Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 6 marca 2014 roku

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Tryb. Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2014 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie sprawy z powództwa (...) S.A z siedzibą w P. Oddział w Polsce z/s w W.

przeciwko B. J.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Rejonowego w Piotrkowie Tryb.

z dnia 10 października 2013 roku, sygn. akt I C 2096/12

uchyla zaskarżony wyrok w całości i sprawę przekazuje do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Piotrkowie Trybunalskim pozostawiając temu sądowi rozstrzygnięcie o kosztach procesu za instancję odwoławczą.

Na oryginale właściwe podpisy

Sygn. akt II Ca 91/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 10 października 2013 r. Sąd Rejonowy w Piotrkowie Tryb po rozpoznaniu sprawy z powództwa (...) Spółka Akcyjna Oddział w Polsce z siedzibą w W. przeciwko B. J. o zapłatę kwoty 10.273,15 zł zasądził od pozwanej B. J. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej Oddział w Polsce z siedzibą w W. kwotę 10.273,15 złotych wraz z ustawowymi odsetkami co do kwoty 5.951,38zł od dnia 30 lipca 2012r. do dnia zapłaty oraz zasądził od pozwanej B. J. na rzecz powoda (...) Spółki Akcyjnej Oddział w Polsce z siedzibą w W. kwotę 2.532,35 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Podstawę powyższego rozstrzygnięcia stanowiły przytoczone poniżej ustalenia i rozważania Sądu Rejonowego.

W dniu 15 lutego 2007 roku (...) s.a.Oddział w Polsce z siedzibą w W.zawarł z B. J.umowę kredytu odnawialnego, na mocy którego powód oddał do jej dyspozycji kredyt w ramach odnawialnego limitu, a pozwana zobowiązała się korzystać z przyznanego kredytu tylko w celach konsumpcyjnych. W dniu zawarcia przedmiotowej umowy limit kredytowy wynosił 1.000,00 złotych (jest to maksymalna kwota, do której pozwana mogła się zadłużyć). Dodatkowo pozwana zleciła powodowi ubezpieczenie w zakresie Ubezpieczenia na życie. Pozwana, podpisując umowę, zobowiązała się do spłacania salda za dany okres rozliczeniowy, którego termin spłaty wraz z wysokością został określony w wyciągu z rachunku wysyłanym każdorazowo do pozwanej.

Częścią przedmiotowej umowy kredytu był zarówno Regulamin Kredytu Odnawialnego jak i Tabela Odsetek i Tabela Opłat, które określały wysokości odsetek umownych, za opóźnienie, opłat za ubezpieczenie i prowizji. Pozwana podpisując umowę oświadczyła, iż otrzymała Regulamin udzielania kredytów i Tabelę Opłat. Zgodnie z zapisem regulaminu umowa obowiązywała przez rok czasu od jej zawarcia.

Pozwana tylko częściowo spłacała zobowiązania od marca 2007 roku. W związku z brakiem terminowego spłacania kredytu strona powodowa 21 października 2009 roku wypowiedziała umowę kredytu. W piśmie pozwana została poinformowana, że ostateczny termin spłaty zadłużenia, które na dzień 21 października 2009 roku stanowi kwotę 7.112,93 złotych, wynosi 30 dni od dnia wystawienia wypowiedzenia. Z wyciągu z ksiąg bankowych wystawionego 30 lipca 2012 roku, pozwana na dzień 29 lipca 2012 roku z tytułu umowy kredytu odnawialnego posiada wymagalne zadłużenie które wynosi 10.273,15 złotych, na którą to kwotę składa się niespłacony kapitał w kwocie 5.951,38 złotych, odsetki umowne w wysokości 1.718,26 złotych, odsetki za opóźnienie (karne) 2.182,42 złote, kwota opłat i prowizji 302,42 złote. W zakresie ubezpieczenia na życie zadłużenie względem strony powodowej wynosi 118,61 złotych.

Dnia 9 grudnia 2010 roku wysłane zostało do pozwanej przedsądowe wezwanie, jednakże B. J. nie zapłaciła należnej powodowi kwoty.

Sąd Rejonowy zważył, iż okolicznością bezsporna jest fakt, iż strony postępowania wiązała umowa kredytu odnawialnego. Sporną jest natomiast kwestia spłaty kredytu. Strona pozwana podniosła, iż dokonała spłaty całości zadłużenia, natomiast powód przedstawił historie rachunku B. J., z którego przy uwzględnieniu wpłat dokonywanych przez pozwaną pozostała do zapłaty kwota łącznie wynosi 10.273,15 złotych. Łącznie kredyt został przyznany na kwotę 11.320,00 złotych. Od miesiąca lutego 2007 roku pozwana dokonała wpłat łącznie na kwotę 12.027,62 złote, jednakże zgodnie z umową od wykorzystanego kapitału naliczane były odsetki, które także wlicza się do salda zadłużenia. Na dochodzona pozwem kwotę 10.273,15 złotych składa się niespłacony kapitał w kwocie 5.951,38 złotych a także odsetki umowne w wysokości 1.718,26 złotych, odsetki za opóźnienie (karne) 2.182,42 złote, kwota opłat i prowizji 302,42 złote. Nadto pozwana podpisując umowę o kredyt odnawialny zleciła powodowi ubezpieczenie w zakresie Ubezpieczenia na życie, w zakresie którego to ubezpieczenia zadłużenie względem strony powodowej wynosi 118,61 złotych

W ocenie Sądu I instancji podniesiony przez pozwaną zarzut przedawnienia jest niezasadny. Sąd podzielił stanowisko Sądu Najwyższego zawarte w wyroku z dnia 10.10.2003 r. w sprawie II CK 113/02 opublikowane w OSP z 2004 r. nr 11 poz. 141 zgodnie, z którym termin przedawnienia roszczenia banku wobec osoby nie będącej przedsiębiorcą wynosi trzy lata. Stosownie do treści art. 118 k.c. jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenie okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Sąd Rejonowy zauważyl dalej, że zastosowanie trzyletniego terminu przedawnienia zależy od kwalifikacji roszczenia, którego przedawnienie rozważamy, z punktu widzenia jego związku z określonym rodzajem działalności. Ten określony rodzaj działalności wiązać jednak należy z działalnością, którą prowadzi wierzyciel występujący z roszczeniem, a nie z charakterem stosunku prawnego, z którego to roszczenie wynika, lub charakterem działalności prowadzonej przez dłużnika. Zarówno literalna wykładnia art. 118 k.c., jak i względy celowościowe przemawiają bowiem przeciwko wiązaniu trzyletniego terminu przedawnienia z innymi okolicznościami niż charakter działalności prowadzonej przez wierzyciela. Trzyletni termin przedawnienia, wspominany art. 118 k.c, nakazuje łączyć z roszczeniami związanymi z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Niemniej jednak w sytuacji niedotrzymania przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu albo gdy kredyt nie jest spłacany, bank może wypowiedzieć zawartą umowę kredytową, tak jak się stało w przedmiotowej sprawie. Strona powodowa 21 października 2009 roku wypowiedziała umowę kredytu natomiast 9 grudnia 2010 roku wysłane zostało do pozwanej przedsądowe wezwanie, jednakże B. J. nie zapłaciła należnej powodowi kwoty. W takim przypadku całość niespłaconego kredytu staje się wymagalna, a pozostałe do spłaty raty, stają się natychmiast wymagalne.

Zgodnie z art. 123 § 1 pkt 1 k.c., który stanowi, iż bieg przedawnienia przerywa się m.in. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia. W przedmiotowej sprawie powód wystąpi z pozwem 31 lipca 2012 roku, a więc skutecznie przerwał bieg przedawnienia. Nadto nie jest również zasadny zarzut pełnomocnika pozwanej, iż odsetki wynosiły 28%, albowiem jak wynika z załączonej do akt historii rachunku pozwanej odsetki nie przewyższały 28%.

Powyższe względy zadecydowały o uwzględnieniu powództwa. O kosztach procesu Sąd orzekł w oparciu o przepis art. 98 § 1 kpc zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu.

Powyższy wyrok w całości zaskarżyła pozwana, wnosząc o jego zmianę poprzez oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu na jej rzecz za obie instancje.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego przez przyjęcie ,że jestem winna bankowi żądaną kwotę 10273.15 zł., pomimo że powód przedstawił jedynie zawartą ze mną umowę pożyczki na kwotę 1000 zł.

2. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 118 w zw. z art. 117 § 2 k c poprzez zasądzenie żądanej pozwem kwoty obejmującej raty kredytu ,których termin spłat upływał przed 31 lipca 2009 roku.- mimo zgłoszonego zarzutu przedawnienia

3. naruszenie przepisów postępowania poprzez uznanie zasadności roszczenia, pomimo niewywiązania się powoda z nałożonego na niego przez Sąd - pod rygorem ujemnych skutków procesowych- obowiązku dostarczenia pełnej dokumentacji umowy pożyczki, obrazującej zaciągnięte pożyczki oraz dodatkowo

4. z ostrożności procesowej naruszenie przepisu art. 102 k.p.c. poprzez brak jego zastosowania i obciążenie mnie kosztami procesu, mimo mojej bardzo trudnej sytuacji materialnej i zdrowotnej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja strony pozwanej jest w pełni uzasadniona.

Polski proces cywilny w aktualnie obowiązującym kształcie w zasadzie opiera się na modelu kontradyktoryjnym. Najogólniej mówiąc, model taki zakłada, iż do prawdy i słusznego rozstrzygnięcia dochodzi się, opierając się wyłącznie na twierdzeniach, argumentach i dowodach przedstawionych przez obie strony. Przyjmuje się, że podstawowymi cechami tego modelu są: równość stron, swobodne dysponowanie roszczeniami, związanie sądu żądaniem strony, zasada vigilantibus iura sunt scripta. Po zmianach dokonanych ustawą z dnia 2 lipca 2004 roku o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 172, poz. 1804) w przepisach art. 3 k.p.c., art. 213 k.p.c. i art. 232 k.p.c.. została wzmocniona zasada kontradyktoryjności, dyspozycyjności i autonomii praw prywatnych stron, a więc całego kontekstu normatywnego. Doszło również do przewartościowania pojęcia „dostateczne wyjaśnienie sprawy” używanego w art. 224 § 1, art. 317 § 1 i art. 479 ¹⁷ k.p.c. Najkrócej można stwierdzić, że obecnie „dostateczne wyjaśnienie sprawy” oznacza stan zdatności sprawy do wydania wyroku, niezależnie od stopnia wyjaśnienia sprawy z punktu widzenia „prawdy materialnej”. Inaczej mówiąc, sprawa jest dostatecznie wyjaśniona, gdy zostały wyczerpane, przedstawione przez strony, środki dowodowe. Obowiązek przedstawienia dowodów spoczywa bowiem na stronach (art. 3 k.p.c.), a ciężar udowodnienia faktów mających dla rozstrzygnięcia sprawy istotne znaczenie (art. 227 k.p.c.) spoczywa na stronie, która z faktów tych wywodzi skutki prawne (art. 6 k.c.).

Stosując się do niniejszego unormowania pełnomocnik pozwanej na rozprawie w dniu 6 czerwca 2013 roku złożył wniosek o zobowiązanie powoda do złożenia dokumentacji dotyczącej umowy kredytu, dokładnego rozliczenia zadłużenia i odsetek. Sąd w postanowieniu o odroczeniu rozprawy w tym dniu zobowiązał pełnomocnika powoda do złożenia wskazanej dokumentacji. Zarządzenie błędnie zostało skierowane do pełnomocnika powódki – J. M. (karta 104). Tymczasem w dniu 26 października 2012 r. zostało wypowiedziane udzielone temu pełnomocnikowi pełnomocnictwo (karta 23), a w dniu 24 grudnia 2012 r. wpłynęło pismo powódki, z którego wynika, że nowym pełnomocnikiem została ustanowiona A. M. (karta 30).

W tej sytuacji uznać należy, że strona powodowa została nieprawidłowo zobowiązana do złożenia wyżej wymienionej dokumentacji. Pomimo braku zadośćuczynienia omawianemu obowiązkowi Sąd wyprowadził negatywne dla pozwanej skutki prawne i uwzględnił powództwo. Tym samym naruszył jej prawo do obrony polegające na możności przedstawiania dowodów i twierdzeń, które obalałyby twierdzenia drugiej strony.

Podnieść należy dodatkowo, że w swoich działaniach w tym zakresie sąd I instancji był niekonsekwentny, albowiem z jednej strony widział potrzebę złożenia dokumentacji dotyczącej umowy kredytu, a w szczególności dokładnego rozliczenia zadłużenia i odsetek i zobowiązał do tego powódkę. Z drugiej jednak strony przy braku jej reakcji, nie wyciągnął z tej okoliczności negatywnych dla niej konsekwencji.

W rezultacie Sąd Okręgowy uznał, że skuteczny jest trzeci z przytoczonych w apelacji zarzutów polegający na naruszeniu przepisów postępowania poprzez uznanie zasadności roszczenia, pomimo niewywiązania się powoda z nałożonego na niego przez Sąd - pod rygorem ujemnych skutków procesowych- obowiązku dostarczenia pełnej dokumentacji umowy pożyczki, obrazującej zaciągnięte pożyczki, który rzutuje również na zarzut pierwszy dotyczący oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy nie rozpoznał istoty sprawy, a zatem zachodziła podstawa przewidziana w art. 386 § 4 k.p.c. do uchylenia zaskarżonego z przekazaniem sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Ponownie rozpoznając sprawę Sąd Rejonowy, rozważy ponownie konieczność prawidłowego wezwania strony powodowej do złożenia wskazanej dokumentacji oraz w przypadku jej złożenia bądź braku złożenia tej dokumentacji dokona stosownej oceny niniejszej okoliczności w odniesieniu do zarzutów sformułowanych przez pozwaną, a zwłaszcza podniesionego zarzutu przedawnienia.

Na oryginale właściwe podpisy