Pełny tekst orzeczenia

Sygn. akt II AKa 418/19

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 18 listopada 2020 r.

Sąd Apelacyjny w Warszawie II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący: Sędzia SA – Zbigniew Kapiński (spr.)

Sędziowie: SA – Ewa Jethon

SO (del.) – Dorota Radlińska

Protokolant: – Adriana Hyjek

przy udziale prokuratora Jacka Bilewicza oraz oskarżyciela posiłkowego Syndyka masy upadłości Spółdzielczej (...) w W. w upadłości likwidacyjnej w W.

po rozpoznaniu w dniu 18 listopada 2020 r.

sprawy

J. G., urodzonego (...) w S., s. A. i A. z d. R.

oskarżonego o czyny z art. 297 § 1 k.k., art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

na skutek apelacji wniesionych przez obrońcę oskarżonego i pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego

od wyroku Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 4 września 2019 r., sygn. akt V K 112/18

I.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

I.  zasądza od oskarżonego J. G. na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w części na niego przypadającej, w tym 300 (trzysta) złotych tytułem opłaty za drugą instancję;

II.  zwalnia oskarżyciela posiłkowego od opłaty za drugą instancję, zaś wydatkami związanymi z wniesieniem apelacji przez pełnomocnika tej strony obciąża Skarb Państwa;

III.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz radcy prawnego A. K. Radcy Prawnego w W., kwotę 738 zł, w tym 23 % VAT, tytułem wynagrodzenia za obronę z urzędu oskarżonego wykonywaną w postępowaniu odwoławczym.

UZASADNIENIE

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

II AKa 418/19

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Okręgowego Warszawa – Praga w Warszawie z dnia 4 września 2019 r., sygn. akt V K 112/18

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☒ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Wskazać oskarżonego.

Wskazać fakt.

Dowód ze wskazaniem numeru karty, na której znajduje się dowód.

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Wskazać fakt

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu.

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

- błędu w ustaleniach faktycznych, że oskarżony w ramach zarzutu z pkt II aktu oskarżenia działał z zamiarem niespłacenia rat pożyczki nr (...) w przyszłości oraz, że swoim zachowaniem wypełnił znamiona czynu zabronionego opisanego w art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k., w sytuacji gdy z materiału dowodowego wynika, że takiego zamiaru oskarżonemu przypisać nie można,

- naruszenia przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k. poprzez przyjęcie wbrew zasadom prawidłowego rozumowania oraz wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego, iż z zeznań świadków w sprawie oraz wyjaśnień oskarżonego możliwe jest ustalenie, że J. G. działał z zamiarem oszustwa na szkodę (...) w W., w taki sposób, że zaciągniętej pożyczki nr (...), z góry powziętym zamiarem nie zamierzał spłacić ani samodzielnie bądź za pośrednictwem osób trzecich,

- błąd w ustaleniach faktycznych mających wpływ na treść orzeczenia polegający na błędnym ustaleniu, że działania Syndyka Masy Upadłości S. w upadłości likwidacyjnej z siedzibą w W. w postaci wniesienia pozwu przeciwko H. Ż. i F. P. (współwłaścicieli nieruchomości stanowiącej zabezpieczenie rzeczowe pożyczki udzielonej J. G.) oraz wątpliwych rozliczeń wpłat kwot spłat dokonanych na poczet udzielonej oskarżonemu pożyczki nr (...), umożliwiały zasądzenie na rzecz pokrzywdzonego nawiązki, co w konsekwencji doprowadziło do obrazy przepisów prawa materialnego przez nieprawidłowe zastosowanie treści art. 46 § 2 kk.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny lub niezasadny.

Postawione w apelacji obrońcy oskarżonego zarzuty błędu w ustaleniach faktycznych oraz obrazy art. 7 k.p.k. są chybione i bezpodstawne. Wbrew twierdzeniom skarżącego Sąd Okręgowy poczynił w przedmiotowej sprawie prawidłowe ustalenia faktyczne, które mają pełne oparcie w materiale dowodowym wskazanym w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku i dotyczy to również ustalenia, że oskarżony w ramach czynu z pkt II aktu oskarżenia działał z zamiarem niespłacenia rat pożyczki nr (...). Należy na wstępie rozważań dotyczących omawianego zarzutu zauważyć również, że w części został on formalnie wadliwe zredagowany. W ramach zarzutu określonego w art. 438 pkt 3 k.p.k. obrońca oskarżonego kwestionuje bowiem w drugiej części fakt, że oskarżony swoim zachowaniem wypełnił znamiona czynu zabronionego opisanego w art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. Wobec takiej treści analizowanego zarzutu podkreślić należy, że w ramach zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych można kwestionować całość ustaleń Sądu lub też poszczególne elementy tych ustaleń dotyczące strony przedmiotowej lub podmiotowej. Natomiast kwestia, czy ustalone przez Sąd meriti zachowanie oskarżonego wypełnia, czy też nie znamiona czynu zabronionego zdefiniowanego w określonym przepisie prawa materialnego z części szczególnej Kodeksu karnego może być kwestionowane ale poprzez zarzut określony w art. 438 pkt 1 k.p.k. a nie zarzut błędu w ustaleniach faktycznych.

Odnośnie zaś kwestii zamiaru oskarżonego to Sąd Okręgowy zasadnie uznał, że J. G. nie dysponował żadnymi udokumentowanymi podstawami do przyjęcia tego, że spłaty pożyczki uzyskanej przez niego dla osoby trzeciej będą realizowane. Oskarżony miał pełną świadomość zarówno tego jak rozdysponowana została gotówka pochodząca z uzyskanej pożyczki jak również faktu, że osoba dla której uzyskał pożyczkę w kwocie 1.400.000 zł pożyczki tej nie spłacała zgodnie z umową, wykorzystując do jej spłacenia w głównej mierze kwotę kolejnej pożyczki uzyskanej w wysokości 3.700.000 zł. W takiej sytuacji i w takich realiach faktycznych Sąd Okręgowy trafnie ustalił, że doświadczenie związane ze sposobem spłaty pierwszej z uzyskanych pożyczek wskazywało na faktyczny sposób działania P. S., któremu oskarżony przekazywał pieniądze z zaciągniętych pożyczek. Ponadto również istotne jest to, że oskarżony nie podjął żadnych działań skierowanych wobec P. S., z których wynikałoby, że nie akceptował jego działań i zachowania odnośnie sposobu wykorzystania kwoty pożyczki oraz kwestii jej spłaty.

Wskazane przez Sąd I instancji dowody i okoliczności dawały podstawę do dokonania trafnych i jednoznacznych ustaleń faktycznych oraz przyjęcia, że ustalone przez Sąd meriti zachowanie oskarżonego realizuje znamiona występku określonego w art. 18 § 3 k.k. w zw. z art. 286 § 1 k.k. w zw. z art. 294 § 1 k.k. w zb. z art. 297 § 1 k.k. w zw. z art. 11 § 2 k.k.

Całkowicie bezpodstawny jest również zarzut naruszenia przepisów postępowania tj. art. 7 k.p.k. Dokonując analizy przedmiotowego zarzutu stwierdzić należy, że również został on w części wadliwie formalnie zredagowany. W ramach tego zarzutu skarżący kwestionuje bowiem w istocie „ustalenia, że J. G. działał z zamiarem oszustwa na szkodę (...) w W., w taki sposób, że zaciągniętej pożyczki nr (...), z góry powziętym zamiarem nie zamierzał spłacić ani samodzielnie bądź za pośrednictwem osób trzecich”. Taki sposób redakcji omawianego zarzutu świadczy zatem w sposób jednoznaczny, że skarżący poprzez zarzut obrazy prawa procesowego tj. art. 7 k.p.k. kwestionuje wskazany element ustaleń faktycznych. Dla Sądu odwoławczego jest zaś oczywiste że w ramach zarzutu obrazy art. 7 k.p.k. autor apelacji powinien wskazać jaki dowód czy dowody zostały dowolnie ocenione przez Sąd meriti oraz w czym konkretnie przejawiła się dowolność tej oceny. Kwestia zaś wadliwości ustaleń faktycznych powinna być podnoszona poprzez zarzut określny w art. 438 pkt 3 k.p.k. i jest również oczywiste, że błędne ustalenia faktyczne z reguły wynikają z naruszenia określonego przepisu czy przepisów ze sfery gromadzenia i oceny dowodów, np. art. 7 k.p.k. czy 410 k.p.k. W kontekście tak postawionego zarzutu należy stwierdzić w sposób jednoznaczny, że Sąd Okręgowy dokonał prawidłowej analizy i oceny zarówno wyjaśnień oskarżonego jak również zeznań świadków. Na marginesie należy zaznaczyć, że skarżący kwestionując sposób oceny zeznań świadków, nie wymienił w treści zarzutu żadnego nazwiska świadka i tym samym nie wskazał oprócz wyjaśnień oskarżonego żadnego konkretnego dowodu, który został przez Sąd Okręgowy rzekomo dowolnie oceniony.

Zdaniem Sądu odwoławczego dokonana przez Sąd meriti ocena zgormadzonych w niniejszej sprawie dowodów nie zawiera błędów natury faktycznej lub logicznej, respektuje w pełni zasady wiedzy logiki i doświadczenia życiowego i z tego też względu zasługuje na pełną akceptację Sądu Apelacyjnego.

Skarżący nie wskazał zaś zarówno w treści zarzutu jak również jego uzasadnieniu żadnych merytorycznych i przekonujących argumentów podważających dokonaną ocenę zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego.

Brak jest również podstaw aby zakwestionować rozstrzygnięcie Sądu Okręgowego dotyczące zasądzenia od oskarżonego na podstawie art. 46 § 2 k.k. nawiązki w kwocie 200.000 zł.

W omawianym zakresie wbrew twierdzeniom obrońcy oskarżonego nie doszło do błędu w ustaleniach faktycznych.

Podkreślić należy, że Sąd meriti w uzasadnieniu wyroku w sposób logiczny i przekonujący uzasadnił swoje stanowisko odnośnie podstaw zarówno faktycznych jak i prawnych zasądzonej na podstawie art. 46 § 2 k.k. nawiązki (str. 9 – 10). W ocenie Sądu odwoławczego skarżący nie przedstawił żadnych merytorycznych argumentów kwestionujących zasadności rozstrzygnięcia Sądu I instancji w omawianym zakresie a w związku z tym brak było podstaw aby zmienić zaskarżony wyrok w tym zakresie. Jedynie na marginesie należy zauważyć także formalną wadliwość redakcji także tego zarzutu. Skarżący twierdzi bowiem, że błąd w ustaleniach faktycznych w omawianym zakresie doprowadził w konsekwencji do obrazy przepisu prawa materialnego tj. art. 46 § 2 k.k. Tymczasem jest oczywiste, że z uwagi na brzmienie tego przepisu i zawarte w jego treści określenie „ Sąd może orzec zamiast tego obowiązku nawiązkę w wysokości ...”, co oznacza, że omawiany przepis nie zawiera normy o charakterze bezwzględnym a zatem z tego powodu nie nadaje się na zarzut obrazy prawa materialnego.

Wniosek

- o zmianę zaskarżonego wyroku poprzez uznanie oskarżonego winnym wyłącznie popełnienia czynów z art. 297 § 1 k.k., a w konsekwencji wymierzenie mu kary pozbawienia wolności jak i wysokości nawiązki proporcjonalnie obniżonej, na podstawie prawidłowo zastosowanej kwalifikacji prawnej w zakresie popełnionych czynów.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny lub niezasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

Wskazać wszystkie okoliczności, które sąd uwzględnił z urzędu, niezależnie od granic zaskarżenia
i podniesionych zarzutów (art. 439 k.p.k., art. 440 k.p.k.).

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1

Przedmiot utrzymania w mocy

W całości rozstrzygnięcia zawarte w pkt I – VII wyroku Sądu Okręgowego

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy.

Bezpodstawność zarzutów oraz trafność rozstrzygnięcia Sądu I instancji skutkowały utrzymaniem zaskarżonego wyroku w mocy.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia.

4.

Konieczność warunkowego umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i warunkowego umorzenia ze wskazaniem podstawy prawnej warunkowego umorzenia postępowania.

5.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia z wyroku

Lp.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

6.  Koszty Procesu

Wskazać oskarżonego.

Wskazać punkt rozstrzygnięcia z wyroku.

Przytoczyć okoliczności.

II i III

Na podstawie art. 634 k.p.k., 636 § 1 k.p.k. w zw. z art. 633 k.p.k. zasądzono od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa koszty sądowe za postępowanie odwoławcze w części na niego przypadającej w tym 300 zł tytułem opłaty za II instancję. Jednocześnie zwolniono oskarżyciela posiłkowego od opłaty za II instancję a wydatkami w zakresie apelacji pełnomocnika tej strony obciążono Skarb Państwa.

7.  PODPIS

Zbigniew Kapiński

Ewa Jethon Dorota Radlińska

1.3 Granice zaskarżenia

Wpisać kolejny numer załącznika 1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca oskarżonego

pełnomocnik oskarżyciela posiłkowego

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

w całości

1.3.1 Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2 Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji.

art. 438 pkt 1 k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. - obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. - obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. - błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. - rażąca niewspółmierności kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana