Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 listopada 2019 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Romuald Kompanowski

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 4 listopada 2019r. w Kaliszu

odwołania J. B. (B.)

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 1 lipca 2019 r. Nr (...)

w sprawie J. B. (B.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o emeryturę pomostową

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 1 lipca 2019 r. znak (...) w ten sposób, że przyznaje odwołującemu J. B. (B.) prawo do emerytury pomostowej poczynając od 6 maja 2019r.

UZASADNIENIE

Decyzją z 1 lipca 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. odmówił J. B. prawa do emerytury pomostowej albowiem wnioskodawca nie wykazał co najmniej 15-letniego okresu stałego i w pełnym wymiarze czasu pracy zatrudnienia w warunkach szczególnych wykonywanego przed dniem 1 stycznia 2009 r.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył J. B. powołując się na ponad 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych przypadający w latach 1982 – 2001

W odpowiedzi na powyższe organ rentowy wniósł o jego oddalenie odwołania powołując się na brak podstaw do uznania zakwestionowanego w decyzji okresu.

Sąd ustalił, co następuje:

Odwołujący J. B. urodzony (...), w okresie 1 września 1974 – 31 stycznia 2001 był pracownikiem (...) Państwowych S.A. – Zakład (...) w O. zatrudnionym początkowo w charakterze ucznia a od 1977 r. po zakończeniu nauki w szkole zawodowej - w pełnym wymiarze czasu pracy. W okresach: 15.10.1982 – 31.07.1986, 1.08.1986 – 31.12.1992, 1.01.1993 – 28.02.1999, 1.03.1999 – 31.01.2001 odwołującemu wskazane były kolejno następujące stanowiska: maszynista żurawia kolejowego, maszynista maszyn do transportu pionowego, specjalista maszynista do transportu pionowego, specjalista maszynista.

dowód: zaświadczenie zakładu pracy z 4.06.2019 r. k. 11 akt ZUS.

Praca odwołującego na wskazanych wyżej stanowiskach polegała na sterowaniu pracą żurawia kolejowego. Najpierw był to żuraw o symbolu (...) a następnie żuraw – (...). Różnica między nimi polegała na długości wysięgnika oraz na dopuszczalnym udźwigu. Obydwa żurawie zamontowane były na podwoziu kolejowym, posiadały własny napęd umożliwiający przemieszczanie żurawia po torach kolejowych w miejscu wykonywanych prac. Transport żurawia do miejsca wykonywanych prac poza lokomotywownią zabezpieczała dołączana lokomotywa. Własny napęd żurawia nie pozwalał bowiem na uzyskanie większych prędkości. W obszarze lokomotywowni każdy z żurawi poruszał się o własnym napędzie. Sterowanie pracą żurawia odbywało się z kabiny umieszczonej na podwoziu. Z tego miejsca operator sterował pracą ramienia roboczego oraz przemieszczał żuraw w inne miejsce robocze jeżeli była taka potrzeba. Żuraw służył do podnoszenia a następnie przemieszczania ciężkich elementów infrastruktury kolejowej. Taką pracę odwołujący wykonywał każdego dnia roboczego przez czas nie mniejszy niż 8 godzin. Czasami odwołujący był kierowany do pracy przy obsłudze znajdującej się na terenie lokomotywowni suwnicy

dowód: zeznania świadków: K. S., W. W.,

zeznania odwołującego.

W czerwcu 1986 r. i w listopadzie 1990 r. odwołujący składał przed komisją kwalifikacyjną powołaną przez pracodawcę egzamin kwalifikacyjny w zawodzie – specjalności maszynista maszyn do transportu pionowego. Sprawdzianem umiejętności zawodowych objęta została znajomość obsługi żurawia spalinowo elektrycznego (...).

dowód: protokoły komisji kwalifikacyjnej k. 12 – 13 akt ZUS.

Na dzień złożenia wniosku o emeryturę pomostową, odwołujący legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym wynoszącym 26 lat 8 miesięcy i 26 dni.

/ bezsporne /

Sąd nie dał wiary zaświadczeniu o okresach pracy w szczególnym charakterze z 4 czerwca 2019 r. w części obejmującej kwalifikację pracy odwołującego w latach 1982 – 2001 jako spełniającej kryteria z załącznika nr 2 pozycja 12. Odwołujący nigdy nie wykonywał pracy operatora żurawi wieżowych. Takiego sprzętu nie posiadał też pracodawca.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 4 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 664) prawo do emerytury pomostowej, z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

- urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

- ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

- osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

- ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

- przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;

- po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

- nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.

Osoby, które po dniu 31 grudnia 2008 r. nie wykonywały pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy, mogą ubiegać się o prawo do emerytury pomostowej w oparciu o przepis art. 49 ustawy jeżeli spełniają pozostałe warunki z cytowanego wyżej art.4 ustawy i w dniu wejścia w życie ustawy (1 stycznia 2009 r.) mają wymagany co najmniej 15-letni okres pracy w warunkach szczególnych w rozumieniu art. 3 ust.1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Z powyższych unormowań wynika, że przy nabywaniu prawa do emerytury pomostowej na podstawie art. 49 ustawy uwzględnieniu podlegają przypadające przed 1 stycznia 2009 r. okresy pracy w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, jednakże dotyczy to wyłącznie sytuacji spełnienia przez ubezpieczonego wszystkich pozostałych przesłanek określonych w art. 4, które muszą być spełnione łącznie.

W wyroku z 13 marca 2012 r., sygn.: II UK 164/11, Sąd Najwyższy wypowiedział pogląd, że warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową w świetle art. 4 i 49 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych jest legitymowanie się wymaganym stażem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze (w rozumieniu tej ustawy lub dotychczasowych przepisów) oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy o emeryturach pomostowych, a więc po 1 stycznia 2009 r. Osoba ubiegająca się o emeryturę pomostową, która nie kontynuuje pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze i legitymuje się w związku z tym jedynie stażem pracy "szczególnej" według poprzednio obowiązujących przepisów, może nabyć prawo do tej emerytury jedynie wówczas, gdy dotychczasowy staż pracy można kwalifikować jako pracę w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze w rozumieniu obowiązujących przepisów (art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych).

W tym miejscu koniecznym staje się przywołanie treści artykułu 3 ust. 1 – 5 analizowanej ustawy. Ma on następujące brzmienie:

1. Prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

2. Czynniki ryzyka, o których mowa w ust. 1, są związane z następującymi rodzajami prac:

1) w szczególnych warunkach determinowanych siłami natury:

a) prace pod ziemią,

b) prace na wodzie,

c) prace pod wodą,

d) prace w powietrzu;

2) w szczególnych warunkach determinowanych procesami technologicznymi:

a) prace w warunkach gorącego mikroklimatu - prace wykonywane w pomieszczeniach, w których wartość wskaźnika obciążenia termicznego WBGT wynosi 28°C i powyżej, przy wartości tempa metabolizmu pracownika powyżej 130 W/m ²,

b) prace w warunkach zimnego mikroklimatu - prace wykonywane w pomieszczeniach o temperaturze powietrza poniżej 0°C,

c) bardzo ciężkie prace fizyczne - prace powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn - powyżej 8400 kJ, a u kobiet - powyżej 4600 kJ,

d) prace w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego,

e) ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym wynikającym z konieczności pracy w wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała; przy czym ciężkie prace fizyczne to prace powodujące w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny u mężczyzn - powyżej 6300 kJ, a u kobiet - powyżej 4200 kJ, a prace w wymuszonej pozycji ciała to prace wymagające znacznego pochylenia i (lub) skręcenia pleców przy jednoczesnym wywieraniu siły powyżej 10 kG dla mężczyzn i 5 kG dla kobiet (wg metody OWAS pozycja kategorii 4) przez co najmniej 50% zmiany roboczej.

3. Prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

4. Za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 1.

5. Za pracowników wykonujących prace o szczególnym charakterze uważa się pracowników wykonujących po dniu wejścia w życie ustawy, w pełnym wymiarze czasu pracy, prace, o których mowa w ust. 3.

Treść ujawnionych w postępowaniu odwoławczym okoliczności w powiązaniu z dokumentacją pracowniczą nie pozostawia jakichkolwiek wątpliwości o posiadaniu przez odwołującego na 1 stycznia 2009 r. okresu wynoszącego co najmniej 15 lat pracy o szczególnym charakterze w rozumieniu przywołanych wyżej przepisów. Jak wynika z przedstawionego przez pracodawcę wykazu stanowisk powierzanych odwołującemu w latach 1982 – 2001 oraz zeznań świadków, odwołujący codziennie we wskazanym wyżej przedziale czasowym wykonywał pracę operatora maszyny konstrukcyjnie przystosowanej do poruszania się po torach kolejowych. Żuraw kolejowy był bowiem maszyną wieloczynnościową, poruszającą się po torach kolejowych, z własnym napędem, służącą do podnoszenia ciężkich przedmiotów infrastruktury kolejowej a następnie przenoszenia tych przedmiotów w inne wskazane operatorowi miejsce. Załącznik nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych wymienia w pozycji 5 jako prace o szczególnym charakterze prace maszynistów pojazdów trakcyjnych a wśród nich wskazane zostały prace maszynisty wieloczynnościowych i ciężkich maszyn do kolejowych robót budowlanych i kolejowej sieci trakcyjnej. Obsługiwany przez odwołującego żuraw był maszyną spełniającą powyższe kryteria. Nie ulega wątpliwości, że przez cały badany okres odwołujący był maszynistą wskazanego wyżej żurawia kolejowego. Zeznania świadków w tym zakresie potwierdzają dwa protokoły kwalifikacyjne, z których jasno wynika wykonywanie przez odwołującego pracy przy codziennej obsłudze żurawia kolejowego. Co prawda w zeznaniach świadków pojawia się także wykonywanie przez odwołującego pracy w charakterze operatora suwnicy. Praca na takim stanowisku powierzana była odwołującemu doraźnie. Taki rozmiar pracy, nie ujętej w załącznikach do cytowanej ustawy o emeryturach pomostowych, nie odbiera pracy wykonywanej jako podstawowe zadanie pracownicze cechy stałości i pełnego wymiaru.

Pozostałe przesłanki nie były w sprawie sporne. Odwołujący bowiem w chwili składania wniosku o świadczenie miał ukończony wymagany wiek 60 lat, legitymował się ponad 25-letnim okresem zatrudnienia oraz nie pozostawał w stosunku pracy.

W tym stanie rzeczy, Sąd na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.