Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 maja 2020 r.

Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów
w składzie:

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z odwołania (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

z siedzibą w Z.

przeciwko Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki

o wymierzenie kary pieniężnej

na skutek odwołania powoda od decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki

z dnia 15 grudnia 2017 r. znak (...)

1.  oddala odwołanie;

2.  zasądza od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Z. na rzecz Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki kwotę 720 zł (siedemset dwadzieścia) tytułem kosztów zastępstwa procesowego.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.

Sygn. akt XVII AmE 127/18

UZASADNIENIE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (Prezes URE, pozwany) decyzją z dnia 15 grudnia 2017 r. znak (...), na podstawie art. 56 ust. 2 i art. 56 ust. 3a w zw. z art. 11 i 11d ust. 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz. U. z 2012 r. poz. 1059 z późn. zm., dalej: Pe) w zw. z § 5 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 lipca 2007 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wprowadzania ograniczeń w sprzedaży paliw stałych oraz dostarczaniu i poborze energii elektrycznej lub ciepła (Dz. U. z 2007 r. nr 133, poz. 924, dalej: Rozporządzenie w sprawie ograniczeń) orzekł, że:

1. (...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. (powód, skarżący) w dniu 10 sierpnia 2015 r., w odniesieniu do obiektu zlokalizowanego w Z. przy ul. (...), naruszyła obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 ustawy - Prawo energetyczne, co podlega karze pieniężnej określonej w art. 56 ust. 1 pkt 3a tej ustawy,

2. za działanie wymienione w punkcie 1 wymierzył karę pieniężną w kwocie 1 000 zł.

(...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. w złożonym odwołaniu zaskarżyła powyższą decyzję Prezesa URE w całości. Zaskarżonej decyzji powód zarzucił:

1. błędne zastosowanie art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe poprzez uznanie, że znajduje on zastosowanie w przedmiotowej sprawie, podczas gdy ograniczenia nakładane przez operatora systemu przesyłowego nie mieszczą się w katalogu podstaw wymienionych w tym przepisie, tym samym za nieprzestrzeganie ograniczeń w zakresie poboru i dostawy energii nałożonych przez operatora systemu przesyłowego połączonego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego nie można nakładać kar,

2. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 56 ust. 6a Pe poprzez niezastosowanie instytucji odstąpienia od wymierzenia kary, która winna znaleźć zastosowanie w przedmiotowej sprawie, bowiem skarżący natychmiast gdy stało się to możliwe, dostosował się do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, tj. zaprzestał naruszania prawa i zrealizował ciążący na nim obowiązek,

3. naruszenie prawa materialnego, tj. art. 56 ust. 6 Pe poprzez jego niezastosowanie, a tym samym nieuwzględnienie okoliczności mających wpływ na ustalanie wysokości nakładanej kary pieniężnej, podczas gdy skarżący dostosował się wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii natychmiast, gdy stało się to możliwe,

Na podstawie podniesionych zarzutów powód wniósł o:

1) uchylenie zaskarżonej decyzji,

2) zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania,

ewentualnie o:

1) zmianę zaskarżonej decyzji w części poprzez odstąpienie od wymierzenia kary pieniężnej, ewentualnie zmniejszenie wymierzonej kary pieniężnej,

2) zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania.

Skarżący wskazał, że ograniczenia obowiązujące od 10 sierpnia 2015 r. do 11 sierpnia 2015 r. zostały wprowadzone przez (...) S.A. ( (...)) na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. Natomiast zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe karę pieniężną można wymierzyć wyłącznie za niezastosowanie się do ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 11, art. 11c ust. 3 lub art.11d ust. 3 Pe. W konkluzji stwierdził, że za nieprzestrzeganie ograniczeń w zakresie poboru i dostawy energii wprowadzonych przez operatora sytemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego nie można nakładać kar. Powód podkreślił, że nie dostosował się do wprowadzonych ograniczeń tylko w dniu 10 sierpnia 2015 r. kiedy obowiązywały ograniczenia wprowadzone przez (...). Okres ten nie mieści się katalogu ograniczeń stanowiących podstawę do nałożenia kary pieniężnej, więc zaskarżona decyzja powinna zostać uchylona. Ponadto zaznaczył, że do nałożonych ograniczeń zastosował się bez zbędnej zwłoki, a stwierdzone w postępowaniu administracyjnym przekroczenia były niewielkie, krótkotrwałe i wystąpiły wyłącznie w dniu 10 sierpnia 2015 r. Powołał się na wyrok Sądu Najwyższego i stwierdził, że w okolicznościach niniejszej sprawy Prezes URE powinien skorzystać z przewidzianego w art. 56 ust. 6a Pe uprawnienia do odstąpienia od wymierzenia kary pieniężnej. Uzasadniając zarzut naruszenia art. 56 ust. 6 Pe skarżący wskazał, iż brak umyślnego charakteru jego działania oraz niewielkie i krótkotrwałe przekroczenie poboru przemawiają za przyjęciem znikomego stopnia szkodliwości czynu.

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki w odpowiedzi na odwołanie wniósł o jego oddalenie i zasądzenie od powoda kosztów procesu według norm przepisanych. Podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Prezes URE nie zgodził się z twierdzeniem, że skoro art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, stanowiący podstawę prawną wprowadzenia przez operatora systemu przesyłowego (OSP) ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, nie został wymieniony w art. 56 ust.1 pkt 3a Pe to niedostosowanie się do ograniczeń w dniu 10 sierpnia 2015 r. nie zostało objęte sankcją ustawową. Wskazał, że w dniach 10-11 sierpnia 2015 r., w czasie gdy nie obowiązywało jeszcze rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 2015 r. w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, operatorzy systemu elektroenergetycznego mogli wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej na podstawie swych władczych działań. Podstawę materialnoprawną do wprowadzenia powyższych ograniczeń, w tym ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej stanowi więc art. 11d ust. 3 Pe. Natomiast przepis art.11c ust.2 pkt 2 Pe należy traktować jako regulację ściśle określającą zakres czasowy na jaki OSP może wprowadzić ograniczenia, a nie jako samodzielną podstawę prawną wprowadzania ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Pozwany zauważył, że z uwagi na to, iż katalog ograniczeń z art. 11d ust. 3 Pe jest szerszy niż ograniczenia, o których mowa w art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, zakres ograniczeń określony w art. 11d ust. 3 Pe zawiera w sobie również ograniczenia z art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. Mając na uwadze, że przepis art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe obejmuje swoją sankcją niedostosowanie się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej wprowadzonych na podstawie art. 11d ust. 3 Pe, nie ma konieczności obejmowania sankcją ograniczeń, o których mówi art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe oraz konieczności powoływania tego przepisu w art. 56 ust. 1 pkt 3a. Odesłanie takie stanowiłoby dwukrotne objęcie sankcją tych samych ograniczeń - raz przez wskazanie materialnoprawnej podstawy do ich wprowadzenia (tj. art. 11d ust. 3 Pe) i drugi raz poprzez wskazanie przepisu określającego okres, na który ograniczenia takie można ustanowić (tj. art. 11c ust. 2 pkt 2). Oznacza to, że niedostosowanie się przez powoda w dniu 10 sierpnia 2015 r. do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii, o których mowa w art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe zostało objęte sankcją poprzez odesłanie w przepisie karnym z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe do art. 11, 11c ust. 3 i art. 11d ust. 3 Pe, który to przepis, jak wskazano, stanowi materialnoprawną podstawę do wprowadzenia ograniczeń. Wprowadzając z dniem 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze mocy operator systemu przesyłowego odwołał się do art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe określając na tej podstawie okres i zakres terytorialny wprowadzanych ograniczeń.

W odniesieniu do zarzutu naruszenia art. 56 ust. 6a Pe pozwany wskazał, że działanie powoda miało istotny wpływ na bezpieczeństwo funkcjonowania Krajowego Systemu Elektroenergetycznego, nie została więc spełniona przewidziana w tym przepisie przesłanka znikomej szkodliwości czynu. Podkreślił, iż działania powoda nie można oceniać w oderwaniu od okoliczności, w których nastąpiło. Wprowadzone przez OSP a następnie Radę Ministrów ograniczenia dotyczyły terytorium całego kraju. Oznacza to, że realne zagrożenie obejmowało cały krajowy system elektroenergetyczny. Zgodnie z obowiązującym w dniu 10 sierpnia 2015 r. planem wprowadzenia ograniczeń moc umowna powoda jako odbiorcy została określona w wysokości 0,31 MW, czyli powyżej wskazanych w § 5 Rozporządzenia w sprawie ograniczeń 300 kW. Z uwagi na to, że poziom pobieranej przez te podmioty mocy ma wpływ na bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej powód został zaliczony do grupy odbiorców, uznanych przez ustawodawcę za mających wpływ na krajowy system elektroenergetyczny i z tego tytułu podlegających wprowadzanym ograniczeniom. Odnosząc się do twierdzenia powoda, że przekroczenia przez niego poboru energii były niewielkie i krótkotrwałe, Prezes URE stwierdził, iż nawet niska wartość przekroczenia miała istotny wpływ na bezpieczeństwo krajowego systemu elektroenergetycznego oraz bezpieczeństwo dostaw energii elektrycznej. W takim okresie odbiorca powinien ze szczególną dbałością stosować się do ograniczeń wprowadzonych przez operatora, ponieważ w dniu 10 sierpnia 2015 r. właśnie suma niewielkich przekroczeń u wielu odbiorców tworzyła realnie zagrożenie dla bezpieczeństwa krajowego systemu elektroenergetycznego. Na tej podstawie pozwany wskazał, że w niniejszej sprawie znaczny stopień szkodliwości czynu wyraża się w bezpośrednim wpływie czynu powoda na bezpieczeństwo krajowego systemu elektroenergetycznego i sprowadzeniu realnego zagrożenia bezpieczeństwa pracy sieci elektroenergetycznej w całym kraju. Stwierdził, że w sytuacji, gdy nie została spełniona obligatoryjna przesłanka, uprawniająca do odstąpienia od wymierzenia kary, nie było możliwości zastosowania w sprawie art. 56 ust. 6a Pe. Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 56 ust. 6 Pe Prezes URE powołał się na treść zaskarżonej decyzji. Oświadczył, że przy ustalaniu wysokości kary uwzględnił wymienione w tym przepisie przesłanki co do godziny, w której zaistniało niedostosowanie się do ograniczeń oraz stopnia niedostosowania. Miał na uwadze również stopień zawinienia powoda oraz podjęte przez niego działania zmierzające do szybkiego dostosowania się do wprowadzonych ograniczeń.

Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił następujący stan faktyczny:

(...) sp. z o.o. z siedzibą w Z. prowadzi działalność gospodarczą w obiekcie zlokalizowanym w Z. przy ul. (...) (dalej: obiekt powoda). Spółka jest producentem opraw oświetleniowych. W procesie produkcji oprawy są malowane proszkowo w lakierni. Proces malowania poszczególnych partii wyrobów prowadzony jest w ruchu ciągłym. Ze względu na przebieg procesu technologicznego natychmiastowe wyłączenie zasilania spowodowałoby nieodwracalne uszkodzenie maszyn, przerwanie procesu oczyszczania ścieków i wyłączenie wentylatorów w lakierni. W dniu 8 września 2010 r. powód zawarł z (...) sp. z o.o. umowę nr (...) o świadczenie usług dystrybucji energii elektrycznej. (k.59 akt adm.) W § 1 pkt 2 załącznika nr 2 z dnia 2 października 2013 r. do zawartej umowy moc umowna dla powoda została ustalona na poziomie 310 kW. (k.34 akt adm.) Natomiast w załączniku nr 4 z dnia 2 października 2013 r. do umowy dystrybucji (k. 37 akt adm.) ustalone zostały dla obiektu powoda szczegółowe zasady i tryb wprowadzania ograniczeń oraz wielkości dopuszczalnego poboru mocy dla poszczególnych stopni zasilania. Moc bezpieczna dla 20 stopnia zasilania została określona na poziomie 0,01 MW. Ponadto w pkt 2 załącznika nr 4 ustalono sposób powiadamiania o obowiązujących poziomach zasilania. Zgodnie z tym zapisem powód miał być powiadamiany o obowiązujących w najbliższych 12 godzinach stopniach zasilania i przewidywanych na następne 12 godzin drogą radiową w komunikatach energetycznych nadawanych w programie (...)o godzinie 7.55 i 19.55 lub w szczególnie uzasadnionych przypadkach telefonicznie w postaci komunikatów dyspozytorskich wydawanych przez właściwą terenowo Rejonową Dyspozycję Ruchu. W myśl pkt 5 załącznika, jeżeli żadna ze stron w terminie 30 dni przed upływem okresu obowiązywania ograniczeń nie zgłosi zmian w zapisach dotyczących wprowadzania ograniczeń, to przyjmuje się, że obowiązują one kolejny rok. Na tej podstawie ustalone w nim ograniczenia obowiązywały odbiorcę w również w roku 2015.

(...) S.A. z siedzibą w K. jako Operator Systemu Przesyłowego (dalej: (...) lub OSP), w związku z obniżeniem dostępnych rezerw zdolności wytwórczych poniżej niezbędnych wielkości określonych w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowych, spowodowanych m. in. sytuacją pogodową i hydrologiczną (wyjątkowo wysokimi temperaturami i niskimi stanami wód w zbiornikach wodnych i rzekach) oraz wynikającego z niej ograniczenia w pracy części elektrowni, stwierdził wystąpienie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej w rozumieniu art. 3 pkt 16d Pe i - na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe - wprowadził od godz. 10:00 dnia 10 sierpnia 2015 r. ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które obowiązywały do godziny 24:00 dnia 11 sierpnia 2015 r.

Jednocześnie w dniu 10 sierpnia 2015 r. OSP, działając zgodnie z art. 11c ust. 3 Pe zgłosił właściwemu ministrowi oraz Prezesowi URE konieczność wprowadzenia ograniczeń na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, tj. w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, przewidującego na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w sprzedaży paliw stałych oraz w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej i ciepła.

Komunikaty o obowiązujących stopniach zasilania, wprowadzonych jako obowiązujące w najbliższych 12 godzinach i przewidywanych na następne 12 godzin, były ogłaszane w radiowych komunikatach energetycznych w programie (...) o godzinie 7:55 i 19:55 oraz publikowane na stronach internetowych operatorów. (fakty powszechnie znane, również znane Sądowi z urzędu.)

Z informacji przedstawionych przez E. O. w piśmie z dnia 29 sierpnia 2016 r. wynika, że w dniu 10 sierpnia 2015 r. przedstawiciel służb dyspozytorskich (...) sp. z o.o. przekazał powodowi telefonicznie o godz. 9.52 informację o wprowadzanych przez (...) od godz. 10.00 tego dnia ograniczeniach poboru energii elektrycznej. (k. 65 akt adm.)

Rada Ministrów w dniu 11 sierpnia 2015 r. wydała rozporządzenie w sprawie wprowadzenia ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, które przewidywało te ograniczenia w okresie od 11 sierpnia 2015 r. od godz. 24:00 do 31 sierpnia 2015 r. do godz. 24:00 na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej dla odbiorców energii elektrycznej o mocy umownej powyżej 300 kW. (fakty znane Sądowi z urzędu.)

Na podstawie informacji przedstawionych przez (...) sp. z o.o. Prezes URE ustalił, że powód nie dostosował się do wprowadzonych ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej w obiekcie przy ul. (...) w Z..

Pismem z dnia 24 czerwca 2016 r. znak (...)Prezes URE zawiadomił powoda o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wymierzenia kary pieniężnej i złożenia wyjaśnień dotyczących powodów niedostosowania się przez powoda do wprowadzonych ograniczeń, a także nadesłania kopii wszelkich dokumentów mogących stanowić dowód w sprawie.

W toku postępowania administracyjnego powód wyjaśniał, iż ze względu na przebieg procesu produkcyjnego malowania produktów natychmiastowe wyłączenie zasilania doprowadziłoby do nieodwracalnego zniszczenie maszyn, powstania znacznych szkód majątkowych oraz skutkowałoby zanieczyszczeniem środowiska. Powód podkreślił, że dostosował się do nałożonych ograniczeń natychmiast po wykorzystaniu materiału będącego w użyciu. (k. 6 i 32 akt adm.)

Pismem z dnia 15 listopada 2017 r. znak (...), zawiadomiono powoda o zakończeniu postępowania dowodowego, możliwości zapoznania się zebranym materiałem dowodowym i wypowiedzenia się w sprawie zebranych dowodów. (k 79 akt adm.) Powód nie skorzystał z przysługującego mu uprawnienia.

Wartość przekroczenia przez powoda dopuszczalnego poboru mocy dla obiektu zlokalizowanego w Z. przy ul. (...) w dniu 10 sierpnia 2015 r. wyniosła 0,23 MW w godzinie. (k.80 akt adm.)

W roku 2016 powód osiągnął przychód w wysokości (...) zł. (przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi, pozostałe przychody operacyjne oraz przychody finansowe).

Opisany stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie dowodów zgromadzonych w toku postępowania administracyjnego, jak i w oparciu o twierdzenia stron, oraz fakty powszechnie znane. Sąd przyznał moc dowodową wszystkim zebranym w sprawie dokumentom, które nie były kwestionowane przez strony.

Na podstawie dokonanych ustaleń Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 11 ust. 1 Pe, w przypadku zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części mogą być wprowadzone na czas oznaczony ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej polegające na ograniczeniu maksymalnego poboru mocy elektrycznej oraz dobowego poboru energii elektrycznej (art. 11 ust. 3 pkt 1 Pe). Do kontroli stosowania wprowadzonych ograniczeń w odniesieniu do dostarczanej sieciami energii elektrycznej uprawniony jest Prezes URE (art. 11 ust. 5 pkt 1 Pe). W szczególności, w przypadku powstania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, operator systemu przesyłowego elektroenergetycznego lub systemu połączonego elektroenergetycznego podejmuje działania wskazane w art.11c ust. 3 Pe oraz, na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe może wprowadzić ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części do czasu wejścia w życie przepisów wydanych na podstawie art. 11 ust. 7 Pe, lecz nie dłużej niż na okres 72 godzin. Na podstawie zawiadomienia, o którym mowa w art. 11c ust. 3 Pe Rada Ministrów, zgodnie z art. 11 ust. 7 Pe w drodze rozporządzenia, może wprowadzić na czas oznaczony, na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub jego części, ograniczenia w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej. Jednocześnie zgodnie z art. 11d ust. 3 Pe, w okresie występowania zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej operatorzy systemu elektroenergetycznego mogą wprowadzać ograniczenia w świadczonych usługach przesyłania lub dystrybucji energii elektrycznej, w zakresie niezbędnym do usunięcia tego zagrożenia. Z powyższego wynika, że w art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe i art. 11d ust. 3 Pe ustawodawca wskazał działania, jakie w okresie zagrożenia bezpieczeństwa dostaw mogą podejmować operatorzy systemu elektroenergetycznego. W przepisie art. 11d ust. 3 Pe możliwości działania operatora systemu zostały określone w sposób generalny. Natomiast w art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe ustawodawca doprecyzował, że okres obowiązywania wprowadzonych przez operatora systemu ograniczeń może trwać do momentu wejścia w życie rozporządzenia Rady Ministrów, o którym mowa w art. 11 ust. 7 Pe, nie dłużej jednak, niż 72 godziny. W świetle powyższego stwierdzić należało, że mimo, iż w niniejszej sprawie operator systemu elektroenergetycznego jako podstawę do wprowadzenia w dniach 10 i 11 sierpnia 2015 r. ograniczeń wskazał art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, to jednak rzeczywistą podstawą materialnoprawną do wprowadzenia przez OSP w tych dniach ograniczeń był szerzej sformułowany przepis art. 11d ust. 3 Pe, którego naruszenie jest wprost sankcjonowane w art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe. W tej sytuacji zgodzić się należy ze stanowiskiem Prezesa URE, że skoro w przepisie art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe stanowiącym podstawę zastosowania sankcji administracyjnej ustawodawca usankcjonował niedostosowanie się do ograniczeń wprowadzonych na podstawie art. 11d ust. 3 Pe, nie ma już konieczności obejmowania tą sankcją ograniczeń wprowadzonych w trybie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe, bowiem faktycznie stanowiłoby to dwukrotne objęcie sankcją tych samych ograniczeń, wprowadzonych na podstawie materialnoprawnej z art. 11d ust. 3 Pe i doprecyzowanych w art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. Jeśli by jednak przyjąć, jak twierdzi powód, że ograniczenia wprowadzone przez (...) na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe nie podlegają sankcji z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe, to w stanach zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej odbiorcy mogliby nie respektować ograniczeń wprowadzanych przez operatora systemu na podstawie art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe. Taka interpretacja byłaby całkowicie pozbawiona sensu, bowiem dla zmniejszenia realnego zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii najistotniejsze jest podjęcie natychmiastowych działań, w tym jak najszybsze ograniczenie poboru mocy. Brak powiązania uprawnienia (...) wynikającego z art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe z sankcją z art. 56 ust. 2 pkt 3a Pe czyniłby te uprawnienia operatora pozbawionymi sensu a regulacja art. 11c ust. 2 pkt 2 Pe nie miałaby racji bytu.

Podkreślić należy, iż okoliczność naruszenia przez powoda w dniu 10 sierpnia 2015 r. ograniczeń wprowadzonych przez (...) nie była w odwołaniu kwestionowana. W związku ze stwierdzeniem, że w dniu 10 sierpnia 2015 r. powód naruszył, wynikający z art. 11 i art. 11d ust. 3 Pe obowiązek stosowania się do ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej, zgodnie z art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe Prezes URE zobowiązany był do nałożenia na powoda kary pieniężnej. W tym stanie podniesiony w odwołaniu zarzut naruszenia art. 56 ust. 1 pkt 3a Pe należało więc uznać za nietrafny.

W odniesieniu do kolejnego zarzutu odwołania wskazać należy, iż w art. 56 ust. 6a Pe ustawodawca dał Prezesowi URE możliwość odstąpienia od wymierzenia kary, jeżeli stopień szkodliwości czynu jest znikomy, a podmiot zaprzestał naruszania prawa lub zrealizował obowiązek. W przypadku przekroczenia poboru energii, o stopniu szkodliwości decyduje sam charakter czynu i jego znaczenie dla zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, a w konsekwencji dla bezpieczeństwa energetycznego kraju. Należy mieć na uwadze, że energia elektryczna we współczesnym świecie jest niezbędna dla funkcjonowania wszystkich obszarów aktywności zarówno państwa jak i każdego z członków społeczeństwa i nietrudno sobie wyobrazić, jak katastrofalne mogą być skutki niekontrolowanych blackoutów, spowodowanych przekroczeniami krytycznych wartości podstawowych parametrów technicznych pracy systemu elektroenergetycznego na znacznym obszarze kraju. Stąd tak konieczna jest eliminacja zagrożenia dla bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, do jakiego prowadzi skumulowanie przekroczeń mocy przez wielu odbiorców. Przekroczenie dopuszczalnego poziomu poboru energii przez jednego z odbiorców jest wprawdzie często jedynie niewielkim elementem całkowitego przekroczenia, które jednak w ostateczności może doprowadzić do przeciążenia systemu elektroenergetycznego i jego niekontrolowanego wyłączenia, niemniej w takich sytuacjach nie sposób określić, który z odbiorców dopełnił krytycznego przekroczenia. Z tego względu uznać należało, że stopień szkodliwości naruszenia, którego dopuścił się powód, nie był znikomy. W sprawie nie doszło również do spełnienia drugiej przesłanki odstąpienia od wymierzenia kary w postaci zaprzestania naruszenia. Skoro przekroczenie poboru mocy wystąpiło w konkretnym dniu i w konkretnych godzinach, to nie jest możliwe przyjęcie, że powód zrealizował obowiązek lub zaprzestał naruszenia, bowiem w tych właśnie godzinach nie zastosował się do wprowadzonych ograniczeń związanych z bezpieczeństwem dostaw energii elektrycznej. W tym kontekście nie mają znaczenia podnoszone w odwołaniu okoliczności, że powód bezzwłocznie dostosował się do ograniczeń w następnych dniach trwania ograniczeń. Wobec braku łącznego wystąpienia pierwszej przesłanki i jednej z dwóch alternatywnie przewidzianych w art. 56 ust. 6a Pe przesłanek Prezes URE nie był uprawniony do zastosowania w sprawie instytucji odstąpienia od wymierzenia kary. Ponadto wskazać należy, iż powoływany przepis został ukształtowany w sposób ewentualny, dający organowi możliwość wyboru w zakresie jego zastosowania. Wobec tego nawet w przypadku łącznego spełnienia przewidzianych w art. 56 ust. 6a Pe przesłanek nie można stawiać Prezesowi URE zarzutu, że nie skorzystał z przewidzianej w nim możliwości. Takie stanowisko znalazło potwierdzenie w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 listopada 2019 r. sygn. akt I NSK 95/18. Wobec tego zarzut naruszenia art. 56 ust. 6a Pe należało uznać za niezasadny.

W odwołaniu powód wskazał, że nie działał umyślnie w celu zwiększenia zagrożenia bezpieczeństwa dostaw energii elektrycznej, a przekroczenie ograniczenia było niewielkie i krótkotrwałe. Zdaniem powoda podniesione okoliczności przemawiały za znikomym stopniem szkodliwości czynu. Prezes URE nie uwzględnił tych okoliczności przy ustalaniu wysokości kary i naruszył w ten sposób art. 56 ust. 6 Pe. Jak wynika z przedstawionej wyżej argumentacji, w sprawie brak było podstaw do uznania, że stopień szkodliwości czynu był znikomy. Na wysokość kary nie mogło mieć również wpływu uprzednie zachowanie powoda. Przy ustalaniu wysokości nałożonej kary Prezes URE uwzględnił okoliczność możliwie szybkiego dostosowania się do wprowadzonych ograniczeń oraz krótki okres trwania naruszenia, co znajduje potwierdzenie w wysokości nałożonej decyzją kary pieniężnej. W rezultacie nałożoną decyzją karę w kwocie 1 000 zł należało uznać za symboliczną. Wysokość kary stanowi znikomy procent przychodów powoda i nie wpłynie na pogorszenie kondycji finansowej powoda. W tej sytuacji uwzględniając, że nałożona kara powinna spełniać przewidziane funkcje ustawowe, podniesiony zarzut należało uznać za nietrafny.

Mając na uwadze przedstawione okoliczności Sąd Okręgowy, wobec braku podstaw do uwzględnienia, oddalił odwołanie jako bezzasadne - art. 479 ⁵³ § 1 k.p.c.

O kosztach zastępstwa procesowego orzeczono na zasadzie art. 98 k.p.c., stosownie do wyniku sporu, ustalając wysokość należnych pozwanemu kosztów zastępstwa procesowego w wysokości 720 zł, na podstawie § 14 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych w brzmieniu obowiązującym w dacie wniesienia odwołania.

Sędzia SO Witold Rękosiewicz.