Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 27 sierpnia 2020r.

Sąd Rejonowy w Kętrzynie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 26 sierpnia 2020 r. w K.

sprawy z powództwa E. B. (...) z siedzibą w L.

przeciwko T. K.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanej T. K. na rzecz powoda E. B. (...) z siedzibą w L. kwotę 1 790 zł (jeden tysiąc siedemset dziewięćdziesiąt złotych) z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od dnia 05.12.2016 r. do dnia zapłaty,

II.  Zasądza od pozwanej T. K. na rzecz powoda E. B. (...) z siedzibą w L. kwotę 947 zł (dziewięćset czterdzieści siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1094/19 upr.

UZASADNIENIE

Powód E. B. (...) z siedzibą w L. wniósł w dniu 23.01.2019 r. pozew w elektronicznym postępowaniu upominawczym żądając zasądzenia na jego rzecz od pozwanej T. K. kwoty 1 790 zł z odsetkami umownymi w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie od 05.12.2016 r. do dnia zapłaty. Powód wniósł ponadto o zasądzenie od pozwanej na jego rzecz zwrotu kosztów sądowych w tym kosztów zastępstwa procesowego. Jako datę wymagalności roszczenia powód wskazał 04.12.2016 r. Podniósł, że wierzytelność dochodzona przez powoda wynika z zawartej w dniu 05.10.2016 r. przez pozwaną T. K. z (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością umowę pożyczki gotówkowej nr (...). Pożyczkodawca przekazał kwotę pożyczki na rachunek bankowy pozwanej, która była zobowiązana do zapłaty wynikającej z umowy należności do dnia 04.12.2016 r. Pozwana nie wywiązała się z umowy, nie dokonała zwrotu należnej kwoty, do zapłaty pozostała kwota 1790 zł dochodzona pozwem. Powód wskazał, iż na podstawie umowy cesji nabył wierzytelność przysługującą pożyczkodawcy wobec pozwanej. Powód wezwał pozwaną pismem z dnia 12.06.2018 r. do zapłaty należności, jednak wezwanie nie spowodowało uregulowania zadłużenia przez pozwaną .

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dniu 14.02.2019 r. w sprawie sygn. akt (...) Sąd Rejonowy Lublin – Zachód w Lublinie nakazał pozwanej zapłatę na rzecz powoda dochodzonej pozwem kwoty wraz z kosztami procesu.

Pozwana T. K. wniosła sprzeciw od powyższego nakazu, zaskarżając powyższy nakaz w całości , wniosła o oddalenie powództwa i o zasądzenie na jej rzecz od powoda kosztów procesu , w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

W dalszych pismach procesowych pozwana zakwestionowała dochodzone pozwem roszczenie co do zasady jak i wysokości . Pozwana podniosła, iż powód nie wykazał swojej legitymacji czynnej ani wysokości roszczenia . Pozwana podniosła , iż powód nie przedstawił podpisanej i zaakceptowanej przez pozwaną umowy pożyczki, nie przedstawił zatem żadnego potwierdzenia okoliczności, iż pozwana złożyła oświadczenie woli statuujące stosunek prawny pożyczki , brak jest dowodu akceptacji przez pozwaną umowy pożyczki. Pozwana podniosła , iż wątpliwości budzi wysokość roszczenia dochodzonego pozwem. Pozwana wskazała ,iż opłaty z tytułu prowizji są rażąco wygórowane.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny :

W dniu 05.10.2016 r. T. K. zawarła z (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością Umowę Pożyczki (...) nr (...) za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Na podstawie tej umowy w dniu 05.10.2016 r. pożyczkodawca przelał na rachunek pozwanej kwotę 2000 zł tytułem umowy pożyczki. Pozwana zobowiązana była do spłaty łącznie kwoty 2 440 zł , w tym 2000 zł kwoty wypłaconej pożyczki, 440 zł prowizji, w terminie do dnia 04.11.2016 r.

( dowód : umowa pożyczki gotówkowej k. 60-66, przelew wewnętrzny k. 59).

Zgodnie z umową pożyczkobiorca miał prawo do przedłużenia okresu spłaty pożyczki, po uiszczeniu odpowiedniej opłaty, opłata za przedłużenie spłaty pożyczki o 30 dni wynosiła 108 zł. Pozwana w dniu 04.11.2016 r. uiściła opłatę za przedłużenie pożyczki nr (...) w kwocie 108 zł. Pozwana dokonała spłat z tytułu zaciągniętej pożyczki w łącznej kwocie 650 zł a mianowicie : 200 zł w dniu 24.12.2016 r. , 150 zł w dniu 02.02.2017 r. , 150 zł w dniu 27.02.2017 r. 150 zł w dniu 29.03.2017 r. Do zapłaty przez pozwaną pozostała kwota 1 790 zł. Roszczenie stało się wymagalne 04.12.2016 r.

( dowód : umowa pożyczki gotówkowej k. 60-66, przelewy przychodzące k. 82-87)

W dniu 28.04.2017 r. (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. zawarł umowę cesji wierzytelności w ramach rozliczenia transakcji kredytowego instrumentu pochodnego z S. ar ierobezotu atbildibu Mono spółkę łotewską z siedzibą w R.. Umowa ta obejmowała między innymi wierzytelność przysługującą zbywcy wobec pozwanej T. K. wynikającą z umowy pożyczki nr (...).

( dowód : umowa cesji wierzytelności z załącznikiem k. 39-50)

W dniu 03.07.2017 r. S. ar ierobezotu atbildibu Mono spółka łotewska z siedzibą w R. zawarła umowę przelewu wierzytelności z E. B. (...) . Umowa ta obejmowała między innymi wierzytelność przysługującą zbywcy wobec pozwanej T. K. wynikającą z umowy pożyczki nr (...).

( dowód : umowa przelewu wierzytelności z załącznikiem k. 33-38)

Sąd zważył co następuje :

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie.

Powód na poparcie twierdzeń dotyczących istnienia wierzytelności wobec pozwanej zawartych w pozwie i pismach procesowych przedłożył wydruk Umowy (...) ( k. 60-66,) potwierdzenie przelewu kwoty 2000 zł w związku z zawarciem tej umowy. Pozwana zakwestionowała , aby zawarła umowę pożyczki wskazaną w pozwie. Twierdzenia pozwanej, w których zaprzecza, aby zawarła z wierzycielem pierwotnym umowę pożyczki w dniu 05.10.2016 r. w świetle przedstawionych przez stronę powodową dowodów nie zasługują na wiarę .

W niniejszej sprawie zastosowanie do zawartych przez pozwaną umów pożyczek mają przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, która dopuszcza zawieranie umowy o kredyt konsumencki (w tym umowy pożyczki) za pomocą środków porozumiewania się na odległość. Umowa o kredyt konsumencki zawierana na odległość to taka umowa, która spełnia warunki przewidziane w art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o prawach konsumenta . Jest to zatem umowa, którą kredytodawca zawiera z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie.

Przepis art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim określa wymogi formalne umowy o kredyt konsumencki. Umowa taka powinna być zawarta w formie pisemnej, chyba że odrębne przepisy przewidują inną szczególną formę. Wymóg wprowadzony w tym przepisie może być odczytywany przede wszystkim przez pryzmat art. 78 kc jako wskazanie na zwykłą formę pisemną. Oznacza to, że – przynajmniej prima facie – wymóg wprowadzony w art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim może być odczytywany jako zastrzeżenie zwykłej formy pisemnej, rozumianej zgodnie z art. 78 kc. W literaturze silnie reprezentowane jest jednak stanowisko o konieczności interpretowania art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w sposób szerszy, niż wynikałoby to z tradycyjnego utożsamienia "formy pisemnej" z art. 78 kc. Rozstrzygającym argumentem w tym zakresie pozostaje treść art. 10 ust. 1 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z 23.4.2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki oraz uchylającej dyrektywę Rady 87/102/EWG (Dz.Urz. UE L Nr 133 z 22.5.2008 r., s. 66 ze zm.), zastrzegająca dla umowy kredytu, alternatywnie, zwykłą formę pisemną lub posłużenie się innym trwałym nośnikiem. Biorąc pod uwagę całkowity charakter harmonizacji oraz brak pozostawienia ustawodawcy krajowemu opcji implementacyjnej, wykładnia art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim powinna być dokonywana zgodnie ze źródłową dla niej regulacją prawa unijnego, a w konsekwencji konieczne jest odczytanie zastrzeżonego w niej wymogu pisemności w sposób rozszerzający (por. Komentarz do ustawy o kredycie konsumenckim red. Osajda 2018, wyd. 2)

Wymaganie, jakie wynika z art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, trzeba interpretować przede wszystkim jako nakaz – skierowany do kredytodawcy – sporządzenia dokumentu obejmującego treść oświadczeń woli złożonych przez kredytodawcę oraz konsumenta i utrwalenia tego dokumentu w odpowiedniej formie. Wykładnia językowa art. 29 ust. 1 w/w ustawy sugeruje, że minimalną formą umowy o kredyt konsumencki jest forma pisemna, chyba że przepisy odrębne przewidują inną formę szczególną. Istotne argumenty przemawiają jednak za stanowiskiem, aby – oprócz formy pisemnej – dopuścić formę „trwałego nośnika" (zdefiniowanego w art. 5 pkt 17w/w ustawy). W szczególności przekonuje o tym wykładnia prounijna. Art. 10 ust. 1 dyrektywy (...) jednoznacznie stanowi, że umowy sporządza się w formie papierowej lub na innym trwałym nośniku. Ponadto stanowisko to wspiera wykładnia celowościowa. Aby zapewnić odpowiednią ochronę interesom konsumenta nie jest konieczna wyłącznie forma pisemna. Do ochrony takiej wystarczy zastosowanie trwałego nośnika. Wykładnia ta uwzględnia aktualne uwarunkowania społeczno-gospodarcze, które wynikają z postępu technicznego oraz potrzeb gospodarki elektronicznej, w szczególności odnośnie do umów zawieranych na odległość (por. Tomasz Czech Komentarz do art.29 ustawy o kredycie konsumenckim ).

Biorąc pod uwagę powyższe argumenty należy uznać, że umowę o kredyt konsumencki można zawrzeć zarówno w formie pisemnej (z własnoręcznymi podpisami), jak i na innym trwałym nośniku. W myśl powyższej interpretacji – nie jest konieczne opatrzenie dokumentu umowy przez strony własnoręcznym podpisem albo podpisem elektronicznym. Forma, jakiej wymaga art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim (z uwzględnieniem wykładni prounijnej oraz celowościowej), jest zachowana również wtedy, gdy treść oświadczeń woli spisano na dokumencie papierowym, ale nie zamieszczono pod nim własnoręcznych podpisów albo umieszczono faksymile lub innego rodzaju podpis powielony mechanicznie. Stosownie do prounijnego oraz celowościowego kierunku interpretacji komentowanego przepisu dopuszczalne są różnorodne sposoby dochowania wymaganej formy przy zawieraniu umowy o kredyt konsumencki. Sposobem takim może być m.in. złożenie oświadczeń woli przez strony za pomocą środków porozumiewania się na odległość (np. telefonu, poczty elektronicznej), a następnie spisanie postanowień umowy na papierowym dokumencie (np. w postaci wydruku komputerowego), bez własnoręcznych podpisów.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, podzielając powyższą argumentację, w ocenie Sądu , powód wykazał iż w niniejszej sprawie wierzyciel pierwotny spełnił wymóg zawarcia umowy pożyczki ( stanowiącej umowę o kredyt konsumencki) w formie pisemnej. Brak własnoręcznych podpisów stron pod przedłożoną przez powoda Umową (...) z dnia 05.10.2016 r. nie uchybia wymogom określonym w art. 29 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim w zakresie zachowania formy pisemnej.

Istotnym jest w niniejszej sprawie czy spisanie postanowień wskazanych przez powoda umów poprzedzone zostało złożeniem przez strony oświadczeń woli zgodnych ze sporządzonymi wydrukami umów za pomocą środków porozumiewania się na odległość w tym w szczególności czy pozwana wyraziła wolę zawarcia przedmiotowej umowy .

W ocenie Sądu ustalenie faktu zawarcia przez pozwaną z powodem umowy pożyczki kwoty 2000 zł w dniu 05.10.2016 r. możliwe jest w oparciu o przedstawione przez powoda dowody w drodze domniemania faktycznego. Zgodnie z treścią art. 231 kpc Sąd może uznać za ustalone fakty mające istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, jeżeli wniosek taki można wyprowadzić z innych ustalonych faktów.

W niniejszej sprawie ustalone fakty jak dokonanie przez wierzyciela pierwotnego – pożyczkodawcę przelewu pożyczki w dniu 05.12.2016 r. na konto pozwanej ( k. 59) a następnie wystąpienie przez pozwaną o przedłużenie okresu spłaty pożyczki o 30 dni i dokonanie w związku z tym opłaty w kwocie 108 zł (k. 82), po czym dokonanie przez pozwaną częściowych spłat pożyczki na łączną kwotę 650 zł ( k. 83-86) pozwalają w sposób nie budzący wątpliwości ustalić fakt zawarcia przez pozwaną z powodem umowy pożyczki z dnia 05.10.2016 r. W tej sytuacji zaprzeczanie przez pozwaną zawarciu umowy pożyczki z wierzycielem pierwotnym należy uznać za sprzeczne z zasadami logiki i doświadczenia życiowego.

W konsekwencji za niezasadne należy uznać zarzuty pozwanej , iż do zawarcia umowy pożyczki z dnia 05.10.2016 nie doszło.

Odnosząc się do twierdzeń pozwanej podnoszących istnienie w umowie pożyczki, z której wynika dochodzona pozwem wierzytelność , klauzul abuzywnych wskazać należy , iż do umowy pożyczki zawartej przez pozwaną w dniu 21.02.2018 r. mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim.

W ustawie z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim na podstawie nowelizacji tej ustawy z 5.08.2015 r. wprowadzono przepisy art. 36a–36d, które obowiązują od 11.03.2016 r. Celem powołanych przepisów jest ochrona konsumentów przed nadmiernym obciążeniem finansowym w związku z kredytem konsumenckim (lichwą). Obowiązywanie tych przepisów ma zapobiegać obchodzeniu przepisów o odsetkach maksymalnych ( art. 359 § 2 ¹, art. 481 § 2 ¹ k.c.), w szczególności poprzez zastrzeganie na rzecz kredytodawcy różnego rodzaju wygórowanych opłat i prowizji.

Zgodnie z treścią art. 36a ust.1 ustawy o kredycie konsumenckim maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu oblicza się według wzoru:

w którym poszczególne symbole oznaczają:

(...) maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,

K - całkowitą kwotę kredytu,

n - okres spłaty wyrażony w dniach,

R - liczbę dni w roku.

Zgodnie z art. 36 a ust. 3.w/w ustawy pozaodsetkowe koszty kredytu wynikające z umowy o kredyt konsumencki nie należą się w części przekraczającej maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu obliczone w sposób określony w ust. 1 lub całkowitą kwotę kredytu.

W niniejszej sprawie jak wynika z umowy z dnia 05.10.2016 r. koszty kredytu stanowi prowizja w kwocie 440 zł, niższa od całkowitej kwoty kredytu. W konsekwencji brak jest podstaw do uznania , iż postanowienia umowy nakładające na pozwaną obowiązek poniesienia tych kosztów ( prowizji) stanowią klauzule abuzywne.

Sąd nie podzielił zarzutów pozwanej w zakresie braku legitymacji czynnej po stronie powoda. Powód na potwierdzenie nabycia dochodzonej pozwem wierzytelności wobec pozwanej od wierzyciela pierwotnego przedłożył potwierdzone za zgodność z oryginałem przez występującego w sprawie profesjonalnego pełnomocnika powoda kopie umowy cesji wierzytelności w ramach rozliczenia transakcji kredytowego instrumentu pochodnego zawartej w dniu 28.04.2017 r. przez (...) Sp. z o.o. z siedzibą w W. z S. ar ierobezotu atbildibu Mono spółkę łotewską z siedzibą w R. wraz z załącznikiem obejmującym wierzytelność przysługującą zbywcy wobec pozwanej T. K. wynikającą z umowy pożyczki nr (...). (k. 39-50) oraz umowy przelewu wierzytelności zawartej w dniu 03.07.2017 r. przez S. ar ierobezotu atbildibu Mono spółka łotewska z siedzibą w R. z E. B. (...) wraz z załącznikiem obejmującym wierzytelność przysługującą zbywcy wobec pozwanej T. K. wynikającą z umowy pożyczki nr (...) (k. 33-38). Przedstawione przez powoda dowody wykazują przejście wierzytelności wobec pozwanej wynikającej z zawartej przez nią umowy pożyczki nr (...) w dniu 05.10.2016 r. na powoda.

Mając powyższe okoliczności na względzie zarzuty pozwanej kwestionujące zawarcie umowy pożyczki wskazanej w pozwie a także istnienie i wysokość wierzytelności pozwanej względem powoda uznać należy za chybione. Powód wykazał przedstawionymi wyżej dowodami , iż wierzyciel pierwotny udzielił w związku z zawarciem umowy pożyczki z dnia 05.10. 2016 r. pozwanej pożyczki w kwocie 2000 zł , wobec czego pozwana była zobowiązana do zwrotu kwoty pożyczki wraz z prowizją w kwocie 440 zł do dnia 04.12.2016 r. Pozwana na poczet w/w należności dokonała wpłat w łącznej kwocie 650 zł. Do zapłaty pozostała kwota 1790 zł.

Mając powyższe na względzie Sąd zasądził od pozwanej na rzecz powoda dochodzoną pozwem kwotę wraz ze wskazanymi w wyroku odsetkami od dnia 05.12.2016 r. do dnia zapłaty.

Zgodnie z treścią art. 481 § 1 kc jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Jeżeli stopa odsetek za opóźnienie nie była oznaczona, należą się odsetki ustawowe za opóźnienie w wysokości równej sumie stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych. Jednakże gdy wierzytelność jest oprocentowana według stopy wyższej, wierzyciel może żądać odsetek za opóźnienie według tej wyższej stopy (art. 481 §2 kc) Maksymalna wysokość odsetek za opóźnienie nie może w stosunku rocznym przekraczać dwukrotności wysokości odsetek ustawowych za opóźnienie (odsetki maksymalne za opóźnienie – art. 481 § 2 ¹kc).

W niniejszej sprawie wysokość odsetek za opóźnienie została określona w Umowie Pożyczki z dnia 05.10.2016 r. (§4 pkt 1 umowy). Zgodnie z postanowieniami tej umowy jeżeli klient nie spłaci pożyczki w terminie określonym w umowie, pożyczkodawca jest uprawniony do naliczania odsetek maksymalnych za opóźnienie za czas od dnia następującego po wyznaczonym umową terminie spłaty pożyczki do dnia całkowitej kwoty zapłaty. W konsekwencji mając na względzie wskazane określenie odsetek umownych od zadłużenia przeterminowanego, Sąd uznał za zasadne żądanie pozwu w zakresie zasądzenia odsetek umownych za opóźnienie w wysokości odsetek maksymalnych za opóźnienie.

O kosztach procesu Sąd orzekł na podstawie art. 98§1 i 3 kpc, uznając , iż pozwana jako strona przegrywająca jest zobowiązana zwrócić powodowi poniesione przez niego koszty procesu w kwocie 947 zł, na które składa się opłata od pozwu w wysokości 30 zł , koszty zastępstwa procesowego w kwocie 900 zł oraz opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł.