Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 lipca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Kaliszu V Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: SSO Ewa Nowakowska

Protokolant: st.sekr.sądowy Alina Kędzia

po rozpoznaniu w dniu 8 lipca 2020 r. w Kaliszu

odwołania D. J.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

z dnia 17 lutego 2020 r. Nr (...)

w sprawie D. J.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O.

o ustalenie ubezpieczenia chorobowego

Zmienia zaskarżoną decyzję Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w O. z dnia 17 lutego 2020 r. znak (...) w ten sposób, że ustala, iż D. J. podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu również w okresie od 1 września 2018r do 8 lutego 2019r.

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 17.02.2020r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych w O. stwierdził, że D. J. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 01.10.2015r. do 31.08.2018r. i od 09.02.2019r. do nadal, gdyż po ponownym przystąpieniu do tego ubezpieczenia od 1.10.2015r. składki regulowała prawidłowo i nabyła prawo do zasiłku chorobowego od 11.10.2018r., po czym dokonała proporcjonalnego umniejszenia składek, natomiast w marcu 2019r. dokonała korekty dokumentów rozliczeniowych za pracownika, zleceniobiorcę za okres od 01.09.2018r. do 31.12.2018r., co spowodowało zmianę w przebiegu jej dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego poprzez niedopłatę składki za miesiące wrzesień i październik 2018r., a po weryfikacji prawa do świadczenia wypłaconego za okres od 11.10.2018r. do 08.02.2019r. uznano, że wypłacony zasiłek chorobowy był świadczeniem nienależnym. Nie udzielono przy tym jej zgody na przywrócenie terminu do opłacenia składki uznając, że instytucja przywrócenia terminu płatności jest uprawnieniem szczególnym, a nie zaistniała wyjątkowa sytuacja gdyż płatnik ma obowiązek terminowo przekazywać dokumenty rozliczeniowe.

Odwołanie od tej decyzji wniosła do Sądu D. J. domagając się jej zmiany i ustalenia, że podlega ubezpieczeniu chorobowemu w okresie od 1 do 31 października 2018r. i podniosła, że o konieczności korekty deklaracji za zleceniobiorcę dowiedziała się już po wpłacie składek za wrzesień i październik 2018r. oraz po zakończeniu pobierania zasiłku chorobowego, w marcu 2019 r.

Organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania.

Sąd ustalił co następuje.

Okoliczności faktyczne sprawy nie są sporne.

Odwołująca się podlegała ponownie dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 1.10.2015r. oraz była płatnikiem składek na ubezpieczenie zdrowotne dla osoby zaangażowanej na podstawie umowy zlecenia – M. M.. Dla osoba tej wykonywanie pracy na rzecz odwołującej się nie było jedynym tytułem obowiązkowych ubezpieczeń, gdyż jednocześnie pozostawała w stosunku pracy u kilku podmiotów, z tym, że w niepełnym wymiarze czasu pracy.

W wyniku postępowania wyjaśniającego ZUS ustalił, że od września 2018r. M. M. nie miała zagwarantowanego wynagrodzenia ze stosunku pracy na poziomie co najmniej płacy minimalnej, co rodziło obowiązek ubezpieczeń społecznych z tytułu umowy zlecenia. O fakcie tym ZUS poinformował odwołującą się jako płatnika w piśmie skierowanym do niej 21.02.2019r.

Na wezwanie organu rentowego odwołująca się w marcu 2019r. dokonała niezbędnych korekt deklaracji. Poza sporem jest, że w efekcie na jej koncie wynikła niedopłata za wrzesień i październik 2018r., ale niesporne jest również to, że składki za wrzesień 2018r. na dzień wymagalności, czyli na 15.10.2018r. były opłacone prawidłowo tak co do wysokości jak i terminu. Okoliczność tę jednoznacznie przyznał ZUS w piśmie z dnia 29.05.2020r.

(wpływ do Sądu 03.06.2020r. – k 23)

Mimo tych okoliczności faktycznych organ rentowy odmówił odwołującej się przywrócenia terminu uznając, że nie zaistniała żadna wyjątkowa sytuacja. Uznano przy tym, że zasiłek chorobowy wypłacany odwołującej się od 11.10.2018r. do 08.02.2019r. był nienależnym świadczeniem, skoro wobec zaniżenia wysokości składek od września 2018r. nastąpiła przerwa w opłatności składek na ubezpieczenie dobrowolne.

Sąd zważył co następuje:

Zgodnie z art.. 14 ust. 1a) pkt. 2 ustawy z 13.10.1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2017r.poz. 1778 ze zm.) dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego, za który nie opłacono w terminie składki należnej na to ubezpieczenie.

W rozpoznawanej sprawie na wstępie zwrócić należy uwagę na fakt, że ukształtowane orzecznictwo Sądu Najwyższego rozróżnia uchybienie co do wysokości składki od uchybienia co do terminu jej płatności.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 08.12.2015r. (sygn. akt. IIUK 443/14) Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że jako wyraz dorozumianego wystąpienia z ubezpieczenia dobrowolnego rozumie się tylko całkowity brak składki za dany miesiąc, natomiast wpłacenie składki w niepełnej wysokości nie wyczerpuje przesłanki ustania ubezpieczenia jako „nieopłacenie „ składki, natomiast może być ewentualnie podstawą do stosowania przez organ rentowy sankcji określonych w art. 24 ustawy np. wymierzenia dodatkowej opłaty lub pociągać koniczność zapłacenia odsetek. Taki pogląd wypowiedział też Sąd Najwyższy w wyroku z 8.08.2001r. IIUK 518/00. Przyjmuje się bowiem, że tylko zaniechanie zapłaty składki w terminie wyraża wolę zaprzestania podlegania ubezpieczeniu dobrowolnemu, a opłacenia składki zawsze wiąże się z wolą jego kontynuowania. Za przyjęciem tego poglądu przemawia w ocenie Sądu chociażby fakt, że do pomyłek przy opłaceniu składek dochodzi często przez nieuwagę, nieumiejętności płatnika, czy przez niedopatrzenie zmieniających się stawek, a ustanie ubezpieczenia dobrowolnego jest skutkiem nieadekwatny do stopnia uchybienia. Taki liberalny sposób traktowania niepełnych wpłat wyłączony jednak winien być w odniesieniu do sytuacji gdy ubezpieczony wypłaca tylko nieznaczną część należnej składki w przekonaniu, że chroni go to z wyłączenia z ubezpieczenia.

Podzielając ten pogląd Sądu Najwyższego stwierdzić należy, że odwołująca się w okresie objętym zaskarżoną decyzją pozostawała w ubezpieczeniu chorobowym. Miała bowiem jasno wyrażoną wolę kontynuowania tego ubezpieczenia skoro opłaciła należną składkę, która dopiero po kilku miesiącach okazała się za niska. Nawet jednak gdyby nie podzielać wspomnianego stanowiska Sądu Najwyższego i trwać w poglądzie, że składka winna być w wpłacona i w terminie i w pełnej kwocie, to w ocenie Sądu w rozpoznawanej sprawie istnieją przesłanki do przywrócenia odwołującej się terminu do opłacenia składki należnej za wrzesień 2018r.

Zgodnie z art.14 ust pkt 2 ustawy systemowej w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, w uzasadnionych przypadkach Zakład, na wniosek ubezpieczonego, może wyrazić zgodę na opłacenie składki po terminie.

Przepis posługuje się określeniem „ W UZASADNIONYCH PRZYPADKACH „, a nie jak to rozumie ZUS -w „ wyjątkowych”.

W uzasadnieniu wyroku z dnia 28.06.2013r. w sprawie IIIAUa 1537/12 Sąd Apelacyjny w Łodzi wyjaśniając pojęcie „ uzasadnionego przypadku” wskazał, że nie chodzi o to by był to przypadek szczególnie uzasadniony, ale by był uzasadniony, czyli taki, który obiektywnie usprawiedliwia i tłumaczy dlaczego składka nie została zapłacona w terminie. Podobnie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 21.04.2015r. w sprawie IIIAUa 943/14.

Nie można zatem stosować automatyzmu i każdy wniosek należy rozpoznawać z rozważeniem przyczyny uchybienia. Konieczność indywidualizowania oceny dla każdego przypadku uchybienia w opłacaniu składek tak z powodu przekroczenia terminu czy zaniżenia wysokości podkreślił Sąd Najwyższy m. in w wyroku z dnia 19.01.2016r. w sprawie IUK 35/15 i to nawet w odniesieniu do sytuacji gdy błąd popełniło biuro rachunkowe.

Oceniając wniosek odwołującej się odnieść się zatem należało do przyczyny uchybienia w konkretnej sytuacji, a nie bez znaczenia jest tak zakres popełnionego błędu jak i czas jego usunięcia oraz ogólnie sylwetka płatnika. Odwołująca się opłaciła pierwotnie składkę za wrzesień 2018r. w prawidłowy sposób, a po ujawnieniu jej obowiązku składkowego wobec zleceniobiorcy niezwłocznie uzupełniła wpłatę.

W ocenie sądu w omówionych okolicznościach nie ma uzasadnienia dla wyłączenia D. J. z ubezpieczenia chorobowego od 1.09.2018r. zatem decyzja ustalająca inny przebieg tego ubezpieczenia jest wadliwa .

Zaskarżona decyzja podlegała więc zmianie i zgodnie z art. 477 ¹⁴§ 2 kpc orzeczono jak w wyroku.