Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 11 grudnia 2019 roku

Sąd Okręgowy w Białymstoku VII Wydział Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Alicja Dubij (spr.)

Sędziowie: Beata Gnatowska

Maciej Głos

Protokolant: Małgorzata Radek

po rozpoznaniu w dniu 8 listopada 2019 roku w Białymstoku

na rozprawie

sprawy z powództwa J. P.

przeciwko Przedsiębiorstwu (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

od wyroku Sądu Rejonowego w Suwałkach V Wydziału Gospodarczego

z dnia 21 lutego 2019 roku, sygn. akt V GC 132/17

I.  Zmienia zaskarżony wyrok w punkcie I w ten sposób, że zasądza od pozwanego Przedsiębiorstwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. na rzecz powoda J. P. kwotę 51.902,36 złotych ( pięćdziesiąt jeden tysięcy dziewięćset dwa złote trzydzieści sześć groszy) z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym od dnia 18 grudnia 2014 roku do dnia 31 grudnia 2015 roku, zaś od dnia 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami w stosunku rocznym za opóźnienie do dnia zapłaty i oddala powództwo w pozostałym zakresie.

II.  Oddala apelację w pozostałym zakresie.

III.  Zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 2.349,54 złote tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

IV.  Ustala, iż pozostałe nieuiszczone w sprawie koszty sądowe ponosi Skarb Państwa.

sędzia Beata Gnatowska sędzia Alicja Dubij sędzia Maciej Głos

Sygn. akt VII Ga 299/19

UZASADNIENIE

J. P. prowadzący działalność gospodarczą pod firmą (...) w S. wystąpił przeciwko Przedsiębiorstwu (...) sp. z o.o. w W. o zapłatę kwoty 55.506,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 18 grudnia 2014r. do dnia zapłaty. Ponadto domagał się zasądzenia od pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Wskazał, iż na zlecenie pozwanego wykonywał roboty w ramach zadania: „Przebudowa układu komunikacyjnego w Ś., przebicie ulicy (...) do ulicy (...) z budową mostu przez rzekę C.”. W dniu 6 lutego 2014 r. strony zawarły porozumienie w sprawie ostatecznego rozliczenia robót wykonywanych w ramach tego zadania i w porozumieniu tym strony ustaliły, iż ostateczna wartość robót wykonanych przez powoda wynosić będzie 558.439,28 brutto, ponadto strony ustaliły, iż pozwany zapłacił powodowi do dnia zawarcia porozumienia kwotę 397.492,23 zł po odliczeniu materiałów pozwanego w kwocie 98.812,26 zł (§ 2 ust. 2); pozwany zatrzymał powodowi z należnych mu kwot kwotę 27.921,96 zł tytułem zabezpieczenia dobrego wykonania przez powoda prac oraz tytułem zabezpieczenia kosztów usunięcia usterek istniejących po jego pracach. Zatrzymana kwota zostanie zwrócona powodowi po upływie 36 miesięcy rękojmi od dnia bezusterkowego odbioru całości prac pozwanego przez Miasto S.; powód po usunięciu wad będzie uprawniony dodatkowo do wynagrodzenia za wykonanie prac brukarskich w zatokach autobusowych (§ 2 ust. 4 zd. trzecie). Zapłata kwoty 43.190,38 zł z zastrzeżeniem późniejszego rozliczenia zatrzymanych kwot oraz wynagrodzenia za wykonanie nawierzchni zatok autobusowych będzie wyczerpywać wszelkie roszczenie powoda z dotychczasowej współpracy z pozwanym.

Powód wskazywał, że po zawarciu porozumienia usunął usterki w robotach brukarskich oraz wykonał nawierzchnie z kostki brukowej w zatokach autobusowych. Wartość robót brukarskich w zatokach autobusowych wyniosła 35.960,77 zł brutto. Dochodzona pozwem kwota 55.506,14 zł obejmowała wynagrodzenie za roboty brukarskie w zatokach autobusowych w kwocie 35.960,77 zł i zwrot 70% zabezpieczenia dobrego wykonania robót w kwocie 19.545,37 zł. Ponadto powód domagał się zasądzenia kwoty 300,00 zł tytułem opłaty sądowej od kosztów wniosku o zawezwanie pozwanego do próby ugodowej w sprawie sygn. akt I Co 820/16.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 8 marca 2017r. (sygn. akt V GNc 213/17) Sąd Rejonowy w Suwałkach V Wydział Gospodarczy uwzględnił powództwo w całości (nakaz zapłaty, k. 20).

W sprzeciwie od powyższego nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powoda kosztów procesu. Przyznał, iż łączyła go z pozwanym umowa podwykonawcza o wykonanie robót brukarskich. W ramach tej umowy powód zobowiązał się do wykonania robót brukarskich z własnych materiałów we wskazanym w przedmiarze zakresie w terminie do dnia 30 czerwca 2013 r.

Ostatecznie z uwagi na fakt iż powód nie posiadał środków koniecznych do zakupu materiałów budowalnych, pozwany nabywał te materiały z własnych środków. Pozwany podnosił, że ponadto powód nie wykonał całości powierzonych mu robót w zakreślonym terminie – miał bowiem zgodnie z umową wykonać roboty do dnia 30 czerwca 2013 r., a ostatecznie wykonał prace do 30 listopada 2013 r. a więc z pięciomiesięcznym opóźnieniem. W dniu 6 lutego 2014 r. doszło do podpisania między stronami porozumienia, mającego na celu częściowe rozliczenie wykonanych prac. Porozumienie rozliczało całość kwot należnych powodowi za wyjątkiem wynagrodzenia należnego powodowi za wykonanie zatok autobusowych z kostki kamiennej. Ponad kwoty wynikające z porozumienia oraz kwoty ewentualnie należne za wykonanie zatok autobusowych, powód mocą porozumienia zrzekł się wobec pozwanego dalej idących roszczeń. Pozwany wskazał, iż ostatecznie usterki nie zostały przez powoda usunięte w całości, tym samym powód nie wykonał w pełni porozumienia, w którym to zobowiązał się do usunięcia wszelkich usterek (sprzeciw, k. 24 i n.).

Pozwany podniósł ponadto w sprzeciwie zarzut potrącenia należności w kwocie 69.937,47 zł należnej z tytułu kosztów nabycia przez pozwanego spoiny dla potrzeb niewadliwego wykonania prac powoda, potwierdzonej notą księgową nr (...).2014 z kwotą zatrzymaną przez pozwanego stanowiącą 70% całości kwoty zatrzymanej a więc z kwotą 19.545,37 zł. Ponadto pozwany podniósł zarzut potrącenia kwoty oraz wierzytelność w kwocie 135.561,32 zł z tytułu naliczonej kary umownej za opóźnienie w wykonaniu robót i usunięciu usterek w robotach, potwierdzoną notą księgową nr (...).2014. Tym samym pozwany wskazał, że należność powoda jako kwota niższa została skompensowana w/w zarzutem potrącenia.

Pismem z dnia 24 stycznia 2019 r. pozwany (...) sp. z o.o. w W. złożył wobec powoda J. P. oświadczenie o potrąceniu wzajemnych wierzytelności – nota obciążeniowa nr (...), w którym dokonał wzajemnego potrącenia zobowiązań dochodzonych w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w Suwałkach potwierdzonych w treści opinii biegłego sądowego W. N., sporządzonej w opinii uzupełniającej z dnia 31 października 2018 r. – w łącznej kwocie 37.939,94 zł ze skutkiem na dzień 18 grudnia 2014r. oraz dokonał wzajemnego rozliczenia wierzytelności w następujący sposób: zobowiązanie P. - wynagrodzenie za wykonanie zatok z opinii biegłego kwota do zapłaty 14.954,94 zł netto (18.394,57 zł brutto) z należnością P. za koszt materiałów do spoinowania do zatok w kwocie 16.909,90 zł netto (20.799,17 zł brutto) – kwota dokonanego potrącenia to 18.394,57 zł. Ponadto pozwany dokonał potrącenia zobowiązania P. kwoty kaucji dochodzonej pozwem w kwocie 19.545,37 zł z należnością P. z noty (...) w kwocie 2.404,60 zł i kwoty 135.561,32 zł z tytułu noty (...) z tytułu kary umownej za opóźnienie w wykonaniu prac – kwota dokonanego potrącenia to 17.140,77 zł (pismo k. 512).

Wyrokiem z dnia 21 lutego 2019 r. wydanym w sprawie pod sygn. akt V GC 132/17 Sąd Rejonowy w Suwałkach V Wydział Gospodarczy zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 55.506,14 zł wraz z odsetkami w wysokości ustawowej liczonymi od dnia 18 grudnia 2014r. do dnia 31 grudnia 2015r. i odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty, zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 11.343.00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 6.767,00 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego, nakazał pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa (kasa Sądu Rejonowego w Suwałkach) kwotę 2.406,86 zł tytułem zwrotu wydatków tymczasowo uiszczonych przez Skarb Państwa, które w części nakazał pobrać z niewykorzystanych zaliczek na wydatki w sprawie uiszczonych przez pozwanego w kwotach: 215,44 zł z zaliczki pod poz. (...) konta sum na zlecenie oraz w kwocie 320,48 zł z zaliczki pod poz. (...) konta sum na zlecenie.

Rozstrzygnięcie zapadło w oparciu o następujące ustalenia faktyczne i prawne.

Strony zawarły w dniu 27 sierpnia 2012 r. umowę nr (...), przedmiotem której było wykonanie robót budowlanych w ramach realizacji zadania: „Przebudowa układu komunikacyjnego w Ś. (przebicie ul. (...) do ul. (...) z budową mostu przez rzekę C.)”, przy czym przedmiotem umowy było wykonanie robót budowlanych polegających na wykonaniu robót drogowych według zakresu opisanego w przedmiarze robót – kosztorysie wykonawczym (według załącznika).

W umowie strony ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe wykonawcy na kwotę 1.131.446,11 zł netto, a brutto 1.391.678,72 zł. Na podstawie § 1 przedmiotowej umowy strony przewidziały, iż podane ceny obejmują robociznę, materiały i sprzęt podane według cen jednostkowych, z przedmiotu umowy wyłączony jest materiał krawężnik, którego zakup leży po stronie zlecającego podsypka cem. piaskowa i ława betonowa oraz robocizna i sprzęt ustawienia krawężnika ujęte są w cenie jednostkowej kosztorysu wykonawczego. Termin wykonania robót ustalono na dzień 30.06.2013 r. (§ 2 umowy).

W § 5 ust. 4 przewidziano, iż zapłata wynagrodzenia za przedmiot umowy nastąpi na podstawie miesięcznych faktur częściowych do wysokości zaawansowania robót określonego na podstawie faktycznie wykonanych robót i cen jednostkowych kosztorysu ofertowego. Faktury częściowe nie mogą przekroczyć 95% kwoty ryczałtowej. W § 7 umowy strony przewidziały, iż w terminie 7 dni od dnia zawarcia niniejszej umowy podwykonawca wniesie zabezpieczenie należytego wykonania umowy w wysokości 5% wynagrodzenia umownego brutto, o którym mowa w § 5 ust. 1, tj. 69.583,94 zł w formie gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej. Zabezpieczenie należytego wykonania umowy zgodnie z pkt 2 zostanie zatrzymane w wysokości 70% na okres wykonania umowy i zwrócone w terminie 14 dni od daty odbioru końcowego przedmiotu zamówienia, natomiast pozostała kwota stanowiąca 30% wartości zabezpieczenia zostanie zatrzymania na okres gwarancji rękojmi 36 miesięcy i następnie po upływie okresu rękojmi i zostanie zwrócona w terminie 14 dni od dnia dokonania odbioru pousterkowego, tj. upływu rękojmi za wady.

W § 8 umowy strony zastrzegły karę umowną za opóźnienie w zakończeniu wykonywania przedmiotu umowy w wysokości 0,2 % wynagrodzenia brutto określonego w § 5 pkt 1 umowy za każdy dzień opóźnienia etapów uzgodnionych w harmonogramie w wykonaniu umowy przez pozwanego (umowa j.w.).

W protokole przeglądu gwarancyjnego z dnia 2 kwietnia 2014 r. na temat P. układu komunikacyjnego Ś. - Przebicie ul. (...) do ul. (...) z budową mostu przez rzekę C. obecna na miejscu komisja stwierdziła w okresie od dnia zakończenia robót dnia 29 stycznia 2014 r. wskazane wady i usterki w robotach brukarskich.

W dniu 8 stycznia 2014 r. odbył się odbiór techniczny robót na przedmiotowym zadaniu inwestycyjnym. W protokole zawarto informację, iż w związku ze stwierdzeniem, że roboty budowlane stanowiące przedmiot umowy zostały zakończone, zamawiający (Urząd Miejski w S.) dokonał z dniem 12 grudnia 2013 r. odbioru technicznego robót. Zgodnie z umową nr (...) z dnia 14 czerwca 2012 r. roboty objęte niniejszym protokołem miały być przedmiotem odbioru końcowego po uzyskaniu pozwolenia na użytkowanie, a dzień gwarancji liczony miał być od daty odbioru końcowego (protokół k. 57-61).

Sąd Rejonowy ustalił, że w dniu 29 stycznia 2014 r. miał miejsce odbiór końcowy wykonanych robót na przedmiotowym zadaniu inwestycyjnym. W protokole przewidziano ostateczny termin do usunięcia zgłoszonych usterek do dnia 30 maja 2014 r.

Dalej Sąd I instancji ustalił, że w dniu 6 lutego 2014 r. strony zawarły porozumienie, którego celem było dokonanie ostatecznego rozliczenia prac wykonanych przez D. na zlecenie (...) w ramach przedmiotowego zadania, dla którego inwestorem było Miasto S.. W ramach tego porozumienia strony ustaliły, iż ostateczna wartość robót wykonanych przez D. z zakresu podstawowego w ramach zadania opisanego w § 1 wynosić będzie 558.439,28 zł brutto. Strony przewidziały, iż wartość materiałów budowlanych nabytych przez P. dla potrzeb wykonania powyższych robót wynosi do dnia spisania porozumienia 96.812,26 zł i zostanie ona odliczona od kwot opisanych w § 2 ust. 1, a należnych D.. Dodatkowo strony ustaliły, iż do dnia zawarcia porozumienia, (...) dokonał zapłaty na rzecz D. kwoty 397.492,23 zł.

Zapis § 2 ust. 3 porozumienia przewidywał, iż P. uprawniony jest do zatrzymania z kwot należnych D. opisanych w § 2 ust. 1 kwoty 27.921,96 zł tytułem zabezpieczenia dobrego wykonania przez D. prac opisanych w § 1 powyżej oraz dla zabezpieczenia kosztów usuwania usterek istniejących w powyższych pracach. Po usunięciu usterek przez D. oraz po dokonaniu bezusterkowego odbioru całości prac (...) przez Miasto S., kwota zatrzymana ulegnie obniżeniu do kwoty 8.376,59 zł a P. wypłaci D. różnicę. Ostateczna kwota zatrzymana zostanie zwrócona po zakończeniu okresu rękojmi, który dla prac D. wynosić będzie 36 miesięcy od dnia bezusterkowego odbioru całości prac P. przez Miasto S..

W ust. 4 powołanego paragrafu (...) potwierdził, iż poza kwotami opisanymi w § 2 ust. 1 D., należne jest również wynagrodzenie za prace dodatkowe, nie objęte pierwotnym zakresem robót, które to wynagrodzenie ustalone zostało wstępnie na kwotę 6.977,55 zł brutto. W § 3 Porozumienia strony przewidziały, iż D. zobowiązuje się do usunięcia wobec P. usterek wskazanych w treści załącznika w terminie do dnia 10 maja 2014r.

W § 4 porozumienia strony przewidziały, iż zapłata kwoty, o której mowa w § 2 ust. 5 z zastrzeżeniem konieczności późniejszego rozliczenia kwot zatrzymanych oraz kwot należnych z tytułu wykonania nawierzchni zatok autobusowych o których mowa w § 2 ust. 4, wyczerpywać będzie wszelkie roszczenia D. z tytułu dotychczasowej współpracy z (...). Ponad powyższe kwoty, D. zrzekł się wszelkich dalej idących kwot od (...) z tytułu dotychczasowej współpracy na zadaniu budowlanym opisanym w § 1 powyżej.

Po zawarciu powyższego porozumienia, powód usunął usterki (wady) w robotach brukarskich i wykonał nawierzchnie z kostki brukowej w zatokach autobusowych. P. K. (k. 215v-216) zeznał, iż na koniec usterki zostały przez powoda usunięte, a spoinę na budowę dostarczała firma (...). Na inwestycji oprócz powoda była jeszcze inna firma, która zajmowała się pracami brukarskimi. Świadek A. U. zeznał (k. 216-217), iż końcowy odbiór prac miał miejsce w dniu 29 stycznia 2014 r., usterki w odbiorze nr (...) dotyczyły wykonawcy, a nie podwykonawcy. Powód usunął usterki, poprawił ułożenie kostki. Świadek nie wiedział jak pozwany rozdysponował żywicę – zafoliowane palety żywicy stały wzdłuż muru na skrzyżowaniu ulic (...).

Sąd Rejonowy wskazał, że również świadek L. O. (k. 327-328) zeznała, iż jeśli chodzi o zatoki, poprawki i ścieki przykrawężnikowe, które robione były z kostki kamiennej, to wszystkie poprawki zostały wykonane w dniu porozumienia, przy czym celem porozumienia P. z powodem było ugodowe zakończenie współpracy między stronami. Świadek zeznała, iż początkowo wszystkie prace wykonywał (...), ale firma nie miała szans na wykonanie umowy, w związku z małą ilością ludzi. Dlatego pozwany (...) zawarł umowy z innymi firmami brukarskimi na wykonanie prac brukarskich – były to trzy firmy, które robiły zakres prac D., co nie było uzgadniane z powodem, ale miało miejsce po kilkakrotnym wezwaniu powoda do zwiększenia jego potencjału i zaangażowania.

W dniu 11 września 2014 r. powód wystawił pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 35.960,77 zł z terminem płatności do dnia 18 września 2014 r.

Pismem z dnia 24 września 2014 r. pozwany odesłał powodowi powyższą fakturę jako niezasadną, wskazując, że zgodnie z zawartym porozumieniem § 2 pkt 3 faktura może być wystawiona na podstawie odrębnego porozumienia. Ponadto pozwany (...) sp. z o.o. w W. przesłał notę obciążeniową powoda nr (...)za spoinę do kostki kamiennej i ścieków na kwotę 69.937,47 zł z terminem płatności trzech dni (pismo k. 187, nota księgowa k. 188, zestawienie faktur za spoinę (...) k. 189-195).

W dniu 10 grudnia 2014 r. powód wystawił pozwanemu fakturę VAT nr (...) na kwotę 35.960,77 zł brutto (faktura, k. 8). Wartość wykonanych robót w postaci robót konstrukcyjnych i wykończeniowych na ulicy (...) oraz robót konstrukcyjnych i wykończeniowych na ulicy (...) powód określił na kwotę 29.236,40 zł netto, zgodnie z dołączonym kosztorysem (kosztorys k. 10).

Pismem z dnia 16 kwietnia 2015r. powód wezwał pozwanego do zapłaty kwoty 55.506,14 zł wraz z odsetkami tytułem należności wynikających z postanowienia § 2 ust. 3 i ust. 4 zd. trzecie oraz § 4 ust. 2 porozumienia stron z dnia 6 lutego 2014r.

Biegły sądowy z zakresu budownictwa (...) w swej opinii określił, iż wartość wykonania przez powoda J. P. robót brukarskich w zatokach parkingowych i autobusowych z użyciem materiałów pozwanego Przedsiębiorstwa (...) - (...) sp. z o.o. w W. wyniósł 14.954,94 zł netto. Zdaniem biegłego ustalona wartość wykonania przez powoda J. P. robót brukarskich w zakresie ścieków ulicznych z użyciem materiałów pozwanego wynosi 11.351,56 zł netto. Ustalona wartość wykonania przez powoda J. P. robót brukarskich w zatokach parkingowych i autobusowych oraz w zakresie ścieków ulicznych z użyciem materiałów pozwanego (bez kostki kamiennej i żywicy epoksydowej) wynosi 26.306,50 zł netto (32.356,99 zł brutto). Razem ustalona wartość żywicy epoksydowej dostarczonej przez pozwanego do wypełnienia spoin nawierzchni z kostki kamiennej w zatokach autobusowych i parkingowych oraz do wypełnienia spoin w ściekach ulicznych z kostki kamiennej wynosi 20.310,50 zł netto (24.981,91 zł brutto) (opinia k. 393-409).

W opinii uzupełniającej z dnia 21 czerwca 2018 r. biegły wskazał, iż dla ustalenia wartości wykonania przez powoda J. P. robót brukarskich w zatokach autobusowych z użyciem materiałów pozwanego (...), biegły posłużył się średnimi cenami jednostkowymi robót inwestycyjnych. Biegły wskazał, iż porozumienie z dnia 6 lutego 2014 r. zawiera inne ustalenia między stronami niż zawarta miedzy nimi umowa nr (...). Biegły w opinii zastrzegł, iż uwzględnienie wartości wykonania przez powoda J. P. robót brukarskich w zakresie ścieków przykrawężnikowych pozostawił do uznania Sądu ze względu na brak jasnego wskazania wykonania tych robót w pozwie, w fakturze Vat nr (...) oraz w kosztorysie wykonania zatok autobusowych (opinia k. 442-447 i k. 475-477).

Dalej Sąd Rejonowy stwierdził, że pismem z dnia 24 stycznia 2019 r. pozwany (...) sp. z o.o. w W. złożył wobec powoda J. P. oświadczenie o potrąceniu wzajemnych wierzytelności – nota obciążeniowa nr (...), w którym dokonał wzajemnego potrącenia zobowiązań dochodzonych w toku postępowania przed Sądem Rejonowym w Suwałkach, potwierdzonych w treści opinii biegłego sądowego W. N. sporządzonej w opinii uzupełniającej z dnia 31 października 2018r. – w łącznej kwocie 37.939,94 zł ze skutkiem na dzień 18 grudnia 2014 r. oraz dokonał wzajemnego rozliczenia wierzytelności w następujący sposób: zobowiązanie P. -wynagrodzenie za wykonanie zatok z opinii biegłego kwota do zapłaty 14.954,94 zł netto (18.394,57 zł brutto) z należnością P. za koszt materiałów do spoinowania do zatok w kwocie 16.909,90 zł netto (20.799,17 zł brutto) – kwota dokonanego potrącenia to 18.394,57 zł. Ponadto pozwany dokonał potrącenia zobowiązania P. kwoty kaucji dochodzonej pozwem w kwocie 19.545,37 zł z należnością P. noty (...) w kwocie 2.404,60 zł i kwoty 135.561,32 zł z tytułu noty (...) z tytułu kary umownej za opóźnienie w wykonaniu prac – kwota dokonanego potrącenia to 17.140,77 zł.

Dalej Sąd I instancji wskazał, że przesłuchany informacyjnie powód J. P. (k. 515v) wyjaśnił, iż w styczniu 2014 r. został zaproszony przez pozwanego celem zawarcia porozumienia, które dotyczyło dalszych prac. Strony ustaliły, iż z chwilą zawarcia porozumienia, wcześniejsza umowa już nie obowiązuje – umowa została zakończona z chwilą zakończenia poprzednich prac. W protokole usterek porozumienia ustalono, że wady mają zostać ukończone do końca maja 2014 r. Powód wyjaśnił, iż chyba miał miejsce odbiór jego prac przez pozwanego, ale powód nic nie podpisywał. Opóźnienie w wykonaniu prac dotyczyło tylko pierwotnej umowy, a nie porozumienia. Kostkę dostarczał pozwany, zaś wiadra z żywicą wydawał powodowi majster w biurze P., nie było to ewidencjonowane, sam powód również nie kwitował odbioru żywicy. Było wielu wykonawców – prócz powoda były jeszcze trzy brygady i wszyscy oni korzystali z żywicy. Powód uważał, że podpisane porozumienie na nowo reguluje jego zobowiązania względem pozwanego. Nie było w porozumieniu mowy o karach umownych i opóźnieniach, a gdyby była w porozumieniu mowa o karach umownych, powód nie podpisałby porozumienia. Powód oświadczył, iż nie otrzymał od pozwanego żadnej korespondencji w ostatnim czasie.

Ustalając stan faktyczny w niniejszej sprawie Sąd Rejonowy wskazał, że oparł się w głównej mierze na dowodach z dokumentów przedłożonych przez strony, które nie były kwestionowane przez żadną ze stron, a ich autentyczność nie budziła wątpliwości Sądu. Z tych względów mogły one stanowić podstawę ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie. Sąd uznał za znaczące i wiarygodne zeznania świadków przesłuchanych w sprawie. Zeznania świadków Sąd ocenił jako szczere i wskazał, że korespondowały ze sobą wzajemnie, a nadto były logiczne i spójne wewnętrznie, co sprawiło, że stały się podstawą ustalenia stanu faktycznego w sprawie.

Opinię biegłego sporządzoną w sprawie Sąd I instancji również ocenił jako rzetelną. Wskazał, że jej uzasadnienie jest przekonujące i logiczne, a autorem opinii był przy tym biegły dysponujący stosowną wiedzą i doświadczeniem w zakresie tematyki objętej opinią, co wykazał szczegółową analizą problemu przedstawioną w opinii. Nie mniej jednak Sąd Rejonowy uznał, iż powyższa opinia jakkolwiek stanowi dowód w sprawie, to jednak podstawę poczynionych przez Sąd ustaleń faktycznych stanowiło zawarte między stronami porozumienie z dnia 6 lutego 2014 r. Zawierało ono odmienne ustalenia między stronami niż zawarta umowa nr (...). Biegły w opinii zastrzegł przy tym, iż uwzględnienie wartości wykonania przez powoda J. P. robót brukarskich w zakresie ścieków przykrawężnikowych pozostawił do uznania Sądu ze względu na brak jasnego wskazania wykonania tych robót w pozwie, w fakturze Vat nr (...) oraz w kosztorysie wykonania zatok autobusowych.

Sąd wskazał, że stosunek łączący strony ocenić należało na gruncie przepisów umowy o roboty budowlane (art. 647 kc i n.). O takim charakterze umowy świadczył, zdaniem Sądu, przede wszystkim rozmiar i zakres prac świadczonych przez powoda na rzecz pozwanego.

Powyższy stosunek umowny Sąd odróżnił od umowy o dzieło, której przedmiotem nie jest złożony proces inwestycyjny. Sąd wskazał, że w niniejszej sprawie przedmiotem umowy było wykonanie i „Przebudowa układu komunikacyjnego w Ś., przebicie ul. (...) do ul. (...) z budową mostu przez rzekę C.” w ramach której powód miał wykonać roboty brukarskie i wykonanie nawierzchni z kostki brukowej w zatokach autobusowych, zgodnie z załącznikiem do umowy stanowiącym jego integralną część. Były to, zdaniem Sądu, roboty budowlane.

Sąd wskazał, że co prawda pierwotnie - w dniu 27 sierpnia 2012 r. strony zawarły umowę o roboty nr (...) S. (...), przedmiotem której było wykonanie robót w ramach realizacji zadania: „Przebudowa układu komunikacyjnego w Ś. (przebicie ul. (...) do ul. (...) z budową mostu przez rzekę C.)”, w której ustaliły wynagrodzenie ryczałtowe, to następnie, w dniu 6 lutego 2014 r. strony zawarły porozumienie, celem ostatecznego rozliczenia prac wykonanych przez D. na zlecenie (...) w ramach ww. zadania. Porozumienie to uregulowało wzajemne rozliczenia stron, a w ramach podpisanego porozumienia pozwana miała zapłacić określone w porozumieniu wynagrodzenie za wykonanie prac opisanych przez powoda w tymże porozumieniu. Sad I instancji wskazał, że w sprawie sporny pozostawał fakt czy powód wykonał prace opisane w zawartym porozumieniu we wskazanym terminie, tj. do dnia 10 maja 2014 r.

Sąd Rejonowy zauważył, że w zawartym porozumieniu powód zobowiązał się do wykonania usterek określonych i szczegółowo opisanych w porozumieniu, za co pozwany miał uiścić wynagrodzenie opisane w porozumieniu. Sąd stwierdził, że po zawarciu powyższego porozumienia, powód usunął usterki (wady) w robotach brukarskich i wykonał nawierzchnie z kostki brukowej w zatokach autobusowych, co ustalił na podstawie zeznań świadków P. K. i A. U.. Sąd wskazał, że P. K. (k. 215v-216) zeznał, iż na koniec usterki zostały przez powoda usunięte, a spoinę na budowę dostarczała firma (...). Na inwestycji oprócz powoda była jeszcze inna firma, która zajmowała się pracami brukarskimi. Świadek A. U. zeznał (k. 216-217), iż końcowy odbiór prac miał miejsce w dniu 29 stycznia 2014 r., usterki w odbiorze nr (...) dotyczyły wykonawcy a nie podwykonawcy. Powód usunął usterki, poprawił ułożenie kostki. Świadek nie wiedział jak pozwany rozdysponował żywicę – zafoliowane palety żywicy stały wzdłuż muru na skrzyżowaniu ulic (...). Również świadek L. O. (k. 327-328) zeznała, iż jeśli chodzi o zatoki, poprawki i ścieki przykrawężnikowe, które robione były z kostki kamiennej, to wszystkie poprawki zostały wykonywane w dniu porozumienia, przy czym celem porozumienia P. z powodem było ugodowe zakończenie współpracy między stronami. Słuchany informacyjnie powód J. P. wyjaśnił również, iż wykonał usterki w robotach brukarskich i wykonał nawierzchnie z kostki brukowej w zatokach autobusowych.

Dalej Sąd I instancji stwierdził, że pełnomocnik pozwanego – umocowany do dokonywania potrącenia w imieniu pozwanego zgodnie z pełnomocnictwem z k. 33, podniósł przy tym zarzut potrącenia - początkowo w sprzeciwie w zakresie kwoty 21.599,29 zł brutto wobec kosztów poniesienia spoiny w kwocie 69.937,47 zł jako kwoty wynikającej z noty księgowej nr (...) z dnia 30 października 2014 z kwotą zatrzymaną stanowiącą 70% całości kwoty zatrzymanej, a więc z kwotą 19.545,37 zł.

Następnie pismem z dnia 24 stycznia 2019 r. pozwany podniósł zarzut potrącenia na łączną kwotę 37.939,94 zł, a na którą to kwotę złożyły się następujące należności pozwanego (...): kwota 20.799,17 zł brutto z tytułu kosztów materiałów do spoinowania zatok, kwota 2.404,60 zł z tytułu nierozliczonej części noty (...) i kwota 135.561,32 zł z tytułu noty (...) z tytułu kary umownej za opóźnienie w wykonaniu prac. Pismo to zostało nadane do powoda w dniu 24 stycznia 2019 r. (data nadania k. 512v). Powód J. P. na rozprawie w dniu 7 lutego 2019r. zeznał, iż nie otrzymał od pozwanego żadnej korespondencji, bo nie było go w S. (wyjaśnienia powoda k. 515v).

Dalej Sąd I instancji wskazał, że dochodzoną pozwem kwotę pozwany przedstawił do potrącenia z wierzytelnościami przysługującymi pozwanemu na podstawie art. 498 § 1 i 2 k.c. Wyjaśnił, iż istota potrącenia polega na tym, że wierzytelności będące przedmiotem potrącenia poddane zostają działaniu rachunkowemu, którego rezultatem jest wzajemne zniesienie tych wierzytelności do wysokości wierzytelności niższej. Wskazał, że można potrącić wierzytelności gdy spełniają one przesłanki pozytywne z art. 498 § 1 k.c. i nie występują przesłanki negatywne z art. 504 k.c. lub 505 k.c. lub z przepisów szczególnych.

W okolicznościach niniejszej sprawy Sąd I instancji stwierdził, iż po pierwsze, pozwany nie wykazała w należyty sposób, że powód ponosi odpowiedzialność za – jak twierdziła strona pozwana, nieterminowe wykonanie swojego świadczenia wynikającego z zawartego między stronami porozumienia. W porozumieniu z dnia 6 lutego 2014 r. strony przewidziały ostateczny termin na wykonanie wad i usterek w terminie do dnia 10 maja 2014 r. i zgromadzony materiał dowodowy wykazał, iż wady i usterki we wskazanym terminie zostały przez powoda wykonane. Pozwany zaś wywodził obciążenie powoda karą umowną za nieterminowe wykonanie prac wynikających z umowy z 27 sierpnia 2012 r., przy czym nie przedłożył jakiegokolwiek dokumentu potwierdzającego, kiedy te prace zostały przez powoda wykonane. W sprzeciwie jest jedynie mowa (k. 27), iż powód ostatecznie prace zakończył w terminie do dnia 30 listopada 2013 r.

Ponadto Sąd podkreślił, iż porozumienie z dnia 6 lutego 2014 r. stanowiło rozliczenie robót wykonanych przez powoda do dnia zawarcia porozumienia z uwzględnieniem rozliczenia materiałów budowlanych oraz rezygnację z kar umownych za opóźnienie wykonania robót oraz opóźnienie usunięcia wad w zamian za zwrot kosztów zastępczego ich usunięcia.

Sąd Rejonowy wskazał, że zgodnie z treścią art. 65 k.c., w umowach przy interpretowaniu oświadczeń woli stron należy badać, jaki był zgodny zamiar stron i cel umowy, aniżeli opierać się na jej dosłownym brzmieniu. Sąd badał zgodny zamiar stron odnośnie zawartego porozumienia z dnia 6 lutego 2014 r. i wskazał, że porozumienie to zamknęło rozliczenie robót wykonanych przez powoda wynikających z umowy (...)/S. (...) bowiem określiło: ostateczną wartość robót na kwotę 558.443,28 zł brutto (§2 ust. 1), wartość materiałów budowlanych nabytych przez pozwanego dla potrzeb robót wykonywanych przez pozwanego w kwocie 96.812,26 zł, która została rozliczona (§ 2 ust. 2) i kwotę 27.921,96 zł zatrzymaną tytułem zabezpieczenia dobrego wykonania robót oraz zabezpieczenia kosztów zastępczego usunięcia usterek w robotach wykonanych przez powoda. Zgodnie z § 3 ust. 3 i 4-6 porozumienia, strony odstąpiły od kar za nieterminowe ich usunięcie w zamian zwrotu kosztów zastępczego usunięcia wad przez pozwanego z ich zabezpieczeniem wekslowym. Przy tym podkreślił Sąd, że powód konsekwentnie wskazywał, że nie ponosi winy za nieterminowe wykonanie umowy. Ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał zaś na pozwanym w myśl art. 6 k.c., pozwany natomiast żadnych wniosków dowodowych w tym zakresie nie przedstawił.

Podobnie, jako bezzasadną, Sąd ocenił kwotę dochodzoną przez pozwanego z tytułu dostarczonej powodowi spoiny w ilościach oraz wartościach wynikających z faktur dołączonych do sprzeciwu. Sąd zauważył, że faktury VAT (k. 190-195) dotyczące zakupu spoiny wystawione są na pozwanego (...) sp. z o.o. w W. jako nabywcę i odbiorcę, a z wyjaśnień powoda J. P. wynika, iż kostkę dostarczał pozwany, wiadra z żywicą wydawał powodowi majster w biurze P., nie było to ewidencjonowane, sam powód nie kwitował odbioru żywicy. Sąd przypomniał, że było wielu wykonawców – prócz powoda były jeszcze trzy brygady i wszyscy oni korzystali z żywicy. Również świadek P. K. zeznał, iż spoinę na budowę dostarczała firma (...), a na inwestycji oprócz powoda była jeszcze inna firma, która zajmowała się pracami brukarskimi. Świadek A. U. nie wiedział jak pozwany rozdysponował żywicę – zafoliowane palety żywicy stały wzdłuż muru na skrzyżowaniu ulic (...).

Wobec powyższego Sąd I instancji stwierdził, iż również te okoliczności nie zostały wykazane przez pozwanego, twierdzenie pozwanego o ilościach wykorzystanej przez powoda spoiny zostały zakwestionowane przez stronę powodową, jako że powód stanowczo zaprzeczył, aby tylko on użytkował spoinę do przedmiotowej inwestycji w ilościach wskazanych przez stronę pozwaną, a ciężar dowodu w tym zakresie spoczywał właśnie na pozwanym.

Sąd stwierdził, że słusznie również pełnomocnik powoda podniósł zarzut przedawnienia wierzytelności z tytułu kar za opóźnienie wykonania robót. Jak wynika z protokołu odbioru końcowego robót na zadaniu inwestycyjnym „Przebudowa układu komunikacyjnego w Ś. (przebicie ul. (...) do ul. (...) z budową mostu przez rzekę C.)”, odbiór końcowy miał miejsce w dniu 29 stycznia 2014 r. Zgodnie zaś z art. 646 k.c., mającym poprzez treść art. 656 § 1 k.c. zastosowanie do skutków opóźnienia się przez wykonawcę z rozpoczęciem robót lub wykończeniem obiektu albo wykonywania przez wykonawcę robót w sposób wadliwy lub sprzeczny z umową, do rękojmi za wady wykonanego obiektu, jak również do uprawnienia inwestora do odstąpienia od umowy przed ukończeniem obiektu stosuje się odpowiednio przepisy o umowie o dzieło i roszczenia takie przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Podniesienie zatem zarzutu potrącenia w sprzeciwie nadanym do tut. Sądu w dniu 28 marca 2017 r. (koperta k. 196), pozostawało przedawnione.

Sąd Rejonowy wskazał, że przedawnione pozostawały również wierzytelności z tytułu rozliczenia materiałów pozwanego w postaci spoiny użytej do wykonywanych przez powoda robót brukarskich. Odbiór końcowy miał miejsce w dniu 29 stycznia 2014 r., a trzyletni termin dochodzenia wierzytelności z tytułu rozliczenia materiałów pozwanego upłynął z dniem 29 stycznia 2017 r.

Sąd Rejonowy dodatkowo podkreślił, że w jego przekonaniu złożone przez pozwanego zarzuty potrącenia pozostawały nieskuteczne.

Sąd wskazał, że zarzut potrącenia kwoty 69.937,47 zł tytułem kosztów nabycia spoiny formalnie podniesiony w sprzeciwie nie mógł odnieść oczekiwanego przez pozwanego rezultatu tym bardziej, że oświadczenie o potrąceniu wyrażone w taki sposób było nieskuteczne wobec powoda, bowiem odpis sprzeciwu został doręczony pełnomocnikowi powoda (zgodnie z zarządzeniem z k. 198, potwierdzenie odbioru k. 213). Pełnomocnik powoda zaś umocowany był jedynie do jego reprezentacji formalnie, a nie materialnie (pełnomocnictwo, k. 18).

Jeśli zaś chodzi o zarzut potrącenia zawarty w piśmie z dnia 24 stycznia 2019r. na łączną kwotę 37.939,94 zł, a na którą to kwotę złożyły się następujące należności pozwanego (...): kwota 20.799,17 zł brutto z tytułu kosztów materiałów do spoinowania zatok, kwota 2.404,60 zł z tytułu nierozliczonej części noty (...) i kwota 135.561,32 zł z tytułu noty (...) z tytułu kary umownej za opóźnienie w wykonaniu prac, Sąd wskazał, że zarzut ten również nie mógł odnieść oczekiwanego przez pozwanego rezultatu. Oświadczenie o potrąceniu wyrażone w taki sposób było nieskuteczne wobec powoda, bowiem pismo to zostało nadane do powoda w dniu 24 stycznia 2019 r. (data nadania k. 512v), a powód J. P. na rozprawie w dniu 7 lutego 2019 r. zeznał, iż nie otrzymał od pozwanego żadnej korespondencji, bo nie było go w S..

Ponadto podniesione zarzuty potrącenia w tym zakresie, jak to wcześniej wskazano, nie zostały poparte, zdaniem Sądu, żadnymi dowodami. Sąd Rejonowy podkreślił, że złożenie takiego oświadczenia jest uprawnieniem prawo kształtującym – ma charakter konstytutywny, gdyż bez niego skutek prawny w postaci umorzenia wzajemnych wierzytelności nie mógłby powstać i jeśli spełnione są wszystkie przesłanki skuteczności potrącenia, to wywiera ono skutek prawny w postaci umorzenia wierzytelności. Sąd uznał za nieuzasadnione twierdzenia pozwanego, że wierzytelności powoda względem pozwanego ulegają stosownemu pomniejszeniu.

Marginalnie Sąd I instancji podkreślił, że ewentualne zastrzeżenia do jakości prac powoda już po ich odbiorze nie zostały przez pozwanego skonkretyzowane w postaci jakiegokolwiek zarzutu formalnego, chociażby zarzutu potrącenia kwot z tytułu szkody powstałej w majątku pozwanego na skutek tych wad, zatem nie mogą być same przez się uzasadnieniem dla oddalenia powództwa, jak tego domaga się strona pozwana. Sąd wskazał, że zachowanie pozwanego w zakresie przyjęcia do kompensaty faktur i należności będących przedmiotem sporu potraktować należało jako uznanie długu wynikającego z tych dokumentów. Tym samym niezasadne okazały się zarzuty pozwanego co do braku wykazania przez powoda zasadności i podstawy roszczenia.

Sąd stwierdził, że wobec takiego zachowania pozwanego, powód wykazał, że strony w dniu 6 lutego 2014 r. zawarły porozumienie celem ostatecznego rozliczenia prac wykonanych przez D. na zlecenie (...) w ramach zadania pt.: „Przebudowa układu komunikacyjnego w Ś., przebicie ul. (...) do ul. (...) z budową mostu przez rzekę C.”, dla którego inwestorem było Miasto S., w którym uregulowały wzajemne rozliczenia stron, w ramach podpisanego porozumienia pozwana miała zapłacić określone w porozumieniu wynagrodzenie za wykonanie prac opisanych przez powoda w tymże porozumieniu. Zakres i kosztorys prac wykonanych przez powoda został potwierdzony spornymi fakturami oraz sporządzoną w sprawie opinią biegłego.

Konkludując Sąd Rejonowy wskazał, że powództwo należało uwzględnić w całości zasądzając kwotę dochodzoną pozwem, określoną przez pełnomocnika powoda zgodnie z fakturą i treścią porozumienia (pkt I sentencji wyroku). O odsetkach ustawowych od zasądzonej kwoty orzeczono w myśl art. 481 § 1 i 2 k.c. z racji opóźnienia pozwanej ze spełnieniem poszczególnych świadczeń, ze wskazaniem, że zostały one prawidłowo określone. O żądaniu odsetkowym Sąd I instancji orzekł na podstawie art. 481 k.c. w zw. z art. 455 k.c. Wskazał, że roszczenie powoda było wymagalne, bowiem wezwał on pozwaną do spełnienia świadczenia, wystawiając fakturę VAT nr (...) z dnia 10 grudnia 2014 r. Odsetek ustawowych oraz za opóźnienie powód zażądał od dnia następnego po upływie terminu płatności wynikającego z powyższej faktury i takie też orzeczenie Sąd I instancji zawarł w pkt I sentencji wyroku.

Krańcowo Sąd podkreślił, że wynagrodzenie za prace powoda na przedmiotowej inwestycji określone zostało ryczałtowo, co oznaczało, że kwota wynagrodzenia powoda wskazana w umowie za jego prace nie mogła być zmieniana w toku trwania procesu inwestycyjnego. Okoliczności zaś pomniejszenia należności powoda za wykonanie robót o kwotę kosztów nabycia spoiny, czy też innych należności pozwany wszakże nie wykazał.

Wobec faktu, że powód wygrał sprawę w 100%, na zasadzie art. 98 k.p.c. Sąd Rejonowy zasądził na jego rzecz od pozwanego koszty procesu, na które złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 2.776,00 zł, kwota 300,00 zł tytułem kosztów postępowania pojednawczego w sprawie I Co 820/16, kwota 1.500,00 zł tytułem wynagrodzenia biegłego uiszczonego z zaliczki powoda (k. 210), oraz koszty zastępstwa procesowego (ustalone na podstawie § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz.U. z 2015 roku, poz. 1804) i opłaty skarbowej od pełnomocnictwa – w wysokości odpowiednio 5.400,00zł oraz 17,00 zł (pkt II sentencji wyroku) oraz kwota 1.350,00 zł tytułem kosztów postepowania zażaleniowego zgodnie z § 10 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 roku w sprawie opłat za czynności radców prawnych – Dz.U. z 2015 roku, poz. 1804.

Sąd wskazał, że w niniejszej sprawie koszty poniesione tymczasowo przez Skarb Państwa wyniosły 2.406,86 zł, na którą złożyły się: wynagrodzenie świadka w kwocie 66,86 zł oraz kwota 2.340,00 zł tytułem wynagrodzenia biegłego. Skoro powód wygrał powyższą sprawę w całości, należało powyższe kwoty pobrać od pozwanego tytułem zwrotu kosztów procesu Skarbowi Państwa, przy czym Sąd w części nakazał pobrać powyższe kwoty z niewykorzystanych zaliczek na wydatki w sprawie uiszczonych przez pozwanego w kwotach: 215,44 zł z zaliczki pod poz. (...) konta sum na zlecenie oraz w kwocie 320,48 zł z zaliczki pod poz. (...) konta sum na zlecenie.

Apelację od powyższego wyroku wniósł pozwany i zaskarżył go w całości. Zaskarżonemu orzeczeniu zarzucił:

1. naruszenie prawa procesowego w postaci art. 278 § 1 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dowolne ustalenie w sposób sprzeczny z przeprowadzoną opinią biegłego sądowego W. N. z dnia 31 października 2018 roku, iż wartość robót powoda związanych z wykonaniem zatok autobusowych wynosi (bez odliczenia kwoty nabytej dla potrzeb wykonania prac żywicy) kwotę 14.954,96 zł netto - a nie 29.243,40 zł netto - jak wywodził to powód w pozwie i w fakturze VAT (...) oraz zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kwotę 55.506,14 zł, pomimo iż kwota ta nie była powodowi należna.

2. naruszenie prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w postaci umowy nr (...) oraz załącznika do powyższej umowy w postaci kosztorysu oraz dokumentu w postaci protokołu zawansowania wykonania robót nr (...) oraz treści informacyjnego przesłuchania strony powodowej i dowolne przyjęcie przez Sąd, że powodowi należne jest za wykonanie zatok autobusowych na podstawie powyżej umowy wynagrodzenie w innej wysokości, niż wynikające z przywołanej umowy a potwierdzone przeprowadzoną opinią biegłego sądowego W. N. z dnia 31 października 2018 roku.

3. naruszenie prawa procesowego w postaci art. 278 § 1 k.p.c. w związku z art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów i dowolne ustalenie w sposób sprzeczny z materiałem dowodowym w tym przeprowadzonymi opiniami biegłego sądowego W. N., iż pozwany miał nie wykazać wartości i ilości spoiny (żywicy) która musiała zostać przez pozwanego nabyta dla wykonania przez powoda zatok autobusowych, pomimo iż powyższe wartości wynikają z treści opinii biegłego, noty księgowej nr (...) oraz z faktur zakupu spoiny - załączników do noty.

4. naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 118 k.c. poprzez przyjęcie, iż roszczenia pozwanego wobec powoda o zapłatę zwrot kosztów zakupu spoiny dla prac powoda oraz kwot kar umownych naliczanych powodowi ulegały dwuletniemu okresowi przedawnienia, pomimo, iż prawidłowym okresem przedawnienia winie być okres trzy letni.

5. naruszenie przepisów prawa materialnego w postaci art. 502 k.c. poprzez brak rozważenia jego zastosowania w sprawie i pominięcie zarzutów potrącenia zgłaszanych przez pozwanego, pomimo, iż mogły być one przedmiotem rozpoznania, gdyż potrącenie kwot zgłaszanych przez pozwanego do potrącenia w chwili gdy potrącenie stawało się możliwe, jeszcze nie nastąpiło.

6. naruszenie dyspozycji art. 65 k.c. poprzez uznanie, iż dla skutecznego złożenia oświadczenia o potrąceniu zawartego w oświadczeniu z dnia 24 stycznia 2019 roku koniecznym jest wykazanie doręczenie tego oświadczenia, pomimo iż oświadczenie to zostało wysłane przesyłką pocztową tak powodowi, jak i jego pełnomocnikowi (w tym drugim przypadku jako załącznik do pisma procesowego z dnia 1.02.2019), a wystarczającym jest umożliwienie stronie zapoznania się z treścią tego oświadczenia - co w sprawie miało miejsce jeśli nie po doręczeniu przesyłki do placówki pocztowej właściwej dla powoda, to chociażby na rozprawie w dniu 7 lutego 2019 roku.

7. sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego polegającą na przyjęciu, iż oświadczenie pozwanego w przedmiocie potrącenia zawarte w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie dotarło do powoda, a zatem nie wywołało skutku prawnego, podczas gdy powód w toku niniejszego postępowania do tego zarzutu się odnosił, a zatem nie sposób jest uznać, aby zajmował stanowisko wobec okoliczności, o których miał nie mieć wiedzy.

8. sprzeczność istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz naruszenie przepisu prawa materialnego w postaci dyspozycji art. 64 k.c. polegające na niezasadnym przyjęciu, iż w treści porozumienia z dnia 6 lutego 2014 roku, pozwany zrzekł się roszczeń wobec powoda, pomimo iż powyższe nie wynika z treści porozumienia i jakiekolwiek metody wykładni nie mogłyby doprowadzić do ustalenia takiej wykładni porozumienia.

9. naruszenie przez Sąd dyspozycji art. 472 k.c. poprzez przyjęcie, iż to pozwany winien wykazać, że powód ponosi odpowiedzialność za brak terminowego wykonania prac, pomimo iż ciężar dowodu jest przeciwny.

10. naruszenie prawa procesowego w postaci art. 233 § 1 k.p.c. poprzez przekroczenie granic swobodnej oceny dowodów w postaci umowy nr (...) oraz dokumentu w postaci protokołu zawansowania wykonania robót nr (...) oraz treści informacyjnego przesłuchania strony powodowej i dowolne przyjęcie przez Sąd, że pozwany nie wykazał okresu opóźnienia powoda w wykonaniu przez niego prac, pomimo, że z treści protokołu zawansowania wykonania robót nr 8 wynika, iż powód prace te wykonywał do końca listopada 2013 roku, a z treści informacyjnego przesłuchania strony powodowej że aż do końca grudnia 2013 roku.

11. Naruszenie przepisów prawa procesowego w postaci dyspozycji art. 299 k.p.c. poprzez pominięcie dowodu z przesłuchania stron oraz jego zastąpienie informacyjnym przesłuchaniem strony powodowej, co mogło stanowić pozbawienie strony pozwanej prawa do sprawiedliwego procesu - poprzez przyjęcie za uprawdopodobnione twierdzeń jednej ze stron postępowania.

12. naruszenie dyspozycji art. 386 § 4 k.p.c. poprzez brak rozpoznania sprawy co do istoty.

W konsekwencji pozwany wniósł o przeprowadzenie w instancji odwoławczej dowodu z przesłuchania stron postępowania, na okoliczności wskazane w sprzeciwie pozwanego od nakazu zapłaty, uwzględnienie niniejszej apelacji w całości, zmianę wyroku z dnia 21 lutego 2019 r. w zaskarżanej części oraz oddalenie powództwa w zakresie zaskarżanym apelacją również w całości. Ponadto wniósł o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego od kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa prawnego za pierwszą instancję w wysokości 6.767 zł a za drugą instancję według norm przepisanych; względnie o uwzględnienie niniejszej apelacji w całości, uchylenie wyroku z dnia 21 kutego 2019 r. w całości oraz przekazanie sprawy w całości Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania wraz z pozostawieniem temu Sądowi rozstrzygnięcia o kosztach za instancję odwoławczą.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i zasądzenie od pozwanego na swoją rzecz kosztów zastępstwa procesowego za II instancję według norm przepisanych. Wskazywał, że apelacja pozwanego sprowadza się do polemiki z prawidłowymi ustaleniami faktycznymi oraz oceną prawną Sądu pierwszej instancji i nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie jedynie w niewielkiej części.
Zarzuty podniesione w apelacji nie były uzasadnione i nie stanowiły podstawy do uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Białymstoku.

Zgodnie z art. 386 § 4 k.p.c., poza wypadkami określonymi w § 2 i 3 tego przepisu, sąd drugiej instancji może uchylić zaskarżony wyrok i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania tylko w razie nierozpoznania przez sąd pierwszej instancji istoty sprawy albo gdy wydanie wyroku wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w całości. Nierozpoznanie istoty sprawy ma miejsce wówczas, gdy sąd pierwszej instancji zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania pozwu lub zarzutów merytorycznych przeciwstawionych zgłoszonemu roszczeniu. Nierozpoznanie istoty sprawy może być konsekwencją przyjęcia przez sąd pierwszej instancji przesłanki niweczącej lub hamującej roszczenie, np. prekluzji, przedawnienia, potrącenia, braku legitymacji, prawa zatrzymania. Konieczność uchylenia orzeczenia w takiej sytuacji ma miejsce wówczas, gdy sąd drugiej instancji takiej oceny nie podziela ( postanowienie Sądu Najwyższego z 22 lipca 2015 roku, I PZ 13/15). Sformułowanie „nierozpoznanie istoty sprawy" odnosi się do nierozpoznania istoty roszczenia będącego podstawą powództwa.

Według orzeczenia Sądu Najwyższego z 16 lipca 1998 r., I CKN 804/97 ( Lex Polonica nr 1610019) nierozpoznanie istoty sprawy oznacza nierozpoznanie merytoryczne zgłoszonych w sprawie roszczeń. Nierozpoznanie istoty sprawy następuje przede wszystkim wtedy, gdy rozstrzygnięcie sądu I instancji nie odnosi się do tego, co było przedmiotem sprawy oraz gdy sąd zaniechał zbadania materialnej podstawy żądania lub merytorycznych zarzutów strony, bezpodstawnie przyjmując, że istnieje materialnoprawna lub procesowa przesłanka unicestwiająca roszczenie. Do nierozpoznania istoty sprawy dochodzi również w sytuacji, w której sąd pierwszej instancji dokonał oceny prawnej roszczenia bez oparcia jej o właściwie ustaloną podstawę faktyczną i w sprawie zachodzi potrzeba poczynienia po raz pierwszy niezbędnych ustaleń faktycznych.

Przez pojęcie "nierozpoznania istoty sprawy" w rozumieniu art. 386 § 4 k.p.c. uważa się zatem nierozstrzygnięcie o żądaniu strony, czyli niezałatwienie przedmiotu sporu, całkowite zaniechanie wyjaśnienie istoty lub treści spornego stosunku prawnego. Jak wynika z uzasadnienia apelacji, Skarżący zarzucał, że Sąd Rejonowy nie odniósł się merytorycznie do zarzutu potrącenia i w tym upatrywał nierozpoznania istoty sprawy.

W ocenie Sądu Okręgowego w przedmiotowej sprawie nie zachodzi podstawa uchylenia orzeczenia i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu. Sąd Okręgowy nie podziela zarzutu, jakoby Sąd I instancji nie rozpoznał istoty sprawy – Sąd ten przeanalizował bowiem szczegółowo zapisy umowy stron i postanowienia porozumienia z 6 lutego 2014 r. pod kątem żądań stron i przesłanek skuteczności podniesionego przez pozwanego zarzutu potrącenia, w tym przedawnienia przedstawionych do potrącenia wierzytelności. Nie można było w tej sytuacji uznać, że Sąd I instancji uchylił się od rozpoznania jakiejkolwiek kwestii, mającej znaczenie z punktu widzenia dochodzonego roszczenia. Nie zaniechał więc w żaden sposób zbadania istoty sprawy.

Odnosząc się do pozostałych zarzutów apelacji podzielić należało zapatrywanie powoda, że miały one wyłącznie polemiczny charakter w stosunku do prawidłowo poczynionych ustaleń faktycznych i oceny prawnej dochodzonego roszczenia.

Zdaniem Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy dokonał wszechstronnej analizy całości materiału dowodowego, zgodnie z zasadami logiki i doświadczenia życiowego i w sposób prawidłowy doszedł do wniosku, że strony zawierając w dniu 06 lutego 2014 r. porozumienie, uregulowały definitywnie wzajemne rozliczenia stron wynikające z umowy o roboty nr (...) S. (...) (z dnia 27 sierpnia 2012 r.), a zatem owe porozumienie stanowiło rozliczenie robót wykonanych przez powoda do dnia zawarcia porozumienia z uwzględnieniem rozliczenia materiałów budowlanych oraz stanowiło rezygnację powoda z kar umownych za opóźnienie wykonania robót oraz opóźnienie usunięcia wad w zamian za zwrot kosztów zastępczego ich usunięcia. Niezasadny był przy tym zarzut obrazy przez Sąd Rejonowy art. 233 § 1 k.p.c., sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz naruszenia przepisu prawa materialnego w postaci dyspozycji art. 64 k.c. W ocenie Sądu odwoławczego w treści porozumienia z dnia 06 lutego 2014 roku pozwany zrzekł się roszczeń wobec powoda w ww. zakresie i inny wniosek nie ma uzasadnienia ani w treści porozumienia, ani w innych okolicznościach sprawy.

Sąd I instancji klarownie wyjaśnił, że porozumienie z dnia 06 lutego 2014 uregulowało wzajemne rozliczenia stron oraz słusznie uznał, że wady i usterki zostały przez powoda wykonane ( usunięte) w terminie wskazanym w porozumieniu z dnia 6 lutego 2014 r. Sąd Rejonowy dokonał przy tym szczegółowego zbadania zgodnego zamiaru stron przy zawieraniu porozumienia z dnia 06 lutego 2014 r., uznając, że porozumienie to zamknęło rozliczenie zarówno robót wykonanych przez powoda wynikających z umowy nr (...), jak i wartości materiałów budowlanych nabytych przez pozwanego. Bezpodstawny był przy tym zarzut pozwanego naruszenia przez Sąd dyspozycji art. 65 k.c. oraz zarzut sprzeczności istotnych ustaleń faktycznych z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, która miałaby polegać na przyjęciu, iż oświadczenie pozwanego w przedmiocie potrącenia zawarte w sprzeciwie od nakazu zapłaty nie dotarło do powoda i nie wywołało skutku prawnego, podczas gdy powód w toku niniejszego postępowania do tego zarzutu się odnosił. Jak słusznie podnosiła strona powodowa, sprzeciw od nakazu zapłaty doręczony został ówczesnemu pełnomocnikowi powoda (śp. r.pr. T. M.), który był upoważniony jedynie do podejmowania decyzji i czynności o charakterze procesowym (pełnomocnictwo przy pozwie). Jasno wyjaśnił też Sąd Rejonowy, że pełnomocnik powoda zaś umocowany był jedynie do jego reprezentacji formalnie, a nie materialnie (pełnomocnictwo, k. 18).

Słuszna była także konkluzja, że pozwany nie wykazał jakoby powód ponosił winę za nieterminowe wykonanie umowy dnia 27 sierpnia 2012 r., a podniesione zarzuty potrącenia nie zostały poparte żadnymi dowodami.

Nie można było przyjąć, wbrew stanowisku Apelującego, że oświadczenie pozwanego w przedmiocie potrącenia zawarte w sprzeciwie od nakazu zapłaty dotarło do powoda. Fakt odniesienia się przez pełnomocnika powoda do zarzutów wskazanych w sprzeciwie, w tym w zakresie złożonego oświadczenia o potrąceniu nie stanowi wprost o wywołaniu skutku prawnego złożonego przez pozwanego oświadczenia o potrąceniu. Pozwany jako profesjonalista, dodatkowo reprezentowany przez fachowego pełnomocnika nie podjął choćby próby doręczenia bezpośrednio J. P. oświadczenia o potrąceniu ani listownie ani osobiście przez ustanowionego w sprawie substytuta ani listownie bądź próby uzyskania bezpośrednio od powoda informacji w przedmiocie rzekomo posiadanej przez niego wiedzy o złożonym przez pozwanego oświadczeniu o potrąceniu. Słusznie zwracał uwagę powód, że gdyby pozwany miał pewność co do wiedzy (bezpośrednio) powoda o złożeniu wobec niego oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności, to nie dokonywałby wówczas ponownej próby doręczenia oświadczenia o potrąceniu z dnia 24 stycznia 2019 r. (...) oświadczenie pozwanego o potrąceniu doręczone zostało jedynie (następnemu) pełnomocnikowi powoda, którego umocowany był do reprezentacji powoda formalnie. Tymczasem jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 stycznia 2016 r., wydanym w sprawie o sygn. akt II CSK 862/14 " oświadczenie o potrąceniu wierzytelności powinno być złożone dłużnikowi wzajemnemu osobiście. Doręczenie pisma procesowego zawierającego takie oświadczenie pełnomocnikowi procesowemu dłużnika wzajemnego nie wywiera skutków przewidzianych w art. 61 § 1 zdanie pierwsze k.c. "

Chybiony był też zarzut apelacji naruszenia prawa materialnego w postaci art. 118 k.c.- Sąd Rejonowy w Suwałkach dokonał szczegółowej analizy przedawnienia wskazanych przez pozwanego wierzytelności zarówno z tytułu kar za opóźnienie wykonania robót, jak i z tytułu rozliczenia materiałów w postaci spoiny użytej do wykonanych przez powoda robót brukarskich i doszedł do prawidłowych wniosków. Za bezpodstawny należało też uznać zarzut naruszenia przez Sąd I instancji dyspozycji art. 472 k.c. poprzez przyjęcie, iż pozwany winien wykazać, że powód ponosi odpowiedzialność za brak terminowego wykonania prac, pomimo iż ciężar dowodu jest przeciwny. Skoro pozwany wysnuwał wnioski z faktu złożenia w procesie oświadczenia o potrąceniu wzajemnych wierzytelności szczegółowo w nim określonych, to wobec faktu zaprzeczenia drugiej strony („powód konsekwentnie wskazywał, że nie ponosi winy za nieterminowe wykonanie umowy”), pozwany winien wykazać środkami dowodowymi ,że określona wierzytelność jemu przysługuje co do zasady (podstawy), jak i co do wysokości. Omówione zarzuty, tak jak inne zarzuty celujące w ustalenie o braku zasadności zarzutu potrącenia, nie miały jednak znaczenia wobec braku skutecznego złożenia przez pozwanego powodowi oświadczenia o potrąceniu.

Nietrafny był zarzut naruszenia przez Sąd Rejonowy art. 299 k.p.c., co nastąpić miało poprzez zastąpienie dowodu z przesłuchania stron informacyjnym wysłuchaniem strony powodowej. Po pierwsze, dowód z przesłuchania stron ma charakter pomocniczy i Sąd może, ale nie musi go przeprowadzać, po wtóre z uzasadnienia zaskarżonego wyroku w żaden sposób nie wynika, by ów dowód Sąd zastępował treścią informacyjnego wysłuchania strony powodowej - by stanowiło ono podstawę dokonanych w sprawie ustaleń faktycznych. Tym bardziej zaś Sąd Okręgowy nie dostrzega w związku z powyższym żadnych podstaw, które mogłyby stanowić o pozbawieniu strony pozwanej prawa do sprawiedliwego procesu. Twierdzenia strony powodowej zostały udowodnione, co szeroko i szczegółowo uzasadnił Sąd Rejonowy, i to (a nie uprawdopodobnienie wywołane informacyjnym wysłuchaniem strony powodowej) stanowiło o zasadności roszczenia w przeważającej części.

Przypomnieć należy, że powód konsekwentnie wskazywał, co znalazło potwierdzenie w treści zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, że powyższe porozumienie zamykało rozliczenie robót wykonanych przez powoda i wynikających z umowy nr (...) (S.) 2012 z dnia 27.08.2012 r. Zwrócić należy uwagę, że określało ono ostateczną wartość robót w kwocie 558.443,28 zł brutto (§ 2 ust. l), wartość materiałów budowlanych nabytych przez pozwanego dla potrzeb robót wykonywanych przez pozwanego w kwocie 96.812,26 zł, która została rozliczona (§ 2 ust. 2) oraz kwotę 27.921,96 zł zatrzymaną tytułem zabezpieczenia dobrego wykonania robót oraz zabezpieczenia kosztów zastępczego usunięcia usterek w robotach wykonanych przez powoda. Porozumienie stanowiło rozliczenie robót wykonanych przez powoda do dnia zawarcia porozumienia z uwzględnieniem rozliczenia materiałów budowlanych oraz rezygnacji z kar umownych za opóźnienie wykonania robót oraz opóźnienie usunięcia wad w zamian za zwrot kosztów zastępczego ich usunięcia. W kwestii natomiast usterek-wad, strony odstąpiły od kar za nieterminowe ich usunięcie w zamian zwrotu kosztów zastępczego usunięcia wad przez pozwanego z ich zabezpieczeniem wekslowym (§ 3 ust. 3 i 4 -6).

Zwrócić należy uwagę, że w porozumieniu strony nie określiły zaś wysokości wynagrodzenia za wykonanie prac brukarskich w zatokach autobusowych odsyłając tę kwotę do odrębnego porozumienia oraz nie zawarły odrębnego porozumienia co do wysokości tego wynagrodzenia. Powyższe potwierdzone zostało treścią pisma pozwanego dnia 24 września 2014 r., w którym pozwany powołując jako podstawę odesłania powodowi Faktury VAT nr (...) wskazał § 2 pkt 3 tego porozumienia, zgodnie z którym „Faktura może być wystawiona na podstawie odrębnego porozumienia” (k. 186). Skoro zatem powód za zgodą pozwanego wykonał roboty brukarskie w zatokach autobusowych, a w porozumieniu strony nie określiły wysokości wynagrodzenia za wykonanie prac brukarskich w zatokach autobusowych odsyłając tę kwotę do odrębnego porozumienia oraz strony nie zawarły odrębnego porozumienia co do wysokości tego wynagrodzenia, to wynagrodzenie za te roboty powinno być ustalone na podstawie cen rynkowych stosowanych w dniu ich wykonania.

W tym zakresie, zdaniem Sądu II instancji sięgnąć należało do treści wydanej w sprawie opinii biegłego sądowego z zakresu budownictwa (...), w związku z czym zarzut apelacji o dowolnym ustaleniu niewykazania przez pozwanego wartości spoiny, okazał się trafny. Jak wynika z opinii biegłego ustalona wartość wykonania przez powoda J. P. robót brukarskich w zatokach parkingowych i autobusowych oraz w zakresie ścieków ulicznych z użyciem materiałów pozwanego (bez kostki kamiennej i żywicy epoksydowej) wyniosła 32.356,99 zł brutto- i taką wartość należało, zdaniem Sądu Okręgowego, wziąć pod uwagę w zakresie ustalania wysokości zasądzonego roszczenia za roboty brukarskie w zatokach autobusowych. Obok niej zasądzić należało także kwotę 19.545,37 zł stanowiącą 70% zabezpieczenia dobrego wykonania robót- co dało sumę 51.902,36 zł – a nie, jak zasądził Sąd I instancji, 55.506,14 zł. W powyższym zakresie zatem dokonać należało korekty zaskarżonego wyroku na mocy art. 386§1 k.p.c.. W pozostałym zaś zakresie apelację oddalono na mocy art. 385 k.p.c..

Przyjąwszy, że w zakresie kosztów procesu w instancji odwoławczej pozwany wygrał w 6,49% (51.02,36 zł / 55.506,14 zł = 93,51%. 100% - 93,51% = 6,49%), oraz przyjmując, że koszty zastępstwa procesowego wynoszą 2.700 zł (§ 2 pkt 6 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych ) Sąd przyjął, że pozwany wygrał w zakresie kosztów do kwoty 175,23 zł. Biorąc pod uwagę taką samą wysokość kosztów zastępstwa procesowego strony powodowej oraz wynik procesu w instancji odwoławczej (93,51%), wskazać należało, że powód wygrał w zakresie kosztów do kwoty 2.524,77 zł. Po dokonaniu wzajemnej kompensacji na podstawie art. 100 k.p.c. do zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda pozostało 2.349,54 zł (pkt III wyroku). Dodatkowo Sąd odwoławczy ustalił, że pozostałe nieuiszczone w sprawie koszty sądowe ponosi Skarb Państwa (pkt IV).