Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy___________________ w Gliwicach Wydział IX

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Ośrodek Zamiejscowy w Rybniku

w składzie:

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 19 listopada 2019 r. w Rybniku

sprawy z odwołania B. B. (1) ( B. B. (1) )

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o ponowne ustalenie kapitału początkowego

na skutek odwołania B. B. (1)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

z dnia 10 października 2018 r. nr (...)

zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że do ustalenia wartości kapitału początkowego ubezpieczonego B. B. (1) uwzględnia okres zatrudnienia ubezpieczonego od 01 sierpnia 1977r. do 03 listopada 1981r. w Gminnej Spółdzielni (...) w J. oraz od 01 lutego 1984r. do 30 września 1990r. w Gminnej Spółdzielni (...) w M. z siedzibą w P. oraz ustala wynagrodzenie w kwocie:

- 5.600,00 zł ( pięć tysięcy sześćset złotych 00/100 ) za 1977r.,

- 19.600,00 zł ( dziewiętnaście tysięcy sześćset złotych 00/100) za 1978r.,

- 20.800,00 zł (dwadzieścia tysięcy osiemset złotych 00/100) za 1979r.,

- 20.000,00 zł ( dwadzieścia tysięcy złotych 00/100) za 1980r.,

- 24.000,00 zł ( dwadzieścia cztery tysiące złotych 00/100) za 1981r.,

- 18.821,00 zł ( osiemnaście tysięcy osiemset dwadzieścia jeden złotych 00/100 ) za 1984r.,

- 228.000,00 zł ( dwieście dwadzieścia osiem tysięcy złotych 00/100) za 1985r.,

- 228.000,00 zł ( dwieście dwadzieścia osiem tysięcy złotych 00/100) za 1986r.,

- 228.000,00 zł ( dwieście dwadzieścia osiem tysięcy złotych 00/100) za 1987r.,

- 243.000,00 zł ( dwieście czterdzieści trzy tysiące złotych 00/100 ) za 1988r.,

- 635.000,00 zł ( sześćset trzydzieści pięć tysięcy złotych 00/100 ) za 1989r.,

-4.716.809,00 zł ( cztery miliony siedemset szesnaście tysięcy osiemset dziewięć złotych 00/100) za 1990r.

Sędzia

Sygn. akt IXU 1566/18

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 10.10.2018r. organ rentowy Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. ustalił kapitał początkowy dla ubezpieczonego B. B. (1) (B.) stwierdzając, iż wartość tego kapitału na dzień 01.01.1999r. wynosi 42416,55 zł. Organ rentowy zaznaczył, iż do ustalenia kapitału początkowego przyjął zarobki ubezpieczonego z lat 1989 - 1998, tj. z dziesięciu lat kalendarzowych. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego wyniósł 44,91%, zaś podstawa wymiaru kapitału 548,30 zł. Organ rentowy zaznaczył, że do ustalenia wartości kapitału początkowego nie uwzględnił okresów od 1.08.1977r. do 3.11.1981r. i od 1.02.1984r. do 30.09.1990r. i dochodów za te okresy z uwagi na brak informacji o wymiarze czasu pracy.

W odwołaniu od decyzji ubezpieczony domagał się jej zmiany domagając się zaliczenia spornych okresów do stażu pracy i przyjęcia wynagrodzeń wykazanych w zaświadczeniach o zatrudnieniu i wynagrodzeniu. Dodał, że w obu spornych okresach zatrudniony był w pełnym wymiarze czasu pracy najpierw jako osoba współpracująca z agentem, a następnie prowadząca działalność agencyjną.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe stanowisko. Dodał, że skoro sporne okresy nie zostały zaliczone do ustalenia wartości kapitału początkowego, to nie było podstaw do uwzględnienia wynagrodzenia za te okresy.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony B. B. (1) urodził się w dniu (...)

W dniu (...) ubezpieczony wystąpił z wnioskiem o ustalenie kapitału początkowego. Rozpoznając powyższy wniosek organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję omówioną na wstępie.

Ubezpieczony w okresie od 01.08.1977r. do 3.11.1981r. pracował w charakterze osoby współpracującej z agentem – z-ca kierownika restauracji agencyjnej, zaś w okresie od 1.02.1984r. do 30.09.1990r. w charakterze agenta – kierownik baru wiejskiego. W pierwszym okresie praca świadczona była na rzecz Gminnej Spółdzielni (...) w J., zaś w drugim okresie na rzecz Gminnej Spółdzielni (...) w M. z siedzibą w P., przy czym działalność dotyczyła tej samej placówki, tj. baru (...) w G. przy ul. (...).

Działalność polegająca na prowadzeniu tego baru była działalnością rodzinną, ponieważ w barze tym zatrudnieni byli oprócz ubezpieczonego jego rodzice. Początkowo (od 1970r.) to ojciec ubezpieczanego prowadził ten lokal jako agent, a ubezpieczony od 1977r. był osobą współpracującą, a następnie ubezpieczony sam przejął działalność po ojcu. W barze tym zatrudnione były również R. W. i K. Z.. Bar był położony blisko kopalni, był czynny przez 7 dni w tygodniu, w dni powszednie od 7:00 do 21:00, zaś w niedziele od 11:00 do 21:00.

Ubezpieczony w 1977r. skończył szkołę gastronomiczną i zawarł z ojcem umowę o pracę w dniu 1.08.1977r. Pracował na pełen etat. Co miesiąc otrzymywał wynagrodzenie w ustalonej kwocie. Była prowadzona lista płac, którą ubezpieczony podpisywał. Do obowiązków ubezpieczonego należało zarówno gotowanie, zaopatrzenie, sprzedaż (stał za bufetem), również prowadzenie dokumentacji baru. Wykonywał wszystko co w danej chwili było do zrobienia, w tym zastępował nieobecnych pracowników.

W okresie od 1981r. do 1983r. ubezpieczony pracował w KWK (...) jako ładowacz pz. odrabiając w ten sposób służbę wojskową. Kiedy ubezpieczony pracował w Kopalni, w dalszym ciągu pomagał w barze, nikt na jego miejsce nie został tam przyjęty.

W 1984r. wrócił do pracy w barze, w pełnym wymiarze czasu pracy, gdzie początkowo był wsółagentem razem ze swoim ojcem E. B., a następnie, po przejściu ojca na emeryturę, prowadził tą działalność samodzielnie. Ubezpieczony w dalszym ciągu wykonywał wszystkie prace w barze, w tym również zajmował się kwestiami kadrowymi, prowadził listy płac.

Ubezpieczony złożył do akt organu rentowego zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (Rp-7), pierwsze wystawione przez Gminną Spółdzielnię (...) w J. w dniu 8.06.2012r., a drugie przez Gminną Spółdzielnię (...) w M. z/s w P. w dniu 20.11.2003r., które odzwierciedlają wynagrodzenie uzyskiwane przez ubezpieczonego w spornych okresach.

Ubezpieczony ten sam lokal prowadzi do dnia dzisiejszego.

Powyższe Sąd ustalił na podstawie akt organu rentowego, w tym umowy agencyjnej i zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniu, legitymacji ubezpieczeniowej (k.54 a.s.), akt osobowych ubezpieczonego z Gminnej Spółdzielni (...) w J., w tym umowa o pracę z dnia 1.08.1977r., list płac z Gminnej Spółdzielni (...) w M., zeznań świadków R. W. (k.28v.do 29 a.s.), K. Z. (k.29 a.s.) złożonych na rozprawie w dniu 12 marca 2019r., zeznań ubezpieczonego złożonych na rozprawie w dniu 27 czerwca 2019r. – k.52v.do 53 a.s. jako okoliczności bezsporne, bo jednoznacznie wynikające z tych dowodów i nie kwestionowane przez strony.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem sporu w niniejszej sprawie była wysokość kapitału początkowego ubezpieczonego w sytuacji, gdy ubezpieczony domagał się jego przeliczenia
z uwzględnieniem okresów zatrudnienia od 1.08.1977r. do 3.11.1981r. i od 1.02.1984r. do 30.09.1990r. oraz wynagrodzenia uzyskiwanego w tych okresach.

Zgodnie z art. 174 ust.1 i ust.3 ustawy z dnia 17.12.1998r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych ( tekst jednolity Dz.U. z 2018r., poz.1270), zwanej dalej ustawą emerytalną, kapitał początkowy ustala się na zasadach określonych w art. 53, z uwzględnieniem ust. 2-12.

Przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia
w życie ustawy:

1)okresy składkowe, o których mowa w art. 6;

2)okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5;

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Zgodnie z art.6 ust.2 pkt 13 ustawy emerytalnej za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne: pracy na obszarze Państwa Polskiego wykonywanej na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia oraz współpracy przy wykonywaniu takiej umowy:

a) objętej obowiązkiem ubezpieczenia społecznego i okresy kontynuowania tego ubezpieczenia, za które opłacono składkę na to ubezpieczenie lub w których występowało zwolnienie od opłacania składki,

b) wykonywanej przed dniem 1 stycznia 1976 r., jeżeli umowa odpowiadała warunkom ubezpieczenia obowiązującym w tym dniu;

Art. 28 ust.1 ustawy z dnia 19 grudnia 1975r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U. Nr 45, poz. 232) przewidywał, że jeżeli po upływie roku kalendarzowego okaże się, że w ciągu tego roku przeciętny miesięczny dochód z wykonywania umowy nie osiągnął połowy najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej, składki opłacone za ten rok podlegają zwrotowi, a tego roku nie wlicza się do okresu ubezpieczenia wymaganego do uzyskania świadczeń na podstawie ustawy.

Na podstawie przeprowadzonego postępowania dowodowego Sąd bezspornie ustalił, że w okresach j.w. ubezpieczony świadczył pracę w charakterze czy to osoby współpracującej z agentem (w Gminnej Spółdzielni (...) w J.), czy samodzielnego agenta (w Gminnej Spółdzielni (...) w M.), w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubezpieczony wykonywał obowiązki z-cy kierownika, kierownika, zaopatrzeniowca, kucharza, bufetowego. Pracował co najmniej 8 godzin dziennie. Świadczą o tym nie tylko zeznania słuchanych w sprawie świadków i samego ubezpieczonego, których zeznania wzajemnie się uzupełniają, są konsekwentne, logiczne i stanowcze, ale również dokumentacja płacowa zgromadzona w aktach sprawy ( w tym w aktach osobowych ubezpieczonego), z której jasno wynika, że ubezpieczony w spornych okresach zarabiał co najmniej minimalne obowiązujące wtedy wynagrodzenie przysługujące pracownikowi zatrudnionemu na pełny etat. Logiczne zatem jest, że ubezpieczony musiał świadczyć pracę w pełnym wymiarze czasu pracy, w szczególności że była to firma rodzinna, gdzie oprócz ubezpieczonego pracowali również jego rodzice, a ubezpieczony miał kierunkowe wykształcenie, bo skończył szkołę gastronomiczną. Należy też przy tej okazji zwrócić uwagę, że w spornych okresach w stosunku do ajentów wykonujących prace na rzecz jednostek uspołecznionych stosowało się przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 1975r. o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U. Nr 45, poz. 232) oraz rozporządzenia wykonawczego do tej ustawy, a mianowicie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 grudnia 1975r. w sprawie wykonania ustawy o ubezpieczeniu społecznym osób wykonujących pracę na rzecz jednostek gospodarki uspołecznionej na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia (Dz. U. z 1975 r. Nr 46, poz. 250 z późn. zm.). W § 3 tego rozporządzenia określono, że podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie osób, które zawarły umowę na zasadach zryczałtowanej odpłatności, stanowiła podstawa wymiaru podatku od wynagrodzeń pomniejszona o ten podatek. W przypadku, gdy podatek od wynagrodzeń ustalony był w kwocie ryczałtowej, przyjmowało się, że wynosił on 12%. Taki sposób ustalania podstawy wymiaru składek obowiązywał do dnia 17 maja 1982r., tj. do daty wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 21 kwietnia 1982r. zmieniającego wymienione wyżej rozporządzenie (Dz. U. Nr 13, poz. 102). Rozporządzenie z dnia 21 kwietnia 1982r. zmieniło dotychczasową treść § 3 rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1975r. Pierwotną treść tego przepisu oznaczono jako ustęp 1 i dodało do tego przepisu ustępy 2-4, a nadto dodano § 3a. W myśl znowelizowanego § 3 ust. 2 wymienionego rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1975r. na wniosek osoby, która zawarła umowę na zasadach zryczałtowanej odpłatności, jednostka gospodarki uspołecznionej mogła podwyższyć podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie. Zgodnie zaś z § 3 ust. 3 wymienionego rozporządzenia osoba, która zawarła umowę na zasadach ustalonych w ust. 2, mogła złożyć wniosek o przywrócenie poprzedniej podstawy wymiaru składek - ustalonej przed jej podwyższeniem, który jednostka gospodarki uspołecznionej zobowiązana była uwzględnić. Z treści omówionych przepisów wynika, że w § 3 ust. 1 - po nowelizacji - wymienionego rozporządzenia ustalona została zasada, iż podstawę wymiaru składek stanowi podstawa wymiaru podatku od wynagrodzeń pomniejszona o kwotę tego podatku. Podstawę składek na ubezpieczenie społeczne osób, które zawarły umowę na zasadach zryczałtowanej odpłatności w tej wysokości, jednostka gospodarki uspołecznionej była obowiązana ustalić z urzędu, bez względu na stanowisko osoby ubezpieczonej. Zainteresowana osoba mogła złożyć wniosek o podwyższenie podstawy wymiaru składek, jak i o przywrócenie składki podstawowej, przy czym po myśli § 3a rozporządzenia (obowiązującego od 17 maja 1982r.) jeżeli czas pracy określony w umowie odpowiadał co najmniej pełnemu wymiarowi czasu pracy obowiązującego pracowników jednostki gospodarki uspołecznionej podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie, ustalona stosownie do § 2 i § 3 ust. 1, nie mogła być niższa od kwoty najniższego wynagrodzenia w gospodarce uspołecznionej. Paragrafy 2 -5 Rozporządzenia z dnia 31 grudnia 1975r. zostały uchylone z dniem 9.02.1990r. na mocy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 stycznia 1990 r. w sprawie wysokości i podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, zgłaszania do ubezpieczenia społecznego oraz rozliczania składek i świadczeń z ubezpieczenia społecznego (t.j.Dz.U. z 1993r. nr 68 poz 330), przy czym to rozporządzenie w § 10 pkt 1 przewidywało, że podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy nie może być w stosunku miesięcznym niższa od kwoty odpowiadającej wysokości najniższego wynagrodzenia.

Reasumując w okresie od 01.02.1984r. do 30.09. 1990r. wyżej wymienione przepisy obowiązywały, a więc podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ubezpieczonego nie mogła być w tym okresie niższa od kwoty najniższego wynagrodzenia. Tym samym ubezpieczony musiał być zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy, skoro w tym okresie uzyskiwał znacznie wyższe wynagrodzenie niż minimalne.

W tej sytuacji mając na uwadze, że przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, iż ubezpieczony faktycznie świadczył pracę w spornych okresach w pełnym wymiarze czasu pracy, należy również przyjąć wynagrodzenie ubezpieczonego wykazane w zaświadczeniach o zatrudnieniu i wynagrodzeniu (Rp-7), w szczególności że kwoty w nich zapisane znajdują potwierdzenie w dokumentacji płacowej – listach płac i kartotekach zarobkowych zgromadzonych w sprawie.

W związku z powyższym Sąd na podstawie art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. zmienił zaskarżoną decyzję i orzekł jak w sentencji.

Sędzia Sądu Rejonowego del. Renata Stańczak