Pełny tekst orzeczenia

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 22 marca 2021 roku

Sąd Rejonowy w Częstochowie VIII Wydział Gospodarczy

w składzie następującym:

Przewodniczący Sędzia Anna Bojanowska - Wysmołek

po rozpoznaniu w dniu 22 marca 2021 roku w Częstochowie

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa (...) Spółka z o.o. z siedzibą w W.

przeciwko (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz powoda (...) Spółka z o.o. w W. kwotę 2573,50 zł (dwa tysiące pięćset siedemdziesiąt trzy złote i pięćdziesiąt groszy) z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia 2 marca 2019 roku do dnia zapłaty;

2.  w pozostałym zakresie powództwo oddala;

3.  zasądza od pozwanego na rzecz powoda kwotę 1137,90 zł (jeden tysiąc sto trzydzieści siedem złotych i dziewięćdziesiąt groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu;

4.  nakazuje pobrać od powoda (...) Spółka z o.o. w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Częstochowie kwotę 5,19 zł (pięć złotych i dziewiętnaście groszy) tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych;

5.  nakazuje pobrać od pozwanego (...) S.A. w W. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Częstochowie kwotę 11,21 zł (jedenaście złotych i dwadzieścia jeden groszy) tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych.

Sygn. akt VIII GC 1161/19

UZASADNIENIE

Pozwem złożonym w dniu 8 marca 2019 roku powód (...) Spółka z o.o. siedzibą w W. (...) Zakład w Ł. (wcześniej: (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w W.) domagał się zasądzenia od pozwanego (...) S.A. w W. kwoty 3764,30 zł wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie liczonymi od dnia 2 marca 2019r. do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów poniesionych przez powoda w związku z wydarzeniem z dnia 13 września 2018r. z udziałem (...). Powód wniósł nadto o zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu roszczenia powód podał, że w dniu 13 września 2018r. o godzinie 17:57 na odcinku H. P.linii nr 181 tor nr 1 w km 17.870 w obszarze lokaty 17-31 pociąg osobowy (...) prowadzony przez (...) wjechał w strefę sieci trakcyjnej bez napięcia. Przebieg zdarzenia i zakres szkody (brak szkody w taborze, uszkodzona sieć trakcyjna) po stronie uczestników zdarzenia z dnia 13 września 2018r. nie jest sporny. Zaszła natomiast konieczność zamknięcia szlaku i zorganizowania na zamkniętym odcinku autobusowej komunikacji zastępczej. Na szkodę poniesioną przez powoda składają się koszty komunikacji zastępczej (2573,50 zł) oraz koszty uruchomienia dodatkowych pociągów na odcinki W. – P. i H. – W.(1190,80 zł). Powód wystawił i przedstawił pozwanemu jako zarządcy infrastruktury kolejowej notę księgową nr (...) na kwotę 3764,30 zł zakreślając 14 dniowy termin na dobrowolne spełnienia świadczenia. Pozwany pismem z dnia 15 lutego 2019r. odmówił spełnienia świadczenia wskazując na brak winy pozwanego w zaistnieniu zdarzenia- za skutki wcześniejszego nadpalenia liny nośnej spowodowanej wyładowaniami atmosferycznymi pozwany nie odpowiada. Powód wskazał, ze odpowiedzialność pozwanego względem powoda oparta jest na zasadzie ryzyka – art. 435 kc.

Nakazem zapłaty wydanym w postępowaniu upominawczym w dniu 28 marca 2019 roku sygn. akt VIII GNc 1372/19 referendarz sądowy w Sądzie Rejonowym w Częstochowie nakazał pozwanemu, aby zapłacił powodowi kwotę 3764,30 zł wraz z odsetkami i kosztami procesu.

Pozwany (...) S.A. Zakład (...) w T. wniósł sprzeciw od wydanego nakazu zapłaty, zaskarżając go w całości, wnosząc o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na jego rzecz zwrotu kosztów procesu.

W uzasadnieniu sprzeciwu pozwany wskazał, że ustalenia komisji kolejowej, w szczególności ocenę zdarzenia i jego zakwalifikowanie, zgodnie z Instrukcja Ir 8, jako kategoria D 88 (zdarzenie losowe niepowodujące strat w mieniu) powoduje, że powództwo należy uznać za nieuzasadnione. Argumentował, że strony związane były umową (...) o wykorzystanie zdolności przepustowej do przewozu osób w rozkładzie jazdy pociągów 2017/2018, która regulowała wzajemne prawa i obowiązki stron w związku z udostępnianiem linii kolejowych do celów przewozowych, w tym kwestie odpowiedzialności stron w związku z niedotrzymaniem zobowiązań umownych i system rozliczeń z tym związany. Wskazał, że ustalenia dokonane przez zespół, o którym mowa w podrozdziale 4.8.2 Regulaminu sieci, dotyczące przyczyn zdarzenia (incydentu, wypadku kolejowego) są wiążące dla zarządcy i przewoźnika pod warunkiem umożliwienia uczestnictwa w nim przedstawicieli stron. Przyjęta przez ww. zespół kategoria zdarzenia D-88 (sytuacja losowa) powoduje, że w myśl postanowieniami rozdziału 7.4. pkt 5 Regulaminu odpowiedzialność stron z tytułu niewykonania zobowiązań wynikających z umowy o wykorzystanie jest wyłączona. Pozwany podniósł, że strony są przedsiębiorcami, których działalność wiąże się z odpowiedzialnością za wyrządzoną szkodę na zasadzie ryzyka, jednakże odpowiedzialność tą strony w ramach wiążącej je umowy zmodyfikowały poprzez określenie w jakich sytuacjach strony przyjmują, iż za niedotrzymanie warunków umownych nie są zobowiązane do naprawienia ewentualnej szkody.

Nadto pozwany zakwestionował wykazane przez powódkę koszty w karcie skutków, podnosząc, że tego rodzaju dokument nie stanowi żadnego dowodu, iż powódka poniosła wskazane koszty.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

Strony (...)Spółka Akcyjna w W. oraz (...) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością od 8.12.2017 r. związane były umową nr (...) o wykorzystanie zdolności przepustowej do przewozu osób w rozkładzie jazdy pociągów 2017/2018, która regulowała wzajemne prawa i obowiązki stron w związku z udostępnianiem linii kolejowych do celów przewozowych. Zgodnie z § 2 ust.7 umowy strony przyjęły, że będą stosować przy wykonywaniu umowy przepisy obowiązującego prawa oraz postanowienia Regulaminu sieci 2017/2018. W §4 ust. 12 i § 5 ust. 8 umowy strony określiły zasady funkcjonowania zespołu, o którym mowa w podrozdziale 4.8.2 Regulaminu sieci, którego ustalenia przyczyn zdarzenia (incydentu, wypadku kolejowego) są wiążące dla zarządcy i przewoźnika pod warunkiem umożliwienia uczestnictwa w nim przedstawicieli stron.

Według zapisów w Regulaminie sieci punkt 7.4 ust. 5 „Odpowiedzialność stron z tytułu niewykonania zobowiązań wynikających z Umowy o wykorzystanie jest wyłączona w przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych”.

Regulamin sieci definiuje „sytuację nadzwyczajną” jako – sytuacja, w której w wyniku nagłego wydarzenia powstałego niezależnie od woli stron Umowy o wykorzystanie, stwarzającego zakłócenie lub zagrożenie zakłócenia procesu eksploatacyjnego na liniach (...), niemożliwe jest wykonanie zobowiązań wynikających z tej umowy, a której żadna ze stron umowy, przy zachowaniu należytej staranności, nie mogła przewidzieć lub zapobiec.

Z dniem 23 stycznia 2020r. nastąpiła zmiana nazwy powoda. Nazwę (...)zastąpiła nazwa (...). Począwszy od 1 stycznia 2020 poszczególne Oddziały zostały przekształcone w Zakłady.

(dowód: umowa nr (...) z dnia 8 grudnia 2017- k. 38 i n., Regulamin sieci 2017/2018-k. 56 i n., Instrukcja Ir-8 – k. 91 i n., odpis z KRS – k. 181 i n.)

W dniu 13 września 2018 r. o godzinie 17:57 na odcinku H. - O.linii nr 181 tor 1 (w km 17.870 w obszarze lokaty 17-31) pociąg osobowy (...) relacji W. D. - T. prowadzony przez (...) wjechał w strefę sieci trakcyjnej bez napięcia. Maszynista pociągu H. C. wdrożył nagłe hamowanie i podczas wstępnych oględzin stwierdził, iż na pierwszym pantografie w kierunku jazdy jest zaplątana linka uelastyczniająca sieci trakcyjnej.

Na miejsce przybył pociąg sieciowy. Powołano też komisję (zespół) do ustalenia przyczyny i kategorii zdarzenia, złożoną z J. G., W. T. i W. K..

Tor szlakowy na odcinku H. - P.został zamknięty. Uruchomiono autobusową komunikację zastępczą za pociąg (...) na odcinku H. Nowe- T.oraz za pociąg (...) na odcinku T. – P..

Komisja stwierdziła na pierwszym pantografie w kierunku jazdy zaplątaną linkę uelastyczniającą ze śladami nadpalenia oraz pantografy w stanie nieuszkodzonym. Komisja ustaliła, że zaplątanie w pantograf linki uelastycznienia w km. 17.870 (lokata 17-31) było spowodowane jej pęknięciem w miejscu wcześniejszego wyładowania atmosferycznego. Komisja ustaliła kategorię sytuacji potencjalnie niebezpiecznej D88 (określone w instrukcji o postępowaniu w sprawach poważnych wypadków, wypadków i incydentów w transporcie kolejowym Ir8). tj. „zdarzenie losowe, np. burza, huragany, zaspy śnieżne, osunięcia ziemi, powalone drzewa itp. nie powodujące strat w mieniu”.

(okoliczności niesporne, a nadto dowody: notatka ze zdarzenia z dnia 13 września 2018r. – k. 11, zeznania świadków: H. C., W. K.– k. 148-149, J. G., W. T.- k. 154 )

W sprawie odstąpiono od sporządzenia sprawozdania końcowego określonego w podrozdziale 4.8.2 w pkt. 5 Regulaminu sieci 2017/2018 za zgodą wszystkich uczestników postępowania pomimo wystąpienia strat u przewoźnika kolejowego.

W związku z uruchomieniem komunikacji zastępczej strona powodowa sporządziła kartę skutków, w której wskazano koszty w wysokości 3764,30 zł, w tym koszty komunikacji zastępczej udokumentowane fakturami na łączną kwotę 2573,50 zł. Koszty te były zasadne.

W dniu 24 stycznia 2019r. (...) Spółka z o.o. Oddział (...) w Ł. wystawił i przedstawił (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. notę księgową nr (...) na kwotę 3764,30 zł zakreślając 14 dniowy termin na dobrowolne spełnienie świadczenia.

Pozwany pismem z dnia 15 lutego 2019r. odmówił spełnienia świadczenia.

(dowód: karta skutków ze zdarzenia z dnia 13 września 2018r.- k. 12, faktura VAT nr (...)-k. 13 , faktura VAT nr (...) – k. 14, nota – k. 15, odpowiedź pozwanego – k. 16 opinia biegłego Ł. S. – k. 161-164)

Powyższy stan faktyczny zasadniczo pozostawał pomiędzy stronami bezsporny. Nadto znalazł odzwierciedlenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, a mianowicie: zeznaniach świadków H. C., W. K.,, J. G. i W. T. uznanych za wiarygodne oraz dowodach z powołanych wyżej dokumentów, które nie zostały skutecznie zakwestionowane przez żadną ze stron.

Rozstrzygając sprawę Sąd oparł się także na opinii biegłego sądowego z zakresu kolejnictwa Ł. S., poczytując ją za w pełni wiarygodną, rzetelną i kompletną oraz sporządzoną zgodnie z odpowiednimi przepisami, zasadami doświadczenia i wiedzą zawodową. Strony postępowania nie zakwestionowały treści opinii biegłego.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo zasługiwało na uwzględnienie w części.

W sprawie niesporne były: przebieg zdarzenia w dniu 13 września 2018 r. i ustalenia komisji powołanej do ustalenia przyczyn zdarzenia wiążące dla zarządcy i przewoźnika.

Istota przedmiotowego sporu sprowadza się do rozstrzygnięcia o odpowiedzialności pozwanego za powstałą szkodę oraz wysokość tej szkody.

Sąd podziela stanowisko pozwanego, że przyjęta przez zespół kategoria zdarzenia D-88 (sytuacja losowa) powoduje, iż w myśl postanowieniami rozdziału 7.4. pkt 5 Regulaminu sieci 2018/2019 odpowiedzialność stron z tytułu niewykonania zobowiązań wynikających z umowy (...) jest wyłączona. Zgodnie bowiem z postanowieniami tego zapisu, „Odpowiedzialność stron z tytułu niewykonania zobowiązań wynikających z Umowy o wykorzystanie jest wyłączona w przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnych”.

Wyłączenie odpowiedzialności kontraktowej z uwagi na treści regulaminu sieci 2017/2018, który wiąże strony na podstawie przepisów ustawy z dnia 8 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (w szczególności art. 32), nie wyłącza jednak odpowiedzialności pozwanego z art. 435 k.c. Należy zauważyć, że zgodnie z art. 437 k.c. nie można wyłączyć ani ograniczyć z góry odpowiedzialności określonej w art. 435 i art. 436 k.c. Umowy wyłączające lub ograniczające odpowiedzialność wbrew treści komentowanego przepisu będą nieważne (art. 58 k.c.) - por. wyrok SN z 15.06.2007 r., V CSK 68/07, LEX nr 494141.

Nietrafne jest zatem stanowisko pozwanego wyrażone w sprzeciwie, że strony w ramach wiążącej je umowy zmodyfikowały odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę na zasadzie ryzyka, poprzez określenie w jakich sytuacjach strony przyjmują, iż za niedotrzymanie warunków umownych nie są zobowiązane do naprawienia ewentualnej szkody. Pozwany nie mógł powoływać się zatem na ograniczenie odpowiedzialności ex delicto.

Zdaniem Sądu, wbrew argumentacji i twierdzeń strony pozwanej, ponosi on odpowiedzialność z art. 435 k.c.

Rozpatrując żądanie pozwu w świetle art. 435 k.c., należy przypomnieć w pierwszej kolejności, czego pozwana nie kwestionowała, że pozwana spółka prowadzi przedsiębiorstwo wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody, a źródłem szkody poniesionej przez powoda był ruch tego przedsiębiorstwa. Powyższe zostało przesądzone w orzecznictwie. Na przykład w uzasadnieniu wyroku z dnia 31 maja 2017 r. (V CSK 511/16 LEX nr 2338043) Sąd Najwyższy wskazał, iż (...) S.A. jest przedsiębiorstwem wprawianym w ruch za pomocą sił przyrody, o którym stanowi art. 435 § 1 k.c. Przemawiają za tym uregulowania prawne, określające przedmiot i zadania realizowane przez pozwane przedsiębiorstwo oraz szczególny charakter jego działalności, który wymaga zaangażowania sił przyrody. Pozbawienie tego przedsiębiorstwa możliwości korzystania z tych sił doprowadziłoby do zaprzestania jego funkcjonowania na rozległym obszarze, ponieważ realizuje on swe zadania w całym kraju. Skala prowadzonej przez pozwanego działalności, zakres korzystania z energii elektrycznej i paliw płynnych, zaawansowana i skomplikowana automatyzacja urządzeń oraz znaczny stopień ryzyka wyrządzenia szkody osobom trzecim uzasadniają zaliczenie go do przedsiębiorstw objętych hipotezą art. 435 k.c.

W przypadku zatem przyjęcia jako podstawy odpowiedzialności art. 435 § 1 k.c., na powodzie spoczywa obowiązek wykazania, że doszło do zdarzenia powodującego szkodę pozostającego w związku z ruchem przedsiębiorstwa, a na pozwanego przechodzi obowiązek udowodnienia okoliczności egzoneracyjnych wymienionych w tym przepisie.

Pozwany nie wykazał przesłanek egzoneracyjnych.

Wątpliwość dotyczyły zwłaszcza tego, czy pozwany (...) mogą uchylić się od odpowiedzialności, wskazując na to, że szkoda nastąpiła z powodu sytuacji losowej określonej w instrukcji o postępowaniu w sprawach poważnych wypadków, wypadków i incydentów w transporcie kolejowym Ir8 jako „zdarzenie losowe, np. burza, huragany, zaspy śnieżne, osunięcia ziemi, powalone drzewa itp. nie powodujące strat w mieniu”.

Należy wskazać, że zdarzenia losowe określone w instrukcji nie oznaczają jeszcze siły wyższej, mającej walor przesłanki egzoneracyjnej.

W okolicznościach zdarzenia na pierwszym pantografie w kierunku jazdy była zaplątana linka uelastyczniająca sieci trakcyjnej, co spowodowało wyrzut napięcia sieci trakcyjnej i jej uszkodzenie. Jak wskazali świadkowie, było widać przepalenie, naderwanie i spadnięcie linki - prawdopodobnie wskutek wyładowania atmosferycznego. Uderzenie pioruna było jednak jedynie domniemane, a nie pewne. W. K. wskazał w tym zakresie, że nie jest ekspertem żeby określić przyczynę przepalenia. Z kolei pozwany nie złożył żadnych wniosków dowodowych na ustalenie tej przyczyny. W szczególności brak w tym zakresie opinii biegłego. Sąd nie ma wiedzy specjalnej, by przesądzić, że przepalenie, naderwanie i spadnięcie linki uelastyczniającej sieci trakcyjnej następuje jedynie wskutek wyładowań atmosferycznych i inne przyczyny są wyłączone.

Nadto wskazać trzeba, że nawet gdyby przyjąć, ze faktycznie linka uległa przepaleniu wskutek burzy - uderzenia pioruna, to sam fakt wystąpienia siły wyższej nie powoduje automatycznie podstawy zwolnienia z odpowiedzialności z art. 435 k.c.

W orzecznictwie przyjmuje się bowiem, że „ nawet gwałtowne zjawisko przyrodnicze, stanowiące przyczynę szkody, nie zwolni z odpowiedzialności prowadzącego przedsiębiorstwo, jeżeli działanie z najwyższą starannością zapobiegłoby jego skutkom (por. Wyrok SA w Katowicach z 4.05.2016 n, V ACa 700/15, LEX nr 2055081). Walor przesłanki egzoneracyjnej ma bowiem tylko taka siła wyższa, której skutkom pozwany nie był w stanie przeciwdziałać. W niniejszej sprawie pozwany w żaden sposób powyższego nie wykazał. Pozwany nie wykazał w szczególności, że podejmuje adekwatne działania związane z przeglądami sieci trakcyjnej, zwłaszcza po gwałtownych zjawiskach pogodowych. Samo przedstawienie protokołu odbioru usługi przeglądu okresowego z 31.05.2016r. (k. 35-36) nie było wystarczające, skoro był to załącznik do umowy nr (...) z dnia 27.04.2015 r., a strony wiązała umowa nr (...) z 8.12.2017 r.

Po przesądzeniu odpowiedzialności pozwanego za przedmiotową szkodę należało odnieść się do pozostałych zarzutów pozwanego. Pozwany zakwestionował bowiem wykazane przez powoda koszty w karcie skutków, podnosząc, że tego rodzaju dokument nie stanowi żadnego dowodu, iż koszty te zostały poniesione.

Sąd na wniosek powoda przeprowadził dowód z opinii biegłego celem ustalenia zasadności poniesionych kosztów tytułem dodatkowo uruchomionych pociągów oraz kosztów autobusowej komunikacji zastępczej po zdarzeniu z dnia 13 września 2019r. z udziałem (...). Z opinii biegłego wynika, że koszty poniesione tytułem dodatkowo uruchomionych pociągów oraz koszty autobusowej komunikacji zastępczej po zdarzeniu z dnia 13 września 2018 r. są zasadne. Biegły zwrócił jednak uwagę, że dokumentacja przedstawiona przez powoda jest niekompletna i wymaga uzupełnienia. Przewoźnik nie udostępnił do akt sprawy dokumentacji powiadomienia Centralnego (...) zgodnie z postanowieniami Regulaminu Sieci 2017/2018 oraz nie przedstawił sposobu wyliczenia szkody dla wydłużenia trasy pociągów (...) relacji W. – P. oraz (...) relacji H. – W.zawartych w Karcie Skutków.

Sąd zawyżył, że o ile braki w dokumentacji nie były przedmiotem zarzutów pozwanego (zatem nie miały znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy), to już sposób wyliczenia szkody dla wydłużenia trasy pociągów (...) relacji W. – P. oraz (...) relacji H. – W.zawartych w Karcie Skutków -tak.

Dopiero w odpowiedzi na opinię biegłego powód podniósł, że na koszty w wysokości 1190,80 zł składa się wytrasowanie pociągu, koszt energii trakcyjnej oraz wynagrodzenia maszynisty. Wskazał, że aktualnie jest w stanie wygenerować jedynie informacje z bazy danych programu PocRap w zakresie dodatkowo uruchomionych pociągów. Na podstawie tych danych powód przedstawił koszt w kwocie 417,17 zł, który stanowi koszt wytrasowania pociągu należny pozwanemu. Podniósł też, że „na obecnym etapie powód nie sprosta wykazaniu pozostałych kosztów składających się na kwotę 1190,80 zł”.

Powód dopiero w odpowiedzi na opinię biegłego wskazał składowe powyższych kosztów, w tym co do kwoty 417,17 zł przedstawił wydruk z bazy danych programu PocRap (k. 185). Wskazać trzeba, że powyższy dowód był niewątpliwie spóźniony, gdyż powinien być przedstawiony najpóźniej w odpowiedzi na sprzeciw jako odpowiedź na zarzuty pozwanego. Nadto wydruk ten nie stanowi jednoznacznego dowodu na koszt związany z wydłużeniem trasy pociągów w związku ze zdarzeniem. W tym zakresie Sąd pominął także wniosek o uzupełniającą opinię biegłego jako nieprzydatną dla wykazania kosztów. Wskazać należy, że biegły miałby się odnieść do spóźnionego dowodu, co nie było celowe. Nadto biegły zgodnie z wnioskiem powoda, wypowiadał się jedynie co do zasadności kosztów (uznając, że były zasadne), jego rolą nie było zaś ustalenie ich wysokości.

Mając na uwadze powyższe Sąd oddalił powództwo co do kwoty 1190,80 zł (koszty dodatkowego uruchomienia pociągów) jako nieudowodnione. Podkreślić należy, że stosownie do treści art. 6 k.c. ciężar udowodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Zaprzeczenie okolicznościom wskazanym przez stronę przeciwną ma ten skutek, że istotne dla rozstrzygnięcia sprawy fakty stają się sporne i muszą zostać udowodnione. W razie ich niewykazania Sąd oceni je na niekorzyść strony, na której spoczywał ciężar dowodu (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 kwietnia 1978 r., III CRN 26/75).

W pozostałym zakresie – co do kwoty 2573,50 zł (koszty autobusowej komunikacji zastępczej) powództwo jako zasadne podlegało uwzględnieniu, a to na mocy art. 435 k.c. w zw. art. 481 k.c.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 100 k.p.c. Powód wygrał sprawę w 68,36 %, natomiast pozwany wygrał sprawę w 31,64 %. Powód poniósł 2089 zł tytułem kosztów procesu (189 zł – opłata od pozwu, 900 zł – wynagrodzenie pełnomocnika oraz 1000 zł – wynagrodzenie biegłego), a pozwany – 917 zł (wynagrodzenie pełnomocnika wraz z opłatą skarbową). Łącznie – 3006 zł. Po stosunkowym rozdzieleniu do zasądzenia na rzecz powoda pozostała kwota 1137,90 zł.

O wydatkach poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa (co do kwoty 16,40 zł – k. 167) Sąd orzekł na podstawie art. 83 ust. 2 uksc w zw. z art. 113 ust. 1 uksc w zw. z art. 100 kpc, w ten sposób, że w punkcie czwartym wyroku nakazał pobrać od powoda na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Częstochowie kwotę 5,19 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych, a w pkt. 5 – od pozwanego – kwotę 11,21 zł tytułem zwrotu nieuiszczonych kosztów sądowych.