Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13 marca 2014 r.

Sąd Okręgowy we Wrocławiu Wydział II Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: SSO Monika Kuźniar

po rozpoznaniu w dniu 13 marca 2014 roku we Wrocławiu

na posiedzeniu niejawnym w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa Gminy W.

przeciwko P. J.

o zapłatę

na skutek apelacji strony powodowej

od wyroku Sądu Rejonowego dla Wrocławia-Śródmieścia we Wrocławiu

z dnia 18 października 2013 r.

sygn. akt VIII C 1802/13

oddala apelację. Sygn. akt II Ca 96/14

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 18 października 2013 roku Sąd Rejonowy dla Wrocławia - Śródmieścia Wydział VIII Cywilny oddalił w stosunku do P. J. powództwo Gminy W. o zasądzenie na jej rzecz solidarnie od pozwanych E. J., P. J. i K. J. kwoty 52.387,17 zł wraz z ustawowymi odsetkami liczonymi od dnia 1 października 2010 r. do dnia zapłaty.

Rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujący stan faktyczny:

W dniu 1 kwietnia 1995 r. E. J. zawarła ze stroną powodową umowę najmu lokalu mieszkalnego położonego we W. przy ul. (...), składającego się z pokoi o powierzchni 24,22 m2 i 11,70 m2 oraz kuchni o powierzchni 22,08 m2. Strony postanowiły, iż opłaty z tytułu czynszu oraz eksploatacji lokalu najemca uiszczać będzie z góry do 10 dnia każdego miesiąca. Jako wspólnie zamieszkujące z pozwanym osoby wskazano pozwanego P. J. oraz K. A.. Pozwany P. J. od 1995 r. zameldowany jest w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) we W.. Pozwany P. J. zamieszkiwał w lokalu przy ul. (...) we W. do października 2003 r. W 2003 r. rozpoczął studia w trybie dziennym na Politechnice (...) – (...) w J.. Podczas studiów zamieszkał u koleżanki swojej matki M. Ś.. Mieszkanie składało się z trzech pokoi, pozwany miał do dyspozycji jeden pokój. W mieszkaniu tym pozwany posiadał wszystkie należące do niego rzeczy. Nie pozostawił żadnych rzeczy w mieszkaniu przy ul. (...) we W.. W 2007 r. po ukończeniu studiów powrócił do W., gdyż otrzymał propozycję pracy. Nie wrócił mieszkać do mieszkania przy ul. (...). Początkowo zamieszkał w wynajętym pokoju przy ul. (...), a następnie przy ulicy (...) wynajmował jeden z pięciu pokoi w domu jednorodzinnym. W lutym 2010 r. zamieszkał wraz ze swoją dziewczyną M. S. w wynajętym pokoju przy ul. (...) we W.. Zaległość z tytułu opłat czynszowych dla lokalu mieszkalnego przy ul. (...) za okres od kwietnia 2006 r. do dnia 30 września 2010 r. wynosiła 18.038,22 zł, natomiast z tytułu opłat za media 14.821,49 zł. W dniu 25 czerwca 2007 r. pozwany ukończył studia licencjackie na Politechnice (...), (...), kierunek (...), natomiast w dniu 13 lipca 2009 r. pozwany ukończył studia magisterskie na Politechnice (...), (...) kierunek (...). W okresie od 1 sierpnia 2007 r. do 31 marca 2010 r. pozwany był zatrudniony w (...) Sp. z o.o. z siedzibą we W.. W okresie od 1 kwietnia 2010 r. do 28 kwietnia 2010 r. pozwany był zatrudniony u R. N. prowadzącego działalność gospodarczą pod nazwą N. w T.. W okresie od 1 czerwca 2010 r. do 30 czerwca 2011 r. pozwany zatrudniony był w Grupie (...) S.A. z siedzibą w W.. Pismem z dnia 19 października 2010 r. strona powodowa wezwała pozwanego do zapłaty kwoty 32.859,71 zł. Wezwanie zostało wysłane na adres (...), W.. W okresie od 1 lipca 2011 r. do 1 lipca 2012 r. pozwany P. J. zameldowany był na pobyt czasowy w B. przy ul (...) i tam zamieszkiwał. W dniu 7 lipca 2011 r. pozwany zarejestrowany został jako bezrobotny w Urzędzie Pracy w B. i do lutego 2012 r. stawiał się w Urzędzie Pracy. Przesyłka zawierająca nakaz zapłaty i odpis pozwu oraz przesyłki zawierające zawiadomienie o wszczęciu postępowania egzekucyjnego oraz o zajęciu rachunku bankowego były odbierane przez matkę pozwanego – E. J.. E. J. nie przekazywała synowi korespondencji, jak również nie informowała go o toczącym się postępowaniu, gdyż nie chciała go martwić. Pozwany o toczącym się postępowaniu dowiedział się w dniu 12 kwietnia 2013 r.

Uzasadniając rozstrzygnięcie, Sąd Rejonowy w pierwszej kolejności doszedł do wniosku, że wniosek pozwanego o przywrócenie terminu do wniesienia sprzeciwu od nakazu zapłaty należało uznać za uzasadniony. Odnosząc się do istoty sprawy, Sąd ten wskazał, iż strona powodowa opierała swe roszczenie na treści umowy najmu z dnia 1 kwietnia 1995 r. wskazując, iż pozwany P. J. jako osoba pełnoletnia wspólnie zamieszkująca z najemcą w lokalu położonym we W. przy ul. (...), zobowiązany jest do terminowego regulowania czynszu oraz opłat z tytułu korzystania z przedmiotowego lokalu. Istota sporu sprowadzała się zatem do ustalenia, czy w istocie na pozwanym ciąży obowiązek świadczenia na rzecz strony powodowej, albowiem podniósł on, iż od 2003 r. nie zamieszkuje w spornym lokalu. Po analizie całokształtu materiału dowodowego Sąd doszedł do przekonania, iż roszczenie strony powodowej nie zasługiwało na uwzględnienie. W myśl przepisu art. 659 § 1 k.c. przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie. Odpowiedzialność ww. osób ogranicza się do wysokości czynszu i innych opłat należnych za okres ich stałego zamieszkiwania (art. 688 ¹ k.c.). Sąd w przeważającej mierze oparł ustalenia faktyczne niniejszej sprawy na zeznaniach świadków M. Ś., E. J., M. S. oraz D. W., a także na przesłuchaniu samego pozwanego. Z powyższego jednoznacznie wynikało, iż pozwany nie zamieszkiwał w lokalu przy ul. (...) we W. od 2003 r., albowiem po ukończeniu szkoły średniej, a więc w 2003 r. wyprowadził się do J., gdyż tam podjął studia, a od 2007 r. - gdy powrócił do W., mieszkał w wynajętych mieszkaniach. Mianowicie początkowo zamieszkał w wynajętym pokoju przy ul. (...), a następnie od czerwca 2008 r. przy ulicy (...) wynajmował jeden z pięciu pokoi w domu jednorodzinnym, natomiast w lutym 2010 r. zamieszkał wraz ze swoją dziewczyną M. S. w wynajętym pokoju przy ul. (...) we W.. Sąd nie znalazł przy tym podstaw, ażeby odmówić wiarygodności zeznaniom świadków i przesłuchaniu pozwanego, albowiem były one logiczne, spójne i wzajemnie zbieżne. Z przesłuchania pozwanego i zeznań świadka E. J. wynikało, że wyprowadzając się na studia do J. pozwany nie miał zamiaru powrócić do mieszkania przy ul. (...) we W. i że zabrał wszystkie swoje rzeczy, łącznie ze sprzętem RTV i nartami. Rodzinę przy ul. (...) odwiedzał sporadycznie, praktycznie tylko na Ś.. Utrzymywał się sam w J. ze stypendium socjalnego i naukowego. Po powrocie do W. wynajmował mieszkania. Nie można zatem było przyjąć, że mieszkanie przy ul. (...) we W. nadal pozostało jego centrum życiowym, a mieszkanie w J. i kolejne mieszkania we W. były jedynie miejscami czasowego pobytu. Ponadto odpowiedzialność osób pełnoletnich wspólnie zamieszkujących z najemcą ogranicza się do wysokości czynszu i innych opłat należnych za okres ich stałego zamieszkiwania. Pozwany P. J. od 2003 r. nie zamieszkiwał stale w lokalu mieszkalnym przy ul. (...) we W.. Bez znaczenia przy tym dla obowiązku ponoszenia opłat za korzystanie z przedmiotowego lokalu miał fakt zameldowania pozwanego w spornym lokalu. Przepisy prawa nie nakładają bowiem na osobę posiadającą meldunek w danym lokalu obowiązku ponoszenia opłat z tytułu korzystania z niego, zobowiązanymi są jedynie najemcy i pełnoletnie osoby wspólnie z nimi zamieszkujące (art. 688 ¹ k.c.).

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pełnomocnik strony powodowej, zaskarżając go w całości i zarzucając:

1)  naruszenie przepisu art. 688 ¹ § 1 k.c. poprzez niewłaściwe uznanie, iż pozwany nie jest solidarnie zobowiązany do ponoszenia opłat czynszowych oraz opłat eksploatacyjnych za lokal przy ul. (...);

2)  naruszenie art. 25 k.c. poprzez niewłaściwe uznanie, iż okres zamieszkiwania pozwanego w okresie studiów licencjackich w innej miejscowości był z zamiarem pobytu.

Wskazując na powyższe, strona Skarżąca wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uwzględnienie powództwa w całości oraz zasądzenie od pozwanego kosztów procesu według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację, pozwany wniósł o jej oddalenie.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja strony powodowej nie zasługuje na uwzględnienie, a podniesione w niej zarzuty nie znajdują oparcia ani w materiale dowodowym zgromadzonym w niniejszej sprawie, ani w przepisach prawa.

Wobec braku zarzutów strony powodowej dotyczących ustaleń faktycznych, Sąd Odwoławczy uznaje ustalony przez Sąd Rejonowy stan faktyczny za własny. Przy tak ustalonym stanie faktycznym, Sąd Odwoławczy w pełni aprobuje dokonaną przez Sąd I instancji ocenę prawną roszczenia strony powodowej dochodzonego przeciwko pozwanemu P. J..

Podstawą materialnoprawną dochodzonego w niniejszym procesie przez Gminę W. roszczenia jest przepis art. 688 ¹ § 1 k.c., w myśl którego za zapłatę czynszu i innych należnych opłat odpowiadają solidarnie z najemcą stale zamieszkujące z nim osoby pełnoletnie. W przepisie tym ustawodawca posłużył się tożsamą przesłanką jak w treści przepisu art. 691 § 2 k.c., a mianowicie „stałym zamieszkiwaniem”. Sformułowanie to posiada jednak odmienny zakres znaczeniowy niż pojęcie "miejsce zamieszkania" uregulowane w art. 25 - 28 k.c. Mianowicie, należy je łączyć z określonym lokalem, a nie miejscowością, o której mowa w art. 25 k.c. ( E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 5, Warszawa 2013, Legalis). Pojęcie to odnosi się do zamieszkiwania w znaczeniu stałego przebywania w określonym lokalu (K. Pietrzykowski (w:) K. Pietrzykowski, Komentarz, t. II, 2005, s. 449-450; J. Jezioro (w:) E. Gniewek, Komentarz, 2006, s. 1103; orzeczenie SN z 3 listopada 1998 r., I CKN 867/97, niepubl.; J. Ignatowicz (w:) M. Gersdorf, J. Ignatowicz, Prawo spółdzielcze..., s. 434).

Zgodnie z poglądem ukształtowanym w judykaturze Sądu Najwyższego, stałe zamieszkiwanie w lokalu mieszkalnym oznacza, że lokal ten stanowi centrum życiowe określonej osoby, tj. miejsce, w którym koncentruje się na przykład życie dzieci obok rodziców, osoby nieporadnej przy osobie, która się nią opiekuje, itp. (wyrok SN z 8 stycznia 1976 r., I CR 926/75, OSP 1977, z. 11-12, poz. 193, z komentarzem W. Chrzanowskiego, POPS 1977, poz. 29; wyrok SN z 13 lutego 1976 r., I CR 930/75, OSNC 1977, nr 1, poz. 5; wyrok SN z 6 maja 1980 r., III CRN 61/80, Mon. Praw. 1994, nr 9, s. 273; orzeczenie SN z 28 października 1980 r., III CRN 230/80, Mon. Praw. 1994, nr 9, s. 273; wyrok SN z 15 stycznia 1981 r., III CRN 314/80, OSN 1981, nr 6, poz. 119; wyrok SN z 20 marca 1981 r., III CRN 30/81, Mon. Praw. 1994, nr 9, s. 273; wyrok SN z 15 października 1984 r., I CR 309/84, OSN 1985, nr 6, poz. 113, z komentarzem A. Mączyńskiego, POPS 1985, poz. 47; orzeczenie SN z 17 października 1997 r., I CKN 90/97, niepubl.; orzeczenie SN z 29 kwietnia 1998 r., I CKN 637/97, niepubl.; orzeczenie SN z 17 czerwca 1999 r., I CKN 46/98, niepubl.; orzeczenie SN z 16 września 1999 r., II CKN 889/97, niepubl.; orzeczenie SN z 3 lutego 2000 r., I CKN 40/99, niepubl.). Przez stałe zamieszkanie w rozumieniu ww. przepisu należy zatem rozumieć zamieszkiwanie w konkretnym mieszkaniu, w określonej miejscowości z zamiarem stałego pobytu, wyrażonym przez to, że w tym mieszkaniu skupia się życie osobiste i działalność konkretnej osoby ( wyr. SN z 6.5.1980 r., III CRN 61/80, MoP 1994, Nr 9, s. 273; por. też wyr. SN z 8.1.1976 r., I CR 926/75, OSP 1977, Nr 11, poz. 193; wyr. SN z 13.2.1976 r., I CR 930/75, OSN 1977, Nr 1, poz. 5; wyr. z 15.10.1984 r., I CR 309/84, OSN 1985, Nr 8, poz. 113).

Skoro więc, jak wskazano powyżej, w niniejszej sprawie przepis art. 25 k.c. nie mógł znaleźć zastosowania, to nie mógł być, wbrew twierdzeniom apelacji, naruszony przez Sąd Rejonowy.

W rozpoznawanej sprawie Sąd Rejonowy ustalił, iż od października 2003 roku pozwany P. J. nie zamieszkuje w lokalu przy ul. (...) we W., w okresie tym rozpoczął on bowiem studia w J.. W czasie studiów zamieszkiwał u koleżanki swojej matki, w mieszkaniu, w którym posiadał wszystkie należące do niego rzeczy. Rodzinę odwiedzał tylko z okazji świąt. Po ukończeniu studiów w 2007 roku pozwany powrócił co prawda do W., lecz nigdy już nie zamieszkał w spornym lokalu. Zaległość zaś z tytułu opłat czynszowych pochodzi za okres od kwietnia 2006 roku. Ustalenia te – poczynione na podstawie zeznań świadków są prawidłowe i znajdują uzasadnienie w materiale dowodowym, który Sąd I instancji poddał wnikliwej analizie.

W ocenie Sądu Odwoławczego, przy tak ustalonym stanie faktycznym, słusznie Sąd Rejonowy doszedł do przekonania, iż sposób uznać, aby po 2003 roku pozwany stale zamieszkiwał w lokalu przy ul. (...) we W.. Jego życie zarówno osobiste, jak i zawodowe /centrum życiowe/, nie koncentrowało się już bowiem w tym lokalu. Powołane zaś przez skarżącego orzeczenie Sądu Najwyższego z 15 lipca 1978 roku, nie znajduje zastosowania w realiach niniejszej sprawy. Pozwany bowiem po opuszczeniu spornego lokalu w 2003 roku nie przejawiał woli powrotu do niego, o czym świadczy fakt zamieszkania przez niego w innym lokalu po powrocie do W. w 2007 roku.

Jeśli zaś chodzi o fakt zameldowania pozwanego w lokalu, to skoro materialnoprawną przesłanką uwzględnienia niniejszego powództwa było zamieszkiwanie pozwanego, a więc określony stan faktyczny, a nie stan prawny wynikający z treści decyzji administracyjnej o zameldowaniu, to fakt ten nie mógł przesądzić o słuszności racji powodowej Gminy. Dlatego też dla ustalenia, że pozwany stale mieszkał w okresie dochodzonym pozwem w spornym lokalu, było niewystarczające ustalenie, iż był w nim zameldowany. Na gruncie prawa cywilnego żaden przepis prawny nie łączy z faktem zameldowania w danym lokalu, czyli czynnością z zakresu prawa administracyjnego, domniemania prawnego (art. 231 k.c.), że osoba zameldowana w lokalu rzeczywiście w nim mieszka. Z doświadczenia życiowego wynika, iż częste są sytuacje, w których osoby zameldowane w konkretnym lokalu faktycznie w nim nie mieszkają, bądź po wyprowadzeniu się, nie spełniają obowiązku wymeldowania. Fakt zameldowania pozwanego w spornym lokalu stanowić może więc co najwyżej uprawdopodobnienie faktu, że pozwany zamieszkiwał w nim w okresie objętym powództwem. Zgodnie z zasadami dowodowymi procesu cywilnego, uprawdopodobnienie tego faktu jest jednak niewystarczające.

W tym stanie rzeczy, również zarzut naruszenia przepisu art. 688 ¹ § 1 k.c. poprzez uznanie, iż pozwany nie jest solidarnie zobowiązany do ponoszenia opłat czynszowych oraz opłat eksploatacyjnych za lokal przy ul. (...), był bezzasadny, co skutkowało uznaniem, że rozstrzygniecie Sądu Rejonowego było prawidłowe, zaś apelacja strony powodowej, jako bezzasadna, podlegała oddaleniu, na podstawie art. 385 k.p.c.