Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Poznań, dnia 24 lipca 2020 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu II Wydział Cywilny Odwoławczy

w następującym składzie:

Przewodniczący:Sędzia Sądu Okręgowego Agnieszka Śliwa

po rozpoznaniu w dniu 24 lipca 2020 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

w postępowaniu uproszczonym

sprawy z powództwa M. M.

przeciwko P. (...) Spółce Akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

na skutek apelacji wniesionej przez pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Środzie Wielkopolskiej

z dnia 18 lutego 2020 r.

sygn. akt I C 1194/18

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda 450 zł z tytułu zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu apelacyjnym.

Agnieszka Śliwa

UZASADNIENIE

Powód M. M. wniósł o zasądzenie od pozwanego P. (...) SA kwoty 5.024,55 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 7 marca 2018 r. do dnia zapłaty oraz kosztami postępowania.

Nakazem zapłaty w postępowaniu upominawczym referendarz sądowy orzekł zgodnie z żądaniem pozwu.

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwo i zasądzenie kosztów procesu.

Wyrokiem z dnia 18 lutego 2020 r. wydanym w sprawie I C 1194/18 Sąd Rejonowy w Środzie Wielkopolskiej:

1.  zasądził od pozwanego na rzecz powoda 4.655,55 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od 7 marca 2018 r. do dnia zapłaty,

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddalił,

3.  kosztami postępowania obciążył pozwanego i w związku z tym:

a)  zasądził od pozwanego na rzecz powoda 1.817 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego oraz 752 zł tytułem kosztów sądowych,

b)  nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Środzie Wielkopolskiej 811,87 zł tytułem kosztów sądowych.

Apelację od powyższego wyroku wywiódł pozwany, zaskarżając go w części, tj. ponad uwzględniona kwotę 2.995,05 zł, czyli co do kwoty 1.660,50 zł oraz w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu.

Skarżący zarzucił:

1)  błąd w ustaleniach faktycznych poprzez:

a)  ustalenie niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy – na podstawie opinii biegłego – że „czas likwidacji związany z najmem pojazdu zastępczego i parkowaniem uszkodzonego pojazdu wyniósł 39 dni”, podczas gdy z opinii biegłego wynikało, że „ustalony wariantowo czas likwidacji szkody, związany z najmem pojazdu zastępczego i parkowaniem uszkodzonego pojazdu przy ujawnionych okolicznościach sprawy wyniósł 30 dni (29 dób) lub 39 dni (38 dób)”,

b)  nieustalenie przez Sąd I instancji, że:

- w dniu 1 grudnia 2018 r. wpłynęła do pozwanego notatka policyjna ze zdarzenia drogowego umożliwiająca przyjęcie odpowiedzialności za szkodę i wypłatę odszkodowania,

- pomimo licznych wniosków i monitów ze strony pozwanego, poszkodowany M. K. nie zgadzając się z wysokością przyznanego odszkodowania, konsekwentnie nie podawał dyspozycji wypłaty, w szczególności odmawiał podania konta bankowego, co uniemożliwiało wypłatę odszkodowania,

- z umowy cesji zawartej przez poszkodowanego z powodem wynikało, że powód był upoważniony jedynie do odbioru odszkodowania, m.in. za pojazd zastępczy, holowanie, parkowanie, itp. natomiast w żadnym postanowieniu umowy cesji nie było mowy o tym, że poszkodowany ceduje na rzecz powoda prawo do odbioru odszkodowania tytułem kosztów naprawy pojazdu lub z tytułu szkody całkowitej,

- pismem z dnia 22 listopada 2017 r. poszkodowany M. K. został poinformowany o rozliczeniu szkody jako całkowitej i propozycji sprzedaży wraku zwycięzcy aukcji na platformie internetowej P. (...),

- poszkodowany po oddaniu auta zastępczego w przeciągu 2 dni kupił nowy samochód za 2.500 zł

2)  naruszenie art. 233§1 k.p.c. poprzez sprzeczną z zasadami logiki i doświadczenia życiowego ocenę dowodów zebranych w sprawie poprzez przyjęcie, że „czas likwidacji związany z najmem pojazdu zastępczego i parkowaniem uszkodzonego pojazdu wyniósł 39 dni”, podczas gdy nie powinien on być dłuższy niż 30 dni, a nawet mógłby być jeszcze krótszy,

3)  naruszenie art. 6 k.c. w zw. z art. 361§1 k.c. poprzez ich błędne zastosowanie i przyjęcie, że powód wykazał, że uzasadnionym czasem wynajmu miejsca postojowego i auta zastępczego był okres 39 dni, podczas gdy celowy i ekonomicznie uzasadniony okolicznościami sprawy czas najmu miejsca postojowego i auta zastępczego nie powinien przekraczać 30 dni, a w konsekwencji błędne uznanie, że 39-dniowy okres najmu miejsca postojowego i auta zastępczego pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem sprawczym,

4)  naruszenie art. 354§2 k.c., art. 362 k.c., art. 826§1 k.c. poprzez ich niezastosowanie i nieuwzględnienie, że poszkodowany M. K. jako wierzyciel, nie zgadzając się na wypłatę odszkodowania i nie wydając dyspozycji jego wypłaty nie współdziałał z pozwanym jako dłużnikiem i przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody poprzez wydłużenie procesu jej likwidacji, a co za tym idzie wydłużenie okresu najmu miejsca postojowego (parkowania) i auta zastępczego,

5)  naruszenie art. 100 k.p.c. poprzez jego błędne zastosowanie i obciążenie pozwanego w całości kosztami procesu, podczas gdy, na co wskazał sam Sąd w uzasadnieniu, powód wygrał sprawę w 92%, co uzasadnia stosunkowe rozdzielenie kosztów procesu między stornami, proporcjonalnie do wyniku sporu.

Skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa co do kwoty 1.660,50 zł (powyżej 2.995,05 zł) oraz o zasądzenie kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego za I i II instancję według norm przepisanych.

W odpowiedzi na apelację powód wniósł o jej oddalenie i o zasądzenie od pozwanego kosztów postępowania odwoławczego, w tym zastępstwa adwokackiego, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jest bezzasadna.

Na wstępie wymaga wyjaśnienia, że w postępowaniu uproszczonym, jakim jest postępowanie w niniejszej sprawie (w związku ze zmianami dokonanymi w kodeksie postępowania cywilnego z dniem 7 listopada 2019 r.), zgodnie z art. 505 ¹³§2 k.p.c., jeżeli Sąd II instancji nie przeprowadzał dowodów, uzasadnienie wyroku powinno zawierać jedynie wyjaśnienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia z przytoczeniem przepisów prawa.

Sąd Okręgowy podziela dokonane przez Sąd I instancji ustalenia faktyczne i przyjmuje je za własne. Nie ma racji skarżący twierdząc, że Sąd Rejonowy niezgodnie z rzeczywistym stanem rzeczy ustalił, że czas likwidacji związany z najmem pojazdu zastępczego i parkowaniem uszkodzonego pojazdu wyniósł 39 dni, a nie 30 dni. Jak trafnie zauważa sam skarżący, powyższe ustalenie znajduje oparcie w opinii biegłego sądowego, aktualnie w apelacji nie kwestionowanej, gdzie biegły wskazał dwa warianty – jeden uznający 30 dni i drugi uznający 39 dni. Wybór odpowiedniego wariantu należał natomiast do Sądu na podstawie oceny faktycznej i prawnej sprawy. Sąd Rejonowy uznał, że w okolicznościach sprawy zasadnym jest zastosowanie wariantu 39 dni i Sąd Okręgowy, wbrew zarzutom apelacji, wniosek ten podziela.

Nie ma bowiem racji skarżący, że umowa cesji zawarta między powodem a poszkodowanym nie obejmowała odszkodowania za uszkodzony pojazd, czy to w postaci kosztów naprawy czy tzw. szkody całkowitej, a wyłącznie odszkodowanie za pojazd zastępczy, holowanie, parkowanie itp. Przeciwnie, §1 ust. 1 umowy wyraźnie wymieniał prawo do odszkodowania jako jeden z przedmiotów czynności, poza, osobno wymienionymi jako odrębne kategorie, a nie jako enumeracja typów odszkodowania, kosztami najmu pojazdu zastępczego, jego podstawienia i odbioru, kosztami obsługi kolizji, holowania, parkingu. W umowie cesji widniał numer rachunku bankowego powoda, na które należało wypłacić odszkodowanie i jak wynika z akt szkody pozwany powziął o nim informację już 16 listopada 2017 r. Bezzasadne było zatem domaganie się przez pozwanego osobnej dyspozycji od poszkodowanego.

W uzasadnieniu apelacji pozwany neguje ważność umowy w zakresie cesji prawa do odszkodowania za uszkodzony pojazd, zarzucając, że w tej części brak kauzy dla przelewu wierzytelności. W związku z tym wyjaśnić trzeba, że zgodnie z art. 510 § 1 i 2 k.c. ważność umowy przelewu zależy od istnienia zobowiązania do przeniesienia wierzytelności. Umowa przelewu regulowana tymi przepisami jest czynnością kauzalną, a więc gdy cesja dochodzi do skutku w drodze umowy rozporządzającej, ważność przelewu wierzytelności zależy od istnienia ważnego zobowiązania do przeniesienia wierzytelności (zob. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z 11 października 1999 r. III CKN 399/98, z 8 kwietnia 2016 roku I CSK 181/15). Co jednak istotne, z art. 510 § 2 k.c. nie wynika wymóg tzw. kauzalności formalnej, tj. aby zobowiązanie musiało zostać zostało wskazane w samej umowie rozporządzającej wierzytelnością. Kauza może wynikać z materiału dowodowego i zastosowanych przez Sąd domniemań. Domniemanie jest bowiem jednym ze sposobów czynienia ustaleń, zgodnie z art. 231 k.p.c. Jeśli więc z materiału wynika, że poszkodowany zlecił powodowi czynności powodujące powstanie po jej stronie długu i zawarł z powodem umowę cesji, to na podstawie tak ustalonych faktów można w drodze domniemania ustalić, że przelew nastąpił w zamiarze zwolnienia się ze zobowiązania. Taki sposób postępowania jest typowy dla spraw odszkodowawczych z ubezpieczenia OC. Powód zajmuje się natomiast również mechaniką pojazdową, a z zeznań poszkodowanego wynika, że liczył na naprawę samochodu i dlatego cały czas był on pozostawiony u powoda.

Niezależnie od powyższego, nawet gdyby uznać, że to poszkodowany, a nie powód był wyłącznie uprawniony do odbioru odszkodowania za uszkodzony pojazd, stwierdzić trzeba, że to nie poszkodowany, a pozwany swoim działaniem spowodował zwiększenie szkody w postaci parkowania pojazdu i najmu pojazdu zastępczego. Jak wynika z dowodów, już w dniu 22 listopada 2017 r. pozwany zakwalifikował szkodę jako całkowitą i określił jej wartość, a w dniu 1 grudnia 2017 r. otrzymał od Policji notatkę informacyjną o zdarzeniu drogowym wskazującą na sprawcę zdarzenia. Decyzję o wypłacie odszkodowania pozwany podjął natomiast 13 grudnia 2017 r., a 14 grudnia 2017 r. skierował odszkodowanie do wypłaty. Podjęcie tej decyzji nie mogło być uzależniane od wskazania przez poszkodowanego rachunku bankowego czy złożenia „dyspozycji wypłaty odszkodowania”. Z akt szkody zresztą nie wynika, aby wyłączną przyczyną podjęcia tej decyzji w dniu 13 grudnia 2017 r., a nie wcześniej, był brak uzyskania takich informacji. Przeciwnie, 13 grudnia 2017 r. decyzja została podjęta, pomimo ich braku, a 14 grudnia 2017 r. (nadal mimo braku dyspozycji wypłaty odszkodowania od poszkodowanego i informacji o jego rachunku bankowym) pozwany jednak skierował przyznaną kwotę odszkodowania do wypłaty. Ta zatem data – 14 grudnia 2017 r. - jest istotna dla określenia, kiedy odszkodowanie mogło zostać odebrane. I to od tej daty (a nie faktycznego odbioru środków przez poszkodowanego) Sąd Rejonowy trafnie doliczył czas niezbędny na zagospodarowanie wraku i zakup nowego pojazdu przez poszkodowanego, wynoszący zgodnie z opinią biegłego 7 dni. Oznacza to, że najem pojazdu zastępczego był uzasadniony od 13 listopada 2017 r. do 21 grudnia 2017 r., czyli przez 39 dni.

Bez znaczenia w tej sytuacji pozostaje nabycie przez poszkodowanego nowego pojazd 2 dni po zdaniu w dniu 23 grudnia 2017 r. pojazdu zastępczego. Choć ostatecznie poszkodowany nabył nowy pojazd w zaledwie 2 dni, to nie wiadomo, czy przed 23 grudnia 2017 r. miałoby możliwość uczynienia tego w tak krótkim terminie (w szczególności byłyby odpowiednie oferty, możliwości techniczne i organizacyjne obu stron umowy).

Mając na uwadze powyższe, zarzuty apelacji odnośnie rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 1. wyroku były bezzasadne.

Również nietrafny okazał się zarzut naruszenia art. 100 k.p.c. w zakresie orzeczenia o kosztach procesu. Powództwo zostało uwzględnione w przeważającej części, bo w 92 %. Powód przegrał proces zaledwie co do 369 zł przy żądanych 5.024,55 zł. Tym samym zgodnie z art. 100 zd. 2 k.p.c. istniały podstawy do obciążenia pozwanego całością kosztów procesu.

Podsumowując, apelacja jako bezzasadna została na podstawie art. 385 k.p.c. oddalona.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono na podstawie art. 98 w zw. z art. 391§1 k.p.c., zasądzając od pozwanego na rzecz powoda 450 zł tytułem wynagrodzenia jego pełnomocnika, zgodnie z §2 pkt 3 w zw. z §10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie.

SSO Agnieszka Śliwa