Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 04 listopada 2020 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: SSR Justyna Supińska

Protokolant: sekr. sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 04 listopada 2020 roku w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P.

przeciwko (...) spółce akcyjnej V. (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  zasądza od pozwanego (...) spółki akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 4 981,50 złotych ( cztery tysiące dziewięćset osiemdziesiąt jeden złotych pięćdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 11 marca 2016 roku do dnia zapłaty;

II.  w pozostałym zakresie oddala powództwo;

III.  zasądza od pozwanego (...) spółki akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 478,06 złotych ( czterysta siedemdziesiąt osiem złotych sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt VI GC 1286/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 08 marca 2019 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. kwoty 8 081,10 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 11 marca 2016 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, iż w dniu 07 listopada 2015 roku na skutek kolizji drogowej doszło do uszkodzenia pojazdu marki V. model P. o numerze rejestracyjnym (...) należącego do A. B.. Sprawcą przedmiotowej kolizji był kierujący pojazdem posiadający ubezpieczenie w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w pozwanym towarzystwie ubezpieczeń. Poszkodowana wynajęła od powoda na okres likwidacji szkody całkowitej od dnia 08 listopada 2015 roku do dnia 18 listopada 2015 roku pojazd marki L. model D. oraz od dnia 21 listopada 2015 roku do dnia 02 lutego 2016 roku pojazd marki F. model L., tj. łącznie na okres 87 dni.

Powód z tytułu najmu pojazdu zastępczego wystawił poszkodowanej fakturę numer (...) oraz fakturę korygującą numer (...), ostatecznie na kwotę 9 188,10 złotych brutto, według stawki w kwocie 90 złotych netto (110,70 złotych brutto) uwzględniając 83 dni najmu pojazdu zastępczego.

Pozwany (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. przyznał tytułem odszkodowania obejmującego zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego kwotę 1 107 złotych przyjmując jako uzasadniony okres najmu 10 dni, przy zastosowaniu stawki dobowej w kwocie 90 złotych netto (110,70 złotych brutto).

Kwota dochodzone pozwem stanowi pozostałą część odszkodowania obejmującą koszty najmu pojazdu zastępczego.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym wydanym w dnia 28 marca 2019 roku w sprawie o sygn. akt VI GNc 1811/19 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. domagał się oddalenia powództwa w całości kwestionując legitymację procesową powoda. Pozwany zarzucił również niewykazanie przez powoda potrzeby poszkodowanej w zakresie korzystania z pojazdu zastępczego, a także zakwestionował okres najmu z uwagi na okoliczność, że w dniu 17 listopada 2015 roku poszkodowana otrzymała informację od ubezpieczyciela o przyznaniu odszkodowania z tytułu szkody całkowitej i wysokości odszkodowania, które zostanie jej wypłacone.

Pozwany zakwestionował również kserokopię umowy najmu pojazdu zastępczego wskazując, że data zwrotu pojazdu, pod którą podpisała się poszkodowana na oryginale została zakryta kartką ze zmienioną datą w momencie robienia kserokopii, na co wskazuje szare pole w miejscu wpisania daty.

Pozwany zakwestionował także dobową stawkę najmu wskazując, że jest zawyżona. Pozwany zaproponował poszkodowanej najem pojazdu za stawkę, tj. w kwocie 90 złotych netto za dobę. Okoliczność nieskorzystania przez poszkodowaną z tańszej oferty ubezpieczyciela, nie powinna obciążać ubezpieczyciela, skoro nie było obiektywnych przeciwwskazań, by poszkodowana skorzystała z oferty ubezpieczyciela.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 07 listopada 2015 roku w wyniku kolizji drogowej uszkodzeniu uległ pojazd marki V. model P. o numerze rejestracyjnym (...) należący do A. B..

Odpowiedzialność za uszkodzenie tego pojazdu ponosił sprawca ubezpieczony w zakresie odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych w (...) spółce akcyjnej V. (...) z siedzibą w W.

niesporne

Pojazd marki V. model P. o numerze rejestracyjnym (...) był jedynym pojazdem poszkodowanej A. B. w dacie zdarzenia i był wykorzystywany przez nią w celu zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych jej i osób jej najbliższych, w tym dziecka i ciotki.

oświadczenie poszkodowanej – k. 29 akt (oryginał – k. 68 akt), informacja z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego – k. 51-52 akt

W dniu 08 listopada 2015 roku poszkodowana A. B. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. umowę najmu pojazdu zastępczego marki L. model D. o numerze rejestracyjnym (...). Strony uzgodniły czynsz najmu pojazdu w kwocie 130 złotych netto za dobę.

W tym samym dniu poszkodowana A. B. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. umowę cesji wierzytelności w postaci prawa do zwrotu kosztów z tytułu najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą z dnia 07 listopada 2015 roku od sprawcy szkody ubezpieczonego w (...) spółce akcyjnej V. (...) z siedzibą w W..

A. B. zwróciła pojazd zastępczy w dniu 18 listopada 2015 roku.

umowa najmu – k. 24-25 akt (oryginał – k. 68 akt), umowa cesji wierzytelności – k. 28 akt (oryginał – k. 68 akt)

W dniu 21 listopada 2015 roku poszkodowana A. B. zawarła z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. umowę najmu pojazdu zastępczego marki F. model L. o numerze rejestracyjnym (...). Strony uzgodniły czynsz najmu pojazdu w kwocie 130 złotych netto za dobę.

A. B. zwróciła pojazd zastępczy w dniu 02 lutego 2016 roku oświadczając, że dodatkowych siedem dni najmu było dla niej niezbędnych, aby zorganizować sobie inny transport.

umowa najmu – k. 24-25 akt (oryginał – k. 68 akt), oświadczenie – k. 31 akt (oryginał – k. 68 akt)

W dniu 03 lutego 2016 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wystawił A. B. fakturę numer (...) na kwotę 13 911,30 złotych brutto tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego marki L. model D. przez 10 dni (po stawce w kwocie 130 złotych netto) i tytułem kosztów najmu pojazdu zastępczego marki F. model L. przez 77 dni (po stawce w kwocie 130 złotych netto).

W dniu 05 marca 2019 roku (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. wystawił A. B. fakturę korygującą numer (...) do faktury numer (...) z dnia 03 lutego 2016 roku uwzględniając koszty najmu pojazdu zastępczego marki L. model D. przez 10 dni (po stawce w kwocie 90 złotych netto) i koszty najmu pojazdu zastępczego marki F. model L. przez 73 dni (po stawce w kwocie 90 złotych netto). Łączny koszt najmu pojazdów zastępczych wyniósł 9 188,10 złotych brutto.

faktura – k. 23 akt, faktura korygująca – k. 22 akt

Decyzją z dnia 17 listopada 2015 roku (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. poinformował poszkodowaną A. B., że naprawa pojazdu marki V. model P. o numerze rejestracyjnym (...) jest ekonomicznie nieuzasadniona, a wysokość szkody wynosi 3 200 złotych. Jednocześnie w powyższej decyzji wskazano, że warunkiem wypłaty odszkodowania jest uznanie odpowiedzialności ubezpieczyciela za zgłoszoną szkodę i podana wartość szkody nie stanowi uznania tej odpowiedzialności i nie jest oświadczeniem o przyznaniu odszkodowania.

Decyzją z dnia 28 grudnia 2015 roku (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. poinformował poszkodowaną A. B., że odszkodowanie w kwocie 3 200 złotych zostało wypłacone na rachunek bankowy wskazany w zgłoszeniu szkody.

decyzja z dnia 17 listopada 2015 roku oraz decyzja z dnia 29 grudnia 2015 roku – w aktach szkody (bez numeru kart)

A. B. otrzymała odszkodowanie w dniu 29 grudnia 2015 roku.

niesporne

Decyzją z dnia 10 marca 2016 roku (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. przyznał odszkodowanie obejmujące koszty najmu pojazdu zastępczego w kwocie 1 107 złotych brutto uznając okres 10 dni najmu pojazdu zastępczego i stawkę w kwocie 90 złotych netto (110,70 złotych brutto).

decyzja z dnia 10 marca 2016 roku – k. 32 akt oraz w aktach szkody (bez numeru kart)

Pojazd uszkodzony marki V. model P. należy do pojazdów klasy średniej D, natomiast pojazdy wynajęte klasyfikowane są do segmentu niższego – klasy C.

Wysokość stawek za dobę najmu pojazdu zastępczego o klasie porównywalnej do pojazdów wynajętych stosowanych w T. w dacie likwidacji szkody i z uwzględnieniem czasu trwania usługi zawierały się w przedziałach od 73,20 złotych netto do 200 złotych netto (wypożyczalnie) i od 110 złotych netto do 180 złotych netto (warsztaty).

opinia biegłego sądowego P. C. – k. 131-139 akt

Sąd zważył, co następuje:

Stan faktyczny w niniejszej sprawie, który w dużej mierze pozostawał bezsporny, Sąd ustalił na podstawie powyższych dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony w toku postępowania, w tym znajdujących się w aktach szkody, a które nie były przez strony kwestionowane, a nadto nie budziły wątpliwości Sądu co do swej wiarygodności, wobec czego brak było podstaw do odmowy dania im wiary.

Odnośnie zarzutu pozwanego dotyczącego wiarygodności dokumentu najmu pojazdu zastępczego poprzez wskazanie, że „ data zwrotu pojazdu, pod którą podpisała się poszkodowana na oryginale została zakryta kartką ze zmienioną datą w momencie robienia kserokopii, na co wskazuje szare pole w miejscu wpisania daty”, to wskazać należy, że powód przedłożył do akt sprawy oryginały zarówno umowy cesji, jak i umów najmu pojazdów (k. 68 akt). Z umowy najmu pojazdu zastępczego dotyczącego pojazdu marki F. model L. wynika zaś jednoznacznie, że zwrot pojazdu nastąpił w dniu 02 lutego 2016 roku o godz. 15:00, co zostało potwierdzone podpisem poszkodowanej, zaś dane te naniesiono w miejscu, które było zaznaczone szarym drukiem na formularzu umowy. Sąd zważył przy tym, że po złożeniu oryginałów powyższych dokumentów, pozwany nie kwestionował ich autentyczności ani wiarygodności, w tym nie podnosił, aby były one podrabiane lub przerabiane.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 11 marca 2020 roku Sąd oddalił wniosek powoda o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka A. B..

Sąd miał na uwadze, że wezwanie świadka na rozprawę w dniu 20 grudnia 2019 roku wysłane zostało dwukrotnie na adres wskazany przez pełnomocnika powoda ((...)-(...) G., ulica (...), z.p.o. –k. 73, 83 akt), a także na adres wskazany przez pełnomocnika pozwanego ((...)-(...) B., ulica (...), z.p.o. – k. 79 akt), jak również na adres ustalony przez Sąd na podstawie akt sprawy (akt szkody,(...) M., ulica (...), z.p.o. – k. 81 akt).

W związku z tym, że żadne z wezwań kierowanych na powyższe adresy nie zostało podjęte, Sąd zarządzeniem z dnia 06 listopada 2019 roku (k. 85 akt) zwrócił się do właściwych jednostek Policji (w zakresie adresów:(...) G., ulica (...), (...)-(...) M., ulica (...) oraz (...)-(...) B., ulica (...)) o ustalenie, czy świadek A. B. przebywa pod wskazanymi adresami, a jeżeli nie przebywa – o ustalenie, jakie jest jej aktualne miejsce jego pobytu.

Z uzyskanych informacji wynikało, że świadek A. B. od kwietnia 2018 roku nie zamieszkuje pod adresem B., ulica (...), że świadek nigdy nie mieszkała pod adresem M., ulica (...), zaś jej aktualnym adresem zameldowania jest G., ulica (...) (...)

Wobec powyższej informacji na wskazany adres skierowano do świadka A. B. wezwanie na rozprawę wyznaczoną na dzień 20 grudnia 2019 roku (z.p.o. – k. 99 akt) oraz na kolejną rozprawę wyznaczoną na dzień 11 marca 2020 roku (z.p.o. – k. 144 akt), przy czym wezwania nie zostały odebrane przez świadka, a świadek nie stawił się i nie usprawiedliwił swojej nieobecności.

Zgodnie z treścią art. 274 k.p.c. za nieusprawiedliwione niestawiennictwo sąd skaże świadka na grzywnę, po czym wezwie go powtórnie, a w razie ponownego niestawiennictwa skaże go na ponowną grzywnę (co w niniejszej sprawie miało miejsce) i może zarządzić jego przymusowe sprowadzenie. Jednocześnie w trybie art. 242 k.p.c. Sąd zakreślił termin do przeprowadzenia dowodu z zeznań tego świadka do dnia 11 marca 2020 roku, stąd też skoro podjęte przez Sąd czynności nie doprowadziły do ustalenia aktualnego miejsca zamieszkania świadka, w tym stanie rzeczy niecelowe było przedłużanie postępowania ponownym odraczaniem rozprawy, zwłaszcza przy braku jakiejkolwiek inicjatywy stron we wskazaniu adresu tego świadka w taki sposób, aby jego wezwanie było możliwe. Wobec powyższego Sąd przy zastosowaniu art. 242 k.p.c. oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka A. B., gdyż przeprowadzenie tego dowodu napotkało trudności o nieznanym czasie trwania.

W niniejszej sprawie Sąd przeprowadził dowód z opinii biegłego sądowego w zakresie techniki i mechaniki motoryzacyjnej oraz ruchu drogowego P. C.. W ocenie Sądu opinia biegłego sądowego została sporządzona wedle tezy dowodowej wysnutej przez Sąd, poza tym jest logiczna, zgodna z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy. Komunikatywność jej sformułowań pozwala na zrozumienie wyrażonych w niej ocen i poglądów, a także sposobu dochodzenia do wniosków końcowych. Nie zawiera ona również wewnętrznych sprzeczności i wykluczających się wzajemnie wniosków.

Biegły sądowy na podstawie akt sprawy ustalił, że wysokość stawek za dobę najmu pojazdu zastępczego o klasie porównywalnej do pojazdów wynajętych, które należą do segmentu niższego niż pojazd uszkodzony stosowanych w T. w dacie likwidacji szkody i z uwzględnieniem czasu trwania usługi, zawierały się w przedziałach od 73,20 złotych netto do 200 złotych netto (wypożyczalnie) i od 110 złotych netto do 180 złotych netto (warsztaty).

Jednocześnie Sąd miał na uwadze, że jakkolwiek z powyższej opinii wynikało, że stawka zastosowana przez powoda w umowie w kwocie 130 złotych netto była stawką rynkową, opinia biegłego sądowego nie była podstawą rozstrzygnięcia, albowiem jak wynikało z faktury korygującej numer (...) powód ostatecznie domagał się odszkodowania ustalonego według stawki w kwocie 90 złotych netto (110,70 złotych brutto), a zatem według stawki uznanej przez pozwanego.

W ocenie Sądu powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. domagał się zasądzenia od pozwanego (...) spółki akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. kwoty 8 081,10 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 11 marca 2016 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem pozostałej części odszkodowania obejmującego koszty najmu pojazdu zastępczego w związku ze szkodą w pojeździe marki V. model P. o numerze rejestracyjnym (...) po zdarzeniu z dnia 07 listopada 2015 roku.

Kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu pozwany (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. zakwestionował legitymację czynną powoda, zasadność najmu pojazdu zastępczego przez poszkodowaną, a także stawkę najmu i czas jego trwania podnosząc, że w dniu 17 listopada 2015 roku poszkodowana otrzymała informację od ubezpieczyciela o przyznaniu odszkodowania z tytułu szkody całkowitej i wysokości odszkodowania, które zostanie jej wypłacone. Nadto pozwany zakwestionował kserokopie umowy najmu pojazdu zastępczego wskazując, że data zwrotu pojazdu, pod którą podpisała się poszkodowana na oryginale została zakryta kartką ze zmienioną datą w momencie robienia kserokopii, na co wskazywać ma szare pole w miejscu wpisania daty.

Odnosząc się w pierwszej kolejności do zarzutu braku legitymacji procesowej powoda, to wskazać należy, że zarzut ten nie jest zasadny.

Posiadanie przez strony legitymacji w procesie jest przesłanką zasadniczą, od której istnienia uzależniona jest możliwość uwzględnienia powództwa, a jej brak, zarówno w postaci czynnej, jak i biernej, prowadzi do wydania wyroku oddalającego powództwo. Sąd bierze ją zaś pod uwagę z urzędu na każdym etapie postępowania. Jest ona instytucją prawa materialnego i oznacza uprawnienie do poszukiwania ochrony prawnej w konkretnej sprawie, przy czym literatura przedmiotu rozróżnia legitymację procesową czynną i bierną. Pierwsza z nich dotyczy strony powodowej i oznacza uprawnienie do wszczęcia i prowadzenia procesu, druga zaś dotyczy strony pozwanej i uzasadnia występowanie w procesie w charakterze pozwanego. Legitymacja procesowa jest więc uprawnieniem konkretnego podmiotu (legitymacja czynna) do występowania z konkretnym roszczeniem przeciwko innemu oznaczonemu podmiotowi (legitymacja bierna), które znajduje oparcie bądź w określonym stosunku materialnoprawnym łączącym owe strony bądź w ustawie (tak Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 13 stycznia 2010 roku, sygn. akt II CSK 323/09 oraz Sąd Apelacyjny w Gdańsku w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 stycznia 2013 roku, sygn. akt V ACa 1009/12).

Z przedłożonego w sprawie dokumentu cesji z dnia 08 listopada 2015 roku (k. 28 akt, oryginał – k. 68 akt) jednoznacznie wynika, iż poszkodowana A. B. przeniosła prawo do przysługującego jej odszkodowania za wynajem pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem jej pojazdu marki V. model P. o numerze rejestracyjnym (...) w wyniku kolizji drogowej z dnia 07 listopada 2015 roku na powoda (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P., przy czym rozliczenie stron miało nastąpić w drodze wzajemnej kompensaty. Ogólnikowy zatem i niesprecyzowany zarzut braku legitymacji czynnej powoda nie mógł być uznany za słuszny.

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 i § 4 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim. Jest to więc ubezpieczenie jego odpowiedzialności za wyrządzenie szkody opartej na zasadzie winy lub na zasadzie ryzyka. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej sięga tak daleko, jak odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego, a wysokość świadczeń ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest determinowana wysokością zobowiązań odszkodowawczych ubezpieczającego. W związku z tym odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela jest taka, do jakiej zobowiązany byłby sprawca szkody, gdyby to od niego powód domagał się naprawienia szkody.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła. W myśl § 2 niniejszego przepisu naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody nie wyrządzono.

Odnosząc się do zasadności najmu pojazdu zastępczego w niniejszej sprawie, to wskazać należy, że przepis art. 361 § 2 k.c. statuuje zasadę pełnego odszkodowania. Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Jednocześnie naprawieniu podlega jedynie taka szkoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. Wskazać przy tym należy, że korzystanie z rzeczy nie stanowi samoistnej wartości majątkowej i w każdym przypadku należy badać, czy pozbawienie możliwości korzystania z rzeczy wywołało uszczerbek majątkowy poszkodowanego. W ocenie Sądu obecnie posiadanie samochodu nie jest dobrem luksusowym, z pojazdów korzysta się w wielu, choćby nawet najprostszych czynnościach życia codziennego, stąd też brak pojazdu spowodowany kolizją powoduje dezorganizację życia lub pracy. Najem pojazdu zastępczego ma więc zapewnić poszkodowanemu normalne funkcjonowanie i wykonywanie czynności życia codziennego i nie można uzależniać go od możliwości korzystania przez poszkodowanego z komunikacji publicznej, tym bardziej, że pojazdy są nabywane nie tylko do realizacji codziennych czynności, ale również do potencjalnej możliwości skorzystania z nich wtedy, gdy zajdzie ku temu potrzeba. Jednakże w ocenie Sądu o zasadności najmu pojazdu zastępczego można mówić jedynie wtedy, gdy poszkodowany nie dysponuje innym pojazdem, którym mógłby zastąpić pojazd uszkodzony. W przypadku tego rodzaju szkody, która jest wynikiem wtórnym zdarzenia (szkoda ta nie powstaje w momencie uszkodzenia pojazdu, ale dopiero wskutek wynajęcia pojazdu zastępczego z powodu uszkodzenia samochodu) dla ustalenia zasadności roszczenia odszkodowawczego decydujące znaczenia ma ocena celowości i ekonomiczności powstałego kosztu związanego z wynajmem samochodu zastępczego. Celowość jest terminologią, która oznacza konieczność oceny zaistnienia związku przyczynowego pomiędzy uszkodzeniem pojazdu a decyzją o uruchomieniu dodatkowego kosztu związanego z wynajmem pojazdu zastępczego, natomiast ekonomiczność to także ocena, czy zaistniał związek przyczynowy poprzez zastosowanie probierza ekonomicznego. Sąd w przypadku wynajmu pojazdu zastępczego musi więc zmierzyć się z ustaleniem, czy decyzja będąca skutkiem szkody (w postaci wynajmu pojazdu) była powiązana przyczynowo – skutkowo ze szkodą poprzez kryterium konieczności i kryterium ekonomiczności. W ocenie Sądu w odniesieniu do tej części łańcucha przyczynowo – skutkowego szkód związanych z uszkodzeniem pojazdu znaczenia nabierają okoliczności uwarunkowań faktycznych związanych z dotychczasowym korzystaniem z uszkodzonego samochodu oraz możliwością zapewnienia sobie korzystania z innego posiadanego pojazdu. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 listopada 2011 roku (sygn. akt III CZP 5/11) istota zaliczenia wydatków na najem pojazdu zastępczego jako celowo i ekonomicznie uzasadnionych może mieć miejsce jedynie wtedy, gdy poszkodowany nie posiada innego wolnego i nadającego się do używania przez niego pojazdu. Jednocześnie wskazać należy, że w niniejszej sprawie pozwany, po myśli art. 6 k.c., nie udowodnił, by poszkodowana A. B. posiadała inne pojazdy, którymi mogłaby zastąpić pojazd uszkodzony, co czyniłoby ewentualnie zbędnym i nieuzasadnionym wynajęcie pojazdu zastępczego. Pojazd uszkodzony marki V. model P. o numerze rejestracyjnym (...), jak wynika z informacji z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (k. 51-52 akt) był jedynym pojazdem poszkodowanej w dacie szkody i był wykorzystywany przez poszkodowaną w celu zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych jej i osób jej najbliższych, dziecka i ciotki zgodnie z oświadczeniem poszkodowanej (k. 29 akt), którego wiarygodności pozwany nie zdołał podważyć. Wobec powyższego wynajęcie pojazdu zastępczego przez poszkodowaną uznać należało za uzasadnione. W ocenie Sądu nie ulega przy tym wątpliwości, że w majątku poszkodowanej A. B. powstała szkoda majątkowa, której część stanowią koszty zasadnego wynajmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem jej pojazdu w wyniku zdarzenia z dnia 07 listopada 2015 roku, w sytuacji gdyby do tej kolizji de facto nie doszło, nie powstałyby bowiem dodatkowe koszty związane z najmem pojazdu zastępczego.

W orzecznictwie poświęconemu ponoszeniu kosztów przez ubezpieczyciela za wynajem pojazdu zastępczego w przypadku szkody całkowitej, a więc w sytuacji, gdy odszkodowanie ustalone zostało w wysokości odpowiadającej różnicy pomiędzy wartością pojazdu mechanicznego sprzed zdarzenia powodującego szkodę a wartością pojazdu w stanie uszkodzonym, którego naprawa okazała się niemożliwa lub nieopłacalna ukształtował się pogląd, że odpowiedzialność ubezpieczyciela z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych obejmuje celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego w okresie niezbędnym do nabycia innego pojazdu mechanicznego. W uzasadnieniu uchwały z dnia 17 listopada 2011 roku sygn. akt III CZP 5/11 Sąd Najwyższy jako aktualne podtrzymał swoje wytyczne co do zasad i zakresu refundacji kosztów najmu (np. czas refundacji), które ukształtowały się w jego dotychczasowym orzecznictwie, jednocześnie kilkukrotnie posłużył się sformułowaniem „okres niezbędny do zakupu innego pojazdu mechanicznego”. Treść uzasadnienia powyższej uchwały Sądu Najwyższego uzasadnia więc wniosek, że czasem refundowanego najmu pojazdu zastępczego w przypadku szkody całkowitej jest okres od dnia wynajęcia pojazdu zastępczego w związku ze zniszczeniem posiadanego przez poszkodowanego pojazdu do dnia, w którym poszkodowany mógł nabyć faktycznie i obiektywnie odtworzyć możliwość korzystania ze zniszczonej rzeczy. Ustalając ten moment należy przy tym uwzględnić mierniki staranności poszkodowanego, jego obiektywne możliwości finansowe i osobiste, a także mierniki staranności ubezpieczyciela przy wykonaniu zobowiązania lub sposób jego współdziałania z poszkodowanym (terminowość wypłaty odszkodowania, właściwe określenie wysokości odszkodowania, czy udzielenie pomocy w zbyciu pozostałości powypadkowych).

W niniejszej sprawie decyzją z dnia 17 listopada 2015 roku pozwany (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. poinformował poszkodowaną, że naprawa pojazdu marki V. model P. o numerze rejestracyjnym (...) jest ekonomicznie nieuzasadniona, a wysokość szkody wynosi 3 200 złotych. Jednocześnie w powyższej decyzji wskazano, że warunkiem wypłaty odszkodowania jest uznanie odpowiedzialności ubezpieczyciela za zgłoszoną szkodę i podana wartość szkody nie stanowi uznania tej odpowiedzialności i nie jest oświadczeniem o przyznaniu odszkodowania (decyzja – w aktach szkody).

Trudno zatem uznać, wbrew temu co twierdzi pozwany – aby na podstawie powyżej decyzji ubezpieczyciela poszkodowana zobowiązana była do podjęcia jakichkolwiek czynności w celu zbycia pozostałości pojazdu i nabycia nowego, skoro brak było definitywnego przyjęcia przez pozwanego odpowiedzialności za szkodę.

Sąd miał nadto na uwadze, że pozwany dopiero decyzją z dnia 28 grudnia 2015 roku poinformował poszkodowaną, że zostało jej przyznane i wypłacone na rachunek bankowy wskazany w zgłoszeniu szkody odszkodowanie w kwocie 3 200 złotych. Sąd zważył przy tym, że z akt szkody nie wynika, ażeby w okresie pomiędzy dniem 17 listopada 2015 roku a dniem wydania powyższej decyzji podejmowane były jakiekolwiek czynności, poza przesłaniem poszkodowanej wyceny wysokości szkody oraz informacji z dnia 02 grudnia 2015 roku o braku dostarczenia przez poszkodowaną „umowy kupna – sprzedaży uszkodzonego pojazdu (udokumentowanie własności)”. Jednocześnie w aktach szkody brak jest dowodu, że poszkodowana taki dokument dostarczyła, a więc przyjąć należy, że jego brak nie stanowił przeszkody do przyznania jej odszkodowania, co ostatecznie nastąpiło w dniu 28 grudnia 2015 roku. W aktach szkody brak jest również dowodu przelewu środków na rachunek bankowy poszkodowanie, niemniej sam pełnomocnik powoda w piśmie procesowym z datą w nagłówku „dnia 19 lipca 2019 roku” (data prezentaty: 2019-07-22, k. 54 akt) wskazuje, że uznać należy, że dnia 29 grudnia 2015 roku poszkodowana otrzymała środki pieniężne. Doliczając do tej daty okres siedmiu dni potrzebnych na zagospodarowanie pozostałości i podjęcie czynności organizacyjnych uznać należy, że celowy i ekonomicznie uzasadniony okres wynajmu w niniejszej sprawie powinien zakończyć się w dniu 05 stycznia 2016 roku. Nieuzasadnione było zatem korzystanie przez poszkodowaną A. B. z pojazdu zastępczego w okresie od dnia 06 stycznia 2016 roku do dnia zwrotu pojazdu, tj. do dnia 02 lutego 2016 roku, a jednocześnie powód nie zdołał wykazać, że w tym okresie zaistniały po stronie poszkodowanej jakieś szczególne okoliczności mogące prowadzić do uznania najmu pojazdu również i w tym okresie za zasadny.

Nie można przy tym przyjąć, iż już przed datą wypłaty odszkodowania poszkodowana winna była liczyć się z obowiązkiem zwrotu pojazdu zastępczego. Nadto, to pozwany, wbrew obciążającemu go ciężarowi dowodu, nie podjął także inicjatywy dowodowej w wykazaniu, że poszkodowana jeszcze przed datą otrzymania odszkodowania od pozwanego, a zatem przed dniem 29 grudnia 2015 roku, posiadała środki pieniężne na zakup innego samochodu o parametrach zbliżonych do pojazdu uszkodzonego, w związku z czym środki z odszkodowania nie były jej konieczne do zakupu innego pojazdu.

W tej sytuacji uznany przez Sąd za celowy i ekonomicznie uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego obejmował okres najmu pojazdu marki L. model D. o numerze rejestracyjnym (...) w dniach od 08 listopada 2015 roku do dnia 18 listopada 2015 roku (10 dni, zgodnie z treścią faktury) oraz najem pojazdu zastępczego marki F. model L. o numerze rejestracyjnym (...) w dniach od 21 listopada 2015 roku do dnia 05 stycznia 2016 roku (45 dni), a zatem łącznie 55 dni.

Odnosząc się do zarzutu, iż pozwany zaoferował poszkodowanej pojazd zastępczy po stawce niższej niż stawka najmu powoda, bo za stawkę w kwocie 90 złotych netto za dobę, to wskazać należy, iż to na pozwanym w myśl art. 6 k.c. spoczywał ciężar wykazania, że poszkodowany otrzymał przedmiotową propozycję przed wynajęciem przez niego pojazdu u powoda, bo to pozwany z okoliczności tej – poinformowania poszkodowanego o zasadach najmu pojazdu zastępczego oraz akceptowanych przez niego stawkach w razie wynajęcia pojazdu we własnym zakresie – chciał wywodzić korzystne dla siebie skutki prawne w postaci uznania, że poszkodowana naruszyła ciążący na niej obowiązek minimalizacji szkody. Tymczasem w aktach sprawy i w aktach szkody brak dokumentu, z którego wynikałoby, że taka oferta została złożona poszkodowanej. Nawet jeśli pozwany udowodniłby, że skutecznie zaoferował poszkodowanej najem pojazdu zastępczego po stawce w kwocie 90 złotych netto, to jest to również stawka, według której powód skalkulował w niniejszej sprawie żądanie pozwu, co wynika jednoznacznie z treści faktury korygującej.

Uwzględniając całokształt powyższych rozważań należało uznać, iż pozwany (...) spółka akcyjna V. (...) z siedzibą w W. zobowiązany był do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego stanowiących iloczyn uzasadnionego okresu najmu (55 dni) oraz stawki w kwocie 90 złotych netto, tj. 110,70 złotych brutto za jedną dobę, a zatem łącznie kwotę 6 088,50 złotych (wartość odszkodowania w kwocie brutto nie była kwestionowana). W związku zaś z niesporną okolicznością wypłaty przez pozwanego kwoty 1 107 złotych, do wypłaty na rzecz powoda pozostała jeszcze kwota 4 981,50 złotych, wobec czego Sąd żądanie powoda było w tej części zasadne.

Uwzględniając powyższe rozważania w punkcie pierwszym wyroku na podstawie art. 822 k.c. w zw. z art. 659 k.c. w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 481 k.c. Sąd zasądził od pozwanego (...) spółki akcyjnej V. (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w P. kwotę 4 981,50 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 11 marca 2016 roku do dnia zapłaty.

Uznając zaś dalej idące żądanie pozwu za niezasadne, Sąd oddalił je w punkcie drugim wyroku na podstawie wymienionych wyżej regulacji w zw. z art. 6 k.c. stosowanych a contrario.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie trzecim wyroku na podstawie art. 100 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c. zgodnie z zasadą stosunkowego ich rozdzielenia, zgodnie z którą to zasadą każda ze stron powinna ponieść koszty procesu w takim stopniu, w jakim przegrała sprawę.

W niniejszej sprawie powód wygrał sprawę w 61,64% (zasądzona kwota stanowi 61,64% kwoty dochodzonej pozwem). Natomiast pozwany wygrał sprawę w 38,36%, tj. w zakresie, w jakim Sąd oddalił przedmiotowe skierowane przeciwko niemu powództwo. W świetle powyższego powodowi należy się zwrot w 61,64% poniesionych przez niego kosztów, zaś pozwanemu należy się zwrot poniesionych przez niego kosztów w 38,36%.

Koszty procesu poniesione przez powoda wyniosły 2 222 złotych (405 złotych – opłata sądowa od pozwu, 1 800 złotych – koszty zastępstwa procesowego, 17 złotych – opłata skarbowa od pełnomocnictwa), zaś koszty procesu poniesione przez pozwanego wyniosły kwotę 2 324,25 złotych (507,25 złotych – wynagrodzenie biegłego sądowego pokryte z zaliczki pozwanego), 1 800 złotych – koszty zastępstwa procesowego, 17 złotych – opłata skarbowa od pełnomocnictwa).

Powodowi zatem należy się kwota 1 369,64 złotych tytułem zwrotu w 61,64% poniesionych przez niego kosztów, zaś pozwanemu należy się kwota 891,58 złotych tytułem zwrotu w 38,36% poniesionych przez niego kosztów. Kompensując obie kwoty pozwany powinien zwrócić powodowi kwotę 478,06 złotych, którą Sąd zasądził w punkcie trzecim wyroku.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

4.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 18 listopada 2020 roku