Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 28 stycznia 2020 roku

Sąd Rejonowy w Rybniku VI Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący: asesor sądowy Barbara Golec

Protokolant: Justyna Leszczyńska

po rozpoznaniu w dniu 28 stycznia 2020 roku w Rybniku

na rozprawie

sprawy z powództwa A. W. (S.-W.)

przeciwko(...) S.A. w S.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w S. na rzecz powódki A. W. kwotę 5 856,60 zł (pięć tysięcy osiemset pięćdziesiąt sześć złotych sześćdziesiąt groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 13 kwietnia 2018 r.;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 3 020,00 zł (trzy tysiące dwadzieścia złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 1 817,00 zł (jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

4.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w R.kwotę 46,64 zł (czterdzieści sześć złotych sześćdziesiąt cztery grosze) tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt VI GC 1868/18

UZASADNIENIE

Pozwem wniesionym dnia 4 lipca 2018 r. powódka A. W. wniosła o zasądzenie od pozwanego (...) S.A. w S. kwoty 6 053,40 zł z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 13 kwietnia 2018 r. i o zwrot kosztów procesu. Wskazała, że jako cesjonariusz dochodzi odszkodowania za skutki zdarzenia, którego sprawca był ubezpieczony z tytułu odpowiedzialności cywilnej u pozwanego. Na czas naprawy pojazdu wynoszący 47 dni poszkodowana wynajmowała od powódki pojazd zastępczy, jednakże została obciążona czynszem za 38 dni przy stawce czynszu 196,80 zł brutto za dobę (łącznie 7 478,40 zł). Pozwany wypłacił odszkodowanie za najem pojazdu zastępczego w kwocie 1 425 zł (k. 2-11).

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym z dnia 14 sierpnia 2018 r. uwzględniono powództwo (k. 63).

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie kosztów procesu. Zarzucił brak szkody z uwagi na nieuiszczenie przez poszkodowaną należności za najem pojazdu zastępczego. Zakwestionował czas najmu oraz stawkę czynszu. Pozwany uznał jedynie 15 dni najmu, a w dniu 4 września 2017 r. poinformował poszkodowaną o możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego za czynsz wynoszący 95 zł brutto dziennie (klasa (...)). Poszkodowana nie wyraziła jednakże woli wynajęcia pojazdu za pośrednictwem pozwanego (k. 69-75).

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

W wyniku zdarzenia z dnia 4 września 2017 r. uszkodzeniu uległ samochód marki V. (...) (nr rej. (...), rok produkcji (...)), będący własnością S. K.. Sprawca szkody był ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego - (...)S.A. w S.. Poszkodowana nie była podatnikiem podatku (...).

bezsporne

Szkoda została zgłoszona pozwanej w dniu 4 września 2017 r. przez warsztat naprawczy, upoważniony przez poszkodowaną do kontaktu z pozwanym. Przy zgłoszeniu pozwany zaproponował wynajęcie pojazdu zastępczego, prosząc o kontakt w razie takiej potrzeby. Zgłaszający podał adres mailowy warsztatu do korespondencji.

Ponownie pozwany informował o możliwości organizacji najmu pojazdu zastępczego przy oględzinach uszkodzonego pojazdu w dniu 7 września 2017 r. W protokole szkody wskazano akceptowane przez pozwanego stawki w zależności od klasy pojazdu (w przypadku pojazdu klasy (...) stawka wynosiła 95 zł brutto). Pozwany pouczył, że w razie najmu pojazdu od innego podmiotu miał prawo do zweryfikowania okresu najmu i stawki czynszu do wysokości wskazanej w ofercie. Podał, że możliwa jest zamiana pojazdu zastępczego po rozpoczęciu najmu w innej wypożyczalni. Pozwany deklarował możliwość podstawienia pojazdu w miejsce wskazane przez poszkodowaną. Pozwany informował, że współpracuje z ogólnopolskimi wypożyczalniami, tj. (...) sp. z o.o. ( (...)), (...)sp. z o.o., (...) sp. z o.o.

dowód: protokół szkody w pojeździe k. 77v-78v, kalkulacja naprawy k. 83v-87, nagranie na płycie CD k. 89, korespondencja mailowa k. 104-105, zeznania świadka S. K. – nagranie rozprawy z dnia 7 marca 2019 r. oraz protokół skrócony k. 115v

W dniu 7 września 2017 r. pojazd został poddany oględzinom, a warsztat otrzymał kalkulację naprawy pozwanego. Kalkulacja naprawy sporządzona przez warsztat została wysłana pozwanemu w dniu 10 września 2017 r., który mimo monitów dopiero w dniu 27 września 2017 r. zaakceptował kosztorys. W dniu 27 września 2017 r. zamówiono części zamienne w (...), które dostarczono w dniach 2 i 3 października 2017 r. Od dnia 4 października 2017 r. prowadzono prace naprawcze. Czynności związane z zakończeniem naprawy wykonano w dniu 19 października 2017 r. Poszkodowana odebrała samochód w dniu 20 października 2017 r.

dowód: korespondencja mailowa k. 38-51, 59, kosztorys naprawy k. 52-58, zeznania świadka S. K. – nagranie rozprawy z dnia 7 marca 2019 r. oraz protokół skrócony k. 115v

Poszkodowana wynajmowała samochód zastępczy marki A. (...)od powódki A. W. w okresie od dnia 4 września 2017 r. do dnia 20 października 2017 r. Dobowa stawka czynszu najmu wynosiła 196,80 zł brutto. Poszkodowana wynajmowała pojazd zastępczy przez 47 dni, jednakże została obciążona czynszem za 38 dni w łącznej kwocie 7 478,40 zł brutto. Pojazd zastępczy był niezbędny poszkodowanej, by zapewnić opiekę niepełnosprawnej córce oraz załatwiać codzienne sprawy.

dowód: umowa najmu k. 15-17, oświadczenie najemcy k. 18, faktura k. 19, zeznania świadka S. K. – nagranie rozprawy z dnia 7 marca 2019 r. oraz protokół skrócony k. 115v

Umową zawartą w dniu 4 września 2017 r. poszkodowana przelała na rzecz powódki wierzytelność przysługującą jej wobec pozwanego z tytułu szkody wyrządzonej dnia 4 września 2017 r. O cesji zawiadomiono pozwanego.

dowód: umowa cesji k. 20, informacja o cesji k. 21

W dniu 13 lutego 2018 r. pozwany przyznał powódce odszkodowanie w wysokości 1 425 zł, uznając za zasadny 15-dniowy okres najmu pojazdu, w tym 4 dni od dnia powstania szkody do dnia wykonania oględzin pojazdu, 6 dni technologicznego czasu naprawy, 2 dni oczekiwania na części, 2 dni czasu organizacyjnego oraz 1 dzień wolny. Pozwany zweryfikował stawkę czynszu do kwoty 95 zł brutto za dobę, powołując się na cenniki wynegocjowane z renomowanymi wypożyczalniami.

dowód: decyzja pozwanego k. 22

Powódka odwołała się od decyzji pozwanego. Pozwany podtrzymał swoje dotychczasowe stanowisko.

dowód: odwołanie k. 23-25, pismo pozwanego k. 26-29

Pozwany współpracuje z ogólnopolskimi wypożyczalniami pojazdów, by zapewnić samochody zastępcze poszkodowanym w ramach likwidacji szkód wyrządzonych przez sprawców ubezpieczonych u pozwanego.

dowód: oświadczenia k. 79-82

Niezbędny i uzasadniony technologicznie czas najmu pojazdu wynosił 37 dni (od dnia 4 września 2017 r. do dnia 11 października 2017 r.), w tym 6 dni technologicznego czasu naprawy, czas oczekiwania na oględziny, sporządzenie kosztorysu, uzgodnienie z warsztatem zakresu naprawy, zamówienie i dostarczenie części zamiennych oraz wydanie pojazdu po naprawie.

Uszkodzony i najęty pojazd należały do segmentu (...). Średnia dzienna stawka czynszu najmu pojazdów z segmentu (...)w okolicy miejsca zamieszkania poszkodowanej w 2017 r. wynosiła 152 zł brutto za dobę, przy najmie trwającym 1 dzień, natomiast przy najmie na okres 16-30 dni wynosiła 113 zł brutto za dobę. W przypadku najmu, którego koszt pokrywał ubezpieczyciel sprawcy szkody, stawki te odpowiednio wynosiły 165 zł i 153 zł brutto.

dowód: opinia biegłego z zakresu techniki samochodowej z opinią uzupełniającą k. 125-130, 159-163

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego
mgr inż. K. K. oraz na opinii uzupełniającej. Biegły odniósł się do zastrzeżeń powoda, wyjaśniając, że z uwagi na zwłokę w dostarczeniu części zamiennych, uzgodnienie zakresu naprawy nie było czynnikiem wpływających na możliwy termin zakończenia naprawy. Biegły przedstawił również kolejne oferty najmu pojazdów zastępczych, w tym najmu, którego koszty ponosi ubezpieczyciel sprawcy kolizji.

Pozostałe wnioski dowodowe należało oddalić, bowiem okoliczności sporne sprawy zostały już dostatecznie wyjaśnione, a dalsze wnioski dowodowe nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Nie było zwłaszcza celowym przesłuchiwanie powódki, gdyż to poszkodowana dysponowała istotnymi dla sprawy informacjami, przebieg zaś naprawy został udokumentowany pozostałymi dowodami. Z uwagi na brak zainteresowania poszkodowanej ofertą najmu oraz brakiem w okolicznościach sprawy związania tą propozycją, nie zachodziła potrzeba ustalania szczegółów najmu potencjalnie organizowanego najmu, zwłaszcza jego kosztów realnie obciążających pozwanego. Nie przeprowadzono również dowodu z cenników wypożyczalni, zostały one przedstawione przez powódkę wybiórczo, nie zawierały pełnych danych m.in. co do miejsca położenia wypożyczalni oraz okresu obowiązywania oferty.

Sąd zważył, co następuje.

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

Podstawę prawną roszczenia stanowił przepis art. 822 § 1 k.c., który stwarza po stronie ubezpieczyciela obowiązek zapłacenia określonego w umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej odszkodowania za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, wobec której odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony. Zgodnie z § 2 wymienionego przepisu, umowa obejmuje szkody będące następstwem przewidzianego w niej zdarzenia, które miało miejsce w okresie ubezpieczenia. Przesłankami powstania odpowiedzialności odszkodowawczej ubezpieczyciela są zatem: zaistnienie zdarzenia, z którym umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wiąże odpowiedzialność odszkodowawczą ubezpieczającego lub ubezpieczonego (tj. zdarzenie ubezpieczeniowe), szkoda oraz adekwatny związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy szkodą a przedmiotowym zdarzeniem. Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, (...) precyzuje szczegółowe podstawy i zakres odpowiedzialności ubezpieczyciela (art. 9, art. 9a, art. 34, art. 36 ustawy).

W rozpoznawanej sprawie zdarzenie ubezpieczeniowe i odpowiedzialność pozwanego z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, legitymacja czynna powódki, a także prawo poszkodowanej do najmu pojazdu zastępczego pozostawały poza sporem. Pozwana kwestionowała jedynie okres najmu i wysokość stawki czynszu.

W myśl art. 361 § 2 k.c., w braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Szkoda jest rozumiana jako utrata lub zmniejszenie aktywów, bądź powstanie lub zwiększenie pasywów osoby poszkodowanej. Przy ustaleniu szkody stosuje się ogólne zasady prawa odszkodowawczego, choć odszkodowanie należne od ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej zawsze wypłaca się w pieniądzu. Zasadą jest całkowita kompensata doznanego uszczerbku, wykluczone jest jednak nieuzasadnione wzbogacenie poszkodowanego. Stosownie do art. 361 § 1 k.c., zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła (adekwatny związek przyczynowy). Normalny związek przyczynowy zachodzi wtedy, gdy w danym układzie stosunków i warunków oraz w zwyczajowym biegu rzeczy, bez zaistnienia szczególnych okoliczności, szkoda jest rezultatem typowym, w zwykłej kolejności rzeczy, a więc nie będącym rezultatem jakiegoś zupełnie wyjątkowego zbiegu okoliczności.

Mając na względzie powyższe, stwierdzić trzeba, że wypożyczenie samochodu zastępczego pozostawało w normalnym związku przyczynowym ze szkodą. Jednakże odpowiedzialność pozwanego jest ograniczona jedynie do obiektywnie koniecznych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów związanych z wyrównaniem szkody powstałej w majątku poszkodowanej. Dlatego też ustalając wysokość szkody związaną z najmem samochodu zastępczego, pod uwagę należało wziąć co do zasady przeciętny koszt najmu pojazdu odpowiadającego klasą pojazdowi wynajętemu oraz obiektywny okres, jaki jest konieczny, a zarazem wystarczający do wykonania czynności związanych z likwidacją szkody w postaci uszkodzenia pojazdu.

Odnośnie do długości okresu najmu to nie może być on dowolnie ustalany. W wartości szkody mieści się bowiem jedynie okres, który jest wymagany i potrzebny dla dokonania naprawy pojazdu z uwzględnieniem technologicznego czasu naprawy, czasu związanego z przyjęciem i wydaniem pojazdu, a także w zależności od okoliczności, czasu potrzebnego na zamówienie części oraz okresu od zgłoszenia szkody do ustalenia zakresu uszkodzeń. W realiach rozpoznawanej sprawy ustalono, że uzasadniony okres najmu samochodu zastępczego od powódki wynosił 37 dni. W ślad za opinią biegłego przyjęto, że czas najmu winien obejmować 6 dni technologicznego czasu naprawy oraz czas potrzebny na wykonanie oględzin, uzgodnienie zakresu naprawy, zamówienie i dostarczenie części zamiennych oraz wydanie pojazdu po naprawie. W okolicznościach sprawy zwłoka pozwanego w akceptacji rozszerzonego przez warsztat zakresu naprawy pozostawała bez znaczenia dla uzasadnionego czasu naprawy pojazdu z uwagi na wydłużony czas oczekiwania na części zamienne. Mając na uwadze zamówienie części zamiennych w autoryzowanej stacji obsługi producenta pojazdu i udokumentowanie czasu oczekiwania na części, okres ten oceniono za pozostający w adekwatnym związku przyczynowym ze szkodą.

Przechodząc do oceny zasadności dochodzonej stawki czynszu, należy zaznaczyć, że w okolicznościach sprawy złożona przez pozwanego propozycja organizacji nie była dla poszkodowanej wiążąca. Chociaż informacje nie zostały faktycznie poszkodowanej przekazane przez prowadzącego warsztat wykonujący naprawy, to wystarczający był kontakt pozwanego z warsztatem, upoważnionym do działania w imieniu poszkodowanej. Pełne informacje o najmie za pośrednictwem pozwanego i akceptowanych przez niego stawkach czynszu zostały przekazane dopiero w dniu oględzin pojazdu. Obowiązkiem podmiotu reprezentującego poszkodowaną było rzetelne działanie i zawiadomienie o propozycji poszkodowanej. Zaniechanie stanowiło naruszenie zasady lojalnej współpracy z pozwanym. Jednakże nie sposób w okolicznościach sprawy zarzucić poszkodowanej, że nie zrezygnowała z najmu samochodu od powódki i nie skorzystała z pojazdu zastępczego organizowanego przez pozwanego. Pozwany w toku postępowania likwidacyjnego uznał bowiem za zasadny okres najmu wynoszący zaledwie 15 dni, podczas gdy uzasadniony czas najmu wynosił
aż 37 dni. Pozwany zignorował trudności w przeprowadzeniu sprawnej naprawy pojazdu w realiach sprawy, a także nie wyjaśnił swej opieszałości w uzgodnieniu zakresu naprawy pojazdu. Tym samym pozwany nie zagwarantowałby poszkodowanej możliwości korzystania z pojazdu zastępczego przez cały niezbędny okres. W konsekwencji poszkodowana byłaby zmuszona aż 2-krotnie dokonywać zamiany pojazdu zastępczego, by zaspokoić swoje potrzeby komunikacyjne przez cały okres naprawy pojazdu. Stanowiłoby to nadmierne dla poszkodowanej obciążenie w naprawieniu niezawinionej szkody.

Należało zatem ocenić, czy stawka żądana przez powódkę była wygórowana względem przeciętnych rynkowych stawek czynszu najmu. Za podstawę tej oceny przyjęto stawki wskazane przez biegłego właściwe dla klasy samochodu wynajętego. Średnia stawka na rynku lokalnym za wynajem samochodu w klasie (...) wynosiła 152 zł brutto za dzień, przy założeniu najmu przez okres 1 dnia. Zaznaczyć trzeba, że przy najmie pojazdu na okres likwidacji szkody poszkodowana nie miała możliwości z góry określić czasu trwania najmu. Stawka dobowa najmu ustalona przez powódkę w kwocie 196,80 zł nie odbiegała zatem rażąco od średnich stawek rynkowych.

Wobec powyższego zasadne odszkodowanie z tytułu najmu pojazdu zastępczego wynosiło 7 281,60 zł (37 dni x 196,80 zł brutto). Pozwany wypłacił powódce kwotę 1 425 zł, wobec czego zasądzono na rzecz powódki dalsze odszkodowanie w wysokości 5 856,60 zł. W pozostałym zakresie powództwo oddalono.

O odsetkach orzeczono na podstawie art. 481 § 1 i 2 k.c. i art. 14 ust. 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, zgodnie z żądaniem pozwu, mając na względzie datę wydania przez pozwanego decyzji w przedmiocie odszkodowania za najem pojazdu zastępczego.

O kosztach procesu rozstrzygnięto na podstawie art. 100 zd. 2 k.p.c., przyjmując, że powódka jedynie nieznacznie uległa co do zgłoszonego żądania (wygrała w 97%), zatem należy jej się zwrot całych poniesionych kosztów procesu. Na koszty zasądzone od pozwanego w łącznej wysokości 3 020 zł złożyła się opłata sądowa od pozwu w kwocie 303 zł, opłata skarbowa od pełnomocnictwa 17 zł, wynagrodzenie pełnomocnika w wysokości 1 800 zł oraz wynagrodzenie biegłego 900 zł. Wynagrodzenie pełnomocnika określono na podstawie § 2 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych. Na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c., należało pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa niepokryte z zaliczki wydatki na wynagrodzenie biegłego sądowego w wysokości 46,64 zł.