Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 9 marca 2021 r.

Sąd Okręgowy w Poznaniu, Wydział II Cywilny - Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Beata Woźniak

Sędziowie: Rafał Kubiak

Anna Kulczewska - Garcia

po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2021 r. w Poznaniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa K. N.

przeciwko (...) S.A., L.

o zapłatę

na skutek apelacji pozwanej (...) S.A.

od wyroku Sądu Rejonowego we Wrześni

z dnia 19 lutego 2020 roku

sygn. akt I C 1173/16

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że:

a.  obniża zasądzoną w punkcie 1. kwotę do 17.496,17 zł (siedemnaście tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt sześć złotych i siedemnaście groszy), oddalając powództwo w pozostałym zakresie,

b.  w punkcie 3. kosztami postępowania obciąża powoda w 30% a pozwanego w 70%, pozostawiając ich szczegółowe rozliczenie referendarzowi sądowemu,

c.  w punkcie 4. nakazuje ściągnąć na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego we Wrześni od:

- powoda kwotę 96,93 zł

- pozwanego kwotę 226,17 zł,

II. oddala apelację w pozostałym zakresie,

III.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.568 zł z tytułu zwrotu kosztów w postępowaniu apelacyjnym.

Rafał Kubiak Beata Woźniak Anna Kulczewska - Garcia

UZASADNIENIE

Zaskarżonym wyrokiem z dnia 19 lutego 2020 roku Sąd Rejonowy we Wrześni zasądził od pozwanego na rzecz powoda kwotę 23.553,92 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 05.10.2014 r. do dnia zapłaty (punkt 1), w pozostałym zakresie oddalając powództwo (punkt 2). Dodatkowo Sąd I instancji kosztami postępowania obciążył w całości pozwanego, pozostawiając ich szczegółowe rozliczenie referendarzowi sądowemu (punkt 3), a także nakazał ściągnąć od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego we Wrześni kwotę 323,10 zł tytułem nieuiszczonych kosztów sądowych.

Apelację od rozstrzygnięcia zawartego w punkcie 1 - w części uwzględniającej powództwo co do kwoty 16.881,75 zł wraz z odsetkami ustawowymi od tej kwoty oraz co do punktu 3 i 4 wyroku złożył pozwany, zarzucając zaskarżonemu w tym zakresie orzeczeniu:

1) naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia tj. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia zebranego w sprawie materiału dowodowego i pominięcie jego istotnej części w postaci dokumentu upoważnienia z dnia 15 maja 2014 r. udzielonego przez poszkodowaną B. T. na rzecz warsztatu oraz zeznań świadków B. T. i J. L., co skutkowało błędnym uznaniem, że niezbędnym i obiektywnie uzasadnionym czasem potrzebnym do naprawy uszkodzeń pojazdu J. (...) o nr rej. (...) po kolizji z dnia 12 maja 2014 r. był okres 88 kolejnych dni, podczas gdy:

i.  poszkodowana samodzielnie dokonała wyboru serwisu przeprowadzającego naprawę pojazdu J.;

ii.  naprawę przeprowadzał profesjonalny warsztat specjalistyczny, zawodowo trudniący się naprawą pojazdów;

(...).  poszkodowana oddała pojazd do naprawy już w dniu 15 maja 2014 r., zatem nie oczekiwała na przyjęcie odpowiedzialności przez pozwanego, co więcej, tego samego dnia udzieliła warsztatowi upoważnienia do odbioru należnego odszkodowania z tytułu naprawy uszkodzonego pojazdu udzielonego warsztatowi przez poszkodowanego, w którym zobowiązała się do jego pokrycia w przypadku gdy towarzystwo ubezpieczeniowe nie wypłaci odszkodowania za naprawę pojazdu lub wypłaci niepełną wartość;

iv.  z zeznań poszkodowanej B. T. ani świadka J. L. nie wynika, żeby wstrzymywali się z naprawą pojazdu J. do dnia przyjęcia odpowiedzialności przez pozwanego za skutki kolizji z dnia 12 maja 2014 r. oraz aby nakazali warsztatowi wstrzymywanie się z naprawą pojazdu J.;

v.  warsztat miał gwarancję zapłaty z tytułu naprawy, otrzymaną od poszkodowanej wraz z upoważnieniem do odbioru stosownego odszkodowania przez serwis, tym samym nie ponosił ryzyka gospodarczego i powinien niezwłocznie przystąpić do naprawy pojazdu J., a nie wstrzymywać się z jej rozpoczęciem;

vi.  warsztat naprawy w dniu 28 maja 2014 r. dysponował kalkulacją naprawy sporządzoną przez pozwanego,

vii.  zgodnie z opinią biegłego inż. R. M. niezbędnym i obiektywnie uzasadnionym czasem potrzebnym do naprawy uszkodzeń pojazdu J. (...) o nr rej. (...) po kolizji z dnia 12 maja 2014 r. był okres 26 kolejnych dni, a ponadto drugi kosztorys nie może wstrzymywać procesu prowadzenia naprawy,

viii.  z zebranego materiału dowodowego wynika, że warsztat rozpoczął naprawę pojazdu mimo braku przyjęcia odpowiedzialności przez pozwanego i drugiej kalkulacji;

ix.  żaden przepis prawa nie uzależnia rozpoczęcia naprawy przez poszkodowanego i serwis od uzyskania decyzji o przyjęciu odpowiedzialności za szkodę czy przesłania zweryfikowanej kalkulacji warsztatowej;

2) naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 278 § 1 k.p.c. poprzez pominięcie wniosków opinii biegłego inż. R. M., zgodnie z którymi niezbędnym i obiektywnie uzasadnionym czasem potrzebnym do naprawy uszkodzeń pojazdu J. (...) o nr rej. (...) po kolizji z dnia 12 maja 2014 r. był okres 26 kolejnych dni, a ponadto wniosków opinii uzupełniającej, zgodnie z którą drugi kosztorys nie może wstrzymywać procesu prowadzenia naprawy;

3) naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na treść rozstrzygnięcia tj. naruszenie art. 233 § 1 k.p.c. w zw. z art. 232 zd. 1 poprzez sprzeczną z regułami logicznego rozumowania i doświadczenia życiowego ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, w tym dokumentu cesji wierzytelności z dnia 29 lipca 2015 r. oraz zeznań świadków J. L. i B. T., a wyrażającą się w poczynieniu przez Sąd I instancji ustaleń, zgodnie z którymi powód udowodnił dochodzone roszczenie w zakresie kosztów parkowania pojazdu, a ponadto uzasadnione było parkowanie J. (...) o nr rej. (...) po kolizji z dnia 12 maja 2014 r. przez okres 53 dni, podczas gdy:

i.  powód nie udowodnił, że zawarł z poszkodowaną umowę w przedmiocie parkowania pojazdu J., w szczególności nie przedłożył umowy w przedmiocie parkowania;

ii.  poszkodowana B. T. wskazała, że wszelkie kwestie związane z naprawą pojazdu J. załatwiał świadek J. L., który zeznał na rozprawie, że nie posiadał świadomości w zakresie kosztów parkowania pojazdu J.;

(...).  umowa cesji zawarta pomiędzy powodem a poszkodowaną B. T. nie obejmuje swym zakresem wierzytelności z tytułu parkowania pojazdu, zatem powód nie posiada legitymacji czynnej do dochodzenia przedmiotowego roszczenia.

4)  naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

a) art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.p.c. w zw. z art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych poprzez uznanie, że normalnym następstwem zdarzenia z dnia 12 maja 2014 r. był koszt korzystania z pojazdu zastępczego za okres 88 dni, podczas gdy - co nie budzi wątpliwości w orzecznictwie sądów powszechnych i Sądu Najwyższego - adekwatny związek przyczynowy między uszkodzeniem pojazdu a kosztem korzystania z pojazdu zastępczego zachodzi w zakresie, w jakim poszkodowany korzysta z pojazdu zastępczego w okresie obiektywnie niezbędnym do przeprowadzenia naprawy pojazdu uszkodzonego, a naprawa pojazdu powinna zostać rozpoczęta niezwłocznie po przyjęciu pojazdu do naprawy;

b) art. 6 k.c. w zw. z art. 822 § 1 k.c. w zw. z art. 361 § 1 k.c. w zw. z art. 34 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, poprzez uznanie, że roszczenie powoda w zakresie kosztów parkowania pojazdu J. zostało udowodnione i było uzasadnione przez okres 53, podczas gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że umowa w przedmiocie parkowania nie została zawarta między stronami i wierzytelność z tego tytułu nie została przeniesiona na powoda, a ponadto bezzasadne było oddanie pojazdu J. na parking, gdyż naprawa pojazdu winna się odbyć bezzwłocznie po zleceniu jego naprawy.

Mając powyższe na uwadze apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku w poprzez oddalenie powództwa także co do kwoty 16.881,75 zł wraz z odsetkami ustawowymi od tej kwoty oraz stosowne rozstrzygnięcie o kosztach postępowania w I instancji, a także o zasądzenie od powoda na rzecz pozwanego kosztów postępowania w II instancji, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm przepisanych.

Ewentualnie, pozwany wniósł o uchylenie wyroku w zaskarżonym zakresie i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania w tym co do kosztów postępowania za obie instancje.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że Sąd Okręgowy podziela i przyjmuje za własne ustalenia faktyczne poczynione przez Sąd I instancji, dokonując jednak odmiennej ich oceny prawnej.

W orzecznictwie niekwestionowanym pozostaje, iż możliwość dochodzenia od ubezpieczyciela odszkodowania w zakresie dodatkowych kosztów i wydatków związanych ze zdarzeniem wywołującym szkodę, obejmuje nie tylko kompensatę wartości pojazdu, ale również koszty takie jak holowanie do miejsca naprawy, czy też koszty związane z najmem pojazdu zastępczego lub koniecznością parkowania uszkodzonego auta. Nie jest jednak oczywistym jak długo ubezpieczyciel ma obowiązek pokrywać koszty związane z użytkowaniem samochodu zastępczego czy parkingiem. Sąd Najwyższy kilkukrotnie zajmował się wspomnianą tematyką, podkreślając, że w przypadku gdy samochód może być naprawiony, to poszkodowany może żądać od zakładu ubezpieczeń również zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, ale poniesionych jedynie w okresie naprawy samochodu ( V CKN 1397/00, IV CK 672/03).

Sąd Okręgowy uznał za nieusprawiedliwiony okres najmu pojazdu po 24 lipca 2014 roku czyli od momentu w którym zakład naprawczy ukończył naprawę auta poszkodowanej i możliwe było jego wydanie tj. łącznie przez 18 dni. W ocenie Sądu Okręgowego brak decyzji ubezpieczyciela w sprawie przejęcia odpowiedzialności za szkodę nie stanowił przeszkody do wydania auta. Poszkodowana oddała pojazd do naprawy w dniu 15 maja 2014 roku, zatem nie oczekiwała na przejęcie odpowiedzialności za naprawę przez pozwanego. Jak wynika z treści umowy zawartej pomiędzy poszkodowaną a warsztatem, B. T. zleciła naprawę pojazdu marki J. (...) zobowiązując się jednocześnie w razie niepokrycia przez ubezpieczyciela całości kosztów do zapłaty różnicy należności. Niezrozumiałe było zatem oczekiwanie przez powoda na ostateczną decyzję ubezpieczyciela albowiem w przypadku braku uznania odpowiedzialności przez pozwanego co do poniesionych kosztów naprawy, to na poszkodowanej ciążyłby obowiązek zapłaty pozostałej kwoty i to właśnie do niej powód mógłby skierować swoje żądanie. Warsztat miał gwarancję zapłaty z tytułu naprawy otrzymaną od poszkodowanej wraz z upoważnieniem do odbioru stosownego odszkodowania. Jednocześnie nie sposób uznać, że powód przyczynił się do zwiększenia rozmiarów szkody poprzez opóźnione rozpoczęcie prac prowadzących do naprawy uszkodzonego pojazdu. Jak wynika bowiem z akt sprawy pozwany wykazywał wyjątkową opieszałość w podjęciu czynności zmierzających do oceny szkody i jej likwidacji min. zwlekał z dokonaniem oględzin, a także doręczaniem powodowi dokumentów co wynikało z pierwotnie błędnej kwalifikacji szkody jako całkowitej. Faktycznie okoliczności te nie wpływały bezpośrednio na możliwość niezwłocznego rozpoczęcia naprawy, niemniej jednak miały one wpływ na zmianę kwalifikacji szkody, a okres od 15 maja 2014 roku należy uznać jako usprawiedliwiony czas najmu pojazdu zastępczego. Z uwagi na powyższe Sąd Okręgowy za zasadny czas najmu pojazdu zastępczego w niniejszej sprawie uznał okres 70 dni po stawce (ograniczonej przez powoda w pozwie) 246 zł tj w okresie od 15 maja 2014 roku do 24 lipca 2014 roku. Biorąc pod uwagę dotychczas wypłacone w toku likwidacji odszkodowanie należało, zatem dodatkowo zasądzić od pozwanego na rzecz powoda z tego tytułu kwotę 17.220 zł.

Co do kosztów naprawy pojazdu marki J. (...), Sąd Okręgowy podziela w tej kwestii stanowisko Sądu Rejonowego, że biegły sądowy ustalił iż koszt naprawy winien łącznie wynieść 19.000,68 zł, a w toku likwidacji wypłacono powodowi z tego tytułu kwotę 18.724,51 zł - zatem do zapłaty postała różnica w wysokości 276,17 zł. Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zasądzenia wyższej kwoty w tym zakresie, a pozwany nie kwestionował tej okoliczności w apelacji.

Za niezasadne uznano obciążenie pozwanego kosztami parkowania pojazdu. W ocenie Sądu Okręgowego powód nie wykazał aby zawarł z poszkodowanym inną umowę niż naprawy pojazdu. W związku z zawartą umową o dzieło, obowiązkiem powoda była naprawa samochodu co wiąże się nieodłącznie z jego czasowym ulokowaniem na terenie warsztatu. na co słusznie zwraca uwagę pozwany.

Mając powyższe na uwadze, Sąd Okręgowy uznał za zasadne odszkodowanie w łącznej kwocie 17.496,17 zł, na którą złożyły się koszty najmu pojazdu zastępczego przez okres 70 dni po stawce 246 zł brutto (łącznie 17.220 zł ) oraz kwota 276,17 zł z tytułu uzupełniających kosztów naprawy i na podstawie art. 386 § 1 k.p.c. orzekł w punkcie I a wyroku.

W związku ze zmianą rozstrzygnięcia w powyższym zakresie weryfikacji wymagało również orzeczenie w przedmiocie kosztów w postępowania. które podlegało zmianie jak wskazano w punkcie I b wyroku. Powód w niniejszej sprawie wygrał w 70% (żądanie pozwu opiewało na kwotę 24.911,19 zł), a zatem winien on jedynie w 30 % pokryć koszty postępowania zgodnie z zasadą określoną w art. 100 k.p.c. Szczegółowe wyliczenie kosztów pozostawiono referendarzowi sądowemu tak jak uczynił to Sąd I instancji w zaskarżonym wyroku. W punkcie I c Sąd Okręgowy orzekł w przedmiocie nieuiszczonych kosztów sądowych obciążając strony zgodnie z wynikiem sprawy i wskazaną wyżej proporcją.

W punkcie II na podstawie art. 385 k.p.c. oddalono apelację w pozostałym zakresie, mając na uwadze wyżej przedstawioną argumentację.

O kosztach postępowania apelacyjnego orzeczono w punkcie III. wyroku zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 100 k.p.c. zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 1.568 zł z tytułu zwrotu kosztów. W niniejszej sprawie pozwany zakwestionował okres najmu pojazdu zastępczego oraz fakt parkowania pojazdu. Pozwany wygrał apelację w 56%, a zatem winien ponieść koszty w 44 %. Na koszty pozwanego złożyły się 100 zł opłaty od wniosku o uzasadnienie, zaliczonej na podstawie art. 25 b u.k.s.c. na poczet opłaty od apelacji, 900 zł pozostałej części opłaty od apelacji i 1.800 zł z tytułu zastępstwa prawnego przez radcę prawnego ustalone w oparciu o § 2 ust. 5 w zw. z § 10 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności radców prawnych (Dz.U. z 2015 r. poz. 1804, t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 265) łącznie 2.800 zł. W związku z czym powód winien zapłacić pozwanemu 56 % tej kwoty czyli 1.568 zł.

Rafał Kubiak Beata Woźniak Anna Kulczewska-Garcia