Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 10 lutego 2012 roku

Sąd Okręgowy w Warszawie V Wydział Cywilny-Odwoławczy

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 10 lutego 2012 roku w Warszawie

na rozprawie

sprawy z powództwa Przedsiębiorstwa (...) Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w M.

przeciwko Agencji (...) w W.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego (...) w Warszawie

z dnia 22 marca 2011 roku, sygn. akt VI C 1471/10

1.  oddala apelację;

2.  zasądza od Agencji (...)
w W. na rzecz Przedsiębiorstwa (...) Spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością w M. kwotę
600 (sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów zastępstwa prawnego
w instancji odwoławczej.

Sygn. akt V Ca 3081/11

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 22 marca 2011r. Sąd Rejonowy (...) w Warszawie – uwzględniając powództwo Przedsiębiorstwa (...) sp. z o.o. w M. – zasądził na rzecz powoda od Agencji (...) w W. kwotę 8.613,81 zł z ustawowymi odsetkami od dnia 12 maja 2010r. do dnia zapłaty i zwrot kosztów procesu.

Sąd Rejonowy uznał, że przedmiotowe powództwo – w okolicznościach niniejszej sprawie – zasługuje na uwzględnienie, jako mające oparcie przede wszystkim w przepisie art. 34 ¹ ustawy z dnia 23 maja 1991r. o związkach zawodowych, który to w ustępie 1 stanowi, że: „Pracodawcy objęci działaniem międzyzakładowej organizacji związkowej ponoszą koszty, w tym koszty wynagrodzeń i składek na ubezpieczenia społeczne, związane z zatrudnianiem pracownika zwolnionego:

1)z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie międzyzakładowej organizacji związkowej - na podstawie art. 31 ust. 1 w związku z art. 34 ust. 2,

2)od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia - na podstawie art. 31 ust. 3, odpowiednio do udziału liczby członków tej organizacji zatrudnionych u danego pracodawcy w łącznej liczbie członków tej organizacji zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych działaniem tej organizacji - w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy.”

Strony zostały objęte działaniem Międzyzakładowej Organizacji Związkowej (...), o czym zostały poinformowane.

Pracownikowi powoda (osobie, która wcześniej była zatrudniona przez pozwaną Agencję) – członkowi zarządu w.w. Międzyzakładowej Organizacji Związkowej – zostało na jej wniosek udzielone pełnoetatowe zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.

Międzyzakładowa Organizacja Związkowa (...) pismem z dnia 08 stycznia 2010r. przedstawiła pracodawcom, którzy zwolnili pracowników z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, informację o liczbie członków organizacji zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych działaniem tej organizacji oraz u każdego z tych pracodawców w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy – według stanu na ostatni dzień grudnia 2009 roku. Ponadto pracodawcy ci zostali poinformowani, że Międzyzakładowa Organizacja Związkowa (...) na dzień 31 grudnia 2009r. liczy 797 członków, będących pracownikami pracodawców objętych zakresem jej działania, w tym w Agencji (...) było 772 członków związku, w Przedsiębiorstwie (...) 22 członków, zaś w Zespole Szkół (...) – 3 członków.

Jak przyjął Sąd Rejonowy, powód wypłacił swojemu pracownikowi wynagrodzenie za miesiąc grudzień w kwocie brutto 8.892,75 zł, a następnie wystąpił pisemnie do Agencji o częściowe refundowanie poniesionych z tego tytułu kosztów, wystawiając notę obciążeniową na kwotę 8.613,81 zł.

W odpowiedzi na powyższe pozwana poinformowała powoda, że nie kwestionuje obowiązku ponoszenia kosztów związanych z zatrudnieniem pracownika zwolnionego z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie międzyzakładowej organizacji związkowej, jednakże podniosła, że niezbędna jest analiza tych kosztów i odpowiedni podział pomiędzy pracodawców.

Wobec niezaspokojenia żądania powoda, ten wystąpił z omawianym powództwem.

Zdaniem Sądu Rejonowego powód prawidłowo ustalił wysokość kwoty żądanej od pozwanej – jako określoną proporcjonalnie (czyli odpowiednio) do udziału liczny członków międzyzakładowej organizacji związkowej zatrudnionych u danego pracodawcy w łącznej liczbie członków tej organizacji.

Sąd Rejonowy stanął na stanowisku, że w tym postępowaniu nie istniała konieczność zobowiązywania powoda, czy organizacji związkowej, do przedkładania imiennej listy członków zawiązku zawodowego – o co wnosiła pozwana – gdyż nie ma podstawy prawnej nakazującej ujawnianie związkowi zawodowemu nazwisk jego członków.

Zgodnie z przepisem art. 34 ¹ ust. 2 ustawy o związkach zawodowych zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej przedstawia pracodawcy, który zwolni pracownika lub pracowników z obowiązku świadczenia pracy lub od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, informacje o liczbie członków tej organizacji zatrudnionych u wszystkich pracodawców objętych działaniem tej organizacji oraz u każdego z tych pracodawców - w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, według stanu na ostatni dzień miesiąca.

Taka informacja została w omawianym przypadku przekazana.

Dlatego też Sąd I instancji stwierdził, że powód – który poniósł koszty wypłaty wynagrodzenia pracownika za miesiąc grudzień 2009 roku w kwocie 8.892,75 zł brutto – był uprawniony do wystawienia noty obciążeniowej celem refundacji przez pozwaną części tych kosztów do kwoty 8.614 zł.

Na ocenę zasadności żądania w ocenie Sądu Rejonowego nie mogła mieć wpływu okoliczność, że pozwana wcześniej rozwiązała z danym pracownikiem stosunek pracy bez zachowanie okresu wypowiedzenia. Sąd wskazał, że toczy się postępowanie przed sądem pracy o stwierdzenie niezgodności z prawem tego wypowiedzenia, zaś postępowanie karne również nie zostało zakończone, co powoduje, że nie obalono domniemania niewinności osoby oskarżonej.

Sąd Rejonowy zaznaczył, że nie brał pod uwagę wniosków i twierdzeń pełnomocnika pozwanej zawartych w piśmie procesowym z dnia 11 marca 2011r., gdyż zostało ono złożone już po zamknięciu rozprawy, co stoi w sprzeczności z art. 217 § 1 kpc. Zarzut nieudowodnienia roszczenia, zgłaszany dopiero w tym piśmie, Sąd uznał za podniesiony zbyt późno, gdyż należało to uczynić w sprzeciwie od nakazu zapłaty lub na rozprawie głównej.

Apelację od powyższego wyroku wniosła pozwana – Agencja (...) w W. – zaskarżając ten wyrok w całości i zarzucając mu: 1. naruszenie art. 233 § 1 kpc przez dokonanie przez Sąd I instancji ustaleń sprzecznych z zebranym materiałem dowodowym i błędne przyjęcie, że twierdzenie powoda o rzekomej wypłacie przedmiotowego wynagrodzenia stanowi fakt przyznany przez stronę pozwaną, gdy pozwany w załączniku do protokołu z posiedzenia sądu w dniu 8 marca 2011r. zakwestionował fakt poniesienia przez powoda powyższego kosztu, przez niewzięcie pod uwagę przez Sąd I instancji okoliczności, że powód nie przedstawił żadnych dowodów, które potwierdzałyby poniesienie przez niego jakichkolwiek kosztów, których mógłby ewentualnie domagać się od pozwanego, w szczególności nie przedstawił dowodu zapłaty wynagrodzenia i zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne, nieuwzględnienie przez Sąd I instancji podniesionego przez stronę pozwaną zarzuty niezgodności z zasadami współżycia społecznego – z zasadą słuszności, ponoszenia przez (...) przeważającej części kosztów wynagrodzenia pracownika, wobec rozwiązania z nim przez pozwanego umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych; 2. naruszenie art. 161 kpc przez jego błędną wykładnię i uznanie przez Sąd I instancji, że pismo złożone przez pozwanego w dniu 11 marca 2011r. stanowiło pismo procesowe pomimo, że było zatytułowane „załącznik do protokołu posiedzenia Sądu w dniu 08.03.2011r.” oraz przez niesłuszne pominięcie argumentacji pozwanego podniesionej w w.w. załączniku do protokołu; 3. naruszenie art. 230 kpc przez jego błędne zastosowanie i uznanie przez Sąd I instancji twierdzenia powoda o rzekomej wypłacie przez niego wynagrodzenia za fakt przyznany przez pozwaną, gdy pozwany w załączniku do protokołu z posiedzenia Sądu w dniu 08.03.2011r. zakwestionował fakt poniesienia przez powoda powyższego kosztu; 4. naruszenie art. 248 § 2 kpc przez jego niezastosowanie i niezobowiązanie przez Sąd I instancji powoda i międzyzakładowej organizacji związkowej do przedstawienia listy członków organizacji u powoda i pozostałych pracodawców, mimo że była to okoliczność istotna dla oceny zasadności i wysokości roszczenia powoda; 5. naruszenie art. 227 kpc przez błędną jego wykładnię i nieuwzględnienie przez Sąd I instancji wniosku pozwanego o zobowiązanie powoda i międzyzakładowej organizacji związkowej do przedstawienia listy członków organizacji u powoda i pozostałych pracodawców, mimo że była to okoliczność istotna dla oceny zasadności i wysokości roszczenia powoda; 6. naruszenie art. 6 kc przez jego błędną wykładnię i nie wzięcie przez Sąd I instancji pod uwagę okoliczności, że powód nie przedstawił żadnych dowodów, które potwierdzałyby poniesienie przez niego jakichkolwiek kosztów, których zwrotu mógłby ewentualnie domagać się od pozwanego, w szczególności nie przedstawił dowodu zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne; 6. naruszenie art. 5 kc przez jego niezastosowanie i nie odniesienie się i nie uwzględnienie przez Sąd I instancji do podniesionego przez stronę pozwaną zarzutu niezgodności z zasadami współżycia społecznego – z zasadą słuszności, ponoszenia przez (...) przeważającej części kosztów wynagrodzenia pracownika, wobec rozwiązania z nim przez pozwanego umowy o pracę bez zachowania terminu wypowiedzenia z powodu ciężkiego naruszenia obowiązków pracowniczych.

Wskazując na powyższe apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od powoda kosztów procesu za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje;

Apelacja pozwanej Agencji (...) w W. jest niezasadna, gdyż zarzuty w niej zawarte są pozbawione podstaw prawnych.

W ocenie Sądu Okręgowego Sąd Rejonowy wydając powyższy wyrok nie dopuścił się żadnego uchybienia, a kwestionowane rozstrzygnięcie – zarówno w sferze jego podstawy faktycznej jak i prawnej – jest w ocenie Sądu odwoławczego trafne i w pełni odpowiadające prawu.

Sąd Okręgowy podziela ustalenia stanu faktycznego poczynione przez Sąd Rejonowy i przyjmuje je w całości za własne. Podobnie – całkowitej akceptacji Sądu odwoławczego podlega ocena prawna roszczenia zgłoszonego pod osąd w przedmiotowej sprawie.

Należy zauważyć, że większość zarzutów omawianej apelacji skarżący konstruuje na konwersji własnych zaniedbań w podejmowaniu należytych czynności procesowych służących obronie praw strony procesu.

I tak – zasadniczy dla tego środka zaskarżenia zarzut niewzięcia przez Sąd Rejonowy rzekomego nieudowodnienia roszczenia powoda, wobec niewykazania faktu wypłaty wynagrodzenia i składek na ubezpieczenie społeczne pracownika, należy uznać o tyle za chybiony, że w toku postępowania przed Sądem I instancji strona powodowa nie zakwestionowała skutecznie zasadności dochodzonego roszczenia w tym aspekcie.

Jak zauważył Sąd Rejonowy, stanowisko w tym przedmiocie pozwana Agencja zajęła dopiero w piśmie procesowym zatytułowanym „załącznik do protokołu z posiedzenia sądu w dniu 08.03.2011r.” (k. 65 akt sprawy).

Słusznie Sąd I instancji nie brał pod uwagę treści tego pisma, gdyż zostało ono złożone już po zamknięciu rozprawy – czyli po terminie, w jakim strony mogą podejmować skutecznie czynności procesowe, zgłaszać twierdzenia, zarzuty, wnioski i dowody na ich poparcie.

W żadnym wypadku pismo to nie mogło być uznane za załącznik do protokołu rozprawy, o jakim mowa w art. 161 kpc.

Załącznik do protokołu jest częścią protokołu posiedzenia i ma na celu uzupełnienie jego treści o bardziej precyzyjne i pełniejsze przedstawienie wniosków (wywodów, konkluzji) oraz oświadczeń (twierdzeń i wypowiedzi) strony składającej załącznik. W szczególności może zawierać pełniejsze wywody prawne przedstawione na posiedzeniu, doprecyzowanie tez dowodowych i wniosków, odniesienie się do twierdzeń i wywodów innych uczestników postępowania złożonych na posiedzeniu. Zawsze jego treść musi mieć związek z wypowiedziami autora załącznika złożonymi na posiedzeniu, którego załącznik dotyczy.

Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 listopada 2003 r., I CK 229/02, Biul. SN 2004, nr 4, poz. 9, załącznik do protokołu rozprawy nie ma znaczenia autonomicznego; jego rola jest pomocnicza w stosunku do obowiązującej zasady ustności rozprawy. Powinien ograniczać się do zreferowania i streszczenia ustnych wywodów i wniosków przedstawionych uprzednio na rozprawie

W literaturze przedmiotu przyjmuje się nawet, że przewodniczący posiedzenia powinien sprawdzić zgodność treści załącznika z rzeczywistymi wystąpieniami na posiedzeniu strony, która go składa.

Załącznik do protokołu nie może zawierać treści samodzielnych.

Skoro zaś w warunkach tej sprawy na posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę w dniu 08 marca 2011r. pełnomocnik procesowy reprezentujący stronę pozwaną nie stawił się i nie zajmował stanowiska (k. 59 akt sprawy), jest oczywistym, że brak jest zasadniczego substratu, który mógłby zostać uzupełniony w postaci załącznika do protokołu takiej rozprawy.

We wcześniejszej fazie postępowania przed Sądem I instancji strona pozwana nie powoływała się na kwestionowanie żądania pozwu z uwagi na niewykazanie przez powoda faktu dokonania wypłaty wynagrodzenia i składek na ubezpieczenie społeczne.

Co więcej – zgodnie z normą art. 230 kpc – Sąd Rejonowy był uprawniony do przyjęcia powyższego faktu za przyznany, choćby w świetle przedstawionej przez powoda w uzasadnieniu pozwu (wraz z odpowiednimi przykładami korespondencji) przedsądowej wymiany stanowisk między stronami, gdzie przedmiotem spornym była jedynie kwestia sposobu rozłożenia pomiędzy pracodawcami kosztów zatrudnienia członków organizacji związkowej zwalnianych z obowiązku świadczenia pracy ale z prawem do wynagrodzenia (w piśmie z dnia 4 marca 2010r. – k. 29 – pozwana Agencja kwestionowała jedynie proporcjonalną opcję rozłożenia tych kosztów przyjętą przez powoda).

Dlatego też należy podzielić pogląd Sądu I instancji, który przyjął, że żądanie pozwu winno zostać uwzględnione, jako mające pełne oparcie w przywołanych przez Sąd przepisach ustawy o związkach zawodowych.

Dodatkowo trzeba zauważyć, że wszelkie ewentualne wątpliwości co do poniesienia przez powodową spółkę kosztów, których częściowej refundacji dochodziła w tym procesie, zostały usunięte wobec dowodów przedłożonych na etapie postępowania apelacyjnego przez stronę powodową (k. 118-120).

Zdaniem Sądu Okręgowego nie można również czynić Sądowi Rejonowemu skutecznego zarzutu naruszenia prawa procesowego przez nieuwzględnienie wniosku strony pozwanej o zażądanie od powoda i organizacji związkowej listy członków tej organizacji.

Imienna lista członków danej organizacji związkowej nie stanowi dowodu odnośnie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia tej sprawy, gdyż dane osobowe członków organizacji są obojętne dla osądu o roszczeniu objętym pozwem.

Nadto – na co słusznie wskazał Sąd Rejonowy – nawet ustawodawca nie nakłada na międzyzakładową organizację związkową obowiązku informowania o danych osobowych swych członków, a jedynie o ich liczbie (art. 34 ¹ ust. 2 ustawy o związkach zawodowych).

Informacja ustawowo wymagana została przedstawiona przez Międzyzakładową Organizację Związkową (...) (k. 26 akt sprawy).

Nie można zgodzić się ze skarżącym jakoby Sąd Rejonowy w ogóle nie odniósł się do podniesionego przez pozwanego zarzutu niezgodności dochodzonego roszczenia z zasadami współżycia społecznego.

Sąd ten bowiem wypowiedział się, że jego zdaniem kwestie związane z rozwiązaniem stosunku pracy przez pozwaną Agencję z pracownikiem obecnie zatrudnionym u powoda, refundacji którego to kosztów zatrudnienia domaga się powód w tym postępowaniu, nie mają znaczenia dla rozstrzygnięcia tej sprawy – tym bardziej, że prawidłowość rozwiązania stosunku pracy jest badana przez sąd pracy, a postępowanie przygotowawcze jest w toku.

Stanowisku Sądu Rejonowego w tym przedmiocie nie można odmówić racji, a Sąd Okręgowy jedynie uzupełniająco może wskazać, że chybionym jest twierdzenie o nadużywaniu prawa przez stronę powodową w oparciu o zarzuty, jakie pozwana Agencja wysuwa wobec osoby trzeciej; pozostają one obojętne dla stosunku prawnego istniejącego stronami, który ma źródło w przepisach ustawy o związkach zawodowych.

Mając to wszystko na uwadze Sąd Okręgowy – działając na podstawie art. 385 kpc – oddalił apelację pozwanej Agencji i orzekł o kosztach procesu w instancji odwoławczej na podstawie art. 98 i 99 kpc.