Pełny tekst orzeczenia

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IV Ka 630/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Piotrkowie Trybunalskim z dnia 3 czerwca 2020 roku sygn. akt VII K 52/20

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść wyroku tj. art. 6 k.p.k. w zw. z art. 132 & 4 k.p.k. poprzez uznanie, że oskarżony został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy i przeprowadzenie rozprawy pod jego nieobecność, podczas gdy zawiadomienie o pierwszym terminie rozprawy zostało doręczone z naruszeniem art. 132 & 4 k.p.k., co naruszyło jego prawo do obrony w postaci złożenia swobodnych wyjaśnień przed sądem i przedstawienia swobodnej linii obrony

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut jest zasadny. Pierwszy termin rozprawy głównej odbył się w dniu 3 czerwca 2020 roku. Wezwanie dla oskarżonego wysłane na wskazany przez niego adres odebrał dorosły domownik - M. K.. ( zwrotne potwierdzenie odbioru karta 116 akt ). Sąd rejonowy uznał, iż oskarżony został prawidłowo zawiadomiony o terminie rozprawy i postanowił prowadzić postępowanie pod nieobecność oskarżonego. Odczytał wyjaśnienia Z. K., przy czym tylko te z karty 71 - 72 ograniczające się do werbalnego zaprzeczenia sprawstwa a zaniechał ujawnienia wyjaśnień ww. i to dwukrotnie składanych na wcześniejszym etapie dochodzenia ( z karty 16 - 17 i 48 ), szczegółowo prezentujących jego linię obrony.

Warunkiem realizacji obrony w sensie materialnym jest przysługujące oskarżonemu prawo do udziału między innymi w rozprawie ( art. 374 & 1 k.p.k. ), a urzeczywistnienie prawa do obrony możliwe jest dzięki konkretnym uprawnieniom , a mianowicie prawie oskarżonego do składania wyjaśnień, prawie do zadawania pytań osobom przesłuchiwanym oraz składania wyjaśnień co do każdego dowodu, prawie do składania wniosków dowodowych.

Warunkiem prowadzenia rozprawy pod nieobecność oskarżonego jest prawidłowe zawiadomienie go o jej miejscu i czasie. W przypadku doręczenia oskarżonemu zawiadomienia o pierwszym terminie rozprawy głównej nie jest dopuszczalne, zgodnie z treścią art. 132 & 4 k.p.k. doręczenie zastępcze - do rąk dorosłego domownika ( jak miało to miejsce w przedmiotowej sprawie ). Doręczenie zawiadomienia o pierwszym terminie rozprawy głównej powinno nastąpić osobiście do rąk adresata ( art. 132 & 1 k.p.k.). Jeśli doręczenia nie można dokonać w ten sposób, pismo przesłane za pośrednictwem operatora pocztowego pozostawia się w najbliższej placówce pocztowej tego operatora pocztowego. O pozostawieniu pisma doręczający umieszcza zawiadomienie w skrzynce do doręczania korespondencji, bądź na drzwiach mieszkania adresata lub w innym widocznym miejscu ze wskazaniem gdzie i kiedy pismo pozostawiono oraz że należy je odebrać w ciągu 7 dni, a w razie bezskutecznego upływu tego terminu, należy czynność zawiadomienia powtórzyć jeden raz. W razie dokonania tych czynności pismo uznaje się za doręczone ( art. 133 k.p.k. ). Nie jest natomiast możliwe stwierdzenie, że oskarżony został osobiście zawiadomiony, jeśli zawiadomienie odebrał dorosły domownik, gdyż nie jest to przekazanie zawiadomienia w sposób bezpośredni.

Przeprowadzenie rozprawy z naruszeniem przepisów gwarantujących oskarżonemu możliwość wzięcia w niej udziału, przepisów dotyczących sposobu doręczeń, doprowadziło do pozbawienia go prawa do udziału w rozprawie głównej, a w konsekwencji prawa do złożenia wyjaśnień, zważywszy że nie przyznaje się on do popełnienia zarzucanego mu czynu. Doszło zatem do naruszenia przepisów postępowania ( art. 6 k.p.k., art. 132 & 4 k.p.k. ), mającego wpływ na treść wyroku.

Wniosek

o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi pierwszej instancji ( doprecyzowany przez obrońcę na rozprawie apelacyjnej )

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Przeprowadzenie postępowania przez sąd pierwszej instancji z opisanej powyżej przyczyny oraz z powodu naruszenia zasady bezpośredniości przy przeprowadzaniu dowodów z zeznań świadków, było wadliwe i wymaga powtórzenia w całości.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Akt oskarżenia zawierał listę osób podlegających wezwaniu na rozprawę. Znaleźli się na niej, oprócz oskarżonego Z. K., świadkowie: A. D., J. S. i M. K.. Sąd rejonowy zaniechał wezwania na rozprawę wszystkich trzech świadków pomimo tego, że oskarżony negował swoje sprawstwo, a ostatnia z wymienionych to żona oskarżonego, której przysługuje prawo do odmowy składania zeznań, a to wyklucza możliwość ujawniania jej zeznań bez uprzedniego wypowiedzenia się czy z uprawnienia tego korzysta. Następnie w toku przewodu sądowego w trybie art. 391 k.p.k. sąd ten ujawnił zeznania tychże świadków nie wskazując jakie przyczyny legły u podstaw takiej decyzji. Zapis protokołu rozprawy z karty 117 odwrót nie wskazuje aby zostały odczytane jakiekolwiek protokoły przesłuchań świadków, co pozwala domniemywać, iż zostały one ujawnione bez odczytania, jakiego to uproszczenia wskazany przepis nie przewiduje.

Zasada bezpośredniości nakazuje sądowi przeprowadzenie dowodów na rozprawie. W przypadku osób przesłuchiwanych ważny jest bezpośredni kontakt sądu z nimi. Jest oczywiste, że jeśli sąd styka się z osobami przesłuchiwanymi, może je obserwować, czynić spostrzeżenia na podstawie sposobu wysławiania się, gestów, reakcji na poszczególne pytania. Ułatwia to dokonanie oceny wiarygodności składanych zeznań. Realizacja tej zasady jest jedną z gwarancji rzetelnego procesu.

Przepis art. 391 k.p.k. funkcjonuje jako wyjątek od powszechnie obowiązującej w polskim procesie zasady bezpośredniego przeprowadzania dowodów w postępowaniu karnym i - jak każdy wyjątek - powinien być wykorzystywany powściągliwie i przy rozważeniu, czy istnieje realna możliwość uzyskania stawiennictwa przed sądem świadka.

Rozważany przepis przewiduje możliwość odstępstwa od zasady bezpośredniości m.in. w przypadku niemożności dotarcia do świadka, a więc wówczas gdy świadek przebywa za granicą lub nie można mu było doręczyć wezwania, albo nie stawił się z powodu niedających się usunąć przeszkód. Zarówno w orzecznictwie, jak i w literaturze podkreśla się, że ze względu na wyjątkowy charakter tego przepisu nie może on być interpretowany w oderwaniu od pozostałych norm KPK, a w szczególności tych, które zobowiązują sądy, aby dążyły do wykrycia prawdy. Za niedopuszczalne należy więc uznać odstępstwo od zasady bezpośredniości w wypadkach gdy zeznanie świadka ma istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, a zwłaszcza dla ustalenia winy oskarżonego. Nie powinno się także stosować tego przepisu bez uprzedniego wykorzystania możliwości przesłuchania świadka na rozprawie, a więc przed stwierdzeniem, czy rzeczywiście zachodzą niedające się usunąć przeszkody w dochowaniu zasady bezpośredniości, a głównie w zapewnieniu oskarżonemu rzetelnego procesu i prawa do obrony ( por. wyrok Sądu Najwyższego z 19. 11 2009 roku, V KO 63/09, Legalis; wyrok Sąd Najwyższego 23.06. 2010 roku, III KK 265/09, Legalis,wyrok Sąd Najwyższego 6. 01. 1978 roku N 16/77, OSNKW 1978 Nr 2 - 3, poz. 32 ).

Ponieważ sąd rejonowy zaniechał wezwania świadków na rozprawę to nie można mówić o jakichkolwiek przeszkodach uniemożliwiających przesłuchanie tychże na jego forum. Nie było zatem podstaw do ujawniania zeznań złożonych przez świadków na etapie dochodzenia.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Sąd pierwszej instancji zaniechał wezwania świadków wskazanych w akcie oskarżenia do przesłuchania na rozprawie, a do ujawnienia ich zeznań wykorzystał przepis art. 391 & 1 k.p.k. mimo nie stwierdzenia przewidzianych w tymże przeszkód do bezpośredniego przeprowadzenia dowodów na jego forum, Okoliczność ta w powiązaniu z przeprowadzeniem postępowania bez udziału oskarżonego, nie powiadomionego osobiście o terminie rozprawy czyni proces nierzetelnym.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☒ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Niezbędne jest powtórzenie pierwszoinstancyjnego przewodu sądowego w pełnym zakresie. Konieczność wydania orzeczenia kasatoryjnego zarysowała się z dwóch powodów:

- naruszenia przepisów procesowych odnoszących się do prawidłowego przebiegu postępowania rozpoznawczego, co wymaga jego ponownego przeprowadzenia ( sąd rozpoznał sprawę pod nieobecność oskarżonego, któremu nieprawidłowo doręczono zawiadomienie o terminie rozprawy ),

- nieprawidłowo ujawniono wszystkie dowody z zeznań świadków.

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Sąd pierwszej instancji przeprowadzi postępowanie od początku w pełnym zakresie, respektując prawo oskarżonego do udziału w rozprawie głównej, prawo oskarżonego do składania wyjaśnień, prawo do zadawania pytań osobom przesłuchiwanym oraz składania wyjaśnień co do każdego dowodu, prawo do składania wniosków dowodowych i wezwie na rozprawę świadków wskazanych w akcie oskarżenia celem realizacji zasady ich bezpośredniego przesłuchania.

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

1.11.  Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

wszystkie rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

0.1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

0.1.1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana