Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2018r.

Sąd Apelacyjny w Katowicach V Wydział Cywilny

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 18 października 2018r. w Katowicach

na rozprawie

sprawy z powództwa Gminy T.

przeciwko (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej

od wyroku Sądu Okręgowego w Gliwicach

z dnia 30 czerwca 2017r., sygn. akt X GC 17/17

1.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że powództwo oddala i zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 5.417 (pięć tysięcy czterysta siedemnaście) złotych tytułem kosztów procesu;

2.  zasądza od powódki na rzecz pozwanej kwotę 7.961 (siedem tysięcy dziewięćset sześćdziesiąt jeden) złotych tytułem kosztów postępowania apelacyjnego.

Sygn. akt V AGa 252/18

UZASADNIENIE

Powód: Gmina T. w pozwie z dnia 28 listopada 2016r. wystąpił przeciwko: (...) Spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w P. (dnia 11 kwietnia 2016 roku (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zmieniła nazwę na (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością k. 92) domagając się zasądzenia od pozwanej na rzecz powódki kwoty 78.206,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 września 2016 r..

Powód domagał się również zasądzenia od pozwanej kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, że zawarł w dniu 26 września 2008r. z konsorcjum w ramach którego działali pozwana wraz z (...) umowę nr (...), na mocy której pozwana świadczyła dla powoda usługę Inżyniera Kontraktu dla realizowanej przez powoda jako inwestora inwestycji, której przedmiotem była „(...)”, objętej umową o roboty budowlane z dnia 17 grudnia 2009 roku nr (...) a zawartej z (...) Spółką Akcyjną oraz Przedsiębiorstwem (...) - (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością jako członkami utworzonymi na tę okoliczność konsorcjum.

W dniu 2 grudnia 2016 roku Sąd Okręgowy w Gliwicach wydał nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, którym zasądził od pozwanej na rzecz powoda kwotę 78 206,71 złotych wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 11 września 2016 roku do dnia zapłaty oraz koszty procesu w kwocie 4595,00 złotych.

Pozwana złożyła od powyższego nakazu zapłaty sprzeciw i zaskarżając nakaz zapłaty w całości wniosła o oddalenie powództwa oraz zasądzenie od powoda na jej rzecz kosztów procesu według norm przepisanych. Pozwana nie zaprzeczając stanowi faktycznemu co do zawarcia umowy podnosiła, iż powód przyczynił się do powstania szkody poprzez brak skorzystania z możliwości zabezpieczenia należności w ramach udzielonej przez generalnego wykonawcę gwarancji ubezpieczeniowej. Dodatkowo pozwana podniosła zarzut przedawnienia roszczenia.

Wyrokiem z dnia 30 czerwca 2017r. sygn. akt X GC 17/17 Sąd Okręgowy w Gliwicach zasądził od pozwanej (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P. na rzecz powódki Gminy T. kwotę 78.206,71 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 11 września 2016 r. oraz kwotę 9.328 zł. tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sąd Okręgowy ustalił, że Gmina T. w wyniku przetargu nieograniczonego przeprowadzonego w oparciu o postanowienia ustawy z dnia 29 stycznia 2004r. Prawo zamówień publicznych zawarła umowę na usługi w przedmiocie pełnienia roli Inżyniera dla projektu „(...)” z konsorcjum firm (...) sp. z o.o. z siedzibą w P. i (...) z siedzibą w (...) w Holandii. Do obowiązków Inżyniera kontraktu należało między innymi:

-

zapewnienie profesjonalnego i kompletnego nadzoru inwestorskiego nad prowadzonymi robotami i usługami;

-

zarządzanie i monitorowanie Kontraktów pod względem technicznym, finansowym i organizacyjnym;

-

kontrola nad właściwym i czasowym wdrażaniem Projektu, koordynacja działań wszystkich organizacji uczestniczących w Projekcie;

-

egzekwowanie postanowień Kontraktów przy współpracy z Zamawiającym;

-

utrzymywanie na bieżąco kontaktu ze wszystkimi uczestnikami projektu;

-

kontrolowanie rozliczenia budowy;

-

ustalanie i określanie wartości robót zgodnie z Kontraktami, wystawianie Przejściowych i Końcowych Świadectw Płatności.

Generalny wykonawca, tj. (...) Spółka Akcyjna oraz Przedsiębiorstwo (...) - (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością działając jako konsorcjum dnia 12 sierpnia 2008 roku zawarło z (...) Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością w L. umowę na roboty budowlane nr (...). Upoważniony pełnomocnik odpowiedzialny za realizację budowy złożył do zatwierdzenia przez Inżyniera Kontraktu odpowiednio dwa wnioski: o zatwierdzenie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. jako dostawcy urządzeń oraz o zatwierdzenie podwykonawcy dostaw montażu i rozruchu urządzeń. Inżynier Kontraktu mimo niezatwierdzenia podwykonawcy tj. (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. do wykonywania prac budowlanych w zakresie dostawy, montażu i rozruchu urządzeń, dopuścił podmiot do wykonywania prac w zakresie montażu i rozruchu urządzeń przepompowni ścieków (...), (...), (...) i (...). Powód kwestionował zobowiązanie wobec (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, więc (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością wytoczyła stosowne powództwo przed Sądem Rejonowym w Gliwicach względem powoda, w wyniku którego Sąd Rejonowy w Gliwicach, w sprawie o sygnaturze akt VII GC 1317/13 zasądził od powódki na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. kwotę 50 312,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lutego 2013 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 6. 133,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Wnioskiem z dnia 07 marca 2013r. w sprawie VII C 1317/13 (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. wniosła o przypozwanie (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w P. . Wniosek ten doręczono w dniu 13 maja 2015r. jednakże wezwany do sprawy nie przystąpił.

Gmina T. na żadnym etapie realizacji inwestycji nie zgłosiła sprzeciwu, ani zastrzeżeń co do wykonywania prac przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w L., stąd uznano, iż wyraziła konkludentną zgodę, warunkującą solidarną odpowiedzialność powódki za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowlane wykonane przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w L. na podstawie art. 647 ^{( 1)} § 5 k.c. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. przedłożyła zaakceptowane przez inżyniera kontraktu wnioski o zatwierdzenie podwykonawcy, a zgodnie z pkt. 4.4. Klauzuli 4 umowy stron nr(...) oraz 3.1( c ) wyraźnie wynika, że powierzenie jakichkolwiek prac podwykonawcy musiało być uzasadnione przez wykonawcę na piśmie i zaakceptowane przez inżyniera kontraktu i następnie przez zamawiającego. Skoro do zadań inżyniera kontraktu należało przyjmowanie oświadczeń wiedzy za inwestora bezpośredniego, to inwestor bezpośredni – Gmina T. miała lub powinna była mieć wiedzę na temat roli (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. w procesie budowlanym. Dopuszczenie podwykonawcy do prac, jego udział w odbiorach przesądził o wyrażeniu zgody przez inwestora, która kreuje jego solidarną odpowiedzialność.

W ocenie Sądu pierwszej instancji strona powodowa wykazała, iż nienależyte wykonanie przedmiotu umowy, w postaci dopuszczenia do wykonywania zakresu robót budowlanych w postaci montażu podwykonawcy, który nie został wprost zatwierdzony przez inwestora, a dopuszczony został do wykonywania prac przez Inżyniera Kontraktu ostatecznie doprowadziło do powstania szkody na mieniu powoda za którą odpowiedzialny jest Inżynier Kontraktu.

Sąd pierwszej instancji analizując zarzut przedawnienia roszczenia stwierdził, iż o powstaniu roszczenia odszkodowawczego z art. 471 k.c. można mówić nie wtedy, kiedy dłużnik nie wykona bądź wadliwie wykona zobowiązanie, ale dopiero po zrealizowaniu się wszystkich przesłanek tej odpowiedzialności. Należy do nich także powstanie szkody, to jest niezamierzone przesunięcie majątkowe kosztem wierzyciela, a nadto wystąpienie związku przyczynowego pomiędzy omawianym przesunięciem a naruszeniem przez dłużnika obowiązków kontraktowych. W ocenie Sądu pierwszej instancji początek biegu tego terminu przypadał na dzień prawomocnego wydania orzeczenia przez Sąd Okręgowy w Gliwicach, co miało miejsce w dniu 13 maja 2016r..

Apelację od tego wyroku wniosła pozwana zaskarżając orzeczenie w całości.

Zaskarżonemu wyrokowi pozwana zarzuciła:

-

naruszenie art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej i zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, co doprowadziło do nietrafnego przyjęcia, że:

a)  pozwana w sposób nienależyty wykonała zobowiązanie wynikające z łączącej je z powódką umowy;

b)  powódka wskutek rzekomo nienależytego wykonania zobowiązania przez pozwaną poniosła szkodę majątkową w wysokości 78.206,71 zł;

c)  pozwana działając jako Inżynier Kontraktu dopuściła bez zgody i wiedzy powódki jako Inwestora do realizacji umowy przez podwykonawcę, tj. (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w L., podczas gdy Inżynier Kontraktu nie miał takich uprawnień w stosunku do jakiegokolwiek podwykonawcy, gdyż procedura kontraktowa dopuszczenia podwykonawcy wymagała osobnej akceptacji zarówno Inżyniera Kontraktu jak i Gminy, a ponadto Inżynier Kontraktu zaakceptował (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w L. wyłącznie jako dostawcę urządzeń;

-

naruszenie art. 118 k.c. w zw. z art. 471 k.c. w zw. z art. 750 k.c. w zw. z art. 734 k.c. poprzez jego niezastosowanie i błędne uznanie, że roszczenie dochodzone przez powódkę nie uległo przedawnieniu z upływem lat trzech pomimo tego, iż powstanie roszczenia i jego wymagalność na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. w stosunku do powódki została ustalona najpóźniej na dzień 23 lutego 2013 r. (vide wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 18.06.2015 r. wydany w sprawie VII GC 1317/13), a zdaniem pozwanej zobowiązanie Gminy T. powstało wcześniej, tj. w momencie wyrażonej w sposób dorozumiany akceptacji dla (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. jako podwykonawcy, a już na pewno w momencie wezwania jej do zapłaty przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w L. jako dłużnika solidarnego;

-

naruszenie art. 471 k.c. poprzez jego nienależyte zastosowanie skutkujące przypisaniem pozwanej odpowiedzialności odszkodowawczej, pomimo że zapłata wynagrodzenia przez powódkę na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. miała swoją podstawę w zobowiązaniu własnym Gminy T., które powstało w wyniku konkludentnego dopuszczenia (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. do działania w charakterze podwykonawcy przez Gminę, a nie przez Inżyniera Kontraktu (pozwana nie mogła przecież jednoosobowo zaakceptować podwykonawcy jako Inżynier Kontraktu oraz jako Zamawiający z uwagi na wymaganą kontraktem zasadę podwójnej akceptacji podwykonawców przez oba te podmioty niezależnie);

-

naruszenie art. 471 k.c. w zw. z art. 361 k.c. poprzez nietrafne przyjęcie, że odsetki z tytułu opóźnienia w płatności należności na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. oraz koszty procesu prowadzonego odpowiednio przed Sądem Rejonowym w Gliwicach i przed Sądem Okręgowym w Gliwicach stanowić mogą element składowy szkody, za którą ewentualną odpowiedzialność ponosi powódka w związku z zarzutem nienależycie wykonanych obowiązków umownych;

-

naruszenie art. 362 k.c. poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji nieuwzględnienie faktu przyczynienia się powódki do powstania szkody, pomimo:

a)  możliwości skorzystania przez Gminę T. z gwarancji należytego wykonania udzielonej w ramach inwestycji przez Generalnego Wykonawcę, albowiem roszczenie (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. zostało zgłoszone w październiku 2012 r. a gwarancja należytego wykonania zachowywała swoją ważność co do kwoty całkowicie wystarczającej na pokrycie tych zobowiązań aż do 2014 r.;

b)  możliwości wyrażenia braku akceptacji dla (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. jako podwykonawcy, co skutkowałoby nie zaistnieniem po stronie Gminy T. solidarnej odpowiedzialności z Generalnym Wykonawcą, w miejsce dorozumianego zaakceptowania tego podmiotu w charakterze podwykonawcy;

c)  możliwości dochodzenia kwot wypłaconych (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. od dłużników solidarnych, tj. konsorcjantów Generalnego Wykonawcy w ramach roszczenia regresowego dochodzonego w postępowaniu sądowym lub postępowaniu upadłościowym;

-

naruszenie art. 6 k.c. poprzez niesprostanie obowiązkowi udowodnienia faktu powstania szkody, którego nie można upatrywać w technicznej czynności zapłaty zobowiązania na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L., ale w fakcie powstania po stronie Gminy T. zobowiązania solidarnego z generalnym wykonawcą do zapłaty wierzytelności na rzecz podwykonawców;

-

naruszenie art. 5 k.c. poprzez jego niezastosowanie, a w konsekwencji uwzględnienie roszczenia, którego dochodzenie stanowiło przejaw rażącego naruszenia przez powódkę prawa, które to naruszenie sprowadzało się do przeniesienia na pozwaną odpowiedzialności za nienależyte wykonanie obowiązków kontraktowych przez Generalnego Wykonawcę przy jednoczesnym zaniechaniu przez powódkę skorzystania z posiadanych przez nią, a więc dostępnych zabezpieczeń gwarantowanych kontraktem i pomimo należytego wykonania umowy przez pozwaną.

Wskazując na powyższe zarzuty pozwana wnosiła o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez oddalenie powództwa w całości i zasądzenie od powódki na rzecz pozwanej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego za pierwszą instancję w wysokości czterokrotności stawki minimalnej, a za drugą instancję według norm prawem przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie środka odwoławczego oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

W ocenie powódki doszło do naruszenia zobowiązań umownych wynikających z umowy o wykonywanie przez pozwaną usługi inżyniera kontraktu nr (...). Sąd pierwszej instancji prawidłowo uznał, że przełomowe znaczenie dla przypisania pozwanej odpowiedzialności za zobowiązania Konsorcjum wobec (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. w procesie, w którym Sąd Rejonowy w Gliwicach wydał wyrok w sprawie VII GC 1317/13, miało pisemne zatwierdzenie przez wskazanego inżyniera rezydenta działającego z ramienia pozwanej spółki (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. jako podwykonawcy robót budowlano-montażowych. Jak wynika z zebranego w niniejszej sprawie materiału dowodowego, zatwierdzenie to było sprzeczne z obowiązującą dla kontraktu inwestycyjnego procedurą, ale miało faktycznie miejsce i (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. miała prawo uznać, iż została jako podwykonawca zaakceptowana i to nie tylko w sposób dorozumiany, ale wprost, przez podmiot reprezentujący na budowie interesy inwestora - powoda w niniejszym postępowaniu. To do zadań inżyniera kontraktu należało przyjmowanie oświadczeń wiedzy za inwestora bezpośredniego. Tak więc, jak przyjął Sąd Rejonowy, wiedza pozwanego oznaczała wiedzę powoda. Nie do przyjęcia jest twierdzenie pozwanej, iż skoro do zatwierdzenia (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. nie doszło zgodnie z literą kontraktu inwestycyjnego (umowa o roboty budowlane nr (...)) to do zatwierdzenia tej spółki jako podwykonawcy w ogóle nie doszło, gdyż solidarną odpowiedzialność Gminy T. uzasadnia treść art. 647 ^{( 1)} § 5 kc i zostało to stwierdzone prawomocnym wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach w sprawie VII GC 1317/18.

Rozpoznając apelację pozwanej Sąd Apelacyjny zważył, że zasługuje ona na uwzględnienie, pomimo, iż nie wszystkie zarzuty apelacyjne zasługują na uwzględnienie.

Bezpodstawny jest zarzut naruszenia art. 233 k.p.c. poprzez brak wszechstronnej i zgodnej z zasadami logiki i doświadczenia życiowego oceny zebranego w sprawie materiału dowodowego, w zakresie przyjęcia, że pozwana w sposób nienależyty wykonała zobowiązanie wynikające z łączącej ją z powódką umowy. Nie ulega przecież wątpliwości, że powódka wskutek nienależytego wykonania zobowiązania przez pozwaną poniosła szkodę majątkową w wysokości 78.206,71 zł, gdyż pozwana wbrew postanowieniom łączącej strony umowy dopuściła do realizacji umowy o roboty budowlane podwykonawcę, tj. (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w L., na rzecz której powódka jako Inwestor - zamawiający, zmuszona była uregulować należność za wykonanie części prac, a to wobec braku stosownej zapłaty ze strony Generalnego Wykonawcy. Zobowiązanie to zostało potwierdzone wyrokiem Sądu Rejonowego w Gliwicach, w sprawie o sygnaturze akt VII GC 1317/13, na mocy którego Sąd Rejonowy zasądził od powódki na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. kwotę 50 312,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lutego 2013 roku do dnia zapłaty oraz kwotę 6.133,00 zł tytułem zwrotu kosztów procesu. Zasadnym jest stwierdzenie Sądu pierwszej instancji, że skutek pozytywny rzeczy osądzonej przejawia się w tym, iż rozstrzygnięcie zawarte w prawomocnym orzeczeniu (rzecz osądzona) stwarza stan prawny taki, jaki z niego wynika. Sądy rozpoznające między tymi samymi stronami nowy spór muszą przyjmować, że dana kwestia prawna kształtuje się tak, jak przyjęto to w prawomocnym, wcześniejszym wyroku, a więc w ostatecznym rezultacie procesu uwzględniającym stan rzeczy na datę zamknięcia rozprawy.

Samo kwestionowanie przez powoda zobowiązania wobec (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, czy też wytoczenie powództwa przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością przeciwko powódce nie może mieć wpływu na powstanie zobowiązania pozwanej, czy też bieg terminu przedawnienia, gdyż pozwana nie była stroną w postępowaniu toczącym się z powództwa (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. przeciwko Gminie T..

Zasadny jest zarzut naruszenia art. 118 k.c. w zw. z art. 471 k.c.

Powstanie roszczenia i jego wymagalność na rzecz (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L. w stosunku do powódki datować należało na dzień 23 lutego 2013 r., a już na pewno w momencie wezwania powódki do zapłaty przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w L. jako dłużnika solidarnego. Słusznie stwierdziła strona pozwana na rozprawie apelacyjnej, że zarzut przedawnienia nie został od strony merytorycznej rozpoznany. Sąd pierwszej instancji błędnie zanegował stanowisko pozwanej w zakresie przedawnienia dochodzonego roszczenia. Zarzut przedawnienia podniesiony przez pozwaną uznać należy za skuteczny, a roszczenie, jako przedawnione nie może zostać uwzględnione.

Badając skuteczność podniesionego w sprawie zarzutu przedawnienia, wyjaśnienia wymaga istota roszczenia powoda sprowadzająca się do żądania zapłaty z tytułu nienależytego wykonania umowy. Podstawy odpowiedzialności pozwanej spółki należy poszukiwać w art. 471 k.c. Zebrany w sprawie materiał dowodowy pozwala na stwierdzenie, że umowa została wykonana przez pozwanego w sposób nienależyty.

W myśl art. 471 k.c. odpowiedzialność odszkodowawcza dłużnika powstaje w razie niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Powód udowodnił istnienie i rozmiar szkody, fakt że szkoda powstała w wyniku nienależytego wykonania zobowiązania przez dłużnika oraz związek przyczyny między nienależytym wykonaniem a szkodą.

Poczynione ustalenia faktyczne potwierdzają powstanie szkody i związku przyczynowego w rozumieniu art. 361 k.c. między powstaniem szkody, a nienależytym wykonaniem zobowiązania przez stronę pozwaną.

Roszczenia o naprawienie szkody w reżimie kontraktowym przedawniają się zgodnie z regułą wynikającą z artykułu 117 i następnych kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 117 § 1 k.c. z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych, roszczenia majątkowe ulegają przedawnieniu. Po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. W rozpoznawanej sprawie pozwana zarzut przedawnienia podniosła. W konsekwencji zastosowanie znajdzie zasada przewidziana w art. 118 k.c., zgodnie z którą, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia roszczenia o zapłatę wynosi dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, trzy lata. Zgodnie z generalną regułą ustaloną w art. 120 § 1 zdanie pierwsze k.c. bieg przedawnienia rozpoczyna się w dniu, w którym roszczenie stało się wymagalne. Ustawodawca nie zdefiniował tego pojęcia. Przyjmuje się jednak, że oznacza ono sytuację, w której dla uprawnionego (wierzyciela) otwiera się możliwość domagania się od zobowiązanego (dłużnika), by zaspokoił roszczenie, a zatem by zachował się zgodnie z treścią ciążącego na nim zobowiązania. Ustalenie momentu, w którym rozpoczyna się bieg przedawnienia roszczenia o wykonanie zobowiązania winno być dokonane według zobiektywizowanych kryteriów. Dla stwierdzenia, że zaistniał stan wymagalności roszczenia o wykonanie zobowiązania nie ma znaczenia to, czy wierzyciel lub dłużnik mieli wiedzę o okolicznościach, które go uzasadniały. Jeśli bowiem spowodowanie wymagalności roszczenia zależy od podjęcia określonych czynności przez wierzyciela (w tym od wezwania dłużnika do zapłaty), to należy uznać, że podjął on tę czynności w najwcześniejszym możliwym terminie.

Dla oceny podniesionego przez pozwaną zarzutu przedawnienia koniecznym jest ustalenie, kiedy konkretnie powód dowiedział się o szkodzie.

Sąd Okręgowy stwierdził, iż bieg tego terminu należy liczyć od dnia uprawomocnienia się wydanego przez Sąd Okręgowy w Gliwicach orzeczenia, co miało miejsce w dniu 13 maja 2016r.. Takie rozumowanie nie zasługuje na aprobatę, gdyż wydane orzeczenie nie ma wpływu na termin powstania zobowiązania. Zobowiązanie powódki względem (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w L., a tym samym zobowiązanie pozwanej względem powódki powstało w związku z wykonaniem prac przez (...) Spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością w L.. Powódka doskonale o tym wiedziała, o czym świadczy korespondencja między stronami oraz wiedza powódki o próbie przypozwania pozwanej w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w Gliwicach w sprawie o sygnaturze akt VII GC 1317/13. Wnioskiem z dnia 07 marca 2013r. (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w L. w sprawie VII C 1317/13 wniosła o przypozwanie (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w P., jednakże wezwana do sprawy nie przystąpiła.

To, że powód kwestionował zobowiązanie wobec (...) Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością nie może mieć wpływu na termin wymagalności świadczenia należnego od pozwanej. Bieg przedawnienia roszczenia rozpoczyna się w dniu, w którym świadczenie powinno być spełnione, gdyby wierzyciel wezwał dłużnika do wykonania zobowiązania w najwcześniej możliwym terminie. Powód mógł wezwać pozwaną do zapłaty odszkodowania za szkodę jaką poniósł na skutek wadliwego wykonania przez nią zobowiązania już od dnia 22 lutego 2013 roku, kiedy to otrzymał pozew w sprawie VII C 1317/13 (k. 103 przywołanych akt) i od tego momentu winien być najpóźniej liczony trzyletni okres przedawnienia. Trzyletni okres przedawnienia upływał z dniem 22 lutego 2016 roku. Zważywszy na to oraz na fakt złożenia przedmiotowego pozwu dopiero w dniu 28 listopada 2016 roku, należy zgodzić się z tezą o upływie terminu przedawnienia w analizowanym stanie faktycznym. Taką też wymagalność roszczenia przyjął Sąd Rejonowy w Gliwicach w sprawie o sygnaturze akt VII GC 1317/13 zasądzając wyrokiem z dnia 18 czerwca 2015r. kwotę 50.312,40 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia 23 lutego 2013 roku.

Słusznie Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z dnia 22 listopada 2017r. w sprawie I ACa 1047/15 wskazał, że data wymagalności roszczenia o zapłatę odszkodowania determinuje ustalenie czasu, w którym zaistniały okoliczności, wpływające na wysokość i możliwość jego określenia. Oczywistym jest przy tym, że data ta nie może być bardziej dla uprawnionego korzystna, niż data, wyznaczająca stan opóźnienia zobowiązanego, co niewątpliwie uzależnione jest od jego wiedzy o przedmiocie roszczenia, jego wysokości i skierowanym w tym przedmiocie przez uprawnionego żądaniu zapłaty. (LEX nr 2488766).

Powód, występując wobec pozwanej z przedsądowym wezwaniem do zapłaty z dnia 29 sierpnia 2016 roku, jak i wnosząc pozew w niniejszej sprawie, żądał zaspokojenia roszczenia już przedawnionego. Od chwili powzięcia przez powoda wiedzy o podwykonawcy do dnia skierowania do pozwanej pozwu, powód nie dokonał w istocie żadnej czynności, mogącej być uznaną za skutkującą przerwaniem biegu przedawnienia w rozumieniu art. 123 § 1 pkt 1 k.c.

Wobec powyższego powództwo powoda nie zasługiwało na uwzględnienie. Skuteczne podniesienie zarzutu przedawnienia czyniło dalszą analizę zarzutów apelacyjnych za bezprzedmiotową.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Apelacyjny na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. zmienił wyrok Sądu pierwszej instancji, w ten sposób, że powództwo oddalił i zasądził od powódki na rzecz pozwanej kwotę 5.417 zł. O kosztach procesu za pierwszą instancję orzeczono na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c.. Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony. Sąd obciążył zatem powódkę obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanej w łącznej kwocie 5.417 zł. Na koszty te złożyła się kwota: 5400,00 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika procesowego (§2 pkt. 6 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych) i 17 zł z tytułu opłaty za pełnomocnictwo.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono jak w punkcie 2 wyroku, zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy (art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w związku z art. 108 § 1 kpc.), ustalając wysokość wynagrodzenia pełnomocnika pozwanej w oparciu o § 10 ust. 1 pkt. 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2018, poz. 265) w związku z § 2 pkt 6 cytowanego Rozporządzenia, obciążając obowiązkiem ich poniesienia w całości powódkę jako stronę przegrywającą proces. Na koszty procesu składa się opłata od apelacji w kwocie 3.911 zł oraz koszty zastępstwa procesowego w kwocie 180,00 zł w wysokości stawki minimalnej ustalonej zgodnie z cytowanym rozporządzeniem.

SSA del. Dorota Zienkiewicz SSA Wiesława Namirska SSR Zofia Kołaczyk