Pełny tekst orzeczenia

Sygnatura akt VI Ka 696/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 1 grudnia 2020 r.

Sąd Okręgowy w Gliwicach, Wydział VI Karny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący sędzia Piotr Mika (spr.)

Sędziowie Dariusz Prażmowski

del. Piotr Pawlik

Protokolant Monika Dąbek

przy udziale Justyny Smużyńskiej Prokuratora Prokuratury Rejonowej G. w G.

po rozpoznaniu w dniu 1 grudnia 2020 r.

sprawy M. N. ur. (...) w O.

córki B. i H.

oskarżonej z art. 13§1 kk w zw. z art. 229§3 kk

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonej

od wyroku Sądu Rejonowego w Gliwicach

z dnia 6 lipca 2020 r. sygnatura akt III K 1195/18

na mocy art. 437 § 1 kpk, art. 624 § 1 kpk

1.  utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok;

2.  zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. M. S. (1) kwotę 516,60 zł (pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) obejmującą kwotę 96,60 zł (dziewięćdziesiąt sześć złotych i sześćdziesiąt groszy) podatku VAT, tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów obrony oskarżonej z urzędu w postępowaniu odwoławczym;

3.  zwalnia oskarżoną od zapłaty kosztów sądowych postępowania odwoławczego, obciążając wydatkami Skarb Państwa.

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 696/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1

1CZĘŚĆ WSTĘPNA

0.11.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Gliwicach z dnia 6 lipca 2020 r. sygn. III K 1195/18

0.11.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

0.11.3. Granice zaskarżenia

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

1Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

0.12.1. Ustalenie faktów

0.12.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

0.12.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

0.12.2. Ocena dowodów

0.12.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

0.12.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

1STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

obraza przepisów prawa procesowego mająca wpływ na treść wyroku, tj.

1. art. 4 k.p.k. , art. 5 § 2 k.p.k. , art. 7 k.p.k. i art. 410 k.p.k. poprzez dokonanie błędnej oceny zebranego - lecz niekompletnego - materiału dowodowego w sposób sprzeczny z zasadą swobodnej oceny dowodów, a nadto pominięcie istotnych okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności:

- uznanie za wiarygodne zeznań D. D. (1) w zakresie, w jakim twierdził, że widział, jak oskarżona trzyma w ręku banknoty, mimo że stał on po drugiej stronie radiowozu, a widoczność była ograniczona zaś znajdujący się w radiowozie wideo rejestrator (zlokalizowany znacznie bliżej niż świadek D. (1)) nie był w stanie zarejestrować, jaki przedmiot w rękach trzyma oskarżona;

- uznanie, że oskarżona wręczyła funkcjonariuszowi Policji pieniądze, mimo że nie przeprowadzono żadnej analizy, czy oskarżona w ogóle dowodowe banknoty trzymała w ręku, co było możliwe do ustalenia przez daktyloskopijną ich analizę i oparcie się w tym zakresie na zeznaniach jednego tylko świadka, który jest zainteresowany w niekorzystnym rozstrzygnięciu dla oskarżonej zeznawaniu;

- uznaniu, że oskarżona przyznaje się do winy na podstawie jej wypowiedzi podczas zatrzymania, w których komentowała ona podstawy zatrzymania, czego sąd nie ustalił a powinien;

2. art. 410 k.p.k. poprzez niedokonanie analizy nagrań audiowizualnych stanowiących nagrania z wideo rejestratora i oparcie się jedynie na sporządzonej ekspertyzie stanowiącej zapis tych nagrań, podczas gdy zapoznanie się z treścią tych nagrań przez ich odsłuchanie i obejrzenie powinno doprowadzić sąd do prawidłowych wniosków co do charakteru wypowiedzi M. N., na treść których sąd oprał swoje ustalenia co do rzekomego przyznania się oskarżonej do winy.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Ad. 1 Zarzuty apelującego mające na celu podważenie prawidłowości uznania za wiarygodne zeznań świadków D. D. (1) oraz S. B. w zakresie, w jakim wskazują ona na próbę wręczenia przez oskarżoną S. B. dwóch 100 złotowych banknotów jawią się jako co najmniej niezrozumiałe w sytuacji, gdy sama oskarżona w swoich wyjaśnieniach złożonych w sądzie okoliczności tej w żaden sposób nie kwestionowała. Przedstawiona przez nią na rozprawie wersja zdarzenia sprowadzała się przecież do tego, że wyciągając w kierunku policjanta rękę z trzymanymi przez siebie banknotami oskarżona uczyniła to, aby pieniądze przekazać na poczet mandatu, którego się spodziewała. Nie sposób przy takiej linii obrony oskarżonej uznać za czynność niezbędną dla wyjaśnienia istotnych okoliczności sprawy analizy daktyloskopijnej znajdujących się na banknotach śladów. Próba zdyskredytowania wartości dowodowej zeznań D. D. (1) jako potwierdzających próbę wręczenia przez oskarżoną pieniędzy S. B. oparta na rzekomej obiektywnej niemożności dostrzeżenia przez D. D. (1) właściwości przedmiotu trzymanego przez oskarżoną w dłoni, jawi się jako jałowa wobec przyznania tej okoliczności przez oskarżoną. Nie sposób mimo to uznać za przekonujący argument, że o braku możliwości poczynienia przez D. D. (1) własnych postrzeżeń do cech przedmiotu trzymanego przez oskarżoną w dłoni miały świadczyć fakt, że zapis wideo rejestratora nie pozwala na czynienie w tym zakresie precyzyjnych ustaleń. Mankamenty zapisu wideo wynikają z takiej a nie innej rozdzielczości zapisanego obrazu. Twierdzenie, że skoro wideo rejestrator, którego zapis wideo nie jest dostatecznie ostry, znajdował się bliżej oskarżonej niż świadek D. (1), to świadek ten nie mógł dostrzec cech przedmiotu trzymanego przez oskarżoną, uznać należy za daleko sprzeczne ze wskazaniami wiedzy i to nawet bez konieczności odwoływania się do wiedzy fachowej. Istotniejsze znaczenie dla oceny prawidłowości uznania dowodów obciążających oskarżoną ma kwestia wiarygodności relacjonowanych przez policjantów wypowiedzi samej oskarżonej dotyczącej powodów podjęcia przez nią próby wręczenia pieniędzy jednemu z policjantów. O ile za względnie rzeczową można uznać próbę przedstawienia zeznań obu policjantów jako mogących stanowić efekt poczynionych przez nich wzajemnych uzgodnień z racji wspólnie pełnionej służby, stanowiącej swoiste źródło solidarności, o tyle za całkowicie arbitralne i nieznajdujące najmniejszego oparcia zarówno w dowodach, jak i w regułach logiki i doświadczenia życiowego uznać należy twierdzenia apelującego o rzekomym interesie obu policjantów w przedstawieniu niezgodnej z prawdą wersji zdarzenia mającej obciążyć oskarżoną zarzutem popełnienia przestępstwa. Apelujący nie pokusił się nawet o przedstawienie własnej hipotezy w tym temacie. Wyjaśnienia oskarżonej złożone na rozprawie nie dostarczają przy tym żadnych informacji, które potwierdzić mogłyby obawy obrońcy, że obciążające oskarżoną zeznania policjantów to efekt ich zmowy. Wyjaśnienia oskarżonej, jak też dowody obiektywne w postaci zapisów z wideo rejestratora nie wskazują na wystąpienie jakiejkolwiek sytuacji konfliktowej policjantów z oskarżoną, która to sytuacja mogłaby stanowić powód fałszywego obciążenia oskarżonej. O ile zgodzić można się z twierdzeniami apelującego, że wypowiedzi oskarżonej formułowane w obecności innych osób na temat przyczyn jej zatrzymania, można interpretować nie jako fakt przyznania przez nią próby wręczenia łapówki policjantom, a jedynie potwierdzenia wskazanych jej przez policjantów powodów zatrzymania, o tyle część wypowiedzi oskarżonej zarejestrowanych i utrwalonych w formie zapisów audio, stanowi ewidentne zaprzeczenie wersji zdarzenia przedstawionej przez nią na rozprawie sądowej. Te wypowiedz w szczególności to:

- " to mogło być, mógł być dokument, mógł być dokument" (karta 110. minuta zapisu 14.05), "ale to nie była korupcja ja chciałam komórkę" (karta 137, minuta zapisu 48.10) - potwierdzające, że poinformowana przez policjanta oskarżona o tym, że jej zachowanie zostało nagrane na wideo rejestratorze, próbowała ad hoc przedstawić możliwość innego niż wręczenie pieniędzy odczytania jej nagranego zachowania.

- "ja, ja, to był napiwek" (karta 139, minuta zapisu 50.02) - w odpowiedzi na słowa "to jest korupcja", przecząca twierdzeniom oskarżonej, że wręczała pieniądze z zamiarem zarachowania ich na poczet mandatu.

- "Dałam 200 złotych i upierdoliliście mi mandat" (karta 147, minuta zapisu 01.21) - potwierdzająca, że informacje o mandacie oskarżona usłyszała dopiero po wręczeniu pieniędzy.

Co istotne, możliwe do zrozumienia zapisy audio jak też zapisy wideo w żadnym momencie nie dostarczają informacji, które stanowić mogłyby zaprzeczenie prawdziwości zeznań świadków S. B. i D. D. (1). Przy pełnej świadomości faktu, że na etapie przenoszenia zapisów z wideo rejestratora na komputer doszło do utraty części nagrania, nie sposób sformułować racjonalnej hipotezy, która mogłaby wytłumaczyć wskazane wyżej wypowiedzi oskarżonej, w taki sposób, aby stały się one spójne z przedstawioną przez nią na rozprawie wersją zdarzenia.

Z wyżej wskazanych powodów, przy jednoznacznie obciążających oskarżoną zeznaniach policjantów i braku racjonalnych i zgodnych z doświadczeniem życiowym powodów dla zakwestionowania ich prawdziwości, to właśnie wskazane zapisy wypowiedzi oskarżonej, zaprzeczające jej wyjaśnieniom z rozprawy uznać należy za wystarczająco logiczny powód odmówienia wiarygodności oskarżonej złożonym na rozprawie, czyniąc drugorzędną kwestię swobody jej wypowiedzi w postępowaniu przygotowawczym i powodów, dla których początkowo nie kwestionowała swojego sprawstwa i winy.

Ad. 2 Dowody w postaci nagrań z wideo rejestratora zostały uznane za ujawnione w toku rozprawy zgodnie z art. 405 §2 i 3 k.p.k. Trudno w takiej sytuacji odnaleźć źródło przekonania apelującego, że podstawą orzekania przez sąd meriti nie były same nagrania. Odwołanie się przez sąd I instancji do treści zapisów zawartych w ekspertyzie sądowej uznać należy za całkowicie zrozumiałe w przeciwieństwie do powodów przekonania apelującego o tym, że treść zapisów odsłuchana bezpośrednio miałaby doprowadzić sąd do innej niż wskazana w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku interpretacji wypowiedzi oskarżonej. Skarżący nawet nie podjął próby przedstawienia wywodu, które z zapisów audio miałby być odmienne od zapisów przedstawionych w ekspertyzie sądowej i powodów, dla których te, inne niż wynikające z ekspertyzy, treści miałby prowadzić do ocen i wniosków odmiennych niż przyjętych przez sąd I instancji. Nie znajdując w takiej sytuacji pola dla przeprowadzenia rzeczowej polemiki ze skarżącym i nie dopatrzywszy się żadnych odmienności pomiędzy zapisami z płyt CD a treścią ekspertyzy sądowej, Sąd odwoławczy skonstatować musi, że oceny i wnioski sądu I instancji są całkowicie prawidłowe.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

brak uchybienia wskazanego w zarzucie

3.2.

błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku i mający wpływ na jego treść polegający na przyjęciu, że oskarżona trzymając w ręku dwa banknoty o nominałach 100 złotych każdy, prosiła o przyjęcie tych pieniędzy oraz zaniechanie zatrzymania prawa jazdy, chcąc by w zamian za korzyść majątkową w kwocie 200 złotych funkcjonariusz odstąpił od podjęcia decyzji o zatrzymaniu prawa jazdy, podczas gdy brak jest wystarczających i jednoznacznych dowodów świadczących o winie oskarżonej, zwłaszcza w sytuacji, w której zeznania świadków, w oparciu o które sąd ustalił stan faktyczny sprawy, są sprzeczne co do faktu oferowania korzyści majątkowej przez oskarżoną, co w konsekwencji doprowadziło do jej bezpodstawnego skazania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzut całkowicie zbędny, skoro już w przekonaniu skarżącego źródłem błędu w ustaleniach faktycznych miałyby być uchybienia prawa procesowego w zakresie odnoszącym się do przeprowadzenia i oceny wiarygodności dowodów. Przypomnieć wypada, że błąd w ustaleniach faktycznych co do sprawstwa ma miejsce wówczas, gdy na podstawie prawidłowo przeprowadzonych i prawidłowo ocenionych dowodów sąd błędnie ustalił fakty. Wówczas ten błąd ma wpływ na treść orzeczenia. Natomiast jeżeli dowód został nieprawidłowo przeprowadzony, to nie może stanowić podstawy ustaleń faktycznych. Jeśli zaś dowód został nieprawidłowo oceniony, to następstwem błędnej oceny są błędne ustalenia faktyczne. W takim układzie procesowych uchybieniem pierwotnym, którego powinien dotyczyć zarzut, jest obraza przepisów postępowania, a jego następstwem są błędne ustalenia faktyczne. Dublowanie zarzutów i stawianie w takiej sytuacji zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych jest całkowicie zbędne i nie znajduje oparcia w przepisach postępowania karnego.

Wniosek

o zmianę wyroku i uniewinnienie oskarżonej

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

brak uchybienia wskazanego w zarzucie

1 OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

1ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

0.15.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

skazanie oskarżonej za przypisany jest czyn z art. 13 § 1 kk w zw. z art. 229 § 3 kk, orzeczona kara, przepadek i rozstrzygnięcie o kosztach procesu

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

brak uchybień wskazanych w apelacji, jak też innych uchybień podlegających uwzględnieniu z urzędu przez sąd odwoławczy

0.15.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

0.0.15.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

0.15.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

0.15.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

0.15.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

0.15.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

1Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

2

Wobec udziału w postępowaniu odwoławczym obrońcy wyznaczonego z urzędu oskarżonemu i złożenia przez tego obrońcę - adwokat M. S. (2) oświadczenia, że jego wynagrodzenie nie zostało uiszczone w jakiejkolwiek części przez oskarżoną i wniosku o zasądzenie na jego rzecz stosownego wynagrodzenia, wniosek ten uwzględniono, ustalając wynagrodzenie w wysokości stawki minimalnej wskazanej w § 17 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 października 2016 roku w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu.

3

Wobec faktu, że oskarżona utrzymuje się wyłącznie z renty w wysokości 860 złotych miesięcznie, Sąd odwoławczy uznał, że zapłata przez oskarżoną kosztów procesu za postępowanie odwoławcze byłaby dla niej zbyt uciążliwa. W myśl art. 624 § 1 k.p.k. z obowiązku tego zwolniono oskarżoną a wydatkami postępowania odwoławczego obciążona Skarb Państwa

1PODPIS

0.11.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

obrońca

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

skazanie oskarżonej za zarzucony jej czyn z art. 13 § 1 k.k. w zw. z art. 229 § 3 k.k.

0.11.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

0.11.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

0.11.4. Wnioski

uchylenie

zmiana