Pełny tekst orzeczenia

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Zgorzelcu z dnia 23 lipca 2019 r. sygn. akt II K 723/18.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1.

.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

obrazy przepisów postępowania mogącej mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej a nie swobodnej oceny dowodów i uznanie że:

a.zgromadzony w sprawie materiał dowodowy nie pozwala na poczynienie jednoznacznych ustaleń co do sprawstwa oskarżonego, podczas gdy prawidłowa ocena dowodów a w szczególności z wyjaśnień samego oskarżonego, zeznań J. Ż. i G. K. oraz nagrania z dnia 22 września 2017 r. prowadzi do wniosku przeciwnego;

b. nie można wykluczyć że karalność czynów których dopuścił się oskarżony uległa przedawnieniu, podczas gdy brak dowodów na to, że pomówienia wypowiadane względem oskarżycielki prywatnej zostały wypowiedziane przed 21 września 2017 r., a prawidłowa analiza materiału dowodowego w tym z wyjaśnień samego oskarżonego, zeznań J. Ż. i G. K. oraz nagrania z dnia 22 września 2017 r. prowadzi do wniosku, że treści pomawiające były wypowiadane w okresie nie objętym przedawnieniem;

c. nie potwierdziły się twierdzenia J. Ż. o tym że słyszała od B. I. i K. D. (1) o pomówieniach ze strony oskarżonego, a to z uwagi, że świadkowie tego nie potwierdzili, w sytuacji gdy przyznał to sam oskarżony, a zeznania świadków w tym zakresie są niewiarygodne;

d.sformułowanie „wydarła”, wykończysz ją”, „wykolegowałeś”, „wykołować”, w kontekście całej rozmowy nie może stanowić pomówienia, podczas gdy prawidłowa ocena dowodów - nagrania z dnia 22 września 2017 r. prowadzi do wniosku przeciwnego;

e. świadek G. K. jest osobą niewiarygodną, podczas gdy świadek jest osobą bezstronną i nie ma interesu w zeznawaniu nieprawdy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

obrazy przepisów postępowania mogącej mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 7 k.p.k. w zw. z art. 5 § 2 k.p.k. wyrażającą się w stwierdzeniu że Sąd nie ma pewności co do wiarygodności zeznań świadka – J. Ż. co do tego kiedy faktycznie miały miejsce zdarzenia ( kiedy oskarżony pomawiał oskarżycielkę prywatną ) i uznanie że w takiej sytuacji należy przyjąć korzystnie dla oskarżonego że treści pomawiające były wypowiadane przed 21 września 2017 r. podczas gdy Sąd winien jednoznacznie stwierdzić czy zeznania oskarżycielki prywatnej w tym zakresie są wiarygodne bądź niewiarygodne i uzasadnić swoje stanowisko. Sąd tym samym uchylił się od oceny wiarygodności zeznań i ocenił materiał dowodowy korzystnie dla oskarżonego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia mogącego mieć wpływ na treść tego orzeczenia przez uznanie że brak jest jakiegokolwiek nagrania potwierdzającego że pomówienia miały również miejsce w sierpniu 2017 r. ( str.10 uzasadnienia ), podczas gdy do aktu oskarżenia załączono płytę z nagraniem sierpniowym, które winno zostać dopuszczone jako dowód i prawidłowo ocenione.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

obrazy przepisów postępowania która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 632 pkt 1 k.p.k. w zw. z § 11 ust. 2 pkt 1 oraz § 15 ust 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie poprzez zasądzenie od oskarżycielki prywatnej na rzecz oskarżonego kwoty 10.000 zł. tytułem zwrotu poniesionych wydatków na ustanowienie obrońcy w sprawie podczas gdy Sąd Rejonowy orzekając w tej kwestii.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad 1. Zarzut dotyczący naruszenia art. 7 k.p.k. nie zasługiwał na uwzględnienie, i to w odniesieniu do każdego z pięciu podpunktów. Przypomnieć należy, że przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną prawa procesowego, a więc mieści się w ramach swobodnej oceny dowodów wtedy gdy 1.jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy całokształtu okoliczności i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy; 2. stanowi wynik rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść jak i na niekorzyść oskarżonego; 3.jest wyczerpująco i logicznie, z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego argumentowane w uzasadnieniu ( zob. wyrok SN z 9.11.1990 r., WRN 149/90 OSNKW 7-9/1991, poz.41 ). Warunki te w dostatecznym stopniu spełnił Sąd I instancji w niniejszej sprawie, Sąd Okręgowy akceptuje obszerną argumentację zawartą w zaskarżonym wyroku ( str. 8 – 19 uzasadnienia, k.291 odwrót – 297 akt ), jednocześnie wskazuje na kolejne argumenty przemawiające za słusznością wyroku uniewinniającego w niniejszej sprawie.

W akcie oskarżenia przedstawiono oskarżonemu Z. G. 5 zarzutów kwalifikowanych z art. 212 § 1 k.k., popełnionych w różnych okolicznościach we wrześniu i październiku 2017 r., przy czym datą początkową miał być dzień 21.09.2017 r. Co do zasady dowodami na sprawstwo oskarżonego miały być zeznania świadków w tym pokrzywdzonej J. Z., przy czym w odniesieniu do wydarzeń z dnia 22.09.2012 r. w domu oskarżycielki prywatnej ( zarzut III aktu oskarżenia ), przedstawiła ona nagranie spotkania rodzinnego, podczas którego oskarżony miał wypowiadać treści pomawiające ją. Do uniewinnienia oskarżonego od tego zarzutu Sąd Okręgowy odniesie się w pierwszej kolejności.

Treścią pomówienia o którym mowa w art. 212 § 1 k.k mogą być właściwości lub sposób postępowania które mają charakter poniżający w opinii publicznej lub podrywający zaufanie społeczne. Ocena ujemnej treści pomówienia musi więc być dokonana w kontekście wymagań lub oczekiwań związanych z zajmowanym stanowiskiem czy pełnioną funkcją, wykonywanym zawodem lub rodzajem działalności społecznej ( zob.np. A.Marek, Kodeks karny, komentarz Dom wydawniczy ABC 2005 str.477 ). Pomówieniami w rozumieniu wyżej wymienionego przepisu, nie są zarzuty które wygłaszane są w zamkniętym gronie rodzinnym czy też w relacjach osobistych jedynie pomiędzy partnerami, brak jest bowiem wówczas wymaganego tym przepisem kontekstu społecznego. Bezsporne jest, że zdarzenie w dniu 22.09 2017 r. miało miejsce w domu J. Ż. w P. przy ul. (...), w przeprowadzonej tam długotrwałej rodzinnej dyskusji uczestniczyli stryj pokrzywdzonej – oskarżony Z. G. (1), jej brat D. Ż. i drugi stryj G. G.. Z treści nagrania wyżej wymienionej rozmowy które dopuszczone zostało jako dowód w sprawie i jego wiarygodność nie jest kwestionowana przez żadną ze stron ( transkrypcja k.111 – 188 akt ) wynika, że w rozmowie uczestniczyły tylko wyżej wymienione cztery osoby, wypowiadane zarzuty były kierowane do kolejnych rozmówców którzy na nie odpowiadali, żadna z osób nie dążyła do upublicznienia rozmowy. I tak np. gdy oskarżony mówił do J. Ż. że „wydarła” od matki pieniądze przed jej śmiercią, ta od razu zaprzeczała i odpowiadała na zarzuty ( k.147 ). Podobnie rzecz się przedstawiała z zarzutami oskarżonego dotyczącymi zachowywania się partnera pokrzywdzonej wobec jej chorej matki i przekazywania mu pieniędzy przez pokrzywdzoną ( k.161 -162 ). Wobec faktu że oskarżony nie formułował zarzutów publicznie, nie dążył do upublicznienia rodzinnej dyskusji, nie sposób przypisać mu odnośnie zarzutu III działania w celu zniesławienia pokrzywdzonej w rozumieniu art. 212 § 1 k.k.

Zarzut V aktu oskarżenia dotyczył pomówień pokrzywdzonej przez oskarżonego które miały być wypowiadane w obecności B. I., H. Ż., I. G., G. G. , D. Ż. i A. D.. Żadna z wymienionych osób przesłuchanych w charakterze świadków ( nieprzesłuchana została I. G. ze względu na chorobę a potem śmierć ) nie potwierdziła jednak że w jej obecności oskarżony pomawiał J. Ż. o zaniedbanie ojca, głodzenie psa, kradzież i wyłudzenia majątkowe, jak to zarzucono w akcie oskarżenia ( k. 46 – 48 , k.45 – 46, k. 48 – 50, k. 58 – 63 ), Sam oskarżony zaprzeczał aby wypowiadał takie treści pomawiające. Przeciwne zeznania J. Ż. oraz jej partnera G. K. jawią się w tej sytuacji jako gołosłowne, niewiarygodne i słusznie tak zostały ocenione przez Sąd I instancji.

Zarzuty I,II i IV aktu oskarżenia oparte zostały w decydującej mierze na zeznaniach J. Ż. i G. K., przy czym wbrew zarzutom apelacji Sąd I instancji nie naruszył zasady swobodnej oceny dowodów odmawiając ich zeznaniom wiarygodności a dając wiarę dowodowi przeciwnemu w postaci wyjaśnień oskarżonego. J. Ż. jako pokrzywdzona była w sposób oczywisty zainteresowana w zeznawaniu na swoja korzyść, wbrew twierdzeniom skarżącego jakoby G. K. był osobą bezstronną i nie mającą interesu w zeznawaniu nieprawdy, także on jako osoba blisko związana z pokrzywdzoną – czemu nie zaprzeczał w zeznaniach ( k. 51 -53 ) – nie może być uznany za świadka obiektywnego. To oskarżycielka prywatna zobowiązana była do przedstawienia obiektywnych i bezstronnych dowodów że była pomawiana przez Z. G. (1) o właściwości i zachowanie wskazane w zarzutach i uczyniła to w sposób niedostateczny i nieprzekonywujący, niepozwalający w każdym razie na jednoznaczne przypisanie oskarżonemu sprawstwa i winy. Świadczy o tym chociażby fakt, że w swoich zeznaniach J. Ż. i G. K. wymienili nazwiska osób które jakoby miały słyszeć pomówienia oskarżonego pod adresem pokrzywdzonej, jednakże osoby te zeznające w charakterze świadków – np. K. D. (2) ( k.77 – 78 ), B. I. ( k.46 – 48 ) – powyższego nie potwierdzały. Niezrozumiały jest przy tym zarzut skarżącego, że pomówienia których nie potwierdzali wymienieni świadkowie wynikają z wyjaśnień samego oskarżonego Oskarżony nie przyznawał się do popełnienia zarzucanych mu czynów, złożył obszerne wyjaśnienia w których potwierdził niektóre fakty, zaprzeczając jednocześnie aby pomawiał pokrzywdzoną w jakikolwiek sposób. W przekonaniu Sądu Okręgowego nieistotne jest także, czy treści pomawiające były wypowiadane przez oskarżonego względem oskarżycielki prywatnej przed dniem 21.09.2017 r. i czy w tym wypadku doszłoby do przedawnienia karalności. Zarzuty w akcie oskarżenia zostały precyzyjnie sformułowane i dotyczły okresu od 21.09.2017 r.

Sąd Okręgowy podkreśla, że zgodnie z aktualnym orzecznictwem Sądu Najwyższego tylko potrzeba skazania oskarżonego uniewinnionego w pierwszej instancji ( a nie tylko sama możliwość wydania takiego wyroku ) daje podstawę Sądowi Odwoławczemu wydania wyroku kasatoryjnego, którego domagał się w apelacji w imieniu oskarżycielki prywatnej jej pełnomocnik ( zob. uchwała składu 7 sędziów SN z 20 września 2018 r. I KZP 10/18; także m.in. wyrok SN z 28 listopada 2018 r. V KS 24/18 ).

Ad.2 Wbrew zarzutowi zawartemu w apelacji Sąd I instancji nie uchylił się od wiarygodności zeznań J. Ż. w kontekście ich niespójności co do daty wypowiadania domniemanych pomówień, a jedynie użył tych niespójności jako argumentu do poddania w wątpliwość wiarygodności jej relacji dla ustalenia sprawstwa i winy oskarżonego ( k.292 akt, str. 9 uzasadnienia ). Sąd Okręgowy nie dostrzega w powyższym naruszenia przez Sąd Rejonowy zasady swobodnej oceny dowodów.

Ad.3 Choć nie można odmówić racji twierdzeniom skarżącego, dotyczącym złożenia wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z nagrania mającego zawierać domniemane pomówienia pokrzywdzonej przez oskarżonego w sierpniu 2017 r. ( wniosek został oddalony przed Sądem I instancji i przed Sądem Okręgowym ), to jednak ze względu na treść zarzutów nie dotyczących tego okresu błędne ustalenie faktyczne w tym zakresie nie miało wpływu na treść wyroku.

Ad.4 Zarzut dotyczący rozstrzygnięcia o kosztach postępowania okazał się w części zasadny. Oczywistym jest, że w związku z wydaniem wyroku uniewinniającego oskarżonemu na podstawie art. 632 pkt 1 k.p.k. przysługiwał zwrot od oskarżycielki prywatnej poniesionych kosztów z tytułu ustanowienia obrońcy w sprawie. Obrońca oskarżonego przedłożył w toku postępowania umowę zlecenia zawartą z oskarżonym opiewająca łącznie na kwotę 10.000 zł ( k.231 ), trafnie jednak podkreśla się w apelacji, że kontrakt taki jest wiążący jedynie w relacji między obrońcą a jego mocodawcą, zaś reguły zwrotu wydatków z tytułu ustanowienia obrońcy wynikają z rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22.10.2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Stawka minimalna wynagrodzenia w przypadku niniejszej sprawy za postępowanie przed Sądem I instancji wynikająca z § 11 ust.2 pkt 1 rozporządzenia wynosi 720 zł., zdaniem Sądu Okręgowego należało ją podwyższyć do pięciokrotności stawki zważywszy na charakter sprawy, stopień jej skomplikowania, wkład pracy obrońcy, konieczność dojazdu z siedziby Kancelarii Adwokackiej na rozprawę do Sądu. W sumie daje to kwotę 3.600 zł ( 720 zł. x 5 ).

Wniosek

o uchylenie wyroku w i przekazanie sprawy w całości do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Zgorzelcu;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

o zmianę wyroku poprzez zasadzenie od oskarżycielki prywatnej J. Ż. na rzecz oskarżonego zamiast 10.000 zł. kwoty 720 zł. tytułem zwrotu poniesionych wydatków na ustanowienie obrońcy w sprawie.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Ad 1 Zważywszy na powyższą argumentację wniosek o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania nie zasługiwał na uwzględnienie.

Ad.2 Zważywszy na powyższą argumentację wniosek był zasadny częściowo tj. odnośnie obniżenia zasadzonej kwoty z tytułu zwrotu poniesionych wydatków na ustanowienie obrońcy z 10.000 zł. do 3.600 zł

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Rozstrzygnięcia co do uniewinnienia od wszystkich zarzucanych oskarżonemu czynów ( pkt I – V części dyspozytywnej zaskarżonego wyroku ).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Mając na uwadze argumentację przedstawioną powyżej Sąd Okręgowy utrzymał wyrok w mocy w wyżej wymienionej części.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Orzeczenie o kosztach postępowania, w szczególności o wydatkach oskarżonego ( pkt VI zaskarżonego wyroku ).

Zwięźle o powodach zmiany

Zważywszy na argumentację przedstawioną powyżej Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok w ten sposób że obniżył zasadzoną od oskarżycielki prywatnej J. Ż. na rzecz Z. G. (1) kwotę z tytułu poniesionych wydatków na ustanowienie obrońcy przed Sądem I instancji do 3.600 zł.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Mając na uwadze zasady słuszności, zważywszy, że w części apelacja została uwzględniona Sąd okręgowy na podstawie art. 624 § 1 k.p.k. w zw. z art. 634 k.p.k. zwolnił oskarżycielkę prywatną od opłaty za postępowanie odwoławcze.

7.  PODPIS

1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

Pełnomocnik oskarżyciela prywatnego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

Orzeczenie uniewinniające oraz orzeczenie co do kosztów postępowania

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana