Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 marca 2021 roku

Sąd Rejonowy w Gdyni VI Wydział Gospodarczy, w składzie:

Przewodniczący: SSR Justyna Supińska

Protokolant: sekr. sądowy Marta Denc

po rozpoznaniu w dniu 12 marca 2021 roku w Gdyni

na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś.

przeciwko Towarzystwo (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W.

o zapłatę

I.  oddala powództwo;

II.  zasądza od powoda (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. na rzecz pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwotę 1 817 złotych ( jeden tysiąc osiemset siedemnaście złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego;

III.  kosztami procesu w pozostałym zakresie obciąża powoda (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. uznając je za uiszczone.

Sygn. akt VI GC 2216/19

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 22 lipca 2019 roku powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 7 317,24 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 09 maja 2019 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu.

W uzasadnieniu powód wskazał, że z winy kierującego innym pojazdem, ubezpieczonego od odpowiedzialności cywilnej u pozwanego, doszło w dniu 19 grudnia 2018 roku w G. do uszkodzenia pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...). Poszkodowany zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu, a na czas naprawy wynajął pojazd zastępczy. Za usługę najmu pojazdu zastępczego w okresie od dnia 18 lutego 2019 roku do dnia 19 marca 2019 roku (30 dni) została wystawiona poszkodowanemu faktura na kwotę 12 711 złotych (wartość netto plus 50% VAT). Pozwany wypłacił poszkodowanemu z powyższego tytułu jedynie kwotę 5 393,76 złotych. Powód po nabyciu od poszkodowanego wierzytelności w zakresie pozostałej części kosztów najmu pojazdu zastępczego wzywał pozwanego do jej zapłaty, jednakże bezskutecznie.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 29 sierpnia 2019 roku w sprawie o sygn. akt VI GNc 4852/19 referendarz sądowy Sądu Rejonowego w Gdyni uwzględnił żądanie pozwu w całości.

W sprzeciwie od powyższego orzeczenia pozwany Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wniósł o oddalenie powództwa podnosząc, że bezsporna jest możliwość odliczenia 50% podatku VAT przez poszkodowanego, zaś spór dotyczy zarówno okresu najmu, jak i dobowej stawki najmu.

Pozwany wskazał, że kilkukrotnie – w czasie rozmowy telefonicznej i w drodze wiadomości mailowej – informował poszkodowanego o możliwości skorzystania z najmu pojazdu z wypożyczalni współpracującej z pozwanym oraz że w przypadku wynajęcia pojazdu we własnym zakresie stawka najmu będzie weryfikowana do kwoty 350 złotych brutto za dobę. Pozwany wyjaśnił, że do szkody doszło w dniu 19 grudnia 2018 roku, zaś w dniu 24 grudnia 2018 roku D. G. działając w imieniu poszkodowanej spółki zgłosił pozwanemu telefonicznie szkodę i wskazał, że korespondencja z nim winna być prowadzona drogą elektroniczną na adres email: (...) Podczas rozmowy D. G. oświadczył, że będzie zainteresowany najęciem pojazdu zastępczego na czas naprawy. W dniu 27 grudnia 2018 roku pozwany przesłał poszkodowanej spółce drogą mailową ofertę na powyższy adres, w której wskazano cztery współpracujące z pozwanym wypożyczalnie aut zastępczych. Poszkodowany mino oferty w zakresie możliwości zorganizowania pojazdu zastępczego, nie skorzystał z pośrednictwa ubezpieczyciela i wynajął pojazd u powoda po znacznie wyższej stawce niż to oferował pozwany.

Pozwany zakwestionował również, by zasadny czas najmu wynosił aż 30 dni. Pozwany w toku likwidacji szkody uznał, że okres ten obejmuje 17 dni, tym bardziej, że pojazd został oddany do warsztatu prawie dwa miesiące po szkodzie, a tym samym poszkodowany winien ustalić z zakładem naprawczym, kiedy będzie on dysponował kompletem części oraz wolnym stanowiskiem na wykonanie naprawy.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 01 lipca 2014 roku Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę w przedmiocie świadczenia przez zleceniobiorcę usług najmu pojazdów na rzecz poszkodowanych zgłaszających roszczenia do Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W..

W dniu 01 lipca 2014 roku Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarł z T. H. umowę w przedmiocie świadczenia przez zleceniobiorcę usług najmu pojazdów na rzecz poszkodowanych zgłaszających roszczenia do Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W..

W dniu 01 lipca 2014 roku Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarł z (...) spółką akcyjną z siedzibą w L. umowę w przedmiocie świadczenia przez zleceniobiorcę usług najmu pojazdów na rzecz poszkodowanych zgłaszających roszczenia do Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W..

W dniu 01 lipca 2016 roku Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w K. umowę w przedmiocie świadczenia przez zleceniobiorcę usług najmu pojazdów na rzecz poszkodowanych zgłaszających roszczenia do Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W..

W dniu 01 lipca 2016 roku Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarł z (...) spółką akcyjną z siedzibą w W. umowę w przedmiocie świadczenia na terenie Polski przez zleceniobiorcę usług najmu pojazdów na rzecz poszkodowanych zgłaszających roszczenia do Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W..

W dniu 01 lipca 2016 roku Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w W. umowę w przedmiocie świadczenia na terenie Polski przez zleceniobiorcę usług najmu pojazdów na rzecz poszkodowanych zgłaszających roszczenia do Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W..

W dniu 01 marca 2018 roku Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytową z siedzibą w K. umowę w przedmiocie świadczenia na terenie Polski przez zleceniobiorcę usług najmu pojazdów na rzecz poszkodowanych zgłaszających roszczenia do Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W..

W dniu 01 października 2018 roku Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. umowę w przedmiocie świadczenia na terenie Polski przez zleceniobiorcę usług najmu pojazdów na rzecz poszkodowanych zgłaszających roszczenia do Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W..

umowa wraz z załącznikami – k. 77-85 akt, umowy – k. 47 akt (na płycie CD)

W dniu 19 grudnia 2018 roku w G. doszło do kolizji drogowej, w wyniku której uszkodzony został pojazd marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) użytkowany przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R..

W związku z korzystaniem z tego pojazdu użytkownik był uprawniony do obniżenia należnego podatku VAT o 50% kwoty podatku naliczonego.

Odpowiedzialność za przedmiotową szkodę ponosił kierujący pojazdem ubezpieczony od odpowiedzialności cywilnej w Towarzystwo (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W..

niesporne

W dniu 24 grudnia 2018 roku D. G. działając w imieniu poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. zgłosił telefonicznie szkodę ubezpieczycielowi sprawcy - Towarzystwo (...) spółce akcyjnej z siedzibą w W. i wskazał, że korespondencja z nim winna być prowadzona drogą elektroniczną na adres email: (...) Podczas rozmowy D. G. oświadczył, że będzie zainteresowany wynajęciem pojazdu zastępczego na czas naprawy i jednocześnie wskazał, że nie ma żadnych szczególnych oczekiwań wobec pojazdu zastępczego. Miał oczekiwać na kontakt z odpowiednim działem ubezpieczyciela.

nagranie zgłoszenia szkody – k. 47 akt (na płycie CD)

W dniu 27 grudnia 2018 roku na powyższy adres mailowy Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. przesłał informację o czterech wypożyczalniach pojazdów zastępczych ( (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością spółka komandytowa, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, (...) spółka akcyjna, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością), które współpracowały z ubezpieczycielem wraz z danymi telefonicznymi i mailowymi do kontaktu. Jednocześnie poinformowano poszkodowanego, że skorzystanie z wypożyczalni współpracującej z ubezpieczycielem nie jest warunkiem niezbędnym do otrzymania świadczenia z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego, jednak w przypadku wyboru innej wypożyczalni, ubezpieczyciel zastrzegł sobie prawo weryfikacji roszczenia oraz uznania celowych i ekonomicznie uzasadnionych kosztów najmu pojazdu zastępczego. Pouczono również poszkodowanego, że ciąży na nim obowiązek zapobiegania szkodzie i zmniejszania jej rozmiarów, dlatego weryfikacji podlegać miała m. in. stawka za dobę najmu – nie powinna ona odbiegać od cen występujących na lokalnym rynku i mieścić się w granicach ok. 350 złotych brutto.

Powyższą informację przesłano także listownie do D. G..

wiadomość mailowa z dnia 27 grudnia 2018 roku – k. 47 akt (na płycie CD), pismo – k. 47 akt (na płycie CD)

W dniu 18 lutego 2019 roku D. G. jako osoba upoważniona do reprezentacji (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. na podstawie notarialnego pełnomocnictwa zlecił naprawę uszkodzonego pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) zakładowi naprawczemu prowadzonemu przez (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w G. i pozostawił pojazd w warsztacie.

W tym samym dniu D. G. jako osoba upoważniona do reprezentacji (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. wynajął od (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. (nazwa handlowa rentacardirect.pl) pojazd zastępczy marki A. (...) oraz zawarł z (...) spółką z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. umowę przelewu wierzytelności z tytułu zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego w celu ich pokrycia.

Strony uzgodniły stawkę za najem pojazdu zastępczego w kwocie 380 złotych netto za dobę.

Pojazd zastępczy został zwrócony w dniu 19 marca 2019 roku.

umowa najmu – k. 13-15 akt , pełnomocnictwo – k. 16, 18-21 akt, oświadczenie o leasingu – k. 17 akt, oświadczenia – k. 9, 10 akt, historia naprawy pojazdu – k. 11 akt, protokół zdawczo – odbiorczy – k. 12 akt, kalkulacja naprawy – k. 22-29 akt, umowa cesji wierzytelności – k. 32 akt

W dniu 04 kwietnia 2019 roku z tytułu najmu pojazdu zastępczego w okresie od dnia 18 lutego 2019 roku do dnia 19 marca 2019 roku, tj. przez okres 30 dni, (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. wystawił (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. fakturę o numerze (...) na kwotę 11 400 złotych netto (według stawki w kwocie 380 złotych netto).

faktura – k. 31 akt

Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. wypłaciła (...) spółce z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. tytułem odszkodowania za najem pojazdu zastępczego wynajmowanego przez poszkodowanego (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. kwotę 5 393,76 złotych uznając okres 17 dni najmu oraz stawkę w kwocie 285,55 złotych netto oraz 50% VAT.

decyzja – k. 47 akt (na płycie CD)

Pojazd uszkodzony marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) należy do klasy pojazdów segmentu F, zaś pojazd będący przedmiotem najmu – pojazd marki A. (...) – należy do segmentu E, a zatem niższego niż pojazd uszkodzony.

Pojazd uszkodzony marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) posiadał uszkodzenia poszyć drzwiowych skutkujące rozerwaniem blachy zakończonych ostrymi krawędziami, co stwarzało realne niebezpieczeństwo w kontakcie z innymi uczestnikami ruchu mogąc doprowadzić do poważnych urazów ciała. Taki stan pojazdu zagrażał bezpieczeństwu i porządkowi w ruchu drogowym i nie spełniał podstawowych wymagań określonych przepisami prawa, a zatem powinien zostać wyłączony z eksploatacji od momentu zaistnienia szkody.

Uzasadniony okres najmu pojazdu zastępczego na czas związany z naprawą uszkodzonego pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) wynosił 17 dni kalendarzowych. W okresie likwidacji szkody stawki za najem pojazdu klasy E wynosiły 149-500 złotych netto za dobę.

opinia biegłego sądowego P. C. – k. 156-176 akt

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wyżej wymienionych dowodów z dokumentów oraz dowodu z nagrania rozmowy telefonicznej – zgłoszenia szkody przedłożonych przez strony w toku postępowania, których zarówno autentyczność, jak i prawdziwość w zakresie twierdzeń w nich zawartych nie budziła wątpliwości Sądu, a zatem brak było podstaw do odmowy dania im wiary, tym bardziej, że nie były one kwestionowane w zakresie ich mocy dowodowej przez żadną ze stron.

Pozostałe dokumenty zgromadzone w aktach sprawy nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia, gdyż nie wnosiły do sprawy żadnych nowych i istotnych okoliczności.

Istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia kwestii spornych w niniejszej sprawie miała natomiast opinia biegłego sądowego w zakresie techniki i mechaniki motoryzacyjnej oraz ruchu drogowego P. C.. W ocenie Sądu opinia biegłego sądowego została sporządzona wedle tezy dowodowej wysnutej przez Sąd, nadto jest logiczna, zgodna z zasadami doświadczenia życiowego i wskazaniami wiedzy. Komunikatywność jej sformułowań pozwala na zrozumienie wyrażonych w niej ocen i poglądów, a także sposobu dochodzenia do wniosków końcowych. Nie zawiera ona również wewnętrznych sprzeczności i wykluczających się wzajemnie wniosków, toteż Sąd oparł się na niej dokonując rozstrzygnięcia spornych w niniejszej sprawie kwestii, tym bardziej, że nie była ona kwestionowana przez żadną ze stron.

Z uwagi na przyjęcie, że poszkodowany (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. reprezentowany w toku czynności związanych z likwidacją szkody przez D. G. naruszył ciążący na nim obowiązek minimalizacji szkody, dokonując rozstrzygnięcia niniejszej sprawy Sąd oparł się na opinii biegłego sądowego w zakresie ustalenia klasy pojazdu uszkodzonego marki A. (...) (klasa F) i pojazdu wynajętego marki A. (...) (klasa E), a także w zakresie uzasadnionego okresu najmu pojazdu zastępczego wynoszącego 17 dni. W pozostałym zakresie, tj. w zakresie, w jakim biegły sądowy ustalił stawki stosowane za najem pojazdów klasą odpowiadającej pojazdowi wynajętemu na lokalnym dla poszkodowanego rynku, opinia biegłego sądowego nie stanowiła podstawy rozstrzygnięcia mimo, że z powyższych ustaleń wynikało, że stawka zastosowana za najem pojazdu zastępczego przez powoda miała charakter stawki rynkowej.

Postanowieniem wydanym na rozprawie w dniu 10 marca 2021 roku Sąd oddalił wniosek o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka D. G..

Sąd miał na uwadze, że na wyznaczone terminy rozprawy Sąd wzywał D. G. siedem razy (z.p.o. – k. 87, 91, 101, 109, 110, 130, 132 akt) zarówno na adres wskazany przez pełnomocnika pozwanego ((...)-(...) R., ulica (...)), jak i na adres ustalony przez Sąd na podstawie akt sprawy (81-225 G., ulica (...)). W związku z tym, że żadne z wezwań kierowanych na powyższe adresy nie zostało podjęte, Sąd zarządzeniem z dnia 28 października 2020 roku (k. 135 akt) zwrócił się do właściwych jednostek Policji o ustalenie, czy świadek D. G. przebywa pod wskazanymi adresami, a jeżeli nie przebywa – o ustalenie, jakie jest jej aktualne miejsce jego pobytu.

Z uzyskanych informacji (k. 144, 147, 154 akt) wynikało, że świadek D. G. nie przebywa pod wskazanymi adresami, ani też pod adresem: R., ulica (...).

Skoro zatem podjęte przez Sąd czynności nie doprowadziły do ustalenia aktualnego miejsca zamieszkania świadka, w tym stanie rzeczy niecelowe było przedłużanie postępowania ponownym odraczaniem rozprawy, zwłaszcza przy braku jakiejkolwiek inicjatywy stron we wskazaniu adresu tego świadka w taki sposób, aby jego wezwanie było możliwe. Wobec powyższego Sąd przy zastosowaniu art. 242 k.p.c. oddalił wniosek o przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka D. G., gdyż przeprowadzenie tego dowodu napotkało trudności o nieznanym czasie trwania.

W ocenie Sądu powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W niniejszej sprawie powód (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w Ś. domagał się zasądzenia od pozwanego Towarzystwo (...) spółki akcyjnej z siedzibą w W. kwoty 7 317,24 złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi za okres od dnia 09 maja 2019 roku do dnia zapłaty, a także kosztów procesu – tytułem odszkodowania pokrywającego pozostałą część kosztów najmu pojazdu zastępczego w związku z uszkodzeniem pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) w wyniku kolizji z dnia 19 grudnia 2018 roku.

Kierując zarzuty przeciwko żądaniu pozwu pozwany Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. podnosił, że osoby reprezentujące poszkodowanego zostały poinformowane o możliwości skorzystania z oferty wypożyczalni współpracujących z ubezpieczycielem i że w razie wynajęcia pojazdu zastępczego we własnym zakresie koszt wynajmu zostanie uznany do wysokości stawki w kwocie około 350 złotych brutto, a mimo tego osoba reprezentująca poszkodowanego nie wykazała zainteresowania tą propozycją i wynajęła pojazd we własnym zakresie u powoda. Pozwany zakwestionował również okres najmu pojazdu zastępczego.

Zgodnie z treścią art. 822 § 1 i § 4 k.c. przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, względem których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo osoba, na której rzecz została zawarta umowa ubezpieczenia. Uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela.

Przedmiotem ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest odpowiedzialność ubezpieczającego za szkody wyrządzone osobom trzecim. Jest to więc ubezpieczenie jego odpowiedzialności za wyrządzenie szkody opartej na zasadzie winy lub na zasadzie ryzyka. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej sięga tak daleko, jak odpowiedzialność cywilna ubezpieczającego, a wysokość świadczeń ubezpieczyciela z umowy ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej jest determinowana wysokością zobowiązań odszkodowawczych ubezpieczającego. W związku z tym odpowiedzialność odszkodowawcza ubezpieczyciela jest taka, do jakiej zobowiązany byłby sprawca szkody, gdyby to od niego powód domagał się naprawienia szkody.

Zgodnie zaś z dyspozycją art. 361 § 1 k.c. zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z których szkoda wynikła. W myśl § 2 niniejszego przepisu, naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby szkody nie wyrządzono. Przepis art. 361 § 2 k.c. statuuje zatem zasadę pełnego odszkodowania. Podstawową funkcją odszkodowania jest bowiem kompensacja, co oznacza, że odszkodowanie powinno przywrócić w majątku poszkodowanego stan rzeczy naruszony zdarzeniem wyrządzającym szkodę, nie może ono jednak przewyższać wysokości faktycznie poniesionej szkody. Jednocześnie naprawieniu podlega jedynie taka szkoda, która pozostaje w adekwatnym związku przyczynowym ze zdarzeniem wyrządzającym szkodę. Oceny, czy poniesienie określonych kosztów mieści się w ramach szkody i normalnego związku przyczynowego, należy dokonywać na podstawie indywidualnej sytuacji poszkodowanego i konkretnych okoliczności sprawy. Wskazać przy tym należy, że korzystanie z rzeczy nie stanowi samoistnej wartości majątkowej i w każdym przypadku należy badać, czy pozbawienia możliwości korzystania z rzeczy wywołało uszczerbek majątkowy poszkodowanych.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, iż w majątku poszkodowanego (...) spółki z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. powstała szkoda majątkowa, której część stanowią koszty zasadnego wynajmu pojazdu zastępczego na czas dokonywanej naprawy pojazdu uszkodzonego w wyniku kolizji z dnia 19 grudnia 2018 roku. Nie ma bowiem wątpliwości, iż w sytuacji gdyby do kolizji de facto nie doszło, nie powstałyby dodatkowe koszty związane z najmem pojazdu zastępczego.

W niniejszej sprawie sporna była stawka za najem pojazdu zastępczego w świetle zarzutu pozwanego w przedmiocie naruszenia przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody, a także okres najmu pojazdu zastępczego.

Odnosząc się do kwestii naruszenia obowiązku minimalizacji szkody, to wskazać należy, że co do zasady poszkodowany ma prawo wyboru dowolnego podmiotu oferującego najem pojazdów, o ile stawka najmu zastosowana przez ten podmiot mieści się w kategoriach cen rynkowych występujących na rynku lokalnym. Poszkodowany ma jednakże także, na podstawie art. 362 k.c. oraz art. 16 ust. 1 punkt 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 roku o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych (tekst jednolity: Dz. U. z 2019 roku, poz. 2214), obowiązek minimalizacji szkody rozumiany jako zapobieżenie, w miarę możliwości, zwiększeniu się szkody. Jak nadto wskazał w uchwale z dnia 17 listopada 2011 roku Sąd Najwyższy (sygn. akt III CZP 5/11) nie wszystkie koszty, a więc nie wszystkie wydatki pozostające w związku przyczynowym z wypadkiem komunikacyjnym mogą być refundowane, istnieje bowiem obowiązek wierzyciela zapobiegania szkodzie i zmniejszenia jej rozmiarów podnosząc, że wydatki na najem pojazdu zastępczego poniesione przez poszkodowanego, przekraczające koszty zaproponowanego przez ubezpieczyciela skorzystania z takiego pojazdu, objęte są odpowiedzialnością z tytułu umowy obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych, jeżeli ich poniesienie było celowe i ekonomicznie uzasadnione, tj. usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami i potrzebami poszkodowanego, co wyraźnie podkreślił także Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 24 sierpnia 2017 roku (sygn. akt III CZP 20/17).

W uzasadnieniu powyższej uchwały Sąd Najwyższy zmierzył się z problemem usystematyzowania dotychczasowej wykładni i praktyki orzekania w przedmiotowych sprawach. Sąd Najwyższy w przytoczonej uchwale stwierdził, że nie mogą być uznane za celowe i ekonomicznie uzasadnione wydatki, które nie są konieczne do wyeliminowania negatywnego następstwa majątkowego w postaci utraty możliwości korzystania z uszkodzonego (zniszczonego) pojazdu, gdyż następstwo to może być wyeliminowane – bez uszczerbku dla godnych ochrony interesów poszkodowanego – w inny, mniej uciążliwy dla dłużnika sposób. Jeżeli zatem ubezpieczyciel proponuje poszkodowanemu – we współpracy z przedsiębiorcą trudniącym się wynajmem pojazdów – skorzystanie z pojazdu zastępczego równorzędnego pod istotnymi względami pojazdowi uszkodzonemu albo zniszczonemu (zwłaszcza co do klasy i stanu pojazdu) zapewniając pełne pokrycie kosztów jego udostępnienia, a mimo to poszkodowany decyduje się na poniesienie wyższych kosztów najmu innego pojazdu, koszty te – w zakresie nadwyżki – będą podlegały indemnizacji tylko wtedy, gdy wykaże szczególne racje przemawiające za uznaniem ich za „celowe i ekonomicznie uzasadnione". W tym kontekście istotne znaczenie ma nie tylko równorzędność samego pojazdu, ale także dodatkowych warunków umowy, takich jak np. czas i miejsce udostępnienia oraz zwrotu pojazdu zastępczego, czy też obowiązek wpłaty kaucji. Jeżeli istotne warunki wynajmu proponowanego przez ubezpieczyciela (we współpracy z przedsiębiorcą wynajmującym pojazdy) czynią zadość potrzebie ochrony uzasadnionych potrzeb poszkodowanego nie ma podstaw, by obciążać osoby zobowiązane do naprawienia szkody wyższymi kosztami związanymi ze skorzystaniem przez poszkodowanego z droższej oferty. Odstępstwa od tej reguły nie uzasadniają drobne niedogodności o charakterze niemajątkowym, które mogą wiązać się np. z koniecznością nieznacznie dłuższego oczekiwania na podstawienie pojazdu zastępczego proponowanego przez ubezpieczyciela. Z uwagi na ciążący na ubezpieczycielu obowiązek szczególnej, podwyższonej staranności nie można też przypisać decydującego znaczenia czynnikowi w postaci szczególnego zaufania, jakie poszkodowany ma do kontrahenta, z którego usług chciałby skorzystać. Poniesienia wyższych kosztów nie uzasadnia również sama przez się prostota skorzystania z oferty najmu złożonej przez przedsiębiorcę prowadzącego warsztat naprawczy, w którym uszkodzony pojazd ma być naprawiany. Konieczność dodatkowego kontaktu z ubezpieczycielem – w praktyce zwykle telefonicznego, czy mailowego – nie może być uznana za niedogodność, która uzasadnia poniesienie wyższych kosztów najmu. Co więcej, należy uznać, że w ramach ciążącego na poszkodowanym obowiązku minimalizacji szkody i współdziałania z dłużnikiem (ubezpieczycielem) mieści się obowiązek niezwłocznego zasięgnięcia informacji co do tego, czy ubezpieczyciel może zaproponować poszkodowanemu pojazd zastępczy równorzędny uszkodzonemu (zniszczonemu). Tym samym obowiązek ten ciąży na poszkodowanym nawet, gdyby ubezpieczyciel sam nie przejawiał inicjatywy w tym zakresie. Nie ma to przy tym nic wspólnego z koniecznością poszukiwania przez poszkodowanego najtańszej oferty rynkowej najmu, nie jest bowiem istotne to, czy propozycja ubezpieczyciela jest najtańsza, lecz to, że jest przez niego akceptowana.

W niniejszej sprawie bez wątpienia zakład ubezpieczeń zaproponował osobie uprawnionej do reprezentacji poszkodowanego – D. G. (pełnomocnictwo notarialne) pomoc w zorganizowaniu najmu pojazdu zastępczego za pośrednictwem podmiotów współpracujących z ubezpieczycielem oraz poinformował, że w razie wynajęcia pojazdu zastępczego we własnym zakresie koszt wynajmu zostanie uznany do wysokości stawki w kwocie 350 złotych brutto. Powyższe jednoznacznie wynika z treści wiadomości mailowej z dnia 27 grudnia 2018 roku skierowanej do poszkodowanego na wskazany adres mailowy oraz pisma z tegoż dnia skierowanego do reprezentanta poszkodowanego – D. G..

Jednocześnie powód nie zdołał wykazać – na tę okoliczność nie zaoferował jakiegokolwiek dowodu – że w sprawie zachodziły szczególne potrzeby po stronie poszkodowanego uzasadniające nieskorzystanie z propozycji pozwanego, tym bardziej, że w czasie rozmowy telefonicznej D. G. wyraźnie wskazał, że nie ma jakiś specjalnych wymagań co do pojazdu zastępczego. Powyższe zaś w ocenie Sądu przesądza jednoznacznie o naruszeniu przez poszkodowanego obowiązku minimalizacji szkody i powoduje, że wynajęcie pojazdu od powoda przy zastosowaniu wyższej stawki nie może zostać uznane za zasadne. W sytuacji bowiem, gdy poszkodowany nie interesował się w żadnym stopniu propozycją zakładu ubezpieczeń dotyczącą wynajęcia pojazdu zastępczego we wskazanych wypożyczalniach albo w innych, ale za wskazaną przez ubezpieczyciela kwotę (okoliczności tej powód nie wykazał), a następnie wynajął – i to niemalże po dwóch miesiącach, a zatem zapewne nie działając już pod presją czasu, czy zdenerwowania zaistniałym zdarzeniem, pojazd za kwotę znacznie wyższą, to takie zachowanie poszkodowanego ocenić należy jako przyczynienie się do zwiększenia szkody.

W tej sytuacji roszczenie powoda o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego ustalonych według stawek wynikających z umowy zawartej z poszkodowanym w zakresie przekraczającym koszty najmu pojazdu zastępczego uznane przez pozwanego, nie zasługuje na uwzględnienie. Sam najem pojazdu zastępczego pozostawał przy tym oczywiście w związku przyczynowym z uszkodzeniem pojazdu poszkodowanego, jednakże poszkodowany swoim zachowaniem, tj. zaniechaniem jakiejkolwiek inicjatywy w celu choćby sprawdzenia warunków najmu oferowanego przez ubezpieczyciela, przyczynił się do powiększenia szkody wynikającej z tego zdarzenia w zakresie dochodzonym niniejszym pozwem.

Podkreślić przy tym należy, że Sąd rozpoznający sprawę podziela pogląd wyrażony przez Sąd Okręgowy w Warszawie w uzasadnieniu wyroku z dnia 08 grudnia 2016 roku (sygn. akt XXIII Ga 2060/17), w którym wskazano, że nie jest wymagane, aby ubezpieczyciel złożył poszkodowanemu ofertę najmu w rozumieniu art. 66 k.c., to jest zawierającą wszystkie opisane w tym przepisie warunki. Wystarczające jest bowiem przedstawienie tylko podstawowych zasad najmu przez ubezpieczyciela, a nawet sama propozycja takiego najmu, po której poszkodowany powinien podjąć inicjatywę zmierzającą do ustalenia interesujących go warunków najmu i w oparciu o nie podjąć decyzję, czy korzysta z propozycji ubezpieczyciela, czy poszukuje samochodu zastępczego na rynku będąc jednocześnie świadomym, że będzie zobowiązany do pokrycia kosztów wykraczających ponad te wynikające z propozycji ubezpieczyciela. Również wskazać należy, że dane przekazane w czasie rozmowy telefonicznej czy mailowo także nie muszą wyczerpywać przesłanek, które pozwalałyby uznać je za ofertę w rozumieniu art. 66 k.c., wystarczające jest, że stanowią one informacje pozwalające poszkodowanemu powziąć wiedzę co do tego, że istnieje możliwość wypożyczenia pojazdu u ubezpieczyciela, a także co do tego, jaka jest orientacyjna stawka najmu. Na podstawie bowiem tych informacji poszkodowany może uzyskać przekonanie, że w istocie stawka ta jest znacznie niższa od tej, którą ustalono w umowie najmu zawartej z powodem (tak Sąd Okręgowy w Szczecinie w wyroku z dnia 08 grudnia 2017 roku, sygn. akt VIII Ga 422/17). Tymczasem w niniejszej sprawie powód nie wykazał, że osoba reprezentująca poszkodowanego (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. po otrzymaniu informacji od ubezpieczyciela na temat najmu pojazdu zastępczego podjęła jakiekolwiek czynności w kierunku ustalenia stawek za najem pojazdów zastępczych występujących na rynku. Wskazać należy, że w przypadku szkody likwidowanej przez ubezpieczyciela odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu mechanicznego jako sprawcy szkody co do zasady pojazd zastępczy przysługuje poszkodowanemu, ale nie jest tak, że ubezpieczyciel sprawcy szkody zobowiązany jest do poniesienia wszystkich wydatków pozostających w związku ze szkodą, a tylko takich, które są celowe i ekonomicznie uzasadnione i nie zostały powiększone poprzez brak współdziałania poszkodowanego z ubezpieczycielem.

A zatem jeżeli ubezpieczyciel zawiadomił poszkodowanego o możliwości wynajęcia pojazdu zastępczego za jego pośrednictwem i to jeszcze przed wynajęciem przez niego pojazdu od powoda, a więc w sytuacji, gdy poszkodowany taką informację otrzymał nie mając jeszcze zawartej umowy najmu pojazdu zastępczego – tak jak to miało miejsce w niniejszej sprawie – zachowanie poszkodowanego polegające na zaniechaniu współdziałania z pozwanym w likwidacji szkody w postaci co najmniej podjęcia próby ustalenia szczegółów i dokładnych warunków najmu samochodu zastępczego za pośrednictwem ubezpieczyciela, uznać należy za nieprawidłowe i przyczyniające się do powstania szkody. Dopiero ewentualnie po uzyskaniu informacji o warunkach najmu oferowanego przez pozwanego, gdyby warunki te poszkodowanemu nie odpowiadałyby, mógłby on w ocenie Sądu, bez narażenia się na zarzut naruszenia obowiązku minimalizacji szkody, rozpocząć poszukiwania podmiotu oferującego najem na zasadach w pełni go satysfakcjonujących. Okoliczności jednakże istniejących po stronie poszkodowanego, a uzasadniających nieskorzystanie z propozycji ubezpieczyciela – przy zachowaniu z jego strony minimum staranności we współdziałaniu z ubezpieczycielem w postaci zainteresowania się jego propozycją – powód reprezentowany przez zawodowego pełnomocnika nie wykazał i na tę okoliczność nie zawnioskował jakichkolwiek dowodów.

Z uwagi zatem na uznanie, że osoba reprezentująca poszkodowanego (...) spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą w R. z przyczyn powyżej wskazanych przyczyniła się do powiększenia szkody Sąd uznał za zasadne uwzględnienie w wysokości należnego odszkodowania pokrywającego koszty najmu pojazdu zastępczego stawkę kwocie 317,28 złotych (284,55 złotych netto plus 37,72 złotych jako 50% VAT).

Na marginesie jedynie wskazać należy, że jak wynikało z opinii biegłego sądowego stawka w kwocie 380 złotych netto za najem pojazdu klasy E (pojazdu wynajętego) zastosowana przez powoda w umowie z poszkodowanym miała charakter stawki rynkowej przy uwzględnieniu warunków oferowanego najmu. Jednakże raz jeszcze podkreślić należy, że stawka w tej kwocie nie została uwzględniona w wysokości ustalonego odszkodowania, albowiem – jak wskazano powyżej – poszkodowany naruszył obowiązek minimalizacji szkody, a powód nie wykazał żadnych istniejących po stronie poszkodowanego, a uzasadniających nieskorzystanie z propozycji ubezpieczyciela okoliczności.

Odnosząc się natomiast do okresu najmu pojazdu zastępczego, to Sąd miał na uwadze, że zgodnie z utrwalonym w orzecznictwie poglądem koszty najmu przez poszkodowanego tzw. pojazdu zastępczego obejmować mogą tylko okres konieczny i niezbędny do naprawy pojazdu (tak Sąd Najwyższy z dnia 05 listopada 2004 roku, sygn. akt II CK 494/03).

Jak zaś wynikało z opinii biegłego sądowego – niekwestionowanej w tym zakresie przez żadną ze stron – w niniejszej sprawie celowy i ekonomicznie uzasadniony okres najmu pojazdu marki A. (...) o numerze rejestracyjnym (...) po kolizji z dnia 19 grudnia 2018 roku wynosił 17 dni kalendarzowych i wniosek w tym zakresie Sąd w całości podziela.

Uwzględniając całokształt powyższych rozważań w ocenie Sądu pozwany Towarzystwo (...) spółka akcyjna z siedzibą w W. zobowiązany był do zwrotu kosztów najmu pojazdu zastępczego stanowiących iloczyn uzasadnionego okresu najmu (17 dni) i stawki w kwocie 284,55 złotych netto oraz 50% podatku VAT, a zatem kwotę 5 393,76 złotych (284,55 złotych x 23% = 65,45 złotych, 65,45 złotych : 2 = 32,73 złotych, 284,55 złotych + 32,73 złotych = 317,28 złotych, 317,28 złotych x 17 = 5 393,76 złotych).

Pozwany z tytułu najmu pojazdu zastępczego wypłacił powodowi kwotę 5 393,76 złotych, a zatem żądanie powoda w dalszym zakresie dochodzone w niniejszym postępowaniu nie zasługiwało na uwzględnienie.

Uwzględniając powyższe Sąd na podstawie art. 822 k.c. w zw. z art. 659 k.c. w zw. z art. 361 k.c. w zw. z art. 481 k.c. w zw. z art. 6 k.c. stosowanymi a contrario orzekł jak w punkcie pierwszym wyroku oddalając powództwo w całości.

O kosztach procesu Sąd orzekł w punkcie drugim wyroku na podstawie art. 98 § 1 i 3 k.p.c. w zw. z art. 108 k.p.c., tj. zgodnie z zasadą odpowiedzialności za wynik procesu. W oparciu o te przepisy Sąd zasądził od przegrywającego sprawę powoda na rzecz pozwanego koszty procesu w kwocie 1 817 złotych obejmujące: koszty zastępstwa procesowego w kwocie 1 800 złotych i opłatę skarbową od pełnomocnictwa w kwocie 17 złotych. Kosztami procesu w pozostałym zakresie na podstawie powyżej powołanych przepisów Sąd obciążył powoda uznając je za uiszczone.

ZARZĄDZENIE

1.  (...)

2.  (...)

3.  (...)

SSR Justyna Supińska

Gdynia, dnia 20 marca 2021 roku