Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 listopada 2020 roku

Sąd Rejonowy dla Łodzi – Widzewa w Łodzi Wydział I Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia SR Wioletta Sychniak

po rozpoznaniu w dniu 9 listopada 2020 roku w Łodzi

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. W.

przeciwko (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w W.

o zapłatę

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od K. W. na rzecz (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwotę 3600 (trzy tysiące sześćset) złotych tytułem zwrotu kosztów procesu;

3.  nakazuje pobrać od K. W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego dla Łodzi – Widzewa w Łodzi kwotę 2866,96 zł (dwa tysiące osiemset sześćdziesiąt sześć złotych i dziewięćdziesiąt sześć groszy) na pokrycie koszów postępowania tymczasowo wyłożonych przez Skarb Państwa.

Sygn. akt I C 469/18

UZASADNIENIE

W pozwie złożonym 30 lipca 2018 roku K. W. wniósł o zasądzenie na jego rzecz od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w W. kwoty 22 626 złotych z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wniesienia pozwu do dnia zapłaty oraz o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego.

W uzasadnieniu wskazano, że Powód wraz z żoną nabył nieruchomość objętą księgą wieczystą (...). Przez działkę nr (...), na całej szerokości, przeprowadzony jest gazociąg wysokiego ciśnienia Ø 300 stanowiący własność (...) sp. z o.o., która nie posiada żądnego tytułu prawnego do korzystania z nieruchomości Powoda. Roszczenie objęte niniejszym pozwem stanowi wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości na podstawie art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. za okres od 1 sierpnia 2008 roku do 1 sierpnia 2011 roku. /pozew k. 3 – 8/

W odpowiedzi na pozew (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W. wniosła o oddalenie powództwa w całości i o zasądzenie kosztów procesu.

Pozwana przyznała, że jest właścicielem gazociągu wysokiego ciśnienia DN 250, wybudowanego na działce Powoda w ramach gazociągu wysokiego ciśnienia DN 250 R. – P.. Jednak powództwo o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości jest niezasadne, ponieważ Pozwana jest posiadaczem w dobrej wierze. Nadto Pozwana zgłosiła zarzut zasiedzenia na nieruchomości strony powodowej prawa odpowiadającego treścią obecnej służebności przesyłu. Powoływała się na korzystne rozstrzygnięcia, uzyskane w innych sprawach, dotyczących tego samego gazociągu na innych jego odcinkach.

Pozwana twierdziła nadto, że przez nieruchomość Powoda biegnie jeden gazociąg wysokiego ciśnienia DN 250 relacji P. – R.. Dodatkowo zgłosiła zarzut przedawnienia oparty na aktualnym brzmieniu przepisu art. 118 k.c.

/odpowiedź na pozew k. 62-66, pisma przygotowawcze k. 110-111, 249-250, 260/

Powód nie uznał zarzutu zasiedzenia na jego nieruchomości prawa odpowiadającego treścią obecnej służebności przesyłu. Popierał powództwo w niezmienionej formie. Podkreślił, że Pozwana prowadzi negocjacje dotyczące budowy nowej linii gazociągu pokrywającej się z urządzeniami stanowiącymi przedmiot sporu w niniejszej sprawie. Nadto podkreślił, że przedstawione przez stronę przeciwną orzeczenia dotyczą gazociągu wysokiego ciśnienia Ø 250, a nie objętego powództwem gazociągu ciśnienia Ø 300. Powód obstawał, że przez jego nieruchomość biegnie gazociąg Ø 300. Podniósł, że nie ma informacji, aby na jego działce znajdował się gazociąg Ø 250, a nawet jeżeli taki istnieje, to nie jest to przedmiotem sprawy.

/pisma przygotowawcze k. 94-99, 123-126, 253-254, głos do protokołu k. 239-244, 266-268/

Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny:

W 1964 roku, na zlecenie (...) Fabryki (...) w P., został opracowany wstępny projekt gazociągu magistralnego wysokiego ciśnienia na trasie R. – P.. W zakres opracowania wchodził odcinek magistralny gazociągu Ø 250 mm wysokiego ciśnienia podłączony do istniejącego gazociągu Ø 300 P. - Ł. w punkcie położonym na południe od R., doprowadzający gaz koksowniczy do P.. Ten projekt został zatwierdzony decyzją z 20 lipca 1964 roku nr 59/64. Zgodnie z pismem Zjednoczenia (...) z 10.09.1964 r., inwestycja miała być wykonana na koszt (...) Fabryki (...) w P. w 1965 roku.

O przystąpieniu do realizacji inwestycji, pismem z kwietnia 1966 roku, byli zawiadamiani właściciele prywatnych nieruchomości, położonych w W., K. i we wsi D..

/projekt k. 67-73 z uwagami k. 76-79, decyzja k. 74, pismo (...) k. 75v, kosztorys k. 80, pismo z wykazem właścicieli k. 81-83, szkic sytuacyjny k. 84-86/

K. i E. małżonkowie W. kupili w dniu 27 sierpnia 2002 roku od R. T. nieruchomość, położoną w K. przy ul. (...), stanowiącą działkę ziemi z budynkami o nr (...) o pow. (...) ha. Nabycia dokonali do wspólności majątkowej małżeńskiej, na potrzeby prowadzonej przez K. W. działalności gospodarczej.

Dla nieruchomości prowadzona jest księga wieczysta (...). W dziale III księgi wieczystej nie ma żadnych wpisów. Zgodnie z wypisem z rejestru gruntów z dnia 4.07.2016 r., nieruchomość składa się z dwóch działek ewidencyjnych: nr (...) przy ul. (...) i nr (...) przy ul. (...). Zmian w oznaczeniu nieruchomości nie ujawniono w księdze wieczystej.

/umowa sprzedaży k. 12-14, odpis zwykły księgi wieczystej k. 15-18, wypis z rejestru gruntów k. 19/

Zgodnie z zapisami w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Gminy K., działka ewidencyjna nr (...) położona jest w terenie 2.P.29 – tereny obiektów produkcyjnych, składów, magazynów z istniejącym gazociągiem wysokiego ciśnienia Ø 300 i Ø 250 wraz ze strefą ochronną, istniejącą linią wysokiego napięcia 110 kV wraz ze strefą ochronną i linią wysokiego napięcia 220kV wraz ze strefą ochronną.

W ustaleniach dotyczących obsługi w zakresie infrastruktury technicznej (rozdział 6) zapisano, że w zakresie zaopatrzenia w gaz ustala się, że magistralne elementy sieci gazowej ze względów eksploatacyjnych i bezpieczeństwa wymagają strefy ochronnej, szczególnie dotyczy to gazociągu wysokiego ciśnienia Ø 300.

/wypis z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego k. 22-30/

Na nieruchomości Powoda jest posadowiony gazociąg; przecina ją w części znajdującej się za zabudowaniami , na tyłach nieruchomości. Gazociąg został wybudowany w latach 1966 – 1968. Gazociąg cały czas jest w eksploatacji. W odniesieniu do niego dokonywane są przez pracowników Pozwanego czynności kontrolne, polegające na kontroli jego przebiegu i trasy, posadowienia, głębokości i oznakowania trasy. Na trasie gazociągu ustawiane są słupki co kilkaset metrów, oznaczane są przeszkody. Obchód wykonywany jest 4 razy w roku. Zakłada się niezbędny pas eksploatacyjny po 3 metry z każdej strony gazociągu. Na odcinku gazociągu przebiegającym przez działkę Powoda, w ciągu ostatnich kilkunastu lat nie było większych remontów ani przebudowy.

/zeznania świadka K. K. (2) k. 236v i 238 [znacznik czasowy 00:07:04- 00:17:55]/

Pismem z 30.01.2017 r. pełnomocnik K. W. zwrócił się do (...) sp. z o.o. w W. o zawarcie umowy o ustanowienie służebności przesyłu i o ustalenie odszkodowania. W odpowiedzi Spółka poinformowała, że nie jest właścicielem jakichkolwiek urządzeń usytuowanych na nieruchomości Powoda. Działalność w zakresie obrotu paliwami gazowymi i dystrybucja zajmuje się odrębny podmiot, tj. (...) sp. z o.o. w W.. /wezwanie k. 31-32, odpowiedź (...) k. 33-34/

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości Powoda w związku z usytuowaniem na niej gazociągu wysokiego ciśnienia DN 300 wynosi:

- w 2008 roku: miesięcznie - 569 zł; za okres 5 miesięcy 2008 r. – 2845 złotych,

- w 2009 roku: miesięcznie - 569 zł; za okres 12 miesięcy 2009 r. – 6828 złotych,

- w 2010 roku: miesięcznie - 519 zł; za okres 12 miesięcy 2010 r. – 6228 złotych,

- w 2011 roku: miesięcznie - 519 zł; za okres 7 miesięcy 2011 r. – 3633 złotych.

Spadek wartości nieruchomości w powyższym okresie wyniósł 5145 złotych.

/opinia biegłego T. C. k. 138-207/

W „Strategii (...) do 2020 roku” zapisano m.in., że „w okresie perspektywicznym głównym źródłem ciepła w gminie będzie gaz ziemny wysokometanowy. Zaopatrzenie to będzie pochodzić z wybudowanego w 1998 roku gazociągu wysokiego ciśnienia DN 300 relacji P. – S. wraz ze stacją redukcyjno – pomiarową w W. (…)”. Natomiast w „Zmianie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowywania przestrzennego Gminy K.” stanowiącej załącznik nr 1 do Uchwały nr LXXII/506/10 Rady Gminy K. z 9.11.2010 r. odnotowano : „Magistralne elementy sieci gazowej ze względów eksploatacyjnych i bezpieczeństwa wymagają strefy ochronnej, szczególnie dotyczy to gazociągu wysokiego ciśnienia Ø 300 mm.”

/Strategia (...) do 2020 r. – załącznik nr 1 k. 269-316, załącznik nr 1 do Uchwały nr LXXII/506/10 Rady Gminy K. k. 317-413/

Sąd Rejonowy zważył, co następuje:

Podstawą prawną roszczenia Powoda są przepisy art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. Stanowią one o obowiązku samoistnego posiadacza rzeczy w złej wierze wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, za jej zużycie, pogorszenie lub utratę z wyłączeniem sytuacji, gdy pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy oraz o obowiązku zwrotu pobranych pożytków, których nie zużył i zwrocie wartości tych, które zużył.

Roszczenia uzupełniające, o których mowa we wskazanych wyżej przepisach, kierowane są przede wszystkim do posiadacza rzeczy w złej wierze, a w pewnych okolicznościach, również do posiadacza rzeczy w dobrej wierze. Zasadność tych roszczeń, tak co do zasady, jak i wysokości, stosownie do art. 6 k.c. w zw. z art. 232 k.p.c., obowiązany jest udowodnić powód. Stosownie bowiem do art. 232 k.p.c. strony są obowiązane wskazywać dowody dla stwierdzenia faktów, z których wywodzą skutki prawne. Strona może aż do zamknięcia rozprawy przytaczać okoliczności faktyczne i dowody na uzasadnienie swoich wniosków lub dla odparcia wniosków i twierdzeń strony przeciwnej (art. 217 § 2 k.p.c.). Sąd rozstrzyga sprawę na podstawie całokształtu materiału dowodowego przedstawionego w sprawie. Ciężar dowodowy w toku postępowania spoczywa co do zasady wyłącznie na stronach. Sąd może dopuścić dowód z urzędu, jednakże uprawnienie to ma charakter wyjątkowy. Dopuszczenie przez Sąd dowodu z urzędu może nastąpić jedynie wtedy, gdy nie ma innej możliwości doprowadzenia do właściwego rozstrzygnięcia sprawy. Jest to prawo Sądu, a nie obowiązek, stąd skorzystanie z tego uprawnienia uzależnione jest od oceny sytuacji procesowej danej sprawy (por. wyrok SN z 7 lipca 2017 roku, V CSK 629/16, Legalis nr 1675533). W szczególności Sąd nie jest zobowiązany do zarządzenia dochodzenia w celu uzupełnienia lub wyjaśnienia twierdzeń i wykrycia środków dowodowych, pozwalających na ich udowodnienie. Nie ma też obowiązku przeprowadzenia z urzędu dowodów zmierzających do wyjaśnienia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy. Dowodzenie własnych twierdzeń nie jest obowiązkiem strony, a „jedynie” spoczywającym na nim ciężarem procesowym. Nie istnieje żadna możliwość egzekwowania od strony aktywności w sferze dowodowej; w szczególności sąd nie może nakazać czy zobowiązać do przeprowadzenia dowodu. Tylko od woli strony zależy, jakie dowody sąd będzie prowadził. Przeciwko stronie natomiast - co wynika z art. 6 k.c. - skierują się ujemne następstwa jej pasywnej postawy; fakty nieudowodnione zostaną pominięte i nie wywołają skutków prawnych z nimi związanych, co ostatecznie może oznaczać oddalenie żądania (por. wyroki SN: z dnia 11 lipca 2001 r., V CKN 406/00, Lex nr 52321; z dnia 12 kwietnia 2000 r., IV CKN 22/00, Lex nr 52438).

Przenosząc powyższe rozważania na grunt rozpoznawanej sprawy: w pierwszej kolejności należy podkreślić, że Pozwany nie uznał powództwa w żadnej części, ani co do zasady, ani tym bardziej – co do wysokości. Rolą Powoda było więc udowodnienie wszystkich faktów uzasadniających tak zasadę odpowiedzialności, jak i wysokość roszczenia. W rozpoznawanej sprawie sporne ostatecznie okazało się nie tylko to, czy Pozwany jest posiadaczem urządzeń przeznaczonych do przesyłania gazu, zlokalizowanych na gruncie Powoda w dobrej czy złej wierze, ale czy w ogóle ma przymiot posiadacza tych urządzeń.

Strona powodowa dochodzi w niniejszej sprawie wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości w związku z lokalizacją na niej gazociągu wysokiego ciśnienia Ø 300 mm – i tylko tego urządzenia. Wynika to zarówno z pozwu, jak i dalszych pism przygotowawczych, w szczególności pisma, które wpłynęło do akt 14.04.2020 r. (k. 253-254). Tymczasem Pozwany w odpowiedzi na pozew (błędnie zatytułowanej jako odpowiedź na wniosek) przyznał, że jest właścicielem gazociągu wysokiego ciśnienia DN 250. W odniesieniu do tego urządzenia podniósł zarzut posiadania w dobrej wierze oraz zarzut zasiedzenia. Ani w odpowiedzi na pozew, ani w dalszych pismach, Pozwany nie przyznał, że jest właścicielem gazociągu wysokiego ciśnienia Ø 300 mm. Co więcej – kwestionował okoliczność, aby takie urządzenie było posadowione na nieruchomości Powoda.

Odnosząc się po kolei do argumentów obu stron:

Zebrany w sprawie materiał (dokumenty złożone przez stronę powodową) są dostateczne do ustalenia, że na terenie K. jest zlokalizowany gazociągu wysokiego ciśnienia Ø 300 mm. Nie da się ustalić, kiedy został wybudowany. Z dokumentów, które przedstawił Pozwany wynika, że istniał już w dacie projektowania i budowy gazociągu wysokiego ciśnienia Ø 250 mm. W projekcie, wykonanym na zlecenie (...) Fabryki (...) w P., mowa o połączeniu gazociągu Ø 250 mm z istniejącym już Ø 300. Natomiast w „Strategii (...) do 2020 roku” mowa o gazociągu wysokiego ciśnienia DN 300 relacji P. – S. wybudowanym w 1998 roku. O gazociągu wysokiego ciśnienia Ø 300 mm mowa również w Zmianie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowywania przestrzennego Gminy K.”, stanowiącej załącznik nr 1 do Uchwały nr LXXII/506/10 Rady Gminy K. z 9.11.2010 r., ale bez bliższego określenia daty jego powstania. Z dwóch wyżej wymienionych dokumentów wynika, że omawiany gazociąg istnieje, ale nie dowodzą one, że przebiega przez nieruchomość Powoda, ani, że stanowi własność Pozwanego. O tym, że taki gazociąg jest posadowiony na nieruchomości K. W. wskazuje zapis w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Gminy K.. Wynika z niego, że działka ewidencyjna nr (...) położona jest w terenie obiektów produkcyjnych, składów, magazynów z istniejącym gazociągiem wysokiego ciśnienia Ø 300 i Ø 250 wraz ze strefą ochronną, istniejącą linią wysokiego napięcia 110 kV wraz ze strefą ochronną i linią wysokiego napięcia 220kV wraz ze strefą ochronną. Jednak zapis ten nie jest precyzyjny. Wskazuje, że w terenie, na którym znajduje się nieruchomość Powoda, przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia Ø 300. Nie jest jednak pewne, że przebiega przez działkę Powoda. Nie ma też dowodu, że jest własnością Pozwanego. Tymczasem Pozwany twierdził, że przez działkę Powoda przebiega inny gazociąg: mianowicie Ø 250, którego Pozwany jest właścicielem i – tylko ten. Jednak w odniesieniu do tego urządzenia, Powód nie zgłosił żadnego roszczenia. Powód powoływał się w tym względzie na opinię biegłego T. C. (2). Jest to jednak biegły z zakresu wyceny nieruchomości. Biegły nie ma wiedzy specjalnej, przydatnej do analizy dokumentacji technicznej, w oparciu o którą można byłoby jednoznacznie określić, czy sporny gazociąg przebiega przez nieruchomość Powoda. Co istotne, biegły w opinii odnosi się do gazociągu Ø 300, bo tak została skonstruowana teza dowodowa, uwzględniająca wniosek dowodowy strony powodowej.

Podsumowując: nie ma wystarczających dowodów pozwalających na ustalenie, zgodnie z twierdzeniami Powoda, że na jego nieruchomości położonej w K. jest posadowiony gazociąg wysokiego ciśnienia Ø 300 i, że jest własnością Pozwanego. Oznacza to, że nie zostały udowodnione przesłanki z art. 225 k.c. w zw. z art. 224 § 2 k.c. Dlatego powództwo podlegało oddaleniu jako nieudowodnione.

Powyższe zwalniało Sąd z oceny zarzutu, zgłoszonego przez Pozwanego, zasiedzenia prawa odpowiadającego treścią obecnej służebności przesyłu. W istocie zarzut ten nie dotyczył urządzenia, z którego posadowieniem związane było roszczenie objęte pozwem w niniejszej sprawie.

Odnosząc się – już tylko na marginesie – do zarzutu przedawnienia roszczenia, uznać należy, że jest on niezasadny. Przepis art. 118 k.c., aktualne obowiązujący stanowi, że termin przedawnienia wynosi sześć lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata. Jednakże koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego, chyba że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata. Przepis ten został zmieniony ustawą z 13.04.2018 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r., poz. 1104), a zmiana weszła w życie 9 lipca 2018 roku. Do wskazanej zmiany termin przedawnienia wynosił 10 lat. Zgodnie zaś z art. 5 ust. 2 cyt. ustawy, jeżeli zgodnie z ustawą zmienianą w art. 1, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, termin przedawnienia jest krótszy niż według przepisów dotychczasowych, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie niniejszej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie, którego bieg terminu rozpoczął się przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. W realiach niniejszej sprawy, roszczenie Powoda według art. 118 k.c. w brzmieniu obowiązującym do 8 lipca 2018 roku przedawniało się w terminie 10 lat. Nowy termin jest krótszy, zatem zastosowanie ma norma z art. 5 ust. 2 ustawy. Przy tym pozew został złożony 30 lipca 2018 roku. Roszczenie obejmujące okres od 1.08.2018 r. według przepisów dotychczasowych nie było przedawnione, według nowych – termin przedawnienia był krótszy i rozpoczął bieg z datą wejścia ustawy w życie. Tym samym przedawnienie roszczenia nie nastąpiło.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 k.p.c., stosując zasadę odpowiedzialności stron za wynik procesu. Powód przegrał sprawę w całości, obowiązany jest zatem do zwrotu na rzecz Pozwanego całości poniesionych przez niego kosztów procesu. W toku postępowania Pozwany wydatkował kwotę 3 600 zł tytułem wynagrodzenia pełnomocnika będącego adwokatem (na podstawie § 2 punkt 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie z dnia 22 października 2015 r. Dz. U. z 2015 r. poz. 1800).

W toku procesu Skarb Państwa – Sąd Rejonowy dla Łodzi Widzewa w Łodzi tymczasowo wydatkował na koszt opinii biegłego kwotę 2866,96 zł. Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych w zw. z art. 98 k.p.c. Sąd obciążył Powoda wskazaną kwotą celem pokrycia nieuiszczonych kosztów sądowych.