Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 23 listopada 2018 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie, X Wydział Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący SSO Piotr Schab

Protokolant: prot. sąd. Anna Laskowska

przy udziale Prokuratora Roberta Makowskiego

po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2018 roku

sprawy M. W.

oskarżonego z art. 207 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk, art. 190 § 1 kk w zw. z art. 64 § 1 kk

na skutek apelacji obrońcy od wyroku Sądu Rejonowego (...) z dnia 18 maja 2018 roku, sygn. akt XIV K 350/16

orzeka:

1.  Zaskarżony wyrok utrzymuje w mocy;

2.  Zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. Ł. kwotę 420 (czterystu dwudziestu) złotych, powiększoną o podatek od towarów i usług z tytułu pełnienia obowiązków obrony z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  Zwalnia oskarżonego od zapłaty kosztów postępowania odwoławczego, wydatki tego postępowania przejmując na rachunek Skarbu Państwa.

X Ka 1036/18

UZASADNIENIE

W wyroku z dnia 18 maja 2018 roku Sąd Rejonowy (...) w W. uznał M. W. za winnego tego, że:

w okresie od 26 lipca 2013 roku do 25 lutego 2015 roku w W. przy ul. (...) w mieszkaniu (...) znęcał się fizycznie i psychicznie nad swoją matką H. W. w ten sposób, że będąc pod wpływem alkoholu wszczynał awantury, podczas których stosował wobec niej przemoc fizyczną w postaci bicia rękami po całym ciele, popychania, szarpania, kopania, wykręcania rąk, zakłócania snu, niszczenia wyposażenia mieszkania oraz kierował wobec niej groźby pozbawienia życia, które wzbudziły u pokrzywdzonej uzasadnioną obawę, że zostaną spełnione, a nadto wymuszał przekazywanie środków pieniężnych, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat od odbycia co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej przez Sąd Rejonowy (...) w W. wyrokiem z dnia22 grudnia 2009 roku sygn. akt XIV K 686/09 za przestępstwo podobne, którą odbywał od dnia 30 sierpnia 2010 roku do dnia 8 grudnia 2012 roku, tj. czynu z art. 207 par. 1 kk w zw. z art. 64 par. 1 kk i za to na podstawie art. 207 par. 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 roku w zw. z art. 4 par. 1 kk wymierzył mu karę 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności.

W dniu 25 lutego 2015 roku w W. przy ul. (...) w mieszkaniu (...) groził P. M. popełnieniem na jego szkodę przestępstwa co najmniej naruszenia nietykalności cielesnej, kierując w jego stronę słowa „obiję ci mordę” co wzbudziło u pokrzywdzonego uzasadnioną okolicznościami obawę, że groźba zostanie spełniona, przy czym czynu tego dopuścił się w ciągu 5 lat od odbycia co najmniej 6 miesięcy kary pozbawienia wolności orzeczonej przez Sąd Rejonowy (...) w W. wyrokiem z dnia 22 grudnia 2009 roku sygn. akt XIV K 686/ 09 za przestępstwo podobne, którą odbywał od dnia 30 sierpnia 2010 r. do dnia 8 grudnia 2012 r., tj. czynu z art. 190m par. 1 kk w zw. z art. 64 par. 1 kk i za to, na podstawie art. 190 part. 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 r. w zw. z art. 4 par. 1 kk wymierzył mu karę 3 (trzech) miesięcy pozbawienia wolności

Na podstawie art. 85 kk, art. 86 par. 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 roku w zw. z art. 4 par. 1 kk połączono kary pozbawienia wolności, orzeczone w punktach: I i II i wymierzono oskarżonemu karę łączną 8 (ośmiu) miesięcy pozbawienia wolności. Na podstawie art. 63 par. 1 kk w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 lipca 2015 roku w zw. z art. 4 par. 1 kk na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności zaliczono oskarżonemu zatrzymanie od dnia 26 lutego 2015 r. do dnia 27 lutego 2015 r. zaokrąglając w górę do pełnego dnia przyjmując, że jeden dzień rzeczywistego pozbawienia wolności jest równy jednemu dniowi kary pozbawienia wolności. Na podstawie art. 618 par. 1 pkt 11 kpk zasądzono od Skarbu Państwa na rzecz adw. Ł. Ł. kwotę 1008 zł. Plus podatek VAT tytułem kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu oraz kwotę 28,73 zł. tytułem zwrotu kosztów dojazdu. Na podstawie art. 624 par. 1 kpk zwolniono oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych, przejmując je na rachunek Skarbu Państwa.

Apelację od tego wyroku wniósł obrońca, zaskarżając wyrok w całości. Na podstawie art. 427 par. 1 kpk i art. 438 pkt 2, 3 i 4 kpk wyrokowi temu zarzucił:

1/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść wyrażający się w nieprawidłowym ustaleniu sfery motywacyjnej oskarżonego i uznaniu, że oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim znęcania się nad pokrzywdzoną H. W. w sytuacji, gdy taka okoliczność nie została wykazana zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności zeznaniami świadków, które sąd I instancji uznał za wiarygodne, co miało jednoznaczny wpływ na wynik rozstrzygnięcia;

2/ obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 kpk przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego, w szczególności zeznań świadków W. Z., M. Ś., A. K. i E. Ż., którzy nie byli naocznymi świadkami zdarzeń, jakie były objęte aktem oskarżenia, jak również z uwagi na upływa czasu w ich zeznaniach zachodziły istotne rozbieżności w szczególności w zakresie okresu popełniania czynów, co miało wpływ na wynik rozstrzygnięcia;

3/ obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść orzeczenia, a to art. 7 kpk przez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w postaci opinii sądowo – psychiatrycznej i wywiedzenie z tej opinii wniosków, które z tej opinii nie wynikały, co miało wpływ na wynik rozstrzygnięcia;

4/ rażącą niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu tj. 8 miesięcy pozbawienia wolności w sytuacji, gdy postawa oskarżonego w czasie trwania postępowania oraz odbycie przez oskarżonego kary pozbawienia wolności za podobny czyn wskazuje, że wystarczającą karą dla oskarżonego jest kara pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, o którą wnioskował oskarżony i jego obrońca.

Podnosząc powyższe zarzuty obrońca wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania, względnie – o zmianę wyroku przez wymierzenie oskarżonemu kary pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania.

Sąd odwoławczy zważył, co następuje.

Apelacja jest całkowicie bezzasadna. Sąd rejonowy zgromadził i poddał bowiem należytej ocenie, spełniającej wymogi przepisów art. 7 i 410 kpk całość materiału dowodowego, co wynika jasno ze szczegółowego uzasadnienia zaskarżonego wyroku. Brak również uchybień, podlegających uwzględnieniu z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Przechodząc do poszczególnych zarzutów apelacji należy podkreślić wadliwość zarzutu zawartego w punkcie 1. środka odwoławczego. Nie jest mianowicie prawdą, że kwestionowana przez obrońcę ocena sfery motywacyjnej oskarżonego w ramach przypisanych mu przestępstw stanowić może błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia. Podważając stanowisko sądu i instancji, iż oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim znęcania się nad pokrzywdzoną obrońca pomija oczywiste uwarunkowania działań oskarżonego względem H. W.. Nie budzi wszak wątpliwości stan zależności pokrzywdzonej od oskarżonego w sytuacji, w której zajmowali oni wspólne mieszkanie, zaś nie istniała w praktyce możność przeciwstawienia się matki agresji ze strony syna. Założenie, że oskarżony podejmował przez długi czas naganne zachowania wobec pokrzywdzonej bez rozeznania ich charakteru i konsekwencji jest całkowicie pozbawione podstaw. Rozważania sądu rejonowego dotyczące znamion przestępstwa z art. 207 par. 1 kk w działaniach M. W. zasługują zaś na pełną aprobatę.

Argumentacja zarzutu pierwszego wiąże się ściśle z kolejnym, w którym autor apelacji podważa sądową ocenę zeznań świadków, dających podstawę ustaleń faktycznych w ramach przestępstwa, wyczerpującego dyspozycję art. 207 par. 1 kk. Motywem tej krytyki jest natomiast w szczególności to, że świadkowie: W. Z., M. Ś., A. K. i E. Ż. nie byli obserwatorami działań podejmowanych przez oskarżonego na szkodę H. W.. Argument ten nie może prowadzić do zakwestionowania zaskarżonego wyroku. Jest bowiem jasne, że w sytuacji, w której pokrzywdzona odmówiła zeznań weryfikacja zarzutów oskarżenia wymagała szczególnie wnikliwej analizy relacji osób, dysponujących informacjami przekazywanymi przez H. W.. Nadto wymienieni świadkowie, jako m. in. sąsiedzi oskarżonego i pokrzywdzonej słyszeli po wielokroć odgłosy awantur dochodzące z mieszkania oskarżonego i jego matki. Znamienne, że obrońca stawiając ów zarzut pomija wypowiedzi świadka M. K., która zapewnia, że często obserwowała akty agresji M. W. względem H. W., a zeznania te korelują z depozycjami osób, wymienionych wyżej, co sąd I instancji poddał precyzyjnej, trafnej analizie na stronach: 8-11 motywów wyroku. Dodać trzeba dowody z zeznań funkcjonariuszy policji, podejmujących liczne interwencje w mieszkaniu pokrzywdzonej w związku z agresją oskarżonego: G. K., Ł. R., K. C. i innych, które słusznie uznano za dopełnienie relacji, wspomnianych powyżej podobnie, jak słowa kuratora sądowego A. K.. Dowody te zdaniem sądu I instancji, które należy podzielić dają pełna płaszczyznę ustaleń faktycznych przyjętych za podstawę wyroku a ich właściwa ocena przedstawiona została w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia.

Nie sposób nadto uznać, że pewne – drugorzędne – rozbieżności w odniesieniu do czasu poszczególnych wypadków, relacjonowanych przez świadków mogą prowadzić do podważenia ich wiarygodności. Jest przecież oczywiste, że wielość wydarzeń, składających się na przestępstwo z art. 207 par. 1 kk oraz znaczna rozpiętość czasowa między nimi wyklucza, by każdy ze świadków podawał w tej mierze tożsame informacje. Zbieżność taka nie może być uznana za przesłankę dania wiary świadkom.

Zupełnie chybiony jest zarzut 3. apelacji. Nie jest bowiem prawdą, że sąd rejonowy, dokonując oceny opinii sądowo – psychiatrycznej znajdującej się na kartach: 183-184 akt uznał, by „alkohol był bezpośrednią przyczyną podejmowania przez oskarżonego działań, które mogły być oceniane jako niezgodne z prawem” (str. 6 środka odwoławczego). Konkluzji takiej nie wyraził również sąd I instancji stwierdzając w ślad za powyższą opinią, że zdiagnozowano u M. W. szkodliwe używanie alkoholu (str. 20 uzasadnienia). Nie sformułowano zatem żadnych wniosków, które – jak chce skarżący – miałyby wykraczać poza treść tej opinii.

Nie może zostać uznany za skuteczny zarzut rażącej niewspółmierności kary pozbawienia wolności wymierzonej M. W., odniesiony zarówno do kary łącznej, jak i kar cząstkowych. Należy wszak uwzględnić, że oskarżony działał w warunkach recydywy z art. 64 par. 1 kk i jest osobą wielokrotnie karaną (k. 776 akt). Kara za przestępstwo, wyczerpujące dyspozycję art. 207 par. 1 kk jest mimo to sankcją, nieodległą od dolnej granicy zagrożenia. Podkreślić należy bardzo szczegółowe motywy rozstrzygnięcia w przedmiocie tej kary, zawarte w uzasadnieniu wyroku. Trafnie wzięto pod uwagę długi czas, w którym oskarżony znęcał się nad matką i nasilenie jego agresji przy braku jakiejkolwiek możliwości pokrzywdzonej samodzielnego przeciwstawienia się tym zachowaniom. Słuszna jest więc konkluzja sądu rejonowego o znacznym stopniu społecznej szkodliwości powyższego przestępstwa. Nie sposób również uznać za surową kary, wymierzonej za czyn z art. 190 par. 1 kk, która bliska jest przecież dolnej granicy zagrożenia i odpowiada w pełni warunkom przewidzianym w art. 53 kk. Kara łączna ustalona zaś została według całkowitej absorpcji, a zatem przez pełne uwzględnienie okoliczności przemawiających na korzyść sprawcy. Nie ulega wątpliwości, że dotychczasowa linia życiowa oskarżonego, wyrażająca się w poprzedniej karalności oraz charakter przypisanego mu działania nie daje żadnych podstaw do zastosowania wobec niego dobrodziejstwa warunkowego zawieszenia kary, co obszernie i trafnie umotywował sąd I instancji na stronach: 29-30 uzasadnienia. W tej sytuacji argument środka odwoławczego, iż rażąca surowość sankcji karnej wyraża się w odstąpieniu od warunkowego zawieszenia wykonania kary łącznej jest całkowicie bezzasadny. Nie znajduje też żadnych podstaw przekonanie obrońcy, iż racją tego dobrodziejstwa winno być uprzednie wykonanie wobec M. W. kary pozbawienia wolności za przestępstwo z art. 207 par. 1 kk, skoro okoliczność ta nie zmienia konieczności dostosowania wymiaru kary do przesłanek przewidzianych w art. 53 kodeksu karnego.

Z tych wszystkich względów orzeczono, jak w części dyspozytywnej.