Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 3 grudnia 2019 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni I Wydział Cywilny

w składzie: Przewodniczący: Sędzia Sławomir Splitt

Protokolant: Jolanta Migot

po rozpoznaniu w dniu 22 listopada 2019 r. w Gdyni na rozprawie

sprawy z powództwa Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G.

przeciwko L. S.

o zapłatę

oraz z powództwa wzajemnego L. S.

przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G.

o zapłatę

I. zasądza od pozwanego L. S. na rzecz powoda Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. kwotę 1.013,72 złotych (jeden tysiąc trzynaście złotych siedemdziesiąt dwa grosze), wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 17 kwietnia 2019 roku do dnia zapłaty;

II. zasądza od pozwanego L. S. na rzecz powoda Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. kwotę 338,00 złotych (trzysta trzydzieści osiem złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu, w tym kwotę 270,00 złotych (dwieście siedemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III. oddala powództwo wzajemne;

IV. zasądza od pozwanego L. S. na rzecz powoda Spółdzielni Mieszkaniowej (...) w G. kwotę 3.600,00 złotych (trzy tysiące sześćset złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygnatura akt: I C 503/19

UZASADNIENIE

Powódka Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) z siedzibą w G. wniosła pozew przeciwko L. S. domagając się od pozwanego zapłaty kwoty 1.013,72 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty tytułem połowy należnych za okres od 1 listopada 2018r. do 28 lutego 2019r. kosztów eksploatacyjnych i kosztów utrzymania lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...), którego pozwany jest współwłaścicielem w udziale ½ części.

(pozew k. 3-5)

W sprzeciwie od nakazu zapłaty pozwany wniósł o oddalenie powództwa, wskazując, że mimo, że od 11 lutego 2008 r. jest współwłaścicielem ww. nieruchomości w udziale ½ części to w okresie od 1 września 2010r. do 31 marca 2018r. ponosił opłaty w pełnej wysokości i ma nadpłatę w stosunku do powódki. Nadto, pozwany wytoczył powództwo wzajemne o zapłatę kwoty 18.000 zł z tytułu nadpłaty powstałej w powyższym okresie.

(sprzeciw od nakazu zapłaty k. 25-28, pismo procesowe pozwanego k. 82-83, 88)

Powód (pozwany wzajemny) zgłosił zarzut przedawnienia należności dochodzonych powództwem wzajemnym za okres od 1 września 2010r. do 31 grudnia 2016r.

(protokół rozprawy z dnia 22 listopada 2019r. k. 234-235)

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Pozwany L. S. jest współwłaścicielem w udziale wynoszącym ½ części stanowiącego odrębną własność lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...), dla którego Sąd Rejonowy w Gdyni prowadzi księgę wieczystą nr (...). Powyższy udział pozwany nabył na podstawie umowy ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności zawartej w dniu 28 sierpnia 2008r. Przedmiotowy lokal znajduje się w zasobach Spółdzielni Mieszkaniowej (...) z siedzibą w G..

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: odpis z księgi wieczystej nr (...) k. 10-12, umowa ustanowienia odrębnej własności lokalu i przeniesienia jego własności rep. A 10946/2008 notariusza J. W. prowadzącego kancelarię notarialną w G. k. 47-50)

Zadłużenie z tytułu opłat eksploatacyjnych i kosztów utrzymania ww. lokalu za okres od 1 listopada 2018r. do 28 lutego 2019r. łącznie wynosi 1.013,72 zł. W tym okresie wpłat na rzecz spółdzielni mieszkaniowej dokonywał wyłącznie drugi ze współwłaścicieli lokalu.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o: kartotekę finansową za okres od 1 listopada 2018r. do 28 lutego 2019r. k. 13, 68-69, zawiadomienia o wymiarze opłat k. 70-73, 129-219, rozliczenie mediów k. 220-233, wydruk dokonanych wpłat k. 14)

Pozwany L. S. do 31 marca 2018r. ponosił opłaty eksploatacyjne i opłaty związane z utrzymaniem ww. lokalu w pełnej wysokości, mając świadomość, że dokonywana wpłata stanowi całość, a nie połowę należnych opłat. Przy dokonywaniu wpłaty pozwany zazwyczaj opisywał na dowodzie wpłaty bądź w tytule przelewu za jaki okres dokonuje płatności. Pozwany nigdy nie kwestionował wysokości naliczanych opłat ani nie dokonywał wpłat z zastrzeżeniem zwrotu.

(okoliczności bezsporne ustalone w oparciu o historię rachunku bankowego k. 29-36, potwierdzenia wpłaty k. 37-46, wydruk wpłat k. 114-128)

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd w całości ustalił w całości na podstawie dowodów z dokumentów przedłożonych przez strony. W ocenie Sądu dokumenty prywatne (tj. kartoteki finansowe, zawiadomienia o wymiarze opłat, potwierdzenia wpłaty etc.) znajdujące się w aktach sprawy, które zgodnie z art. 2431 kpc stanowią dowody bez wydawania odrębnego postanowienia, są wiarygodne, gdyż strona pozwana nie kwestionowała ich autentyczności ani też nie twierdziła, że treść przedmiotowych dokumentów jest niezgodna z prawdą, a nadto nie posiadają one żadnych cech świadczących o ich przerobieniu, podrobieniu czy innej ingerencji itp. Z kolei, akt notarialny i odpis z księgi wieczystej stanowią dokumenty urzędowe i jako takie korzystają z domniemania autentyczności i zgodności z prawdą wyrażonych w nich oświadczeń, co nie było przez żadną ze stron kwestionowane.

Podstawę prawną powództwa głównego stanowił przepis art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jednolity Dz.U. z 2018 r. poz. 845), zgodnie z którym właściciele lokali niebędący członkami spółdzielni są obowiązani uczestniczyć w pokrywaniu kosztów związanych z eksploatacją i utrzymaniem ich lokali, eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości wspólnych. Są oni również obowiązani uczestniczyć w wydatkach związanych z eksploatacją i utrzymaniem nieruchomości stanowiących mienie spółdzielni, które są przeznaczone do wspólnego korzystania przez osoby zamieszkujące w określonych budynkach lub osiedlu. Obowiązki te wykonują przez uiszczanie opłat na takich samych zasadach, jak członkowie spółdzielni, z zastrzeżeniem art. 5.

Zważyć należy, iż w przedmiotowej sprawie powód dochodził należności z tytułu eksploatacji lokalu mieszkalnego położonego w G. przy ul. (...), którego pozwany jest współwłaścicielem w udziale ½ części, stosownie do wysokości przysługującego pozwanemu udziału we współwłasności. Sposób rozliczenia kosztów utrzymania lokalu poprzez obciążenie nimi współwłaścicieli stosownie do wysokości przysługujących im udziałów we współwłasności nie budzi żadnych wątpliwości Sądu. Jednocześnie, należy wskazać, że pozwany w toku niniejszego postępowania nie kwestionował wysokości naliczanych przez spółdzielnię mieszkaniową stawek opłat, a nadto wskazywał, że był przez powoda informowany o wysokości opłat. Skoro zatem pozwany nie podniósł żadnych merytorycznych zarzutów odnośnie żądania pozwu, powództwo główne podlegało uwzględnieniu w całości na mocy art. 4 ust. 4 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Na mocy art. 481 § 1 i 2 kc od przyznanej kwoty Sąd zasądził odsetki ustawowe za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu tj. od dnia 17 kwietnia 2019r., albowiem w dacie tej wszystkie należności objęte żądaniem pozwu były już wymagalne.

W niniejszej sprawie pozwany wytoczył powództwo wzajemne o zapłatę kwoty 18.000 zł, która – jak podnosił – stanowiła nadwyżkę z tytułu dokonanych wpłat ponad posiadany przez niego udział w prawie współwłasności. Powód wzajemny argumentował, że ww. kwota stanowi stwierdzoną przez pozwanego wzajemnego nadwyżkę ponad kwotę pierwotnie deklarowanych wpłat za okres od dnia 1 września 2010r. do dnia 31 marca 2018r. i w związku z tym zażądał zwrotu uiszczonych należności w kwocie mieszczącej się w żadaniu pozwu za okres od marca 2018 roku wstecz.

W ocenie Sądu powództwo wzajemne nie zasługiwało na uwzględnienie. Przede wszystkim zważyć należy, iż zgodnie z treścią art. 411 kc nie można żądać zwrotu świadczenia jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej.

Z treści oświadczeń powoda wzajemnego złożonych na rozprawie wynikało, iż powód wzajemny miał świadomość tego, iż przysługuje mu udział w prawie współwłasności przedmiotowej nieruchomości lokalowej jedynie w wysokości ½ i wiedział, że dokonywane przez niego wpłaty nie stanowią połowy opłaty, lecz odpowiadają wysokości całej opłaty należnej od współwłaścicieli nieruchomości.

Bez wątpienia zatem dokonując wpłat za okres objęty żądaniem pozwu wzajemnego powód dokonywał płatności w wymiarze przekraczającym wysokość opłat należnych z tytułu przysługującego mu udziału, o czym wiedział w chwili dokonywania wpłat. Dokonując zapłaty powód wzajemny nie zastrzegał, iż będzie domagał się zwrotu wpłaconych należności ponad wysokość przysługującego mu udziału w prawie współwłasności.

Zwrócić również należy uwagę, iż każdorazowo dokonując wpłaty powód wzajemny szczegółowo opisywał na blankiecie potwierdzenia wpłaty bądź w tytule przelewu bankowego w jaki sposób dana wpłata ma zostać zarachowana, przypisując ją w pełnej wysokości do określonego miesiąca. Tym samym w powyższych oświadczeniach powód wzajemny wyrażał wolę zapłaty całości należności związanych z przedmiotowym lokalem. Jednak nawet, gdy takich adnotacji powód wzajemny nie dokonywał, to niewątpliwie dokonując płatności za dany miesiąc w pełnej wysokości, powód miał tego świadomość, że dokonuje płatności w pełnej wysokości, co przyznał na rozprawie.

Tym samym dokonując płatności w opisany powyżej sposób powód wzajemny pokrywał wobec pozwanego wzajemnego całość płatności za przedmiotowy lokal. Wobec wyraźnego i jednoznacznego oświadczenia L. S. pozwany wzajemny miał obowiązek zarachowania wpłat w sposób wskazany przez powoda wzajemnego, co znajdowało swoje potwierdzenie w saldzie należności przekazywanym powodowi wzajemnemu co pół roku, a co również wynika z oświadczenia złożonego przez powoda wzajemnego na rozprawie.

Zważyć należy, iż oświadczenie dłużnika o zarachowaniu winno być na zasadzie art. 451 § 1 i art. 61 § 1 kc ocenione jako skuteczne i wiążące dla wierzyciela. Dokonane przez dłużnika zarachowania stanowią czynności prawne, a co za tym idzie wywołują skutki z chwilą, gdy doszły one do wierzyciela w taki sposób, że mógł się z nimi zapoznać (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 15 października 2013r., I ACa 950/13, L.).

Dodatkowo, należy zauważyć, że w myśl art. 356 § 2 kc jeżeli wierzytelność pieniężna jest wymagalna, wierzyciel nie może odmówić przyjęcia świadczenia od osoby trzeciej, chociażby działała bez wiedzy dłużnika. W przedmiotowej sprawie powód wzajemny był dłużnikiem, to tym bardziej pozwany nie mógł odmówić przyjęcia zapłaty. Skoro zatem powód wzajemny dokonywał w sposób świadomy płatności ponad swój udział, wiedząc o tym, iż przysługuje mu jedynie połowa udziału we współwłasności to nie ma on aktualnie możliwości domagania się zwrotu dokonanych wpłat wobec pozwanego wzajemnego. Jak wskazano bowiem powyżej pozwany wzajemny miał obowiązek przyjęcia świadczenia wobec niego spełnianego także wówczas, gdy było ono spełnione ponad wysokość udziału we współwłasności.

Jednocześnie należy zauważyć, iż powód wzajemny przynajmniej do kwietna 2011r. pozostawał w związku małżeńskim z drugim współwłaścicielem nieruchomości, zaś co najmniej do września 2017 roku zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu. W związku z powyższym fakt, iż powód wzajemny dokonywał płatności ponad swój udział mogło znajdować odzwierciedlenie również w faktycznym korzystaniu z lokalu. O ile powyższa okoliczność nie stanowiła przedmiotu ustaleń pomiędzy stronami, to jednak mogła wpływać na ocenę składnych przez powoda wzajemnego oświadczeń przy dokonywaniu płatności. Z powyższych względów powództwo wzajemne na mocy art. 410 kc a contrario podlegało oddaleniu.

Na koniec należy odnieść się do podniesionego przez pozwanego wzajemnego zarzutu przedawnienia. W ocenie Sądu zarzut ten nie zasługiwał na uwzględnienie. Podkreślić bowiem należy, iż w przedmiotowej sprawie powód wzajemny dochodził roszczeń tytułem nienależnego świadczenia. Przed zmianą przepisów do przedawnienia takich roszczeń zastosowanie znajdował dziesięcioletni termin przedawnienia. Bieg terminu przedawnienia roszczenia o zwrot świadczenia nienależnego, spełnionego bez podstawy prawnej, rozpoczyna się już od momentu jego spełnienia (por. M. Załucki (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2019).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2018r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2018 r. poz. 1104) do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy przepisy ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą. Jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. Powyższe oznacza, że termin skrócony tą ustawą z 10 do 6 lat rozpoczyna bieg od dnia wejścia w życie nowelizacji (i upływa, w razie braku zdarzeń wpływających na jego bieg, z dniem 31.12.2024 r.). Gdyby jednak bieg dawnego terminu (dziesięcioletniego) był już na tyle zaawansowany, że ten dawny termin miałby upłynąć wcześniej niż po sześciu latach od wejścia w życie nowelizacji, to przedawnienie następuje w tym dotychczasowym, wcześniejszym terminie (por. E. Gniewek, P. Machnikowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. Wyd. 9, Warszawa 2019). Podkreślić należy, że wszystkie świadczenia objęte powództwem wzajemnym powstały w okresie przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej czas trwania biegu przedawnienia tj. przed dniem 9 lipca 2018r., względnie sześć lat od daty wejścia w życie ustawy. Skoro zaś powód wytoczył powództwo wzajemne w dniu 7 sierpnia 2019r. to jego roszczenie bez wątpienia nie uległo jeszcze przedawnieniu.

O kosztach procesu Sąd orzekł na mocy art. 98 kpc i zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik sprawy zasądził je od strony przegrywającej spór. Podkreślić należy, iż Spółdzielnia Mieszkaniowa (...) wygrała spór zarówno w zakresie powództwa głównego, jak też wzajemnego. Na koszty dochodzenia roszczenia objętego powództwem głównym składają się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 51 zł, opłata za czynności fachowego pełnomocnika w stawce minimalnej wynoszącej 270 zł i opłata skarbowa od pełnomocnictwa w kwocie 17 zł. Natomiast, koszty obrony w sporze wywołanym wniesieniem powództwa wzajemnego stanowi opłata za czynności fachowego pełnomocnika w stawce minimalnej wynoszącej 3.600 zł.