Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 285/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie z 9 listopada 2018r. sygn. akt XVIII K 150/18

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny - pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☒

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

Zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy;

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

Nie dotyczy;

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

Nie dotyczy;

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

Nie dotyczy;

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

Naruszenie przepisów postępowania – art. 7 kpk i art. 410 kpk.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Skarżący słusznie wykazał, że u podstaw zaskarżonego wyroku legła ocena dowodów nie respektująca kryteriów art. 7 kpk, nadto dokonując analizy dowodów, Sąd każdy z nich potraktował indywidualnie, nie odnosząc do całokształtu okoliczności sprawy. W efekcie ustalenia Sądu wynikają z uproszczonej i wybiórczej oceny okoliczności sprawy a jako takie nie korzystają z ochrony w instancji odwoławczej.

Odnosząc się do poszczególnych argumentów apelacji, zgodzić się należy z jej autorem, że rekonstruując stan faktyczny sprawy, Sąd uchybił kryteriom art. 7 kpk przy ocenie wyjaśnień oskarżonych, w szczególności nie nadał właściwej rangi ich relacjom co do tego, w jaki sposób spędzali wieczór i noc z 22 na 23 sierpnia 2017r.

Oskarżony T. B. wskazał w śledztwie, że ok. 20.00 wyszedł z domu, pojechał na (...) i tam spotkał P. Z.. Wyjaśnił, że w okolicach akademików, w rejonie dwóch sklepów nocnych, spożywali alkohol i tam prawdopodobnie zaczepił pokrzywdzonego (… ja prawdopodobnie zaczepiłem pokrzywdzonego. Wydaje mi się, że to było w okolicach akademika (...) na ul. (...) – my tam spożywaliśmy z P. Z. alkohol, tam są dwa sklepy nocne, więc pewnie tam piliśmy… k. 64 podkreślenie SA). Oskarżony P. Z. wyjaśnił natomiast, że ze współoskarżonym szli po alkohol, było to na ulicy (...), pamięta, że współoskarżony wyszedł z klatki schodowej, a on na niej chwilę został. Wskazał nadto … pamiętam jeszcze poszkodowanego, jak siedział z tyłu w radiowozie… (k. 73). Wyjaśnienia oskarżonych są zatem zgodne co do tego, że wieczór i noc 22 sierpnia 2017r. spędzali w rejonie ul. (...), wyłącznie w swoim towarzystwie, pijąc alkohol. Co istotne, w obu relacjach pojawia się wątek wspólnej wyprawy oskarżonych do sklepu nocnego, przy czym z wyjaśnień T. B. wynika, że w rejonie sklepu spożywali alkohol i to wówczas zaczepił pokrzywdzonego. Świadek G. G. - strażnik miejski, który jako pierwszy rozmawiał z pokrzywdzonym i złożył zeznania przed przedstawieniem oskarżonym zarzutów podał, że pokrzywdzony wskazał, że został zaatakowany właśnie w rejonie sklepu nocnego przy ul. (...) (k. 30v, zeznania G. G.).

Słusznie zatem na tej podstawie skarżący wywodzi, że materiał dowodowy sprawy jednoznacznie wskazuje, że oskarżeni w dacie i miejscu zdarzenia (jak i w godzinach je poprzedzających) byli razem i – co istotne – wyłącznie w swoim towarzystwie. Żaden z nich nie podał, by ktokolwiek inny, choć na krótki czas, przyłączył się wówczas do nich, bądź chociaż pojawił w ich otoczeniu a trzeba przy tym podkreślić, że zdarzenie miało miejsce w nocy. Tym okolicznościom Sąd Okręgowy nie nadał właściwej rangi, choć jednocześnie ustalił, że pokrzywdzony został zaatakowany przez dwóch sprawców, w tym T. B., których sposób działania skutkował przyjęciem odpowiedzialności w warunkach współsprawstwa.

Powyższe uprawnia zarzut apelacji, że przy ocenie wyjaśnień oskarżonych w omówionym wyżej zakresie Sąd uchybił regułom art. 7 i 410 kpk.

Zgodzić się należy ze skarżącym, gdy wywodzi, że Sąd nie wyciągnął prawidłowych wniosków z niekonsekwentnych wyjaśnień oskarżonych co do udziału w zdarzeniu P. Z.. Dla przypomnienia, ten oskarżony na etapie śledztwa przyznał się do czynu, choć jego okoliczności, w zakresie samego kontaktu z pokrzywdzonym, przedstawiał niejednoznacznie, czy wręcz warunkowo tłumacząc to stanem znacznej nietrzeźwości (… jeżeli poszkodowany tak powiedział… tak pewnie było… coś takiego mogło mieć miejsce… k. 73). Trudno jednak nie dostrzec, że stan ten dość wybiórczo wpłynął na pamięć oskarżonego, skoro nie wyłączył możliwości odtworzenia przez niego innych okoliczności – oskarżony wskazał chociażby jaki alkohol i w jakim czasie wypił. Precyzyjniejsze w tym zakresie są wyjaśnienia T. B., który podał nie tylko, jaki alkohol i w jakim czasie wówczas pił, ale wskazał także okoliczności, miejsce i czas spotkania ze współoskarżonym, jego przebieg. W konsekwencji, w wyjaśnieniach oskarżonych zwraca uwagę zgodne akcentowanie stanu nietrzeźwości i jego konsekwencji w postaci niemal zupełnej niepamięci przebiegu zdarzeń, przy czym ta niepamięć obejmuje wyłącznie tą część nocy, gdy miało miejsce zdarzenie z udziałem pokrzywdzonego. Znamienne w tym zakresie są wyjaśnienia T. B. z rozprawy, gdy poddaje w wątpliwość nawet to, czy w dacie zdarzenia widział się z P. Z. (k. 275 … miałem przebłyski, że się z P. widzieliśmy…).

Te okoliczności Sąd powinien uwzględnić przy ocenie wartości wyjaśnień oskarżonych, w szczególności przyczyn ich niekonsekwentnego stanowiska co do udziału w zdarzeniu P. Z..

Odnosząc się do wyjaśnień tego oskarżonego z rozprawy i stanowiska Sądu w tym zakresie, trudno nie zgodzić się z autorem apelacji, gdy ocenę Sądu kwestionuje odwołując się do dotychczasowego stylu życia oskarżonego odzwierciedlonego w karcie karnej (k. 102-104). Skoro P. Z. był pięciokrotnie karany, to czynności jego zatrzymania a następnie przesłuchania w żadnej mierze nie mogły stanowić dla niego zdarzenia na tyle niebywałego, atypowego i stresującego, by z tego tylko powodu – jak przyjął Sąd – w sposób formalny przyznał się do czynu, wywodząc ową formalność z braku wskazania czegokolwiek odnośnie przebiegu zdarzenia. Tej ocenie przeczy treść dowodu, bo choć oskarżony rzeczywiście akcentował swoją niepamięć, to jednocześnie przyznał, że pamięta … poszkodowanego, jak siedział z tyłu w radiowozie a nadto …ten wypity alkohol spowodował takie nasze agresywne reakcje (k. 73). Nieuprawnione jest zatem stanowisko, by oskarżony nie podał żadnych okoliczności dotyczących zdarzenia z udziałem pokrzywdzonego.

Rekonstruując stan faktyczny sprawy, Sąd Okręgowy ustalił, że w przestępstwie na osobie S. D. uczestniczyło dwóch sprawców - oskarżony T. B. „zaczepił” pokrzywdzonego, a gdy ten ruszył do ucieczki, po pewnym czasie dobiegł do niego drugi mężczyzna i chwycił pokrzywdzonego za ubranie, po czym dołączył T. B. i wspólnie zaczęli zadawać mu ciosy, przyparli do ściany budynku. Gdy pokrzywdzonemu udało się wyswobodzić, uciekł w kierunku pracowników Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji, którzy wykonywali prace remontowe a za nim w pościg udał się tylko oskarżony T. B.. Dalsza część zdarzenia miała miejsce wyłącznie z udziałem T. B., zatem nie było już wówczas drugiego napastnika. Tak szczegółowe przywołanie konfiguracji zdarzeń jest o tyle istotne, że wskazuje na zdecydowanie dłuższy i bezpośredni kontakt pokrzywdzonego z T. B., który został zatrzymany na miejscu przestępstwa i tam zidentyfikowany przez S. D.. Okazanie współoskarżonego P. Z. i to ograniczone do jego wizerunku (zdjęcia), odbyło się w południe 23 sierpnia 2017r. a zatem kilka godzin po zdarzeniu (k. 32-33). Pokrzywdzony wskazał wówczas, że z uwagi na okoliczności zdarzenia (k. 92 … było ciemno i ja nie widziałem dokładnie twarzy) z okazanych wizerunków nie jest w stanie nikogo rozpoznać (k. jw.). Nie ignorując w żadnej mierze wyniku tej czynności dowodowej, musi on być oceniany w kontekście całokształtu okoliczności sprawy, w tym przywołanych wyżej, a wynikających z wszystkich przeprowadzonych dowodów.

W ocenie Sądu odwoławczego, za sprzeczne z kryteriami art. 7 kpk uznać należy przyjęcie przez Sąd, by dowód z zeznań K. A. – funkcjonariusza policji, który wytypował P. Z. jako współsprawcę napadu na S. D., miał stanowić argument wspierający trafność zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Oskarżony T. B., w toku wstępnego rozpytania wprost wskazał, że w dacie zdarzenia przebywał w towarzystwie kolegi, co procesowo potwierdził w wyjaśnieniach wskazując, że kolegą tym był P. Z.. Okoliczność wspólnego spędzania wieczoru przez oskarżonych w dniu 22 sierpnia 2017r. wynika także z wyjaśnień P. Z.. Skoro zatem już we wstępnej fazie postępowania wiadomym było, że wieczór i noc z 22 na 23 sierpnia 2017r. oskarżeni spędzali razem na piciu alkoholu, to sama niepamięć K. A. co do okoliczności, w jakich poczynił ustalenie, że oskarżony B. przebywał wówczas w towarzystwie współoskarżonego, pozostaje bez istotnego znaczenia dla rozstrzygania.

Wobec przywołanych okoliczności stwierdzić należy, że materiał dowodowy sprawy w zakresie dotyczącym oskarżonego P. Z. nie uprawniał do takich wniosków, jak przyjął Sąd Okręgowy uniewinniając oskarżonego od zarzutu. Analiza całokształtu okoliczności sprawy w ich wzajemnym powiązaniu (art. 410 kpk) i przy uwzględnieniu wskazań wiedzy, logiki i doświadczenia życiowego (art. 7 kpk) ocenę Sądu w tym zakresie, jak i wnioski z niej wywiedzione skutecznie podważa, co trafnie wykazał autor apelacji. Słusznie tam podniesiono, że niekiedy określone ustalenie faktyczne nie wynika z konkretnego, jednostkowego dowodu, a może znajdować uzasadnienie w logice zdarzeń, która wyklucza, by mogło być inaczej.

Wniosek

Uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wobec wykazanych uchybień dotyczących sfery oceny dowodów i potrzeby uwzględnienia ich wzajemnych relacji a także treści art. 437 § 2 kpk w zw. z art. 454 kpk.

4.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Nie dotyczy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Nie dotyczy.

Zwięźle o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

Nie dotyczy.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☒ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Wykazane wyżej uchybienia w zakresie podstawy dowodowej wyroku i jej oceny;

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd Okręgowy przy ponownym rozpoznaniu sprawy uwzględni całokształt okoliczności wynikających ze zgromadzonych dowodów (art. 410 kpk) i podda je ocenie we wzajemnym powiązaniu, w oparciu o kryteria art. 7 kpk.

Dokonując rekonstrukcji zdarzenia, a w szczególności okoliczności je poprzedzających, Sąd dokona analizy wyjaśnień oskarżonych, w tym przyczyny ich zmiany co do udziału P. Z. w przestępstwie na szkodę pokrzywdzonego obywatela Etiopii.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Nie dotyczy

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Wobec treści wyroku – nie rozstrzygano o kosztach;

7.  PODPIS

Ewa Gregajtys

Ewa Leszczyńska-Furtak Izabela Szumniak