiązani są do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie. O zakresie obowiązku alimentacyjnego decydują w każdym razie usprawiedliwione potrzeby uprawnionego oraz zarobkowe i majątkowe możliwości zobowiązanego (art. 135 § 1 kro). Pojęcia usprawiedliwionych potrzeb nie można jednoznacznie zdefiniować. Rodzaj i rozmiar tych potrzeb jest uzależniony od cech osoby uprawnionej oraz od różnych okoliczności natury społecznej i gospodarczej w których osoba uprawniona się znajduje. Zakres obowiązku alimentacyjnego wyznaczać będą poszczególne sytuacje uprawnionego i zobowiązanego, konkretne warunki społeczno-ekonomiczne oraz cele i funkcje obowiązku alimentacyjnego. Dopiero na tym tle można określić potrzeby życiowe, materialne i intelektualne uprawnionego (uzasadnienie do tezy IV uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86).

Potrzeby uprawnionego oraz możliwości zobowiązanego ulegają zmianie, tym samym może ulegać zmianie wysokość alimentów. Dlatego też w razie zmiany stosunków zarówno uprawniony jak i zobowiązany mogą żądać zmiany orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego (art. 138 kro). Dla stwierdzenia czy nastąpiła zmiana stosunków w rozumieniu wyżej wskazanego przepisu, należy brać pod uwagę, czy istniejące warunki i możliwości mają charakter trwały, dotyczą okoliczności zasadniczych, ilościowo znacznych i wyczerpują te przesłanki, które
w istotny sposób wpływają na istnienie czy zakres obowiązku alimentacyjnego. Zmiana orzeczenia dopuszczalna jest tylko w razie zmiany stosunków, powstałych po jego wydaniu, a jej ustalenie następuje poprzez porównanie stosunków obecnych z warunkami i okolicznościami uprzednio istniejącymi (uzasadnienie do tezy VII uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16.12.1987r., II CZP 91/86).

Przez zmianę stosunków w rozumieniu art. 138 kro rozumie się więc istotne zmniejszenie lub zwiększenie możliwości majątkowych i zarobkowych zobowiązanego albo też istotne zwiększenie lub zmniejszenie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego (tak np. T. Domińczyk, Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz pod red. K. Piaseckiego, LexisNexis 2005 str. 839).

Zdaniem Sądu od czasu wydania orzeczenia przez Sąd Rejonowy dla Warszawy Pragi-Południe w Warszawie w sprawie sygn. V RC 242/12 nie doszło do istotnej zmiany możliwości zarobkowych (rozumianych jako środki pieniężne, które osoba zobowiązana może i powinna uzyskiwać przy dołożeniu należytej staranności, stosownie do swych sił umysłowych i fizycznych (tak np. uchwała pełnego składu (...) – Izby Cywilnej i Administracyjnej z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86, OSNCP 1988, nr 4, poz. 42, wyrok SN z dnia 22 czerwca 2007 r., II UK 229/06, LEX nr 422753)) M. K.. Wprawdzie obecnie ma on (z uwagi na fakt pobytu na urlopie rodzicielskim i opieki nad niespełna jeszcze rocznym dzieckiem) niezwykle ograniczoną możliwość podejmowania pracy zarobkowej, jednakże otrzymuje zasiłek rodzicielski w kwocie przekraczającej 1000 zł miesięcznie, a nadto otrzymuje także środki z tytułu wynajmowania stanowiska w salonie fryzjerskim (przy czym jednocześnie w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej opłaca jedynie składkę na ubezpieczenie zdrowotne).

Możliwości zarobkowe matki małoletniej pozwanej natomiast w ocenie Sądu od czasu wydania wyroku w sprawie sygn. V RC 242/12 wzrosły istotnie, co przejawia się w osiąganiu przez nią wyraźnie wyższych dochodów z pracy – aktualnie wynagrodzenie M. Z. to ponad 5500 zł miesięcznie netto, podczas gdy w czasie orzekania w sprawie sygn. V RC 242/12 zarabiała niecałe 4500 zł miesięcznie brutto.

Jednocześnie zdaniem Sądu od czasu wydania orzeczenia w sprawie sygn. V RC 242/12 nie zmieniły się w istotny sposób koszty zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb małoletniej pozwanej i w dalszym ciągu wynoszą one ok. 2100 zł miesięcznie. Wprawdzie aktualnie znacząco zmniejszyły się koszty środków higienicznych i lekarstw dla małoletniej Z. K., a nadto przestały być aktualne wydatki związane z uczęszczaniem małoletniej do żłobka, tym niemniej pojawiły się nowe koszty związane z uczęszczaniem małoletniej do szkoły, z zajęciami dodatkowymi czy też z wyjazdami wypoczynkowymi. W rezultacie obecne usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniej pozwanej są zbliżone do kosztów utrzymania małoletniej w czasie orzekania w sprawie sygn. V RC 242/12.

W tej sytuacji, mając na uwadze, iż usprawiedliwione koszty utrzymania małoletniej pozwanej oraz możliwości zarobkowe i majątkowe powoda nie zmieniły się istotnie od czasu wydania orzeczenia w sprawie sygn. V RC 242/12, zważywszy jednocześnie na znaczące zwiększenie się możliwości zarobkowych matki małoletniej pozwanej oraz zwiększenie się usprawiedliwionych wydatków powoda w związku z urodzeniem się mu kolejnego dziecka, Sąd uznał zasadne obniżenie alimentów należnych małoletniej Z. K. od powoda z kwoty po 1050 zł miesięcznie do kwoty po 900 zł miesięcznie. W ocenie Sądu możliwości zarobkowe M. K. nie pozwalają mu obecnie na łożenie alimentów w wyższej wysokości, gdyż jest on również zobowiązany do łożenia na utrzymanie kolejnego dziecka. Z kolei obniżenie alimentów do kwoty żądanej przez powoda, tj. do kwoty po 700 zł miesięcznie nie byłoby zasadne, albowiem koszty utrzymania małoletniej pozwanej od czasu wydania orzeczenia w sprawie sygn. V RC 242/12 nie zmniejszyły się, zaś powód praktycznie nie bierze udziału w jej wychowaniu.

Z uwagi na powyższe, Sąd alimenty należne małoletniej Z. K. od powoda obniżył z kwoty po 1050 zł miesięcznie do kwoty po 900 zł miesięcznie, płatnej do 10-tego każdego miesiąca z góry do rąk matki małoletniej wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w przypadku uchybienia terminowi płatności którejkolwiek z rat, poczynając od dnia 21 listopada 2018 r. (a więc od dnia wniesienia powództwa), zaś w pozostałym zakresie powództwo oddalił.

O rygorze natychmiastowej wykonalności Sąd orzekł na podstawie art. 333 § 1 pkt. 1 kpc, zaś o kosztach procesu orzekł na podstawie art. 100 kpc znosząc je wzajemnie między stronami (albowiem każda ze stron uległa w zbliżonym zakresie).