Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim, Wydział I Cywilny w składzie następującym:

po rozpoznaniu w dniu 6 listopada 2020 roku w Piotrkowie Trybunalskim

na rozprawie

sprawy z powództwa K. W. (1)

przeciwko Towarzystwu (...) S.A. w W.

o zadośćuczynienie i odszkodowanie

1.  oddala powództwo ;

2.  nie obciąża powoda K. W. (1) obowiązkiem zwrotu kosztów procesu na rzecz pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W..

Sędzia Alina Gąsior

Sygn. akt I C 1321/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 7 października 2019 r. (data prezentaty) powód K. W. (1), reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) S.A. w W. na swoją rzecz kwoty 70 000 zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 lipca 2019 r. do dnia zapłaty, kwoty 7 290 zł tytułem odszkodowania za poniesioną szkodę wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia następnego po doręczeniu stronie przeciwnej odpisu pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie od pozwanego na rzecz powoda zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu powód podał, iż w dniu 12 listopada 2017 r. został potrącony przez samochód osobowy, odnosząc obrażenia, które skutkowały cierpieniem i ograniczeniami w życiu, natomiast kierowca pojazdu posiadał ubezpieczenie wykupione w pozwanym zakładzie ubezpieczeń. Powód wskazał, iż posiadacz samochodu naruszył zasady bezpieczeństwa w ruchu lądowym, a jego odpowiedzialność oparta jest na zasadzie ryzyka. W zakresie żądania odszkodowania powód podniósł, że doznane obrażenia spowodowały konieczność sprawowania nad nim opieki przez osoby trzecie w wymiarze 3 godz. dziennie przez 61 dni i następnie 2 godz. dziennie przez 30 dni przy przyjęciu stawki godzinowej w wysokości 30 zł.

W odpowiedzi na pozew z dnia 5 grudnia 2019 roku (data prezentaty) pozwany, reprezentowany przez pełnomocnika, wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Pozwany zakwestionował roszczenie co do zasady, podnosząc zarzut wyłącznej winy powoda do zaistnienia wypadku, gdyż pod wpływem alkoholu zatoczył się przed pojazd, który go potrącił. Pozwany zakwestionował także roszczenie co do wysokości, oraz sposób liczenia odsetek żądanych przez powodów.

Strony podtrzymały swoje stanowiska w toku postępowania.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 12 listopada 2017 r. koło godziny 16:30 w A., gm. D. poruszający się pieszo K. W. (1) został potrącony przez kierującego pojazdem marki V. (...) o nr rej. (...) W. Ł..

/dowód: notatka urzędowa k.15-16/

W chwili zdarzenia zapadał zmrok, na drodze nie było śniegu, pojazd miał włączone światła mijania. Zdarzenie miało miejsce w obszarze zabudowanym, na prostym, nieoświetlonym odcinku drogi. Oświetlenie było przed sklepem znajdującym się w odległości około 200 m.

Kierujący pojazdem W. Ł. jechał w kierunku B. prawym pasem z prędkością 30-40 km/h.

Tuż przed wypadkiem powód wraz z 2 innymi osobami poruszał się wzdłuż pasa, którym jechał W. Ł.. Osoby te ubrane były w ciemną odzież.

Nagle powód „wypadł” spośród tych osób na drogę tuż przed samochód W. Ł.. Gdy kierujący zauważył powoda, z przeciwka jechał inny samochód, który uniemożliwił mu ominięcie powoda. Powód upadł na maskę jego samochodu, wybijając przednią szybę, uszkadzając prawe lusterko i szybę od strony pasażera. Kierujący zatrzymał pojazd na poboczu na przeciwległym pasie ruchu.

/dowód: zeznania świadka W. Ł.: płyta k.102, protokół k.100-100v, zeznania W. Ł. k.12-15 akt sprawy Ds. (...).2017 PR w O./

Tuż przed wypadkiem powód spożył z K. B. 1 litr wódki. Gdy powód szedł wzdłuż drogi, zataczał się.

W chwili zdarzenia powód miał 1,36 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu.

/d owód: akta sprawy Ds. (...).2017 PR w O.: protokół z badania trzeźwości k.10, zeznania K. B. k.32-32v/

W sprawie przedmiotowego wypadku Prokuratura Rejonowa w Opocznie prowadziła postępowanie wyjaśniające pod sygn. akt PR Ds. (...).2017. W dniu 23 marca 2018 r. wydano postanowienie o umorzeniu dochodzenia, wskazując, iż czyn kierującego nie stanowi wykroczenia z uwagi na brak przesłanek pozwalających stwierdzić, że taktyka i technika jazdy kierującego samochodem V. była nieprawidłowa. Prokuratura stwierdziła przy tym także, że nie ma możliwości ustalenia, czy i ewentualnie jakie manewry obronne wykonał kierujący samochodem V., przed potrąceniem pieszego, jak też nie ma rzeczowych świadków dowodowych, pozwalających na określenie prędkości ruchu samochodu V. przed wypadkiem i w chwili potrącenia pieszego.

Przyczyną zaistnienia wypadku było nieprawidłowe postępowanie pieszego, który albo szedł pasem ruchu samochodu V., albo szedł poboczem i przed tym pojazdem zatoczył się na pas ruchu samochodu V., zaś kierujący samochodem V. nie miał fizycznej możliwości uniknięcia wypadku.

/d owód: akta sprawy Ds. (...).2017 PR w O.: opinia biegłego k.44-55, postanowienie o umorzeniu dochodzenia k.89-89v/

Brak jest podstaw do stwierdzenia, że kierujący pojazdem V. (...) nienależycie obserwował otoczenie pojazdu i drogi w czasie jazdy.

Kierujący pojazdem V. (...) mógł i powinien był dostrzec ubranego w niekontrastującą odzież pieszego, przy założeniu, że z przeciwnego kierunku nadjechał inny pojazd, z odległości około 12,5-15 m. Oślepienie światłami mijania doprowadziło do skrócenia odległości dostrzeżenia nieoświetlonego niekontrastującego z podłożem pieszego na poziomie 30-50% w stosunku do sytuacji, gdyby z przeciwka nie jechał inny pojazd.

Prędkość bezpieczna w miejscu zdarzenia była tożsama z prędkością administracyjnie dopuszczalną - 50 km/h.

Nie jest możliwe oszacowanie prędkości pojazdu V. (...) w sposób analityczny, zarówno w trakcie potrącenia pieszego, jak i w chwili wystąpienia stanu zagrożenia. Na miejscu wypadku nie ujawniono żadnych śladów pochodzących od kół (opon) pojazdu. Na tej podstawie nie ma możliwości zanegowania prędkości ruchu pojazdu V. (...) zadeklarowanej przez kierującego nim. Całkowita droga niezbędna do zatrzymania pojazdu z prędkości 40 km/h wynosi około 24 m.

Kierujący nie miał możliwości wykonania żadnego skutecznego manewru obronnego w celu uniknięcia potrąceniem pieszego. Nie jest przy tym możliwe ustalenie, czy i jakie manewry obronne podjął kierujący pojazdem V..

Kierujący pojazdem nie miał możliwości ominięcia pieszego, ponieważ w przeciwnym kierunku poruszał się inny pojazd. Zachowując prędkość bezpieczną i dozwoloną oraz należycie obserwując przedpole jazdy kierujący nie miał możliwości uniknięcia wypadku.

Bezpośrednią i zarazem jedyną przyczyną zaistnienia wypadku było nieprawidłowe zachowanie pieszego, który w warunkach ograniczonej widoczności poruszał się po jezdni pasem ruchu pojazdu V. (...). Pieszy uczestnik ruchu - K. W. (1) popełnił błędy polegające na nienależytej obserwacji sytuacji na drodze oraz nieustąpieniu pierwszeństwa kierującemu pojazdem V. (...). W takiej sytuacji powinien posiadać elementy odblaskowe widoczne dla innych uczestników ruchu. W warunkach ruchu opisanych w aktach sprawy kierujący pojazdem V. (...) mógł i powinien zauważyć pieszego z odległości około 12,5-15 m, co jednak nie pozwalało na wykonanie skutecznych manewrów obronnych w celu uniknięcia wypadku.

/dowód: opinia biegłego k.104-121, uzupełniająca opinia biegłego k.132-139/

Z miejsca zdarzenia powód został przewieziony do SP ZOZ Szpitala (...) w O., gdzie zdiagnozowano u niego złamanie głowy prawej kości piszczelowej, podgłowowe złamanie kości strzałki prawej, stłuczenie głowy, kręgosłupa szyjnego, klatki piersiowej oraz brzucha. Ponadto zdiagnozowali u niego ZZA zespół abstynencyjny.

W chwili przyjęcia w wywiadzie lekarskim powód podał, iż przez 3 dni pił alkohol, a także że stwierdzono u niego cukrzycę, ale nie przyjmuje regularnie leków (Insulina + tabletki).

Powód był hospitalizowany od 12 listopada do 1 grudnia 2017 r. W dniu 21 listopada 2017 r. przeszedł zabieg otwartego nastawiania złamania z wewnętrzną stabilizacją kości piszczelowej i strzałkowej.

/dowód: historia choroby k.20-21, karta informacyjna k.23-24/

W dniu zdarzenia pojazd kierującego W. Ł. objęty był ochroną ubezpieczeniową udzieloną przez Towarzystwo (...) S.A. w W..

/dowód: wydruk z (...) k.17/

Kierujący pojazdem W. Ł. przed zdarzeniem z dnia 12 listopada 2017 r. przeszedł udar. Na skutek udaru upośledzeniu uległa jego zdolność mowy. Po udarze nie odbywał rehabilitacji ruchowej. W. Ł. nie miał później przeciwskazań do kierowania pojazdem.

/dowód: zeznania świadka W. Ł.: płyta k.102, protokół k.100-100v/

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie wskazanych dowodów. Dokonując ustaleń faktycznych, Sąd miał na uwadze opinię sporządzoną przez biegłego sądowego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych. Opinia ta, również po jej uzupełnieniu, jest jasna i kompletna, w pełni odnosi się do zagadnień będących jej przedmiotem, wnioski końcowe nie budzą wątpliwości w świetle zasad logiki, wiedzy oraz doświadczenia życiowego, a także opinia została sporządzona w sposób umożliwiający prześledzenie toku rozumowania biegłego. Biegły sądowy zapoznał się z argumentacją przestawioną przez powoda i nie znalazł podstaw do zweryfikowania swojej opinii podstawowej. Wnioski opinii pokrywają się z wnioskami opinii przeprowadzonej w sprawie karnej. W ocenie Sądu brak było podstaw do odmowy przydatności tej opinii, wobec czego oddalił (pominął) wniosek strony powodowej o dopuszczenie dowodu z opinii innego biegłego do spraw rekonstrukcji wypadków. Sąd nie dostrzega bowiem, by opinia biegłego była niezgodna z metodologią i dobrymi praktykami, jak też, że ustalenie hipotetycznej drogi hamowania bez udziału pojazdu jadącego z naprzeciwka stanowiło „zagadnienie o kardynalnym znaczeniu”, wobec tak ustalonego stanu faktycznego w sprawie. W ocenie Sądu powód zmierza swoim wnioskiem jedynie do uzyskania opinii najbardziej korzystnej dla swojego żądania. Powód na żadnym etapie kwestionowania opinii nie przedstawił dowodów pozwalających na uzupełnienie lub weryfikację materiału dowodowego, będącego podstawą wydania opinii dotychczasowego biegłego.

Sąd ustalając stan faktyczny, dał w pełni wiarę świadkowi W. Ł., którego zeznania pokrywają się z zeznaniami złożonymi w toku postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w Opocznie, jak również zebrany materiał dowodowy w niniejszej sprawie nie wykluczał wersji przez niego przedstawionej.

Jednocześnie Sąd uznał, iż nie było potrzeby przeprowadzania szczegółowego postępowania dowodowego co do okoliczności mających wpływ na wysokość świadczeń odszkodowawczych z uwagi na uznanie, iż jedyną przyczyną wystąpienia wypadku było nieprawidłowe zachowanie pieszego. W konsekwencji Sąd nie czynił ustaleń z zeznań świadka B. W., jako że nie była ona świadkiem zdarzenia, a także oddalił (pominął) wnioski powoda o dopuszczenie dowodu z opinii biegłych z zakresu ortopedii, neurologii, chirurgii naczyniowej i plastycznej jako zbędne.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo jest bezzasadne.

Stosownie do treści art. 822 kc w zw. z art. 34 ust. 1, art. 35 i art. 36 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych z ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych przysługuje odszkodowanie, jeżeli posiadacz lub kierujący pojazdem mechanicznym są obowiązani do odszkodowania za wyrządzoną w związku z ruchem tego pojazdu szkodę, której następstwem jest śmierć, uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia bądź też utrata, zniszczenie lub uszkodzenie mienia. Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu. Odszkodowanie ustala się i wypłaca w granicach odpowiedzialności cywilnej posiadacza lub kierującego pojazdem mechanicznym, najwyżej jednak do ustalonej w umowie ubezpieczenia sumy gwarancyjnej.

Z kolei istota odpowiedzialności sprawcy wypadku opiera się w stanie faktycznym niniejszej sprawy na zasadzie ryzyka i wynika z treści art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 § 1 kc. Bezsporne w sprawie było, że posiadacz pojazdu W. Ł. był ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej u strony pozwanej.

Przesłankami odpowiedzialności na podstawie przepisu art 436 § 1 kc są: zdarzenie sprawcze w postaci ruchu mechanicznego środka komunikacji, wystąpienie szkody oraz zaistnienie związku przyczynowego pomiędzy ruchem mechanicznego środka komunikacji a szkodą. Wykazanie wszystkich przesłanek odpowiedzialności obciąża poszkodowanego.

W toku postępowania pozwany podniósł okoliczność egzoneracyjną w postaci wyłącznej winy poszkodowanego.

Posiadacz mechanicznego środka komunikacji może uwolnić się od odpowiedzialności tylko wtedy, gdy wina poszkodowanego była wyłączną przyczyną zaistnienia szkody. Przy odpowiedzialności z art. 436 kc wyłączność winy poszkodowanego oceniana być musi w kontekście generalnej zasady ograniczonego zaufania do innych uczestników ruchu.

Nie dojdzie do wyłączenia odpowiedzialności na zasadzie ryzyka, jeśli szkoda była wprawdzie następstwem zawinionego działania samego poszkodowanego, ale posiadaczowi pojazdu będzie można postawić zarzut naruszenia przepisów ruchu drogowego. Dla odrzucenia wyłącznej winy poszkodowanego związanej z ruchem pojazdu mechanicznego nie jest więc konieczne stwierdzenie, że doszło do niego z winy kierowcy, gdyż wystarczy stwierdzenie, że jedną z przyczyn wypadku było jakiekolwiek inne zdarzenie, które temu zdarzeniu towarzyszy. Zawinione zachowanie poszkodowanego stanowi przesłankę egzoneracyjną tylko wtedy, gdy pozbawia związek przyczynowy między ruchem pojazdu mechanicznego a szkodą charakteru normalnego. Oznacza to, że zachowanie to musi „usuwać w cień” znaczenie ruchu pojazdu mechanicznego i pozbawiać ten ruch roli przyczynowej dla wypadku. Użyty w art. 435 § 1 kc zwrot „z wyłącznej winy” należy odnieść do przyczyny, a nie winy. Ocena winy poszkodowanego jako okoliczności egzoneracyjnej jest dokonywana w kategoriach adekwatnego związku przyczynowego, a więc wyłączna wina w spowodowaniu szkody występuje jedynie wtedy, gdy zawinione zachowanie poszkodowanego było jedyną jej przyczyną (tak: wyrok SA w Łodzi z dnia 10 grudnia 2015 r., I ACa 850/15, L.).

Z ustalonego stanu faktycznego wynika jednoznacznie, że powód K. W. (1) został potrącony na pasie jezdni, którym poruszał się pojazd V. (...). Z opinii biegłego z zakresu rekonstrukcji wypadków drogowych wynika zaś, iż zasadniczą i zarazem jedyną przyczyną wystąpienia wypadku było nieprawidłowe zachowanie pieszego – K. W. (2). Powód, poruszając się po jezdni pasem ruchu pojazdu V. (...) w warunkach ograniczonej widoczności, popełnił błędy polegające na nienależytej obserwacji sytuacji na drodze oraz nieustąpieniu pierwszeństwa kierującemu pojazdem V. (...). Powód nie posiadał elementów odblaskowych widocznych dla innych uczestników ruchu. Kierujący pojazdem nie miał możliwości ominięcia pieszego, ponieważ w przeciwnym kierunku poruszał się inny pojazd. Tym samym zachowując prędkość bezpieczną i dozwoloną oraz należycie obserwując przedpole jazdy kierujący nie miał możliwości uniknięcia wypadku.

Odnosząc się natomiast do konkretnych zarzucanych przez powoda naruszeń popełnionych przez kierującego W. Ł. (k.9), wskazać należy, iż z ustaleń biegłego wynika, że kierujący pojazdem mógł zauważyć pieszego dopiero z odległości około 12,5-15 m, która nie pozwalała na wyhamowanie pojazdu i uniknięcie wypadku. W związku z tym zarzucana przez powoda okoliczność leżąca po stronie kierującego w postaci niewłaściwej obserwacji przedpola drogi, nawet jeśli by wystąpiła, nie należy do adekwatnego związku przyczynowego, gdyż nie wpłynęłaby ona na zaistnienie szkody. W zakresie zaś niezachowania bezpiecznej prędkości pojazdu, brak jest dowodów, do przyjęcia, że kierujący rzeczywiście jechał z prędkością większą niż deklarowana. Z akt sprawy nie wynika także, by kierujący w ogóle nie podjął manewru obronnego ominięcia powoda, jak zarzuca powód. Jego skuteczne wykonanie ograniczone było natomiast przez pojazd nadjeżdżający z przeciwka. W tym zakresie biegły jednoznacznie stwierdził, że kierujący pojazdem nie miał możliwości ominięcia pieszego, ponieważ w przeciwnym kierunku poruszał się inny pojazd. Nie można zaś oczekiwać od kierowcy, że chcąc uniknąć kolizji z nieoczekiwaną przeszkodą na drodze, będzie w istocie zmierzał do wywołania innej kolizji, tym razem zagrażającej już bezpośrednio jego życiu. Tym samym ostateczna nieskuteczność manewru ominięcia nie może stanowić o jakimkolwiek niewłaściwym zachowaniu po stronie kierowcy. W zakresie zaś braku użycia sygnału dźwiękowego podnieść jedynie należy, iż skoro kierujący dostrzegł powoda w ostatniej chwili, a z naprzeciwka jechał inny pojazd, to wobec tak dynamicznej sytuacji na drodze i stanu powoda (powód spożywał alkohol 3 dni) niezastosowanie sygnału dźwiękowego potencjalnie skutkować mogło jedynie większą skutecznością podjętych pozostałych manewrów obronnych (hamowanie, próba ominięcia), bowiem nie opóźniało ich podjęcia.

Reasumując stwierdzić należy, że do wypadku doszło z wyłącznej winy powoda, bowiem kierujący pojazdem nie miał możliwości podjęcia skutecznego manewru obronnego.

Podmiotem obowiązanym do spełnienia świadczeń wskazanych w art. 444 kc (odszkodowanie) i art. 445 kc (zadośćuczynienie) będzie podmiot ponoszący cywilną odpowiedzialność odszkodowawczą za szkodę/krzywdę poszkodowanego. Muszą one być jednak wynikiem zdarzenia przewidzianego w jednej z podstaw odpowiedzialności deliktowej, w niniejszej sprawie jest to art. 436 § 1 kc w zw. z art. 435 § 1 kc.

Wobec tego, iż zachodzi okoliczność wyłączająca odpowiedzialność kierującego (ubezpieczonego), wyłączona jest również odpowiedzialność pozwanego, co czyni roszczenie powoda bezzasadnym. W związku z powyższym Sąd oddalił powództwo jako bezzasadne.

Jednocześnie Sąd na podstawie art. 102 kpc nie obciążył powoda kosztami na rzecz pozwanego z uwagi na jego sytuację osobistą i finansową, a także z uwagi charakter dochodzonego roszczenia.

SSO Alina Gąsior

ZARZĄDZENIE

1.  Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron.

SSO Alina Gąsior