Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Konin, dnia 12-03-2014 r.

Sąd Okręgowy w Koninie III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący - Sędzia – SO Jadwiga Święcicka

Protokolant: Starszy sekretarz sądowy Elwira Świecka

przy udziale

po rozpoznaniu w dniu 26 lutego 2014r. w Koninie

sprawy G. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

o emeryturę górniczą

na skutek odwołania G. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych II Oddział w P.

z dnia 8 listopada 2013r. znak:(...)

I. Oddala odwołanie

II. Zasądza od odwołującego na rzecz pozwanego kwotę 60 zł - tytułem zwrotu

kosztów zastępstwa procesowego .

Sygn. akt III U 2/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 8 listopada 2013 roku, znak: (...)Zakład Ubezpieczeń Społecznych II Oddział
w P. Inspektorat w K. odmówił G. J. prawa do emerytury górniczej wskazując w uzasadnieniu, że nie spełnił on przesłanki koniecznej do przyznania prawa do emerytury na podstawie art. 50a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, którą jest udowodnienie co najmniej 25-letniego okresu pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1 ww. ustawy.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył G. J., zaskarżając ją
w całości i wniósł o:

1)  zmianę zaskarżonej decyzji poprzez ustalenie, że G. J. przysługuje prawo do emerytury górniczej,

ewentualnie

2)  uchylenie przedmiotowej decyzji i przekazanie ZUS do ponownego rozpoznania,

3)  przeprowadzenie dowodów wskazanych w odwołaniu,

4)  zasądzenie od ZUS na rzecz odwołującego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych,

zarzucając błąd w ustaleniach faktycznych poprzez błędne przyjęcie, że ubezpieczony nie udokumentował wymaganego okresu 25 lat pracy górniczej
i równorzędnej z pracą górniczą, podczas gdy z analizy materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynikają twierdzenia przeciwne.

W uzasadnieniu odwołujący podkreślił, że zaskarżona decyzja jest niesłuszna, albowiem od 1976 roku wykonywał na rzecz (...)Kopalni (...) oraz jego poprzednika prawnego (...) S.A. prace, które w świetle przepisów uważane są za pracę górniczą. Początkowo od dnia 2 sierpnia 1976 roku rozpoczął pracę
w Oddziale (...) na stanowisku ślusarz-spawacz, następnie od dnia 1 maja 2006 roku pracował
w Oddziale (...) jako spawacz maszyn i urządzeń górniczych na odkrywce. Następnie od dnia 1 stycznia 2007 roku odwołujący pracował w Oddziale (...) na stanowisku ślusarz – spawacz, a od dnia 1 lutego 2007 roku do chwili obecnej pracuje
jako spawacz maszyn i urządzeń górniczych na odkrywce.

Odwołujący pokreślił, że pracując jako ślusarz, a następnie jako ślusarz-spawacz wykonywał prace związane z remontami głównymi i podstawowymi maszyn i układu KTZ na rzecz kopalni i górnictwa. Po zmianie nazwy oddziału i zmianie stanowiska pracy na spawacza maszyn i urządzeń na odkrywce, nadal wykonuje na rzecz kopalni te same prace co poprzednio na stanowisku ślusarza-spawacza.

Do odwołania G. J. dołączył m.in. zaświadczenie z dnia 7 marca 2013 roku wystawione przez (...)Kopalnia (...) w którym wymieniono okresy zatrudnienia odwołującego na oddziałach szczegółowo w zaświadczeniu opisanych.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wniósł o oddalenie odwołania oraz zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych podtrzymując argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji, że odwołujący nie udowodnił co najmniej 25 lat pracy górniczej i pracy równorzędnej
z pracą górniczą, w tym co najmniej 15 lat pracy określonej w art. 50c ustawy emerytalnej.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

G. J. urodził się w dniu (...) roku.

W dniu 2 sierpnia 1976 roku zatrudniony został w Kopalni (...) z siedzibą w T. (obecnie (...) Kopalnia (...)z siedzibą w T.), do dnia 21 października 1976 roku odbywał staż na stanowisku ślusarz. Następnie od dnia 1 października 1976 roku pracował jako ślusarz, z tym że w okresie od 26 października 1977 roku do dnia 17 października 1979 roku odbywał zasadniczą służbę wojskową, a następnie korzystał z przerwy po odbyciu zasadniczej służby wojskowej. Ponownie podjął zatrudnienie w Kopalni w dniu 1 grudnia 1979 roku na stanowisku ślusarz, a od 1 sierpnia 1980 roku jako ślusarz-spawacz w Oddziale (...) Następnie od dnia 1 maja 2006 roku odwołujący przeniesiony został na Oddziału (...) i pracował tam na stanowisku spawacz maszyn i urządzeń na odkrywce. Od dnia 1 stycznia 2007 roku został przeniesiony na Oddział (...) (...) ( (...)) na stanowisku ślusarz – spawacz, a od dnia 1 lutego 2007 roku na stanowisku spawacz maszyn i urządzeń na odkrywce.

We wskazanych okresach odwołujący pracował w brygadach remontowych, a do jego obowiązków należała naprawa i konserwacja części i podzespołów maszyn górniczych: spawanie czerpaków, płytek gąsiennicowych, naprawa bębnów, przekładni do taśmociągów, zwałowarek, koparek. Obowiązki swoje G. J. wykonywał na terenie Oddziału (...) (obecnie (...)) na hali lub poza halą, gdzie znajdowały się suwnice, a w zależności od potrzeb jeździł na teren wkopu, aby zdemontować lub zamontować remontowane części. Pracą odwołującego kierował brygadzista. Pracujący w brygadach Oddziału (...) pracowali głównie na hali, natomiast w zależności od potrzeb, niektórzy pracownicy (czasami prawie wszyscy) wyjeżdżali na teren wkopu. Zasadniczo części i podzespoły przeznaczone do remontu były przywożone na teren hali. W okresie od maja do grudnia 2006 roku odwołujący został przeniesiony do pracy przy remoncie koparki na odkrywce.

Komisja Weryfikacyjna (...)Kopalni (...) w odpowiedzi na wniosek G. J. z dnia 3 sierpnia 2013 roku o zaliczenie lat pracy w (...) (od dnia 2 sierpnia 1977 roku do dnia 1 lutego 2007 roku) do pracy górniczej, odmówiła uznania, że odwołujący w okresach od 2 sierpnia 1976 roku do dnia 25 października 1977 roku, od 1 grudnia 1979 roku do 30 kwietnia 2006 roku i od 1 stycznia 2007 roku do dnia 31 stycznia 2007 roku wykonywał prace górnicze, uzasadniając, iż w okresach tych odwołujący wykonywał pracę jako ślusarz, ślusarz-spawacz w oddziale (...) i oddziale (...), a stanowisko te nie są ujęte w wykazie stanowisk pracy, na których zatrudnienie uważa się za pracę górniczą stanowiącym załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty.

W dniu 17 października 2013 roku G. J. wystąpił
z wnioskiem o przyznanie prawa do emerytury górniczej oświadczając, że jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego i wniósł o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalny, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa. Jednocześnie odwołujący dołączył do wniosku zaświadczenie z dnia 17 października 2013 roku z (...)Kopalnia (...) z siedzibą w T., z którego wynika, że w okresie od dnia 1 maja 2006 roku do dnia 31 grudnia 2006 roku pracował jako rzemieślnik zatrudniony na odkrywce bezpośrednio w przodku wykonujący prace mechaniczne wg załącznika 3 cz. III, pkt 7.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego ustalił, że G. J. nie wykonywał przez co najmniej 15 lat pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (jedynie 10 miesięcy i 27 dni).

Wobec powyższego zaskarżoną decyzją z dnia 8 listopada 2013 roku odmówił G. J. prawa do emerytury górniczej.

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach organu rentowego i zgromadzonych w sprawie, dokumentów znajdujących się w aktach osobowych, aktach osobowych R. R. i W. L., a ponadto w oparciu
o zeznania odwołującego G. J. oraz świadków: Z. D. i B. S..

Zeznania świadków Sąd uznał za wiarygodne. Świadkowie ci w sposób logiczny oraz wzajemnie się uzupełniający opisali charakter prac odwołującego w Kopalni (...) z siedzibą w T. wskazując przy tym, że nie wszystkie obowiązki wykonywał on na terenie odkrywki.

Zeznania odwołującego G. J. Sąd uznał za wiarygodne
w części w której opisywał przebieg swojej pracy w Kopalni (...) w T., a szczególności jakie obowiązki wykonywał pracując
w spornych okresach na stanowisku ślusarza i ślusarza – spawacza. Zeznania te znalazły bowiem potwierdzenie w dokumentach zgromadzonych w aktach osobowych, a nadto w zeznaniach ww. świadków. Sam odwołujący przyznał jednocześnie, że jego wyjazdy na odkrywkę uzależnione były od potrzeb.

Natomiast z dokumentów zgromadzonych w aktach osobowych R. R. i W. L. wynika, iż osoby te otrzymały świadectwa wykonywania pracy górniczej i równorzędnej z pracą górniczą, przy czym z treści tych świadectw wynika, że przez ponad 15 lat wykonywali oni prace na poszczególnych stanowiskach pracy na odkrywce. Przy tym W. L. pracował m.in. na stanowiskach (zaliczonych do pracy górniczej): rzemieślnik zatrudniony stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót remontowych ślusarz, spawacz wg. zał. 2, pkt 32, maszynista kolei górniczej na odkrywce wg zał. 2 pkt 9 i mechanik maszyn i urządzeń górniczych na odkrywce wg zał. 2 pkt 11, a R. R. jako rzemieślnik zatrudniony na odkrywce bezpośrednio w przodku na koparkach i zwałowarkach zał. 3, pkt III, 7 – a więc na stanowiskach innych niż odwołujący. Z kolei zatrudnienie na stanowiskach ww. jako ślusarz poza odkrywką, ślusarz-spawacz poza odkrywką czy frezer poza odkrywką nie zostały zaliczone jako praca górnicza. Zresztą każda sprawa ma charakter indywidualny, a zatem sytuacja zawodowa ww. pracowników (zresztą różna od sytuacji odwołującego) pozostaje bez wpływu na rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy.

Zgromadzony w sprawie rzeczowy materiał dowodowy nie budził wątpliwości Sądu.

Przedmiotem sporu w rozpoznawanej sprawie jest rozstrzygnięcie, czy praca odwołującego w Kopalni (...) w T. (obecnie (...)Kopalnia (...) z siedzibą
w T.) wykonywana na stanowiskach: ślusarza oraz ślusarza – spawacza na Oddziale (...) i Oddziale (...) (...) była pracą górniczą, co w konsekwencji skutkuje przyznaniem mu prawa do emerytury górniczej. Należy zauważyć, iż jedynie okres pracy od dnia 1 maja 2006 roku do 31 grudnia 2006 roku na Oddziale (...) jako spawacz maszyn i urządzeń na odkrywce został zaliczony jako okres pracy górniczej.

Zgodnie z treścią przepisu art. 50a ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1)  ukończył 55 lat życia;

2)  ma okres pracy górniczej wynoszący łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej określonej w art. 50c ust. 1;

3)  nie przystąpił do otwartego funduszu emerytalnego albo złożyli wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na rachunku w otwartym funduszu emerytalnym, za pośrednictwem Zakładu, na dochody budżetu państwa.

Wg art. 50a ust. 2 tej ustawy, wiek emerytalny wymagany od pracowników: kobiet mających co najmniej 20 lat, a mężczyzn co najmniej 25 lat pracy górniczej i równorzędnej, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej,
o której mowa w art. 50c ust. 1, wynosi 50 lat.

W myśl art. 50c. 1 ust. 4 cyt. ustawy, za pracę górniczą uważa się zatrudnienie na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego przy ręcznym lub zmechanizowanym urabianiu, ładowaniu oraz przewozie nadkładu i złoża, przy pomiarach w zakresie miernictwa górniczego oraz przy bieżącej konserwacji agregatów i urządzeń wydobywczych, a także w kopalniach otworowych siarki oraz w przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń siarki i węgla brunatnego, na stanowiskach określonych w drodze rozporządzenia przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki i ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.

Wykaz stanowisk pracy, na których zatrudnienie na odkrywce
w kopalniach węgla brunatnego oraz przedsiębiorstwach i innych podmiotach wykonujących roboty górnicze dla kopalń węgla brunatnego uważa się za pracę górniczą, zawiera załącznik nr 2 do Rozporządzenia tegoż Ministra z dnia 23 grudnia 1994 roku w sprawie określenia niektórych stanowisk pracy górniczej oraz stanowisk pracy zaliczanej w wymiarze półtorakrotnym przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury lub renty (§ 2). Rozporządzenie zachowało moc na podstawie art. 194 ustawy o emeryturach i rentach w zakresie, w jakim jego przepisy nie są sprzeczne z przepisami tej ustawy.

W załączniku nr 2 wymieniono m.in. stanowiska związane z przewozem złoża: pod poz. 7 konserwatora tras kolei górniczych na odkrywce, pod poz.17 operatora rozjazdów transportu szynowego na odkrywce, pod poz. 26 spawacz maszyn i urządzeń górniczych na odkrywce oraz spawacz zatrudniony w stałej grupie remontowej na odkrywce i jego pomocnik, pod poz. 28 toromistrza i robotnika torowy na odkrywce, czy pod poz. 32, rzemieślnika
i innych robotników zatrudnionych stale na odkrywce przy wykonywaniu bieżących robót montażowych, konserwacyjnych i remontowych, w tym elektryków i mechaników, ale podkreślenia wymaga to, że chodzi o stanowiska bezpośrednio związane z urabianiem i bieżącą konserwacją agregatów
i urządzeń wydobywczych.

Na takich stanowiskach odwołujący – w ww. spornych okresach - nie był zatrudniony.

W wyroku z dnia 16 marca 2011 roku, sygn. I UK 331/10 Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że przepisy normujące nabywanie prawa do emerytury górniczej muszą być wykładane ściśle, a dla oceny charakteru pracy górniczej nie mogą mieć decydującego znaczenia ani zakładowe wykazy stanowisk, ani protokoły komisji weryfikacyjnej kwalifikujące określone zatrudnienie jako pracę górniczą. Taka możliwość nie została bowiem w przepisach tych przewidziana.

Z przytoczonego brzmienia art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy o emeryturach
i rentach wynika, że w jego rozumieniu pracą górniczą jest wyłącznie zatrudnienie przy pracach bezpośrednio łączących się z procesami związanymi
z wydobywaniem kopalin, polegającymi na pozyskiwaniu złóż siarki i węgla brunatnego na odkrywce, a więc zatrudnienie przy pracach ściśle górniczych, do których zaliczono roboty górnicze przy urabianiu i ładowaniu (w tym strzałowe i odwadniające), roboty transportowe przy przewozie nadkładu i złoża, miernicze oraz bieżące prace konserwacyjne utrzymujące sprawność techniczną agregatów i urządzeń wydobywczych.

Zatem nie każda praca w kopalni węgla brunatnego, która funkcjonalnie związana jest z eksploatacją odkrywki, jest pracą górniczą, uprawniającą do emerytury górniczej. Analiza pracy górniczej, powinna się koncentrować na ustawowych warunkach pracy górniczej określonych w art. 50c ustawy emerytalnej, a nie na samej nazwie stanowiska (np. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 24 marca 2011roku, sygn. I UK 320/10, z dnia 3 lutego 2012 roku, sygn. I UK 290/11).

Jak przekonująco orzekł Sąd Apelacyjny w Katowicach w wyroku z dnia 30 stycznia 2013 roku, sygn. III AUa 832/12, praca „na odkrywce” w kopalniach węgla brunatnego (siarki) jest odpowiednikiem pracy „w przodkach” pod ziemią i polega na zatrudnieniu przy pracach bezpośrednio łączących się z procesami związanymi z wydobywaniem kopalin, pozyskiwaniu złóż; istotne jest, aby prace wykonywane przez górnika były bezpośrednio związane z wykonywaniem czynności w przodkach przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych, a pojęcie „inne prace w przodku” musi wiązać się z bezpośrednim i zasadniczym procesem produkcyjnym zakładu górniczego, polegającym na urobku i wydobywaniu kopalin.

Z analizy zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że w spornych okresach odwołujący G. J. pracował w Oddziale (...) i w Oddziale (...) (...),
a jego praca polegała na remoncie oraz konserwacji części i podzespołów maszyn górniczych: spawanie czerpaków, płytek gąsiennicowych, naprawa bębnów, przekładni do taśmociągów, zwałowarek, koparek.

Komisja Weryfikacyjna (...)Kopalnia (...) odmówiła zaliczenia okresu pracy odwołującego (z wyłączeniem okresu służby wojskowej oraz pracy od 1 maja do 31 grudnia 2006 roku w Oddziale (...) do pracy w górnictwie.

A zatem charakter jego pracy w spornym okresie nie miał bezpośredniego związku z urabianiem kopalin, ładowaniem urobku, montażem, likwidacją i transportem obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów oraz robotach szybowych i nie można jej uznać za pracę o kwalifikowanym charakterze, aby uznać ją za pracę górniczą, w tym za równoznaczną ze stanowiskiem rzemieślnika, o którym mowa w pkt 26.

W ocenie Sądu, nie stanowiła ona pracy górniczej w rozumieniu art. 50c ust. 1 pkt 4 ustawy, nawet gdyby przyjąć, że praca ta odbywała się na odkrywce
w kopalni węgla brunatnego.

W ocenie Sądu, odwołujący nie wykazał również, że stale pracował na odkrywce, gdyż przeczy temu zebranych w sprawie osobowy materiał dowodowy, w tym także zeznania samego odwołującego, z którego to materiału dowodowego wynika niezbicie, że nie wszystkie obowiązki wykonywał bezpośrednio w wykopie, a wręcz przeciwnie: głównie obowiązki swe odwołujący wykonywał na terenie Oddziału (...), a jedynie w razie takiej potrzeby (kiedy nie było wystarczającej liczny pracowników), wyjeżdżał na odkrywkę.

Niespełnienie warunku legitymowania się wymaganym co najmniej 25-letnim okresem pracy górniczej łącznie z okresem pracy równorzędnej, czyni więc niezasadnym odwołanie wnioskodawcy, w którym wnioskował o zmianę decyzji i przyznanie prawa do górniczej emerytury.

Z uwagi na powyższe odwołanie wnioskodawcy Sąd uznał za nieuzasadnione i na podstawie art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. orzekł jak w pkt. I wyroku.

O kosztach zastępstwa procesowego (pkt. II wyroku) Sąd Okręgowy orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c. w zw. z § 2 ust. 2, § 6 i 11 ust. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz.U.2013.490 j.t.)