Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 stycznia 2020 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Sławomir Splitt

Protokolant: Iwona Górska

po rozpoznaniu w dniu 17 stycznia 2020 r. w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko U. Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu z siedzibą w W.

o ustalenie

I. stwierdza nieważność umowy pożyczki nr (...), zawartej w dniu 31 lipca 2009 roku pomiędzy powódką M. S. a Bankiem (...) S.A. w W.

II. zasądza od pozwanego U. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. na rzecz powódki M. S. reprezentowanej przez pełnomocnika z urzędu radcę prawnego K. J. kwotę 4.428,00 złotych (cztery tysiące czterysta dwadzieścia osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu;

III. nakazuje ściągnąć od U. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego z siedzibą w W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni kwotę:

- 1.184,00 złote (jeden tysiąc sto osiemdziesiąt cztery złote) tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia powódka była zwolniona,

- 1.085,33 złotych (jeden tysiąc osiemdziesiąt pięć złotych trzydzieści trzy grosze) tytułem wydatków poniesionych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa.

Sygn. akt I C 1118/18

UZASADNIENIE

Powódka M. S., reprezentowana przez pełnomocnika z urzędu, złożyła w dniu 26 października 2018 roku pozew o ustalenie i stwierdzenie nieważności umowy pożyczki nr (...), zawartej dnia 31 lipca 2009 roku między powódką, a pozwanym Bankiem (...) S.A. w W., na podstawie której poprzednik prawny pozwanego udzielił powódce pożyczki w kwocie 23.677,64 złotych, z powodu braku świadomości powódki w chwili zawierania umowy, a także o przyznanie kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu powódce z uwzględnieniem podatku VAT.

Powódka wytoczyła powództwo przeciwko Bankowi (...) S.A. w W. – pierwotnemu wierzycielowi powódki oraz przeciwko U. Niestandaryzowanemu Sekurytyzacyjnemu Funduszowi Inwestycyjnemu Zamkniętemu z siedzibą w W., który nabył wierzytelność w drodze zawartej z bankiem umowy cesji.

W uzasadnieniu powódka stwierdziła, iż od dzieciństwa pozostaje niepełnosprawna intelektualnie i umysłowo. Zamieszkuje na stałe z matką w G..

W 2009 roku na kilka miesięcy wyprowadziła się z domu i przebywała z nieznanymi osobami. Dnia 31 lipca 2009 roku powódka została namówiona przez osobę trzecią do wzięcia pożyczki. Pożyczka została uzyskana na podstawie przedstawionego przez osobę trzecią zaświadczenia o zarobkach powódki, których nigdy nie uzyskiwała.

Powódka nie posiadała żadnych dokumentów dotyczących pożyczki. Nie dysponowała również środkami pieniężnymi z tytułu pożyczki.

Powódka leczona jest w poradni zdrowia psychicznego.

Zdaniem powódki nie mogła ona zawrzeć ważnej umowy pożyczki, ponieważ po jej stronie brak było świadomości i swobody przy tej czynności.

W ocenie powódki istnienie ważnej umowy pożyczki i jej występowanie w obrocie prawnym stwarza dla powódki stały stan niepewności i zagrożenie jej prawnie chronionych interesów.

(pozew – k. 3-6)

Pozwany U. Niestandaryzowany Sekurytyzacyjny Funduszu Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą w W. wniósł o zawieszenie postępowania do czasu zakończenia postępowania przygotowawczego prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Gdyni pod sygn. akt PR 3 Ds.59.2017.

(odpowiedź na pozew – k. 67-67v.)

Pismem z dnia 11 marca 2019 roku powódka cofnęła powództwo w stosunku do pozwanego Banku (...) S.A. w W..

(pismo z dnia 11.03.2019r. – k. 103)

Postanowieniem z dnia 24 kwietnia 2019 roku umorzono postępowanie w stosunku do Banku (...) S.A. w W..

(postanowienie z dnia 24.04.2019r. – k. 117)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Dnia 29 lipca 2009 roku M. S., za namową osób trzecich, złożyła wniosek o udzielenie jej pożyczki w kwocie 20.000 złotych na dowolny cel w okresie kredytowania wynoszącym 60 miesięcy. Powódka przedłożyła do wniosku zaświadczenie o zatrudnieniu na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony w okresie od dnia 15 stycznia 2007 roku w sklepie (...) przy ul. (...) w G. na stanowisku sprzedawcy-kasjera z wynagrodzeniem brutto za okres ostatnich trzech miesięcy w kwocie 4.400 złotych i ze wskazaniem stażu zawodowego 12 lat.

(dowód: wniosek o udzielenie pożyczki – k. 8-8v., zaświadczenie o zatrudnieniu i wysokości zarobków – k. 9, zeznania powódki – k. 90-91, płyta CD – k. 92)

W dniu 31 lipca 2009 roku powódka zawarła z Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę pożyczki nr (...) wypłacając kwotę 20.000 zł na cele konsumpcyjne, a kwotę 3.677,64 zł przeznaczając na sfinansowanie kosztów pożyczki w postaci prowizji oraz składki ubezpieczeniowej. Odsetki miały wynieść 11.625,88 zł. Pożyczka miała zostać spłacona do dnia 30 lipca 2014 roku.

(dowód: umowa pożyczki – k. 10-11v., zawiadomienie o najbliższej spłacie z dnia 21.08.2009r. – k. 12, zeznania powódki – k. 90-91, płyta CD – k. 92)

Powódka otrzymaną kwotę pożyczki i przekazała osobom trzecim, za których namową zaciągnęła zobowiązanie. Otrzymała za tę czynność kwotę 100 zł.

(dowód: zeznania powódki – k. 90-91, płyta CD – k. 92)

W okresie zawierania umowy pożyczki powódka zamieszkiwała poza domem rodzinnym ze swoim partnerem. Powódka utrzymywała się z renty socjalnej, która do czasu obecnego wpływa na jej rachunek bankowy prowadzony w (...) Bank S.A. w W.. Nie korzysta z karty bankomatowej, ponieważ nie potrafi się nią posługiwać. W momencie zawierania pożyczki powódka nie pracowała. Wcześniej pracowała dorywczo, przy zmywaniu naczyń, w krótkim okresie czasu. W czasie zamieszkiwania poza domem rachunki za powódkę opłacał jej partner. Powódka nie sporządza samodzielnie żadnych pism, nie czyta książek, a jedynie gazety, gdyż zawarte w nich treści o życiu aktorów są dla niej łatwiejsze do zrozumienia niż książki.

(dowód: deklaracje PIT-40A – k. 16-18v., zeznania świadka L. S. – k. 89-89v., płyta CD – k. 92, zeznania powódki – k. 90-91, płyta CD – k. 92)

Powódka z uwagi na upośledzenie umysłowe od dnia września 2002 roku zaliczona jest do grona osób niepełnosprawnych w stopniu znacznym.

Powódka nie jest chora psychicznie. Stwierdzono u niej upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym i wynikające z tego zaburzenia zachowania i osobowości. Powódka charakteryzuje się dużą niedojrzałością społeczną, dużą sugestywnością, jest bardzo infantylna, ma obniżoną zdolność myślenia abstrakcyjnego, niską umiejętność myślenia przyczynowo-skutkowego oraz myślenia logicznego.

Z powodu obniżonego poziomu intelektualnego do poziomu upośledzenia umysłowego w stopniu umiarkowanym w dniu 31 lipca 2009 roku, czyli w dacie zawarcia umowy pożyczki miała ograniczoną zdolność świadomego lub swobodnego podjęcia decyzji i wyrażenia woli. Nie posiadała więc pełnej zdolności do zrozumienia sensu zawieranej umowy i jej skutków. Wiedziała i rozumiała, że na życzenie „znajomych” otrzymuje dla nich pieniądze od banku, że za to otrzyma od nich wynagrodzenie, jednak z powodu naiwności i infantylności oraz z uwagi na występujące u niej problemy z myśleniem przyczynowo-skutkowym nie podejrzewała, że „znajomi” wykorzystają ja i nie będą spłacać zaciągniętego kredytu. Myślała, że powyższe postępowanie nie będzie skutkowało jakimkolwiek konsekwencjami. Powyższe wynikało z opisanych wyżej ograniczonych zdolności intelektualnych powódki, czyli z przyczyn wewnętrznych – z jej dużej niedojrzałości społecznej, infantylności, obniżonej zdolności myślenia abstrakcyjnego, niskiej umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego oraz braku umiejętności myślenia logicznego.

(dowód: orzeczenie o stopniu niepełnosprawności – k. 13, zaświadczenia lekarskie – k. 14,15, dokumentacja medyczna – k. 33-63, zeznania świadka L. S. – k. 89-89v., płyta CD – k. 92, zeznania powódki – k. 90-91, płyta CD – k. 92, pisemna opinia biegłej sądowej – k. 109-114 wraz z pisemnymi opiniami uzupełniającymi – k. 141-142, 155)

Postanowieniem z dnia 17 października 2010 roku wydanym przez Sąd Rejonowy w Gdyni w sprawie o sygn. akt VII Co 5874/11 nadano klauzulę wykonalności bankowemu tytułowi egzekucyjnemu nr (...) wystawionemu dnia 25 sierpnia 2011 roku przez Bank (...) S.A. w W. w oparciu o ww. umowę pożyczki, a dnia 21 października 2011 roku zaopatrzono go w klauzulę wykonalności. W oparciu o ten tytuł prowadzone było postępowanie egzekucyjne przez Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym w Gdyni J. M. pod sygn. Km 2050/12. Pomimo zawarcia dnia 26 stycznia 2016 roku przez Bank (...) S.A. w W. umowy przelewu wierzytelności przysługującej pożyczkodawcy z ww. tytułu na rzecz pozwanego U. Niestandaryzowanego Sekurytyzacyjnego Funduszu Inwestycyjnego Zamkniętego w W. egzekucja prowadzona była do dnia 16 marca 2018 roku, kiedy to Komornik umorzył postępowanie z uwagi na jego bezskuteczność. Matka powódki informowała ww. podmioty o okolicznościach zawarcia pożyczki przez jej córkę.

(dowód: postanowienie z dnia 16.03.2018r. – k. 19-19v., pismo z dnia 26.03.2018r. – k. 22, pisma – k. 20-21v., 23-24)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów z dokumentów, dowodów z zeznań świadka L. S. (matki powódki), samej powódki oraz dowodu z opinii biegłego sądowego z zakresu psychiatrii I. Ś..

W ocenie Sądu orzekającego brak było jakichkolwiek podstaw do odmowy wiarygodności i mocy dowodowej dokumentom przedłożonym przez powódkę, albowiem żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności tych dokumentów, prawdziwości twierdzeń w nich zawartych, ani też nie zaprzeczyła, że osoby podpisane pod nimi nie złożyły oświadczeń w nich zawartych.

Sąd nie znalazł też żadnych podstaw do kwestionowania zeznań świadka L. S. co do stanu psychicznego powódki w okresie składania wniosku o pożyczkę i jej zawarcia, albowiem zeznania te korelują z treścią dokumentacji medycznej, a także z treścią opinii biegłej sądowego z zakresu psychiatrii.

Za wiarygodne Sąd uznał również zeznania powódki M. S. zarówno dotyczące okoliczności towarzyszących zawarciu umowy, jak i co do jej stanu zdrowia, albowiem znalazły potwierdzenie w innych dowodach, jak choćby w dokumentacji lekarskiej, zaświadczeń czy opinii biegłej. Podkreślić należy, że stan, w jakim znajdowała się powódka nie powstał w czasie bezpośrednio poprzedzającym zawarcie umowy, lecz powódka jest upośledzona umysłowo od urodzenia, toteż nie ulega wątpliwości, że jej matka posiadała wiedzę o jej stanie zdrowia.

Ostatecznie, brak było podstaw do kwestionowania wiarygodności i mocy dowodowej opinii przedstawionej przez biegłą sądową z zakresu psychiatrii I. Ś.. Nie budzi wątpliwości Sądu, że opinia ta została sporządzona rzetelnie i fachowo, z uwzględnieniem całokształtu materiału dowodowego, w tym dołączonej do akt sprawy dokumentacji medycznej oraz po przeprowadzeniu wywiadu od powódki. Zdaniem Sądu opinia przedstawiona przez biegłą jest jasna, nie zawiera żadnych luk czy sprzeczności, a wnioski do jakich doszła biegła są kategoryczne i zostały dobrze uzasadnione. Przedstawiona opinia nie budzi także wątpliwości Sądu w świetle zasad logicznego rozumowania oraz doświadczenia życiowego. Nadto, przedmiotowa opinia nie została skutecznie zakwestionowana przez stronę powodową, albowiem biegła I. Ś. w sposób przekonujący i logiczny odniosła się do wszystkich zgłoszonych zarzutów. W związku z powyższym uznać należało, że opinia przedstawiona przez biegłą jest jednoznaczna, zupełna i nie pozostawia żadnych wątpliwości co do stanu powódki w dniu składania wniosku o pożyczkę oraz kilka dni później – w dacie jej zawarcia. Z tego względu – na mocy art. 2352 § 1 pkt 2 i 5 k.p.c. – Sąd pominął wniosek strony pozwanej o dopuszczenie dowodu z uzupełniającej opinii biegłej oraz świadka L. S., skoro kwestionowany przez powódkę fakt został już udowodniony, a przeprowadzenie dowodów jedynie niezasadnie powodowałoby przedłużenie postępowania.

Sąd na rozprawie dnia 13 lutego 2019 roku oddalił wniosek pozwanego o zawieszenie postępowania, albowiem bezcelowe jest zawieszenie postępowania z powodu toczącego się innego postępowania w sytuacji, gdy sąd może samodzielnie dokonać niezbędnych ustaleń, koniecznych do rozpoznania sprawy – jak miało to miejsce w niniejszej sprawie (por. uchwałę SN z 17.5.1985 r., III CZP 69/84, OSNCP 1986, Nr 3, poz. 24).

Przechodząc do szczegółowych rozważań należy wskazać, iż w niniejszym postępowaniu powódka domagała się ustalenia, że zawarta przez poprzednika prawnego pozwanego umowa pożyczki z dnia 31 lipca 2009 roku o numerze (...) jest nieważna, albowiem w chwili jej podpisania powódka znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Podstawę prawną tak określonego żądania stanowiły przepisy art. 82 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. Zgodnie z przepisem art. 82 k.c. nieważne jest oświadczenie woli złożone przez osobę, która z jakichkolwiek powodów znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych.

W pierwszej kolejności należało ustalić czy w chwili zawarcia umowy pożyczki z Bankiem (...) S.A. w W. powódka M. S. faktycznie znajdowała się w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli.

W tym zakresie Sąd podziela stanowisko wyrażone w wyroku Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 4 października 2018 r. (I ACa 330/18), iż „stan wyłączający świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli nie musi oznaczać całkowitego zaniku świadomości i ustania czynności mózgu, wystarczy bowiem istnienie takiego stanu, który samopoczucie danej osoby do tego stopnia ogranicza, iż czyni ją zupełnie bezwolną. Wystarczy istnienie takiego stanu, który oznacza brak rozeznania, niemożność rozumienia posunięć własnych i posunięć innych osób oraz niezdawanie sobie sprawy ze znaczenia i skutków własnego postępowania…

zasadne wydaje się przyjęcie, że stan braku świadomości w rozumieniu art. 82 KC to stan, który uniemożliwia składającemu oświadczenie woli rozpoznanie znaczenia (konsekwencji) czynności prawnej, której elementem jest to oświadczenie. Dla oceny braku czy ograniczenia świadomości nie ma natomiast znaczenia doniosłość skutków prawnych czynności prawnej. Fakt, że skutki te są rażąco niekorzystne, może jednak mieć znaczenie dowodowe – może pozwalać na przyjęcie domniemania faktycznego, że czynność została dokonana w stanie braku świadomości lub swobody.”

W ocenie Sądu w toku niniejszego postępowania powódka wykazała, że w chwili zawarcia przedmiotowej umowy znajdowała się w stanie o jakim mowa w art. 82 k.c. Przede wszystkim do takiego wniosku prowadzi treść opinii biegłej sądowej z zakresu psychiatrii I. Ś., którą jak wskazano powyżej Sąd uznał za w pełni wiarygodny dowód w sprawie.

W przedłożonej opinii biegła wskazała, że powódka jest osobą upośledzoną umysłowo w stopniu umiarkowanym.

Z orzeczenia o stopniu niepełnosprawności z września 2002 roku oraz zeznań matki powódki wynika, że stan ten trwał na długo przed zawarciem przedmiotowej umowy.

Oczywistym jest, że powódka nie jest chora psychicznie. Jej stan zaliczany jest do zaburzeń psychicznych. Z uwagi na obniżony iloraz inteligencji powódka charakteryzuje się dużą niedojrzałością społeczną, dużą sugestywnością, jest bardzo infantylna, ma obniżoną zdolność myślenia abstrakcyjnego, niską umiejętność myślenia przyczynowo-skutkowego oraz myślenia logicznego.

Oznacza to, że – jak wskazała biegła – powódka wiedziała i rozumiała, że na życzenie osób trzecich zawiera umowę i przekazuje im pozyskane środki pieniężne, a otrzyma za to kwotę 100 zł, a więc zupełnie nieadekwatną do stopnia jej obciążenia.

Wynikająca z niskiego poziomu intelektualnego i związanych z tym problemów z myśleniem przyczynowo-skutkowym, naiwność i infantylność, a więc przyczyny wewnętrznej spowodowała, że nie podejrzewała złych zamiarów w działaniach osób trzecich, a także konsekwencji polegających na konieczność spłacania przez siebie zaciągniętej pożyczki. Niewątpliwie powódka przy zawieraniu umowy pożyczki pozbawiona była krytycznego myślenia o skutkach swojego działania i intencjach osób trzecich. Potwierdzała zresztą zeznając, że nie potrzebowała pożyczki. Tym bardziej, że w razie problemów finansowych zdecydowała się na ponowne zamieszkanie ze swoją matką. Nie była więc w przymusowej sytuacji, która mogłaby ją skłonić, zakładając, że byłaby do tego zdolna, do racjonalnej oceny swojej sytuacji materialnej i sposobu zareagowania na nią przez zawarcie umowy pożyczki znacznej kwoty pieniężnej.

Dając wiarę twierdzeniom biegłej należy zauważyć, że co prawda zaburzenie czynności psychicznych, o jakim mowa w art. 82 k.c., należy oceniać wyłącznie na moment składania przez daną osobę oświadczenia woli, a nie w odniesieniu do dłuższego okresu, jednak Sąd, na zasadzie domniemania faktycznego, wnioskuje o stanie psychicznym osoby na moment składania oświadczenia woli, biorąc za podstawę wiadomości o jej stanie w dłuższym okresie (por. A. Jedliński [w:] A. Kidyba (red.) Kodeks cywilny. Komentarz. Tom I. Część ogólna, WKP 2012). Dlatego też – w ocenie Sądu – biegła prawidłowo uwzględniła całokształt okoliczności i zanalizowała stan powódki w okresie dłuższym. Zwrócić przy tym należy uwagę, że stan powódki stwierdzony był już w czasach szkolnych, co wiązało się z jej problemami zwłaszcza w nauce przedmiotów ścisłych i kształcona była w systemie specjalnym. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że powódka bardziej czyta gazety niż książki, ponieważ zawarte w nich treści o życiu aktorów są dla niej zrozumiałe. Nie sposób przez to uznać, że powódka byłaby w stanie zrozumieć znaczenie prawne umowy pożyczki, co nierzadko bywa problematyczne również dla osoby o przeciętnym poziomie inteligencji.

Mając zatem na uwadze całokształt zebranego w sprawie materiału dowodowego należało uznać, że w dacie zawarcia umowy pożyczki powódka znajdowała się w stanie wyłączającym świadome i swobodne powzięcie decyzji albo wyrażenie woli.

Podkreślić należy, iż ustalenie, że umowa pożyczki została przez powódkę zawarta w stanie o jakim mowa w art. 82 k.c. nie jest jeszcze wystarczające do uwzględnienia powództwa. Podkreślić bowiem należy, że zgodnie z treścią art. 189 k.p.c. przesłanką powództwa o ustalenie jest istnienie interesu prawnego po stronie powódki, który stanowi merytoryczną przesłankę powództwa o ustalenie, która decyduje o dopuszczalności badania i ustalania prawdziwości twierdzeń powódki, że wymieniony w powództwie stosunek prawny lub prawo istnieje lub nie istnieje. Stanowi zatem przesłankę dopuszczalności powództwa. Interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości, choć zawsze konieczna jest ocena istnienia interesu prawnego do wytoczenia tego powództwa na tle okoliczności faktycznych konkretnej sprawy (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z dnia 5 kwietnia 2007 r., III AUa 1518/05, LEX nr 257445). Należy zauważyć, że zgodnie z poglądami judykatury interes prawny uzasadniający wniesienie powództwa o ustalenie zasadniczo nie zachodzi wówczas, gdy możliwe jest w istniejącej sytuacji powództwo o świadczenie (por. orzeczenie SN z dnia 13 kwietnia 1965r. II CR 266/64, OSPiKA 1066/6-8/166) lub gdy zainteresowany może na innej drodze osiągnąć w pełni ochronę swoich praw (por. wyrok SN z dnia 22 listopada 2002r, IV CKN 1519/00, LEX nr 78333, por. też: wyrok SN z dnia 6 czerwca 1997 r., II CKN 201/97, M. Prawn. 1998/2/3, wyrok SN z dnia 21 stycznia 1998 r., II CKN 572/97, wyrok SN z dnia 29 marca 2001 r., I PKN 333/00, Prok. i Pr. 2002/2/43).

Obecnie nie toczy się postępowanie egzekucyjne przeciwko niej, ale toczyło się z wniosku poprzednika prawnego pozwanego. Co istotne nie zostało umorzone po cesji wierzytelności na pozwanego, a dopiero w 2018 roku wobec bezskuteczności egzekucji.

Mając powyższe na uwadze należało uznać, że powódka miała interes prawny w żądaniu ustalenia nieważności umowy pożyczki, albowiem pozostawała w niepewności prawnej co do zobowiązania względem pozwanego. Warto zwrócić uwagę, że matka powódki informowała zarówno pozwanego jak i jego poprzednika prawnego o zaistniałej sytuacji, jednak pozwana nie podjęła czynności, które usunęłyby istniejący stan.

W ocenie Sądu w sprawie bez wątpienia zachodzi również sprzeczność umowy z zasadami współżycia społecznego, o którym mowa w art. 58 § 2 k.c. W ocenie Sądu wskutek zawarcia umowy pożyczki z osobą pozbawioną dostatecznego rozeznania dokonywanej czynności, doszło do naruszenia zasad uczciwego obrotu, norm moralnych i obyczajowych uważanych w społeczeństwie za słuszne, do naruszenia zasady równości faktycznej stron i słuszności kontraktowej. Z opinii biegłej jednoznacznie wynika, że powódka jest osobą upośledzoną umysłowo. Można również poddać pod rozważania, czy pracownik udzielający pożyczki był w stanie powziąć wątpliwość, co do stanu powódki w chwili zawierania umowy. Zawarcie umowy pożyczki w normalnych warunkach wymaga co najmniej przedstawienia umowy konsumentowi, czemu zazwyczaj towarzyszy rozmowa. Nadto powódka nie czerpała żadnych korzyści z zaciągniętego przez siebie zobowiązania, poza kwotą 100 zł.

Mając na uwadze powyższe okoliczności – w punkcie I. wyroku na mocy przepisów art. 58 § 2 k.p.c., art. 82 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. – Sąd ustalił, że umowa pożyczki z dnia 31 lipca 2009 roku nr (...) zawarta między powódką a Bankiem (...) S.A. w W. była nieważna.

Natomiast w punkcie II. wyroku na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z § 4 ust. 1-3, § 8 pkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 03 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu (Dz.U. 2016 poz. 1715) uznając, że powódka wygrała proces w całości zasądził na jej rzecz – jako reprezentowanej przez pełnomocnika z urzędu radcę prawnego K. J. – kwotę 4.428 zł z tytułu nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu z urzędu, na co składało wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 1,5-krotności stawki minimalnej wraz z należnym podatkiem tytułem zwrotu kosztów procesu. Podwyższając wysokość wynagrodzenia pełnomocnikowi z urzędu Sąd miał na uwadze przede wszystkim stopień zawiłości sprawy oraz nakład pracy poczyniony przez pełnomocnika. Przede wszystkim składał on pisma procesowe reagując na bieżąco na aktualną sytuację procesową w sprawie i konsultował się z pozwaną, o czym świadczy fakt złożenia pozwu wraz niezbędnym materiałem dowodowym.

Nadto, na podstawie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 3 ust. 2 pkt 1, art. 5 ust. 4, art. 8 ust.1 i art. 83 i 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz. U.2014.1025) Sąd nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Gdyni koszt opłaty sądowej od pozwu, od której uiszczenia powódka była zwolniona (1.184 zł) oraz koszt wydatków poniesionych tymczasowo ze środków Skarbu Państwa (wynagrodzenie biegłej – 1.000 zł oraz koszt sporządzenia dokumentacji lekarskiej powódki przez zewnętrzne podmioty – 85,33 zł).