Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 15 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

po rozpoznaniu w dniu 15 grudnia 2020 r. w Gliwicach

sprawy E. K. (K.)

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

o wysokość emerytury

na skutek odwołania E. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z.

z dnia 11 września 2019 r. nr (...)- (...)- (...)

oddala odwołanie.

(-) sędzia Jolanta Łanowy - Klimek

Sygn. akt VIII U 1867/19

UZASADNIENIE

Decyzją z 11 września 2019 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Z., działając na podstawie art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, odmówił ubezpieczonemu E. K. prawa do przeliczenia wysokości emerytury przy zastosowaniu art. 110a ww. ustawy, albowiem ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów mogących mieć wpływ na wysokość świadczenia.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę i przeliczenie świadczenia w oparciu o art. 110a ustawy emerytalno-rentowej. W uzasadnieniu podniósł, że domaga się dopuszczenia dowodu z opinii biegłego z zakresu rent i emerytur na okoliczność odtworzenia uzyskiwanych przez niego zarobków w latach 1971-1979.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o jego oddalenie, podtrzymując stanowisko zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:

Ubezpieczony E. K. urodził się (...)

Decyzją z 22 lipca 1991 r. przyznano ubezpieczonemu prawo do emerytury górniczej od 1 czerwca 1991 r. Do ustalenia podstawy wymiaru tego świadczenia organ rentowy przyjął wynagrodzenia ubezpieczonego z 3 lat, tj. 1985-1987. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 394,32% i zgodnie z przepisami został ograniczony do 250%.

Ubezpieczony po nabyciu prawa do emerytury kontynuował zatrudnienie.

W dniu 28 kwietnia 2016 r. ubezpieczony złożył wniosek o przeliczenie emerytury na podstawie art. 110a ustawy emerytalno-rentowej.

Decyzją z 15 lipca 2016 r. (...) Oddział w Z. odmówił przeliczenia świadczenia ubezpieczonego w oparciu o wnioskowaną podstawę prawną, wskazując że nowo wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru na podstawie 20 lat kalendarzowych, w których ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu, był niższy niż 250%.

Obliczony przez organ rentowy z 20 najkorzystniejszych lat (1967-1974 i 1980-1991) wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniu wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia wyniósł 185,91%. Za lata 1967-1974 organ rentowy przyjął wynagrodzenia minimalne z uwagi na brak dokumentów potwierdzających wysokość wynagrodzeń za ten okres.

W dniu 5 września 2019 r. ubezpieczony złożył kolejny wniosek o przeliczenie emerytury na podstawie art. 110a ustawy emerytalno-rentowej.

Organ rentowy zaskarżoną decyzją z 11 września 2019 r. ponownie odmówił ubezpieczonemu prawa do przeliczenia świadczenia uzasadniając, że ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów mogących mieć wpływ na wysokość świadczenia.

Ubezpieczony w okresie od 1 czerwca 1966 r. do 26 lipca 1991 r. był zatrudniony w KWK (...) w G. na następujących stanowiskach:

-

młodszego elektryka pod ziemią – od 1 czerwca 1966 r. do 30 czerwca 1967 r.;

-

elektromontera pod ziemią – od 1 lipca 1967 r. do 30 kwietnia 1974 r.;

-

dozorcy oddziału urządzeń elektrycznych pod ziemią – od 1 maja 1974 r. do 31 lipca 1976 r.;

-

sztygara zmianowego oddziału urządzeń elektrycznych pod ziemią – od 1 sierpnia 1976 r. do 26 lipca 1991 r.

Ubezpieczony zwarł związek małżeński 18 października 1969 r.

Na podstawie opinii biegłego z zakresu rent i emerytur J. C. z 25 marca 2020 r. (k.22-35) Sąd ustalił, że wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego nie przekracza 250%.

W opinii biegły odtworzył miesięczne i roczne kwoty wynagrodzeń ubezpieczonego za lata 1971-1979 na podstawie danych z akt osobowych ubezpieczonego, akt organu rentowego i akt sądowych. Biegły w wyliczanych wynagrodzeniach ujął tylko te dodatki, które bezwzględnie przysługiwały ubezpieczonemu według przepisów branżowych w górnictwie z uwzględnieniem Karty Górnika i deputatu węglowego oraz dodatku za pracę na II zmianie i dodatku za pracę w porze nocnej. Do wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru emerytury zgodnie z art. 110a ustawy o emeryturach i rentach z FUS w najkorzystniejszej wersji, tj. z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom społecznym z uwzględnieniem części zarobków przypadających po przyznaniu świadczenia, biegły ujął najlepsze 20 lat z całego okresu zatrudnienia, tj. 1971, 1973-1991. Wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony przez biegłego wyniósł 233,59%.

Ubezpieczony w okresie od 12 października 1974 r. do 25 lipca 1991 r. był członkiem drużyny ratowniczej w KWK (...).

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o akta organu rentowego, akta osobowe ubezpieczonego z KWK (...), zaświadczenie z (...) S.A. o członkostwie ubezpieczonego w drużynie ratowniczej (k.51), opinię biegłego z zakresu rent i emerytur J. C. z 25 marca 2020 r. (k.22-35) i opinię uzupełniającą z 20 lipca 2020 r. (k.57-58).

Sąd ocenił zebrany materiał dowodowy jako kompletny i spójny, a poprzez to mogący stanowić podstawę ustaleń faktycznych w sprawie. W szczególności Sąd podzielił opinie biegłego J. C., które zostały sporządzana w sposób miarodajny, a konkluzje w nich zawarte są konkretne i przekonujące.

Organ rentowy zasadniczo nie kwestionował opinii biegłego.

Pełnomocnik ubezpieczonego w piśmie z 28 maja 2020 r., odnosząc się do opinii biegłego z 25 marca 2020 r., podniósł że ubezpieczony w okresie od 12 października 1974 r. do 25 lipca 1991 r. był członkiem drużyny ratowniczej w KWK (...), a zgodnie z protokołem dodatkowym nr 17/PW z 12 maja 1977 r. od maja 1977 r. członek drużyny ratowniczej otrzymywał miesięcznie dodatek do wynagrodzenia w wysokości 500 zł. Jednocześnie wskazał, że odwołujący dysponuje jedynie zaświadczeniem o członkostwie w drużynie ratowniczej, natomiast nie posiada dokumentacji w zakresie ilości szkoleń i udziału w akcjach ratowniczych. Nadto zarzucił biegłemu nieuwzględnienie w wyliczeniach dodatku za pracę co najmniej 2 niedziele w miesiącu, które to okoliczności mogą potwierdzić wskazani w piśmie świadkowie.

W związku z zastrzeżeniami pełnomocnika odwołującego Sąd dopuścił dowód z opinii uzupełniającej biegłego J. C., celem wskazania czy fakt członkostwa ubezpieczonego w drużynie ratowniczej miał wpływ na wysokość jego wynagrodzenia, a jeśli tak – to ponownego wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru zgodnie z art. 110a ustawy emerytalno-rentowej.

W opinii uzupełniającej z 20 lipca 2020 r. biegły J. C. wskazał, że w opinii podstawowej pominął fakt przynależności ubezpieczonego do drużyny ratowniczej, ponieważ w dokumentacji osobowej, poza zaświadczeniem o przynależności do drużyny ratowniczej, nie zachował się żaden dokument stwierdzający o termiach uczestnictwa ubezpieczonego w akcjach ratowniczych, dyżurach czy ćwiczeniach ratowniczych, co jest niezbędne przy odtworzeniu dodatku z tytułu członkostwa w drużynie ratowniczej.

W piśmie z 14 października 2020 r. pełnomocnik odwołującego podtrzymał dotychczasowe wnioski dowodowe oraz o ponowne przeprowadzenie dowodu z opinii biegłego z uwagi na możliwość pojawienia się dokumentów z (...) w Z..

Sąd oddalił wniosek pełnomocnika ubezpieczonego o sporządzenie opinii uzupełniającej przez biegłego, albowiem strona odwołująca nie przedstawiła jakiejkolwiek dokumentacji o termiach uczestnictwa ubezpieczonego w akcjach ratowniczych, dyżurach czy ćwiczeniach ratowniczych, co – jak podkreślił biegły w opinii uzupełniającej – jest niezbędne przy odtworzeniu dodatku z tytułu członkostwa w drużynie ratowniczej. Nadto Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków na okoliczność ustalenia, że ubezpieczony w spornym okresie pracował co najmniej 2 niedziele w miesiącu, albowiem odtworzone w opinii podstawowej wynagrodzenia – których zasadniczo nie kwestionował ubezpieczony – nie dają matematycznych podstaw, by wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego obliczony z uwzględnieniem dodatku za pracę w 2 niedziele w miesiącu w spornym okresie mógł przekroczyć 250%.

Sąd zważył, co następuje:

Odwołanie ubezpieczonego nie zasługuje na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie bezsporne jest, że ubezpieczony od 1 czerwca 1991 r. jest uprawniony do emerytury górniczej obliczonej w oparciu o wynagrodzenia z 3 lat, tj. 1985‑1987, gdzie wskaźnik wysokości podstawy wymiaru wyniósł 394,32% i zgodnie z przepisami został ograniczony do 250%.

Bezspornie ubezpieczony po uzyskaniu prawa do emerytury pozostawał w zatrudnieniu.

Przedmiotem sporu jest wysokość emerytury ubezpieczonego. Zaskarżoną decyzją z 11 września 2019 r. (...) Oddział w Z. odmówił mu przeliczenia podstawy wymiaru emerytury na podstawie art. 110a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.).

ZUS wskazywał, że ubezpieczony nie przedłożył żadnych nowych dowodów mogących mieć wpływ na wysokość świadczenia. Nadto ostatnio ustalony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia jest niższy niż 250%.

Sąd wskazuje, iż ustawą z dnia 5 marca 2015 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 552) wprowadzono z dniem 1 maja 2015 r. zmiany w przepisach ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dodając m.in. art. 110a.

Zgodnie z treścią art. 110a ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 53) wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej w sposób określony w art. 15, z uwzględnieniem art. 110 ust. 3, jeżeli do jej obliczenia wskazano podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie przepisów prawa polskiego przypadającą w całości lub w części po przyznaniu świadczenia, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru przed zastosowaniem ograniczenia, o którym mowa w art. 15 ust. 5, jest wyższy niż 250%.

Zgodnie z ust. 2 ustalenie wysokości emerytury zgodnie z ust. 1 może nastąpić tylko raz.

Art. 110a znajduje zastosowanie do przeliczenia emerytur przyznanych na starych zasadach tj. obliczonych w myśl art. 53 ustawy emerytalno-rentowej, gdzie bezpośredni wpływ na wysokość świadczenia ma kwota bazowa oraz wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia.

Bezspornie ubezpieczony pobiera emeryturę obliczoną na starych zasadach. Nadto po uzyskaniu prawa do emerytury kontynuował zatrudnienie.

Przeprowadzone w niniejszej sprawie postępowanie dowodowe wykazało jednak, że art. 110a ustawy nie znajdzie zastosowania do ubezpieczonego, gdyż ten nie spełnił wszystkich wymaganych tym przepisem przesłanek. Ustalony na nowo wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia nie jest bowiem wyższy niż 250%.

Jak wykazano w toku postępowania wskaźnik wysokości podstawy wymiaru obliczony z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom w najkorzystniejszej wersji, tj. 1971, 1973-1991, wynosi 233,59%.

Ubezpieczony twierdził, że osiągał wyższe wynagrodzenie niż przyjęte przez organ rentowy.

Dla wyjaśnienia spornej kwestii Sąd dopuścił dowód z opinii biegłego z zakresu rent i emerytur, który wyliczył kwoty wynagrodzeń ubezpieczonego za lata 1971-1979 na podstawie danych z akt osobowych ubezpieczonego, akt organu rentowego i akt sądowych. Biegły w wyliczanych wynagrodzeniach w opinii ujął tylko te dodatki, które bezwzględnie przysługiwały ubezpieczonemu według przepisów branżowych w górnictwie z uwzględnieniem Karty Górnika i deputatu węglowego oraz dodatku za pracę na II zmianie i dodatku za pracę w porze nocnej.

W ocenie Sądu biegły dokonał prawidłowych wyliczeń wynagrodzeń odwołującego, zgodnie z którymi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego z 20 lat kalendarzowych wybranych z całego okresu podlegania ubezpieczeniom w najkorzystniejszej wersji, tj. 19691971, 1973-1991, wyniósł 233,59%.

Sąd podkreśla – na co zwrócił uwagę biegły w swojej opinii uzupełniającej – że wobec braku jakiejkolwiek dokumentacji o termiach uczestnictwa ubezpieczonego w akcjach ratowniczych, dyżurach czy ćwiczeniach ratowniczych, nie sposób odtworzyć dodatku z tytułu członkostwa w drużynie ratowniczej i doliczyć go przy obliczaniu wskaźnika wysokości podstawy wymiaru.

Sąd nie mógł również uwzględnić wniosku odwołującego o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków, którzy mieli wykazać, że pracował on w spornym okresie co najmniej 2 niedziel w miesiącu, albowiem odtworzone w opinii podstawowej wynagrodzenia nie dają matematycznych podstaw, by wskaźnik wysokości podstawy wymiaru ubezpieczonego obliczony z uwzględnieniem dodatku za pracę w 2 niedziele w miesiącu w spornym okresie mógł przekroczyć 250%.

Reasumując, skoro nowo wyliczony wskaźnik wysokości podstawy wymiaru nie jest wyższy niż 250%, to ubezpieczonemu nie przysługuje prawo do ponownego przeliczenia pobieranej przez niego emerytury górniczej z zastosowaniem art. 110a ustawy, to jest z uwzględnieniem podstawy wymiaru wyliczonej na nowo, zgodnie z art. 15 ustawy.

Mając na uwadze powyższe Sąd– na mocy 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. – oddalił odwołanie.

(-) sędzia Jolanta Łanowy - Klimek