Pełny tekst orzeczenia

POSTANOWIENIE

Dnia 15 stycznia 2020 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSR Emilia Racięcka

Protokolant: staż. Marcin Kurcbuch

po rozpoznaniu w dniu 15 stycznia 2020 roku w Łodzi

na rozprawie

sprawy z wniosku M. K. (1)

z udziałem E. K., Z. K., M. K. (2)

o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku

postanawia:

1.  oddalić wniosek;

2.  ustalić, że każdy z uczestników ponosi koszty postępowania związane ze swym udziałem w sprawie.

Sygn. akt I Ns 310/19

UZASADNIENIE

W dniu 26 marca 2019 roku M. K. (1) złożył wniosek o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezachowania terminu do złożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po G. S., jednocześnie wnosząc o odebranie przez niego oświadczenia o odrzuceniu spadku. W uzasadnieniu wnioskodawca wskazał, iż nie miał świadomości że w skład spadku po jego matce G. S. wchodzą długi po jej zmarłym mężu W. S.. O tym fakcie wnioskodawca dowiedział się dopiero w trakcie postępowania spadkowego wszczętego z wniosku wierzyciela – W. M..

/wniosek k. 5-6/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W. S. zmarł w 1996 roku. W chwili śmierci był żonaty z G. S., która zmarła w 2002 roku, pozostawiając syna M. K. (1).

/bezsporne/

W. S. był dłużnikiem W. M.. Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku po W. S. toczy się z wniosku W. M. w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Widzewa w Łodzi pod sygn. II Ns 671/17.

/bezsporne/

Wnioskodawca o fakcie, że w skład majątku spadkowego po matce wchodzą także długi W. S. dowiedział się z wniosku o stwierdzenie nabycia spadku w sprawie (...) Odpis wniosku został mu doręczony z dniem 23 sierpnia 2017 roku. Termin rozprawy w sprawie odbył się w dniu 27 listopada 2017 roku.

/zeznania wnioskodawcy k. 23 v znacznik czasowy 00:01:23, EPO k. 21/

W dniu 26 marca 2019 roku wnioskodawca złożył wniosek o odebranie od niego oświadczenia o odrzuceniu spadku po G. S..

/wniosek k. 3 – w aktach II N 1030/19/

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie całokształtu materiału dowodowego złożonego w sprawie oraz załączonych akt. Stan faktyczny pozostawał w sprawie bezsporny.

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Wniosek M. K. (1) o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po G. S. podlegał oddaleniu.

Stosownie do postanowień art. 1015 § 1 k.c. oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. W przypadku braku oświadczenia spadkobiercy w terminie 6 miesięcy od daty dowiedzenia się o tytule powołania do spadku po osobie zmarłej przed dniem 22 października 2015 r. (tj. przed nowelizacją kodeksu cywilnego) przyjmuje się, iż przyjął on spadek wprost.

Zgodnie z art. 1019 § 1 k.c. jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, stosuje się przepisy o wadach oświadczenia woli z następującymi zmianami:

a)  uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem;

b)  spadkobierca powinien jednocześnie oświadczyć, czy i jak spadek przyjmuje, czy też go odrzuca.

Zgodnie z art. 1019 § 2 k.c. spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu. Na podstawie zaś z art. 1019 § 3 k.c. uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd. Zgodnie natomiast z treścią art. 88 § 2 k.c. uprawnienie do uchylenia się wygasa z upływem roku od wykrycia błędu.

Błąd dotyczący treści oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku może dotyczyć w szczególności osoby spadkodawcy, tytułu powołania do dziedziczenia lub stanu majątku spadkowego. Znaczenia prawnego pozbawiony jest natomiast błąd dotyczący pobudek czy motywów działania spadkobiercy. Możliwość uchylenia się przez spadkobiercę od skutków prawnych niezłożenia pod wpływem błędu oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, zachodzi, gdy błąd dotyczy treści oświadczenia i cechuje się istotnością - art. 84 § 1 zd. 1 oraz art. 84 § 2 w zw. z art. 1019 § 1 (por. komentarz do art. 1019 k.c. Ciszewski J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, wyd. II, LexisNexis, 2014). Istotnym jest błąd, który uzasadnia przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie woli nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia danej treści (art. 84 § 2 k.c.).

Na gruncie niniejszej sprawy bezsporne pozostaje, że M. K. (1) miał świadomość bycia spadkobiercą G. K. od chwili jej śmierci (w 2002 roku). Wnioskodawca wskazał jednak, iż pozostawał w błędzie co do składu majątku spadkowego po spadkodawczyni, jako że nie wiedział, że w skład spadku po G. S. wchodzą długi spadkowe po zmarłym mężu W. S.. Jak jednak ustalił Sąd, wnioskodawca dowiedział się o toczącym się z inicjatywy wierzyciela męża matki postępowaniu spadkowym z dniem 23 sierpnia 2017 roku. Już zatem w tym dniu dowiedział się o tym, że w skład spadku po G. S. wchodzi także zadłużenie jej męża. Od tego dnia zatem zaczął biec roczny termin do złożenia oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po matce, która dziedziczyła długi swojego męża. Wnioskodawca mógł zatem złożyć takie oświadczenia do dnia 23 sierpnia 2017 roku. Wniosek jednak został przez niego złożony dopiero 26 marca 2019 roku, a zatem po upływie rocznego terminu. Na marginesie Sąd zauważa, iż nawet jeśli przyjąć iż wnioskodawca nie mógł dowiedzieć się o długach spadkowych z treści wniosku złożonego w sprawie II Ns 671/17 i został o tym poinformowany dopiero na rozprawie 27 listopada 2017 roku, nadal doszło w tym przypadku do uchybienia rocznemu terminowi do złożenia oświadczenia.

W związku z powyższym Sąd stwierdził, że wniosek M. K. (1) o zatwierdzenie uchylenia się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia o odrzuceniu spadku po G. S. został wniesiony po upływie terminu na jego wniesienie, wobec czego podlega oddaleniu jako spóźniony.